NOORDHOLLANDSi
Vragen over Englandspiel
in het Britse Lagerhuis
Thans ook brand
Engelse straaljager maakte
buiklanding in N.O.-polder
Minister Eden ontwijkt schuldvraag
op Queen
Eden over de verijdelde
Nazi-samenzwering
Dagblad
voor
Alkmaar
en omgeving
Lauwers seinde duidelijk, dat
wj gevangen genomen was
Thunder jet
neergestort
GRIEP
Misbruik
van macht?
Vuur werd snel bedwongen
De gezondheid
van Mgr Alfrink
GESTADIG BETER
Spoortankwagen
sloeg
om
Kudde schapen
als smokkelwaar
Enquêtecommissie
werd uitgenodigd
Eerste Kamer is
tevreden
over Europa
week, inclusief incasso. Advertentie-tarief per editie 16 ct. per m.m.,
minimam f 2.50; in alle edities 26 ct. per m.m.. minimum f 4.
familieberichten 20 et., resp. 30 ct. per m.m. Bij contract belangrijke
korting. Directeur: E. J. M. Stumpel. Hoofdredacteur: H. N. Smits.
Bankrelatie: Ned. Credietbank. Kantoren: Hoorn, Draafsingel 59,
tel. 4243 en Grote Noord 77, tel. 4362 K 2290; Alkmaar, Ritsevoort 52,
tel 2046 K 2200; Den Helder, Keizerstraat 89, tel. 2800 K 2230:
Schagen. Ged. Gracht 39. tel. 459 K 2240.
Buiten God is 't nergens veilig (Vondel)
Donderdag 29 Januari 1953 - 48e Jaargang No. 1209O
KONINGIN
SCHENKT SOEP
Met het schenken van
de eerste kop soep,
waartoe Haar een blad
met lege kommen en
een gevulde terrine
werd aangeboden, ver
richtte H. M. de Ko
ningin Woensdag de
symbolische opening
van het nieuwe tehuis
van de stichting „Huis
en Haard" aan de
Utrechtseweg te Arn
hem, ter gelegenheid
van Haar werkbezoek
aan de hoofdstad van
de provincie Gelder
land.
LONDEN, 28 Jan. De Britse minister van Buitenlandse Zaken,, Eden, heelt
Woensdag in het Lagerhuis op vragen van de Labourafgevaardigde Lewis geantwoord
dal in de jaren 1942-'43 54 Britse agenten in handen van de Duitsers zijn gevallen,
van wie 47 in het concentratiekamp Mauthausen ter dood werden gebracht. Hij kon
zich echter niet verenigen met de gevolgtrekking dat dit het resultaat was van mislei
ding van de Britse geheime dienst door de Nederlander in Britse dienst, Lt. Lauwers.
Lewis stelde zijn vragen naar aanleiding van een boek van de hand
van liet hoofd van de Duitse contra-spionnage in Nederland, België
en Noord-Frankrijk, luitenant Giskes. Deze zegt in zijn boek „London
Calling North Pole" dat de Duitsers 20 maanden lang de geheime
radioverbinding tussen Nederland en Londen beheersten, nadat zij
in 1942 luitenant Lauwers hadden aangehouden. De Britten zouden
hiervan niets gemerkt hebben.
HM*
UIT HET ANTWOORD van
minister Zijlstra, van Economi
sche Zaken, op vragen van het
Tweede Kamerlid van Rijcke-
vorsel, mede namens minister
Suurthoff van Sociale Zaken ge
geven, blijkt wel, dat de Rege
ring inderdaad van mening is,
dat maatregelen moeten worden
genomen tegen wat genoemd
wordt de prijsopdrijving door
artsen-specialisten, met name in
enige centra in het Zuiden des
lands, en wel Breda en Tilburg.
De zaak zelve laten wij op dit
ogenblik buiten beschouwing.
Waar het ons om te doen is,
betreft het antwoord op de vraag
of de Regering bij deze aange
legenheid terecht een prijzen.be-
schikking wil afkondigen, steu
nend op dePrijsopdrijvings-
en Hamsterwet 1939!
Toen deze wet in 1939 werd
gemaakt, zal wel niemand ooit
hebben gedacht, dat die wet nog
eens voor dit doel zou worden
aangewend. Het is dan ook niet
alleen de vraag, of deze oplos
sing van de Regering „elegant"
mag worden genoemd, maar of
hier niet veeleer van misbruik
van macht gesproken moet wor
den. Een wet gebruiken voor een
ander doel, dan waarvoor zij ge
maakt is, verhoogt uiteraard de
eerbied voor en het gezag van
de wet niet.
De Prijsopdrijvings- en Ham
sterwet 1939 is, blijkens de con
siderans, dat zijn dus de over
wegingen op welke de wet be
rust, gemaakt om „dat het nood
zakelijk is, regelen te stellen,
teneinde het opdrijven van prij
zen van goederen en diensten,
alsmede het hamsteren van goe
deren, in geval van oorlog, oor
logsgevaar of andere buitenge
wone omstandigheden te voor
komen".
Het is dus duidelijk, dat het
hier alleen over „buitengewone
omstandigheden" kan gaan, daar
zeker in verband met de
kwestie-zelve waar het over gaat
moeilijk van oorlog of oor
logsgevaar gesproken -kan wor
den.
Is het nu echter aannemelijk,
in het kader van de betrokken
wet, „andere buitengewone om
standigheden" aan te nemen, als
redelijke grond voor: enigerlei
prijzenmaatregel op het terrein
van geneeskunde en ziekenfonds
regeling? Wij betwijfelen het
zeer. Nogmaals, een dergelijke
oplossing kan zeker niet elegant
genoemd worden, wij vrezen eer
der, dat hier van misbruik van
macht moet worden gewaagd.
Dat zou dan wel te betreuren
zijn. Voor dit doel is deze wet
niet gemaakt. En alweer, in zulk
een geval de wet aanwenden
voor een doel, waarvoor ze niet
bestemd is, dat verhoogt niet de
eerbied voor en het aanzien van
de wet.
Moet er dan geen oplossing ko
men in het conflict tussen de
artsenspecialisten en de zieken
fondsen, dat natuurlijk tot ver
buiten de betrokken zuidelijke
centra belangstelling en in
vloed kan hebben? Natuurlijk,
maar dan niet _pp deze manier.
De wet mag niet naar willekeur
gehanteerd worden.
Mr Klatte Seer.-generaal
Een dezer dagen is de benoe
ming te verwachten van mr. J. H.
Klatte tot secretaris generaal van
het ministerie van Sociale Zaken.
Mr. Klatte is reeds waarnemend
secr.-generaal sinds de benoeming
van mr. dr. A. A. van Rhijn tot
staatssecretaris van Sociale Za
ken.
SOUTHAMPTON, 28 Jan. Vanavond is brand uiige-
broken op de Queen Elizabeth, die in Southampton in
het droogdok ligt. Volgens de Press Association heeft een
functionaris van de brandweer verklaard: ,,De rook
ontwikkeling is geweldig. Wij weten nog niets van de
omvang van de brand af".
De Queen Elizabeth is het groot
ste schip ter wereld.
Naar verluidt woedde de brand
in enkele luxe hutten op het
bovendek van het reusachtige
schip.
Volgens de Press Association
zijn vijf brandspuiten naar de
haven gegaan. Terwijl de brand
weer bezig was, begaf de politie
zich aan boord van het schip.
Toen de Queen Elizabeth vlak
voor Kerstmis te Southampton
dokte, werd bekend gemaakt, dat
extra-brandwachten op het schip
zouden patrouilleren.
De vorige maand is op onver
klaarbare wijze brand uitgebro
ken op het zusterschip van de
„Queen Elizabeth", de „Queen
Mary", toen het in een dok lag.
Zondag j.l. werd de „Empress
of Canada" in Liverpool door
ROME, 28 Jan. Naar hel
K.N.P. verneemt is de gezond
heidstoestand van Mgr. Dr. B. J.
Alfrink, die momenteel in het
Nederlands College te Rome ver
blijft. langzaam maar gestadig
vooruitgaande. De rust in de
Eeuwige Stad heeft de aartsbis
schop-coadjutor reeds veel goed
gedaan, zodat een volledig en al
gemeen herstel mag worden ver
wacht.
De geruchten, die in Nederland
de ronde doen omtrent de oprich
ting van nieuwe bisdommen en
die in verband zijn gebracht met
Mgr. Alfrinks verblijf in Rome,
heeft de aartsbisschop ten stellig
ste ontkend. Mgr. Alfrink ver
toeft alleen om gezondheidsrede
nen in Italië.
Geweldige klap
LUNTEREN, 28 Jan. De om
geving van het station Lunteren
werd vanavond omstreeks half
acht opgeschrikt door een gewel
dig lawaai veroorzaakt doordat
even voor het station, van de
goederentrein 5447 die om 19.15
uur van Ede/Wageningen naar
Amersfoort vertrekt, een tankwa
gen uit de rails liep en bij het
passeren van een wissel omsloeg.
Het gevaarte werd over een af
stand van pl.m. 150 meter nog
meegesleurd, daarna brak de kop
peling en kwam de trein tot stil
stand. Wissels en seinen werden
ontzet; over een grote lengte ver
splinterden de dwarsliggers en
ook de rails werden beschadigd.
Er waren geen persoonlijke onge
lukken.
brand verwoest. Het wrak smeult
nog.
Naar werd gemeld is de brand
ontstaan in een kleerkast. Het
eerste alarm was afkomstig van
een automatische bel in de brand
weerpost van he4 schip. Toen de
brandweerlieden bij de betrokken
hut kwamen, was de automatische
sproei-installatie reeds in wer
king. Het vuur was snel bedwon
gen.
Duitse herdersgesnapt
VENLO Een ongewone vangst
hebben surveillerende douane
ambtenaren in Bergen (L.) ge
daan, toen zij naibij de Duitse
grens een vrachtauto aanhielden.
Men betrapte n.l. op heterdaad
twee Duitsers, die zich als herder
uitgaven, tijdens het clandestiene
transport van een kudde schapen,
waarvan de bestemming Noord-
Brabant was. Auto en schapen
werden in beslag genomen.
In een voorwoord zegt Lauwers,
dat hij de Britse geheime dienst
herhaaldelijk heeft laten merken,
dat hij onder Duits toezicht werk
te, maar dat deze waarschuwin
gen werden genegeerd.
Minister Eden verklaarde ver
der dat indertijd passende maat
regelen waren getroffen, zodra
men het bedrog ontdekt had. Ook
was de kwestie direct volledig on
derzocht, terwijl na de oorlog een
verder onderzoek werd ingesteld
door de Britse cj,i Nederlandse
autoriteiten.
Minister Eden negeerde de
kwestie, hoe het mogelijk is ge
weest, dat de Britse Geheime
Dienst de door Lauwers ge-geven
waarschuwingen niet heeft begre
pen of verwerkt. Lauwers zelf
heeft zoals wij reeds schreven
de Britten beschuldigd van
„ergerlijke onachtzaamheid'.
De Parlementaire Enquêtecom
missie heeft zich diepgaand met
het Englandspiel bezig gehouden.
Eden verklaarde, dat leden van
deze commissie uitgenodigd zijn
in Engeland te komen en daar de
betrokken Britse functionarissen
vragen te stellen. Er zijn echter
geen Britse officiële getuigen voor
de commissie verschenen.
„London Calling North Pole"
is de Engelse vertaling van de
Nederlandse uitgave van „Abwehr
3 F", dat twee a drie jaar geleden
bij de „Bezige Bij" met een na
woord van Lauwers is verschenen.
Zoals men zich zal herinneren
was Lauwers als geheim agent
van het bureau bijzondere op
drachten door de Duitsers gear
resteerd. Deze dwongen hem ge
durende lange tijd een radiover
binding met de Engelse geheime
dienst te onderhouden, met de
opzet geheime boodschapen in
hand-en te krijgen.
Elke agent had een zogenaam
de security-check (waarschuwings
signaal), een teken, dat zij na
eventuele gevangenneming on
opvallend in hun telegrammen
moesten verwerken, voor het ge
val zij onder dwang radiocontact
met Engeland moesten zoeken.
Lauwers radeloos.
Ook Lauwers verwerkte zijn le
ken eerst onopvallend in de tele
grammen, die de Duitsers hem
naar Engeland lieten seinen, in
de hoop, dat men daar zou be
merken, dat hij gevangen was ge
nomen. Van Engelse zijde liet
men echter nimmer blijken, dat
men zijn „check" had opgemerkt,
zodat Lauwers tenslotte radeloos
en voor de ogen van zijn Duitse
opdrachtgevers duidelijk leesbaar
overseinde dat hij gevangen was
genomen.
De Nederlandse parlementaire
enquête commissie heeft aan deze
zaak veel aandacht besteed, doch
in kringen van oud-gedienden van
het bureau bijzondere opdrachten
acht men het onderzoek, dat de
commissie aan deze affaire wijd
de, zeer eenzijdig, omdat de En
gelsen, die belangrijke verklarin
gen zouden hebben kunnen af
leggen, niet onder ede konden
worden verhoord.
De heer Lauwers is nu tandarts
in den Dolder. Toen hij na de
oorlog meer dood dan leven-d uit
Mauthausen werd ontslagen vatte
hij in Nederland met hernieuwde
energie de studie voor tandarts
op en wist in korte tijd zijn be
voegdheden te verkrijgen. Hij is
nu ongeveer 36 jaar oud.
over Minister Witte
Vrij algemeen wordt in de Eer
ste Kamer het optreden van mr.
Witte met instemming begroet.
Verschillende leden zien in zijn
optreden een wijziging van het
bouwbeleid hetgeen zij toejuichen
Zij verwachten met name dat aan
de particuliere bouw-bedrijvig-
heid meer ontwikkelingskansen
gegeven zullen worden.
De minister zelf heeft er de
afgelopen maanden verschillende
malen de aandacht op gevestigd,
dat zijn departement op de duur
zichzelf overbodig zou moeten
maken.
Vele Kamerleden zouden echter
niet graag op een spoedige ophef
fing van het departement willen
aansturen, zij denken hierbij aan
de noodzakelijke sanering en de
krotopruiming.
LONDEN, 28 Jan. De Britse minister van Buitenlandse Zaken
Anthony Eden heeft vandaag meegedeeld, dat de zeven voormalige
nazi-leiders die kort geleden gearresteerd werden, een complot op
touw zetten om neo-nazi „gevechtstrocpen" te vormen die zich in
West-Duitsland van de macht meester wilden maken.
M.S.A.-HULP
BLIJFT VLOEIEN
's-GRAVENHAGE, 28 Jan.
Het feit, dat de Nederlandse rege
ring te kennen heeft gegeven voor
het lopende fiscale jaar af te zien
van Amerikaanse economische
dollarhulp, wil niet zeggen, dat
het werk van de missie van de
„Mutual Security Agency" in Ne
derland ten einde is.
Zoals bekend zullen de Ameri
kaanse „off-shore" orders aan Ne
derland normaal doorgaan en ver
der zullen nog grote hoeveelhe
den Amerikaanse goederen door
de „pijplijn" naar Nederland blij
ven vloeien, ter waarde van 30
millioen dollars.
De bijstand ten behoeve van de
opvoering der productiviteit in
de landbouw en in de industrie
zal normaal doorgaan en ook zul
len groepen Nederlanders naar de
Verenigde Staten blijven gaan
om hun kennis te verrijken.
(Van onze redacteur)
ZWOLLE. Gisteren even na
het middaguur kreeg de rijkspoli-
ti- hier ter plaatse de mededeling
van het vliegveld Twente dat
mogelijk een straalvliegtuig een
noodlanding had moeten maken
in de omgeving van de Overijsel-
se hoofdstad. Men had het vlieg
tuig ongeveer tot 7 km ten zui
den van Zwolle kunnen peilen,
daarna was het contact verbroken.
Een half uur later kwam het be
richt af dat een Engelse Gloster
Meteor een buiklanding had moe
ten maken in de N.O. Polder bij
de gemeente Blankenham.
Het vliegtuig landde op een
weiland van de landbouwer H.
W. van Heugten, die deze grond
van de Wieringermeerdirectie in
pacht heeft. Het stuk weiland ligt
tusen de Uiterdijkenweg en de
Kerkbuurt. De straaljager heeft
het midden gekozen en ligt van
beide wegen ongeveer 300 m. af.
Met de wind in de rug is het
gaan dalen en raakte daarbij een
vijftal bomen, die langs de Uiter
dijkenweg stonden. Rakelings is
het onder de hoogspanningsleiding
doorgekomen. Bij het raken der
bomen verloor het vliegtuig een
der koepels en het linker gedeelte
van het staartstuk. Ook de vleu-
geltoppen werden iets beschadigd
terwijl de buik ernstige schade
vertoonde en de turbines vol zand
zaten. Het vliegtuig was bemand
met twee piloten, die met de
schrik vrijkwamen. Toen het toe
stel eenmaal stil lag klommen zij
er zo snel mogelijk uit en ver
wijderden zich van het vliegtuig.
Gelukkig echter ontstond geen
ontploffing of brand.
Een van hen, die ons niet ouder
scheen dan 24 jaar, deelde mede
dat zij op weg waren van Olden
burg in Duitsland naar de mili
taire vliegbasis te Leeuwarden.
Wegens brandstoffengebrek had
den zij moeten landen. Overigens
waren' de mannen weinig spraak
zaam.
Het is te begrijpen dat een en
ander enige beroering verwekte
in het anders zo stille dorp van
nauwelijks 500 inwoners in de
Polder, ofschoon men echter van
de landing weinig heeft verno
men. In het café van de heer J.
van Veen, die tevens voor de
post van Blankenham zorgt, was
men juist in vergadering bijeen
maar voordat postbode Heida bin
nenkwam en hun het nieuws ver
telde wist niemand iets van het
feit dat hun dorp plotseling het
middelpunt was geworden van de
journalisten, die in grote getale
naar de Polder trokken. En toch
ligt het vliegtuig nauwelijks 300
m. van dit café af en kijken de
ramen uit op het weiland van
van Heugten.
De enige die het zag gebeuren
was meester J. Bosch, hoofd van
de lagere school. Direct ging hij
er op af om te zien of er ook
gewonden waren en toen dit niet
het geval bleek waarschuwde hij
de kinderen dat ze uit de buurt
moesten blijven. De heer van
Veen is koffie gaan zetten maar
dit-werd niet door de piloten ge
accepteerd.
Al gauw werden zij naar de
politiekazerne te Emmeloord over
gebracht, terwijl militairen uit
Kampen er voor zorg droegen dat
niemand te dicht bij het vliegtuig
kwam.
Naderhand kwam de mare
chaussee hen daarbij helpen of
schoon de bewoners weldra toon
den dat zij tot het nuchtere soort
Nederlanders behoren, want na
dat het eerste nieuwtje er af was
wierpen zij nauwelijks meer een
blik naar de blinkende lamgesla
gen vogel in de Polder.
Eden heeft in het Lagerhuis
meegedeeld, dat de in beslag ge
nomen documenten aantonen, dat
de groep plannen had „om wijd
verbreide contacten in en buiten
Duitsland te leggen".
Eden zei, dat de in beslag geno
men documenten 30 grote kratten
vullen. Het werk deze te sorteren
zou weken duren. Hij zei echter
zelf documenten gelezen te heb
ben „die mij ervan overtuigen dat
ons optreden deze mannen te ar
resteren volledig gerechtvaardigd
was'.
„Het is duidelijk dat deze man
nen, waarvan er verschillende in
1945 dicht bij Hitier stonden, het
als hun zending beschouwen een
massa beweging te vormen geba
seerd op de nazi-ideologie, met
NOG IJS BIJ LEMMER
's-GRAVENHAGE, 28 Jan.
Blijkens mededeling van de Ne
derlandse IJsberichtendienst be
vond zich hedenmiddag om 13 uur
nog een strook middelzwaar op
eengepakt drijfijs langs de Noord
oostpolder van Lemmer tot de
Rotterdamse Hoek. Voor Lemmer
en de Prinses Margrietsluis was
nog middelzwaar drijfijs in de
vaargeul.
PILOOT GEDOOD
VENHORST, 28 Jan. Heden
middag omstreeks half vijf is een
Republic „Thunderpet" voorzover
thans bekend afkomstig van de
vliegbasis Volkel ten noorden van
Venhorst, gemeente Boekei, in de
lucht geëxplodeerd. De piloot
kwam om het leven.
De wrakstukken van het toe
stel zijn in een weiland neerge
stort. De romp van het veronge
lukte toestel boorde zich enkele
meters in de grond. Het ongeluk
gebeurde op een hoogte van 700
a 800 meter. De brandweer van
Boekei bluste de wrakstukken.
H. Vader gaal goed vooruit
VATICAANSTAD, 28 Jan.
De Osservatore Romano heeft
Woensdagavond wederom een
communiqué uitgegeven betref
fende de gezondheidstoestand van
de H. Vader. In dit communiqué
wordt medegedeeld, dat de licha
melijke toestand van de Paus
steeds vooruit gaat. De koorts en
de daaruit voortkomende depres
sie is geheel verdwenen.
STAATSSECRETARIS
VOOR FINANCIEN
(Van onze parlementaire
redactie)
Naar wij vernemen is zeer bin
nenkort de benoeming te ver
wachten van mr. W. H. van den
Berge tot staatssecretaris van Fi
nanciën. Mr. dr. v. d. Berge die
thans directeur generaal in alge
mene dienst bij het ministerie van
Financiën is, zou speciaal wor
den belast met fiscale aangele
genheden. De nieuwe staatssecre
taris, die sinds 1923 bij het mi
nisterie werkzaam is, is geestelijk
nauw verbonden met de P.v.d.A.
het oogmerk de politieke macht
in West-Duitsland aan zich te
trekken", aldus Eden.
H. VADER ONTVING
IN 1952 RUIM
216.000 PERSONEN
(Van onze bijzondere
correspondent)
Z. H. Paus Pius XII heeft in
1952 ongeveer 5000 audiënties
verleend. Zoals uit de zojuist in
T. ..dcaanstad gepubliceerde sta
tistiek blijkt, bedroeg het aantal
particuliere audiënties 821, het
aantal bijzondere audiënties on
geveer 4000. Aangezien bij de
bijzondere audiënties meestal twee
tot vier en soms vaak nog meer
personen aanwezig zijn, kan men
aannemen, dat de H. Vader in
het afgelopen jaar ruim 15000
bezoekers in bijzondere audiëntie
heeft ontvangen.
De algemene audinëties bedroe
gen dit jaar 80. Daar aan een
algemene audiëntie gemiddeld
2500 pelgrims deelnemen, heeft
de Paus ongeveer 200.000 pel
grims op deze wijze ontvangen
In 1952 hield de H. Vader naast
een aantal kleinere toespraken
tot de pelgrims nog 60 grote toe
spraken.
Komende nacht
maansverduistering
's-GRAVENHAGE, 29 Jan.
In de nacht van Donderdag op
Vrijdag zal men in ons land een
totale maansverduistering kunnen
waarnemen. De verduistering be
gint hedenavond om 22.54 uur; de
totale verduistering vangt aan om
00.05 uur Vrijdagnacht en duurt
ongeveer anderhalf uur tot 1.30
uur. De gedeeltelijke maansver
duistering, waarbij de maansikkel
steeds groter zal worden, duurt
hierna nog voort tot 2.40 uur.
LONDEN, 28 Jan. Millioenen
in Europa en het Verre Oosten
liggen nog met griep te bed. De
ziekte heeft echter in de meeste
gevallen geen kwaadaardig karak
ter.
De Japanse autoriteiten hebben
lats gegeven, scholen te sluiten
om verspreiding van de griep te
voorkomen. Meer dan anderhalf
millioen Japanners merendeels
kinderen hebben griep. Veer
tien dagen geleden was er sprake
van, dat de helft van de 7 mil
lioen inwoners van Tokio aan
griep leed. De toestand wordt
thans beter.
Het aantal griepgevallen in Ko
penhagen is de afgelopen week
bijna verdubbeld en bedraagt nu
ongeveer 2.500. Slechts weinige
zieken zijn in een ziekenhuis op
genomen en er is niemand aan
griep gestorven.
De Tirolse stad Innsbruck,
waar de griepepidemie in Oosten
rijk het eerst is uitgebroken, zijn
thans 10.000 zieken. Ook in Salz
burg en Linz heerst griep. Wenen
is tot dusver vrij van griep.
