Wilde betogingen
in Teheran's straten
Indonesische N. S.B.'ers
gingen naar Suriname
Aanhangers v. Mossadeq
slaags mei communisten
Dagblad
voor
Alkmaar
„Afkeuring
gevraagd"
Amerika wil een verdrag met
Europese Defensiegemeenschap
Vervoer in dichtgelast ruim
schip door torpedo ondermijnd
Zeventig officieren
gearresteerd
Churchill bereid
Schepen in de mist
H. Vader hervat
audiënties
In twee dagen
5000 vluchtelingen
Prins Bernhard
te Fontainebleau
Bond Zonder Naam
kreeg een huis
Ruim 69 millioen
Op twee wielen
over de Moerdijk
Staat der Nederlanden gedagvaard
Staatsgevaarlijke
veertienjarige
Japanse premier
zei „domkop"
NOORDHOLLANDS
Abonnementsprijs f-fiiZO per kwartaal, 12.07 per maand, f 0.48 per
week. inclusief incasso. Advertentie-tarief per editie 16 et. per m.m.,
minimum f2«50: in alle edities 26 ct. per m.m.. minimum f4.
familieberichten 20 ct., resp. 30 ct. per m.m. Bij contract belangTijke
korting. Directeur: E. J. M. Stumpel. Hoofdredacteur: H. N. Smits.
Bankrelatie: Ned. Credietbank. Eantoren: Hoorn, Draafsingel 59,
tel. 4243 en Grote Noord 77, tel. 4362 K 2290; Alkmaar, Bitsevoort 52,
tel. 2046 K 2200; Den Helder. Keizerstraat 89, tel. 2800 K 2230:
Sehagen, Ged. Gracht 39, tel. 459 K 2240.
Builen God is 't nergens veilig (Vondel) P
STADSEDITIE
Dinsdga 3 Maart 1953 - 48e Jaargang - No. 12718
IN DE „Leeuwarder Crt" vroeg
men om „afkeuring" van de zijde
der R.K. pers over „moeilijkhe
den", welke in verschillende ka
tholieke landen aan de protes
tanten in de weg worden gelegd.
Het blad is van oordeel, dat de
katholieke pers daar te weinig j
aandacht aan schenkt, dat zij on
omwonden haar afkeuring moet
te kennen geven over zekere ge- j
beurtenissen in Spanje en dat wij
dit moeten doen naast de „vele
ruimte", welke wij beschikbaar
stellen voor.... „moeilijkheden"
achter het IJzeren Gordijn en de 1
kerkvervolging in de satellietlan-
den van Rusland.
Wij verwonderen ons een beetje
over dit vragen naar de bekende
weg, waar het uiteraard toch aan
de „Leeuwarder Crt" bekend moet
zijn, dat wij, in het jongste ver
leden, vele malen, in het bijzon
der tegenover dit blad, ons
standpunt in deze kwestie ken
baar hebben gemaakt! Daar kan
met name géén misverstand over
bestaan.
Wij menen, dat het volkomen
gerechtvaardigd is, aan de ge
beurtenissen in de communisti
sche landen ruime aandacht te
schenken, waar het zeer stellig
wel om iets méér gaat dan om
„moeilijkheden", waarop onze
collega doelt ten aanzien van
Spanje, Portugal, Columbia enz!
Wanneer wij de Sovjet-Unie
zelve even buiten beschouwing
laten en maar terloops de dra
ma's van onmenselijkheid en ter
reur aanroeren, waaraan de Bal-
tische landen b.v. ten offer zijn
gevallen, dan behoeven wij alleen
maar de namen te noemen van
Kardinaal Mindszenty, Mgr Ste-
pinac, Mgr Beran, om van de vele
andere vervolgde en gemartelde
geestelijken maar te zwijgen; en
dan is het voor ieder onbevoor
oordeelde duidelijk, dat hier spra
ke is van een geloofsvervolging
tot het bittere einde, die niet al
leen in de katholieke pers de
scherpste veroordeling moest
hebben, maar in heel de be
schaafde wereld verzet en ver
oordeling moet oproepen, wat dan
ook gelukkig ten dele wel is ge
beurd en nog wel geschiedt.
Zo vinden wij b.v. dat deze
vervolging en terreur in de Sov
jet-landen niet alleen „v o o r e e n
deel terecht" door ons en andere
katholieke bladen aan de kaak
wordt gesteld, maar dat dit ge
heel en onverdeeld en zonder
voorbehoud volkomen terecht
geschiedt. Omdat daarmee inder
daad „de grote zaak van de vrij
heid van geweten wordt gediend"
Wij nemen gaarne aan, dat een
drietal bladen van de wereldpers,
op gezag, van de „Leeuwarder
Crt", gerekend dienen te worden
tot de „meest betrouwbare bla
den" ter wereld, en dat dus op
hun gezag aangenomen moet
worden, dat de genoemde moei
lijkheden in enkele met name ge
noemde landen er inderdaad zijn
(wat wij nooit hebben ontkend,
maar wel betreurd).
Of dit, en dan wel in het bij
zonder bij opvordering van de
„Leeuwarder Crt", die terzake
zelf altijd in een glazen huisje
gezeten heeft, uitdrukkelijk onze
afkeuring andermaal zou behoe
ven, is ons niet recht duidelijk.
De „Leeuwarder Crt" schijnt er
met name behoefte aan te hébben,
het bestaan van wantrouwen tus
sen katholieken en niet-katholie-
ken aan te wakkeren, door te
beweren, dat een bepaalde me
thode van tegenspraak (inzake
een „geloofsvervolging" in Co-
lubia) wantrouwen bij an
dersdenkenden oproept, een wan
trouwen, dat de Leeuwarder Crt
wel betreurenswaardig vindt,
maar ook „door de feiten ge
rechtvaardigd".
Welke feiten zijn dat nu? Wij
hebben, tegenover de berichten
over een vervolging van protes
tanten in Columbia, de medede
lingen opgenomen van de ge
zant van Columbia in Ne
derland Waar de Leeuwarder Crt
natuurlijk de buitenlandse bladen
die berichten over die „moeilijk
heden" hebben gegeven, het eti
ket van betrouwbaarheid volledig
geeft, menen wij, dat de officiële
gezant van een bevriend land dit
etiket niet minder verdient.
Zeker achten wij deze zo be
trouwbaar als indertijd de we-
reldpers-in-het-algemeen, en dat
zal grotendeels nog wel zo we
zen; nog niet zo heel lang gele
den (om precies te zijn in de en
cycliek „Divini Redemptoris" van
19 Maart 1937) moest Z.H. de
Paus zich beklagen over „het
cordon van stilzwijgen", dat de
wereldpers trok rond de ernstige
feiten der kerkvervolgingen in
verschillende landen, o.a
Mexico, welk land nu ook door
de „L.C." (op grond van „be
trouwbare" mededelingen van
enige bladen) als getuige tegen
de katholieke pers opgeroepen
wordt.
En als er iets zou zijn, waarvan
men kan zeggen, dat het „door
de feiten gerechtvaardigd is" (zo
als o.a. blijkbaar het door de
„L.C." „betreurde wantrouwen")
dan is het toch zeker wel dit, dat
de feiten van hevige vervol
gingen als voorheen in Mexico
en in Spanje, om van de meest-
recente dan maar te zwijgen, voor
ons wel een rechtvaardiging be
tekenen, om, wat daar in die lan
den tegenover de Kerk is mis
daan, nog niet te vergeten, al
hebben wij „afkeuringen" daar
over in de niet-katholieke pers
nooit zo royaal gelezen
flf Ijj&wg F -y*:
Nadat de Sjah van Perzië zijn volk had mede gedeeld, dat hij onmiddellijk en, voor onbe
paalde tijd het land zou verlaten, verzamelde zich voor zijn Paleis te Teheran een joelende
menigte, die de Sjah op fanatieke wijze wilde trachten te bewegen in het land te blijven.
De Sjah besloot zijn reis uit te stellen, waarmee hij de menigte tot kalmte hoopte te
brengen. Deze bestormde echter het huis van Premier Mossadeq, waarbij een aanvaller
werd gedood en verscheidene andere gewond. Een deel van de menigte voor het Paleis.
PARIJS, 2 Maart De Ame
rikaanse regering heeft een bila-
'eraal pact met de Europese De-
énsie Gemeenschap opgesteld,
lat dienst zal kunnen doen zodra
Ie Gemeenschap in werking
reedt.
Volgens betrouwbare woord
voerders is het pact aan de Ame
rikaanse autoriteiten in Parijs
toegezonden. Deze zullen het t.z.t.
ter goedkeuring aan de E.D.G.
voorleggen.
Het pact betreft de. levering
van Amerikaanse militaire goe
deren aan detachementen van
net Europese leger. De details van
het pact zijn geheim, doch ver
moedelijk bevat het o.m. clausu
les betreffende de levering van
uitrusting aan de Duitse militaire
eenheden, die van het leger deel
•uilen uitmaken.
De Amerikaanse autoriteiten
hopen, dat de onderhandelingen
met de zes E.D.G. landen zo vlot
zullen verlopen, dat het pact tus
sen de V.S. erf de E.D.G. vrijwel
op dezelfde dag ondertekend zal
kunnen worden als het verdrag
betreffende de Europese defensie
zelf.
Dit kan echter nog wel enkele
weken of maanden duren. De zes
E.D.G.-landen beginnen morgen
met het herzien van de tekst van
de protocollen, die Frankrijk aan
het verdrag wenst te zien toege
voegd.
TEHERAN (Reuter-A.P.) Het is gisteren opnieuw tot
verwarde demonstraties gekomen in de Perzische hoofd
stad, waarbij ditmaal de aanhangers van Mossadeq de
overhand hadden. Duizenden studenten, enorme foto's
van de premier met zich voerend, trokken in een optocht
van anderhalve kilometer lengte door de straten. De stoet
werd gevolgd door een kleinere groep studenten van de
communistische Tudeh-partij, die verklaarden dat zij
zich bij de Mossadeq-groep aansloten in het gevecht tegen
de „imperialisten".
Via luidsprekers en vlugschrif
ten liet de pro-Mossadeq-groep
weten dat zij niet gediend was
van de steun van de communis
ten, die gisteren uitgebreid aan
de relletjes begonnen deel te né
men en o.a. vier Amerikaanse
jeeps met stenen bekogelde. Het
kwam tot een handgemeen tussen
beide groepen studenten, waarbij
een pro-Mossadeq student door
een messteek werd gedood.
In allerijl werden militaire ver
sterkingen voor de politie aange
voerd. De spanning steeg tot een
hoogtepunt toen de aanhangers,
met het ontzielde lichaam van de
door de communisten vermoorde
student hoog op hun schouders,
het plein voor de Majlis betraden.
De kreet „Mossadeq of de dood"
was niet van de lucht.
In het verward rumoer van
politieke redevoeringen, strijd
leuzen en verhitte debatten via
luidsprekers, mengde zich het
doffe ontploffen van de traangas
bommen, waarmede de politie di
betogers op een afstand poogdi
te houden. Majoor Moqhaddam
hoofd van een der politiedistric
ten, werd door een messteek in
-de wang gewond. Betogingen vooi
de Sjah werden gisteren nauwe
lijks gehouden. Mossadeq schijn
de situatie weer geheel te beheei
sen.
Het communistische blad „Bes-
soeje Ajendeh" heeft echter een
beroep op hem gedaan gemene
zaak te maken met het anti-
imperialistische front, dat door
de communisten wordt geleid.
Tot ontmoeting met
Eisenhower en Stalin
LONDEN, 2 Maart Premier
Winston Churchill heeft vandaag
in het Lagerhuis, in antwoord op
een vraag, gezegd, dat hij „vol
komen bereid is een ontmoeting
van president Eisenhower en
maarschalk Stalin bij te wonen".
De ontmoeting zou echter moe
ten plaats vinden „op de grond
slagen, die door president Eisen
hower uiteengezet zijn".
Volgens de laatste berichten
zouden 12 betogers van de Tudeh
gearresteerd zijn.
In de loop van Zondagavond en
Maandagmorgen zijn voorts in
Teheran 65 voormalige officieren
en 5 officieren in actieve dienst
gearresteerd. Zij worden er van'
beschuldigd aan de demonstra
ties te hebben deelgenomen.
Sinds hij aan de macht kwam
heeft Mossadeq tot nog toe ruim
500 officieren ontslagen. Een deel
van hen zou volgens minister Fa-
temi in de afgelopen dagen ge
probeerd hebben Mossadeq te
vermoorden.
De Perzische Tweede Kamer,
de Majlis, is tegen hedenochtend
bijeengeroepen. Mossadeq zal een
vertrouwensvotum vragen, en
misschien een speciale verorde
ning afkondigen om de Zaterdag
en Zondag aangehouden aansto
kers der betogingen te berech
ten.
Gisteravond was het rustig in
de stad en slechts hier en daar
werden nog verspreide kleine
demonstraties gehouden.
Het paleis van de Sjah en de
woning van Mossadeq worden
door tanks bewaakt.
De Britse regering heeft in
verband met de jongste gebeur
tenissen in Perzië' besloten, Sir
Brian Robertson, opperbevelheb
ber van de Britse landstrijdkrach
ten in het Midden-Oosten, naar
het aangrenzende Irak te zenden.
Eisenhower heeft gisteren enige
bezorgdheid te kennen gegeven
over de verslechteringen van de
betrekkingen tussen de Arabische
landen en Amerika. Hij verklaar
de dit na een ook door minister
Foster Dulles bijgewoonde ont
moeting met Prins Faisal, de Mi
nister van Buitenlandse Zaken
van Saoedie-Arabië.
Het zicht in de IJmuidense
haven was gisteravond niet meer
dan vijftig meter. Omdat het niet
mogelijk was ze veilig binnen
te loodsen, moesten drie zee-
schenen voor de haven ten an
ker gaan. Een vierde, de „Ar-
detta". bestemd voor Amsterdam-
werd met behulp van de haven-
radarinstallatie binnengebracht.
Ook het uitgaande verkeer was
gestremd.
Ook bij Hoek van Holland kon
geen schip de Nieuwe Waterweg
binnenkomen als gevolg van het
gebrek aan zicht door de mist..
Het laatste schip dat gisteravond
de Hoek passeerde was de Har-
wichboot van de maatschappij
„Zeeland", die op radar vaart en
het dientengevolge aandorst de
Waterweg op te stomen.
In de mist boven de Schelde
liep gisteravond het 9240 brt
metende Belgische tankschip
„Belgian Pride" in de Pas van
Terneuzen op de. Suikerplaat aan
de grond. Om half twaalf kwam
net schip zonder assistentie weer
vlot.
Op 19 Maart
VATICAANSTAD (K.N.P.)
Met het oog op de verbetering
in Zijn gezondheidstoestand zal
de H. Vader zo deelt de Os-
servatore Romano mede op 19
Maart Zijn audiënties hervatten
en daarbij de gewone gang van
zaken volgen. De Paus ontvangt
i die dag in bijzondere audiëntie
de studenten van de Italiaanse
Volkshogescholen.
Er was gisteren geen officiële
herdenking ten Vaticane van de
77ste verjaardag van Z.H. de
Paus en de 14de verjaardag van
de Pauskeuze, maar uit alle hoe
ken der aarde werden toch dui
zenden gelukwenstelegrammen
ontvangen. De H. Vader zelf
stond als naar gewoonte vroeg
op en las de H. Mis in Zijn par
ticuliere kapel. Vervolgens be
gon hij Zijn verlichte, maar nog
altijd zware dagtaak, gewijd aan
het bestuur van de Kerk. Op 12
Maart, de verjaardag van de
Paus-kroning, zal een pontificale
H. Mis gecelebreerd worden in de
Sixtijnse kapel. De Paus zal deze
plechtigheid waarschijnlijk wél
bijwonen.
De Franse minister van Buiten
landse Zaken, Bidault, heeft
Maandagavond gezegd, dat de
Franse aanvullende en verkla
rende protocollen op het E.D.G.-
verdrag, waarin echter geen en
kele wijziging van het verdrag
zelf wordt voorgesteld, in de ogen
van de Franse regering een fun
damentele noodzaak blijven.
Ook Britse voorstellen om zich
nauwer te binden aan de Euro
pese Defensie Gemeenschap zijn
gisteren naar Frankrijk gezonden.
BERLIJN Volgens de West-
Berlijnse autoriteiten heeft de
stroom vluchtelingen uit de Rus
sische zóne naar West-Berlijn de
laatste 48 uur een nieuw hoogte
punt bereikt. Op 1 en 2 Maart
werden in totaal 5000 vluchtelin-.
1 gen geregistreerd.
In Februari is het record-aan
tal van 40.015 vluchtelingen ge
teld. Sinds het begin van het jaar
hebben 65.008 Oostduitsers de
wijk naar het Westen genomen.
Z.K.H. Prins Bernhard heeft
Maandag een officieel bezoek ge
bracht aan het Hoofdkwartier van
de Geallieerde Luchtmacht in de
Centrale Europese sector te Fon
tainebleau.
De Prins werd ontvangen door
de opperbevelhebber, generaal
Lauris Nordstad, diens plaats-
verv. stafchef voor de admini
stratie, de Nederlandse Commo
dore Wartena, en andere Neder
landse officieren.
De Prins werd ingelicht over
de organisatie en de taak van de
tactische luchtstrijdkrachten, die
thans in de centrale Europese
sector worden gevormd. De Prins
inspecteerde ook het Nederlandse
leger-, vloot- en luchtmachtper-
soneel, dat te Fontainebleau is
gedetacheerd.
Opbouw in rampgebied
AMSTERDAM Een goede
gever heeft aan de „Bond zonder
Naam" een zomerhuis aangebo
den, dat plaats biedt aan een ge
zin. De Bond zonder Naam heeft
dit huis ter beschikking gesteld
aan de gemeente Hank-Dussen
in West-Brabant. Een dezer da
gen zal met de opbouw worden
begonnen. De plaatselijke auto
riteiten zullen voor dit huis een
gezin aanwijzen.
's-GRAVENHAGE -- Bij liet
Nationaal Rampenfonds was
tot gisteravond een bedrag
binnengekomen van ruim
69 millioen gulden. Zater
dagavond was de stand ruim
68 millioen gulden.
ISoord-Zuid-verbinding
weer hersteld
De A.N.W.B. deelt mede dat
de Noord-Zuid verbinding Dord
recht - Moerdijk - Zevenbergsche
Hoek - Breda, welke thans ruim
een maand onderbroken is ge
weest en waarvan het gedeelte
direct bezuiden de Moerdijkbrug
nog slechts nauwelijks boven
water is, weer is opengesteld
voor voetgangers, fietsers, brom
fietsen en motorfietsen zonder
zijspan. Zwaarder verkeer wordt
op dit gedeelte beslist niet toe
gelaten, daar de ondergrond nog
geheel doordrenkt is van water.
Nederland-Denemarken
uitverkocht
Naar de K.N.V.B. ons ver
zoekt mede te delen, is het on
nodig nog geld voor plaatsbewij
zen voor de wedstrijd Nederland
Denemarken van Zaterdag a.s„
7 Maart, naar het bureau van de
bond te zenden. Het Feijenoord -
Stadion, waar de wedstrijd wordt
gespeeld, is namelijk geheel uit
verkocht.
Dit zijn de laatste modellen
pakken voor het vliegen op
grote hoogte. Links het T-l
„luchtmacht-pak", dat door
burger- en militaire vliegers
wordt gebruikt. Rechts het
„marine-hogedrukpak"
(Van onze verslaggever)
„Naar mij verteld is, zijn deze mensen in een ruim, waar
van de luiken waren dichtgelast en in een schip, dat on
dermijnd was met een torpedo, naar Suriname gebracht.
Handelingen als wassen en scheren werden hun geduren
de de overtocht niet toegestaan. Dit alles is op z'n minst
ergerlijk en ik vraag mij af, of dit niet een unicum hij
het afvoeren van mensen is geweest." Aldus rnr A. G.
Besier uit Amsterdam, die gistermorgen voor de Civiele
Kamer van de Haagse Rechtbank, gepresideerd door mr
Meyer, bovenstaande schildering gaf van het vervoer van
een groep van 145 personen, die in Januari 1942 van
Nederlands Oost Indië naar Suriname werden gebracht.
De heer Miga vorderde te ho
ren verklaren, dat het feit van
zijn internering in Indonesië, zijn
deportatie naar Suriname en het
voortzetten van de internering
een onrechtmatige daad is ge
weest. Hij eiste schadevergoeding
van f60.000 wegens derving van
salaris en nadeel, ontstaan door
diefstal, plus symbolische ver
goeding van I gulden voor her
stel van zijn eer en goede naam.
De Amerikaanse onderzeeboot „Icefish" werd overgedragen
aan de Koninklijke Marine. De „Icefish" is het eerste Ame
rikaanse oorlogsschip, dat onder het MS A-programma, als
lening, aan een lid van de NATO werd overgedragen. De
nieuwe Commandant van de „Icefish", Luitenant Wolderling,
(links) drukt de hand van de vroegere commandant Lt. V. L.
Vitucci. De „Icefish" werd herdoopt in „Walrus".
Zij werden verdacht van lid
maatschap van de N.S.B. Volgens
mr. Besier bevond zich onder
deze groep o.m. een jongen van
14 jaar, die gearresteerd was,
omdat hij had gezegd, dat het
Duitse leger het zo goed deed.
Hij zat 6 jaar. Na de oorlog werd
hem een studiebeurs geweigerd.
Men vond hem staatsgevaarlijk,
omdat hij zo'n Duitse naam had.
Dit geding waarin mr. Besier
voor eiser optrad, was een pro
ces dat door de voormalige ge-
interneerde van een kamp in Su
riname, de heer C. Miga uit Den
Haag, is aanhangig gemaakt te
gen de Staat der Nederlanden,
Indonesië en Suriname.
Zowel de Staat der Nederlan
den als Indonesië en Suriname
hadden in dit proces gesteld, dat
zij niet aansprakelijk waren.
Mr. Besier wees er in het be
gin van zijn pleidooi op dat de
arrestaties in Oost-Indië in Mei
1940 zeer willekeurig zijn gedaan.
Van de groep van 145, die ten
slotte naar Suriname werd over
gebracht, waren er ongeveer 80,
onder wie ook de heer Miga, lid
van de N.S.B. Het karakter van
de N.S.B. in Indië zou echter vol
gens mr. Besier geheel anders zijn
geweest dan in Nederland. Hij
haalde verschillende uitspraken
van ter zake kundige personen
aan waaruit dit kon blijken.
Overigens zou de groep niet
naar Suriname zijn gevoerd we
gens lidmaatschap van de N.S.B
maar omdat de mensen „onver
zoenlijk" waren. Mede gezien de
samenstelling van de groep waar
in ook kinderen en oude lieden
op aanwijzingen waren opgeno
men, achtte mr. Besier het ge
heel een onrechtmatige daad,
waarbij de overheid buiten haar
boekje was gegaan.
(vervolg op pag. 5)
Tot de orde geroepen
TOKIO Het Japanse Lager
huis heeft Maandag met 191 tegen
162, bij 113 onthoudingen, een
resolutie goedgekeurd, waarin
premier Josjida tot de orde wordt
geroepen, omdat hij Zaterdag een
socialistische afgevaardigde een
domkop had genoemd.
Leden van de oppositie had
den verzocht om disciplinaire
maatregelen tegen de premier
wegens het bezigen van „een on
beschaamde uitdrukking" waar
door „een lid van het Huis voor
de gehele wereld bespottelijk
werd gemaakt". Josjida trok la
ter zijn woorden in en gaf toe,
dat zij onbetamelijk waren.