NOORDHOLLANDSj
Ver. Staten vragen
diaden van vrede
BH
Joego-Slavisch dictator
in Londen aangekomen
Uitvoeren arbitragebesluit
leverde moeilijkheden op
Woorden hoorden we al
vaak genoeg
Dagblad
voor
Allernaar
en omgeving
Amerikaanse luchtmacht
in West-Duitsland versterkt
/2 yio
Nr12729
De nieuwe
Zondagswet (I)
Scliijnaanval
op Hamburg
f 82 mi lij oen in
Nat. Rampenfonds
Sabres hunnent opnemen tegen Migs
Tito begroet door Hertog van
Edinburgh9 Churchill en Eden
Geen vluchtschepen
zegt regering
Rond het Ommelandenconflict
Sovjet-vloot wordt
zwaar versterkt
Abonnementsprijs t 6.20 per kwartaal, 12.07 per maand, f 0.40 per A|Br
week, inclusiei incasso. Advertentie-tarief per editie 16 ct. per m.m..
minimum f 2.50; in alle edities 26 ct. per m.m.. minimum f 4.
familieberichten 20 ct., resp. 30 ct. per m.m. By contract belangrijke
korting. Directeur: E. J. M. Stumpel. Hoofdredacteur: H. N. Smits
Bankrelatie: Ned. Credietbank. Kantoren: Hoorn, Draafsingel 59,
tel. 4243 en Grote Noord 77, tel. 4362 K 2290; Alkmaar, Ritsevoort 52,
tel 2046 K 2200: Den Helder. Keizerstraat 89. tel. 2800 K 2230:
Schagen. Ged. Gracht 39, tel. 459 K 2240
Buiten God is t nergens veilig (Vondel)
4 rj A/;-/
Maandag 16 Maart 1953
48e Jaargang
(Van onze parlementaire
redacteur.)
OP DE TWEEDE KAMER
AGENDA van deze week is de
nieuwe Zondagswet het hoofd
punt. Het heeft wel heel lang
geduurd. De huidige Zondagswet
dateert van 1815. Een halve eeuw
daarna werd reeds de behoefte
aan wijziging gevoeld. Minister de
Tour Bellinchave diende in 1886
een nieuw ontwerp bij de Kamer
in, maar tot een behandeling van
dat ontwerp kwam het niet. Mi
nister Ruys de Beerenbrouck was
in 1920 niet gelukkiger. Zijn ont
werp werd wel in de afdelingen
onderzocht, maar evenmin afge
handeld. Het ontwerp, dat de
Tweede Kamer in de komende
dagen gaat behandelen, dateert
van 1951 en draagt nog de hand
tekening van minister van Maar-
seveen. Het laat zich aanzien,
dat met dit ontwerp het vraag
stuk van de Zondagswet eindelijk
tot een oplossing zal komen. Al
za! het debat ook nu nog wel
herinneren aan de strijd, die rond
dit vraagstuk lang en fel is ge
voerd.
Men zou kunnen menen, dat
deze strijd is gegaan tussen hen,
die in de Zondag de dag des He
ren zien en tussen hen, die deze
dag uitsluitend waarderen als
een dag van ontspanning. Deze
tegenstelling speelt ongetwijfeld
m-e Bij de behandeling van de
Winkelsluitingswet in 1930 gin
gen sommige leden er in het
voorlopig verslag vanuit, dat de
arbeid van de bedienaar van de
godsdienst gelijk gesteld zou
kunnen worden met de arbeid
van hen, die werken om de ar-
VvsiAende klasse „het uitgaan op
Zondag tot een genieting te doen
zijn"
Maar de strijd is toch van meet-
afasn veel gecompliceerder ge
weest Bij hen, die in de Zondag
de dag des Heren zien, valt een
scheidslijn tussen katholieken en
protestanten, in zover de katho
lieke Zondag nimmer dat strenge
karakter heeft gehad van d>ö pro
testantse Zondag. Doch ook daar
mee is noc niet alles gezegd.
In de 17de eeuw bleek reeds,
dat de protestanten evenmin ge-
liik over de Zondagsrust denken.
De volgelingen van Voetius wil
den dat men zich op Zondag van
elke bezigheid en elk vermaak
zou onthouden In die gedachten-
gang werd zelfs de vraag of men
op Zondag voedsel moest laten
bederven, een benauwend pro
bleem. Hun tegenvoeters, de vol
gelingen van Coocejus. interpre
teerden het Zondagsgebod echter
veel ruimer. Voor hun gevoel
mocht de Zondag, naast de dag
des Heren ook. een dag van ver
maak zijn.
Tegen deze achtergrond bezien
was het uitgangspunt van de oude
Zondagswet van 1815 al fout. Ko-
nin? Willem I wilde met deze wet,
na de Franse tijd, weer de „plicht
matige viering van de dag des
Heren" verzekeren, op het voet
spoor onzer godsdienstige voor
vaderen. die daarop steeds de
hoogste prijs stelden". Wie waren
deze voorvaderen? Ook wanneer
men de katholieke visie op de
Zondag buiten beschouwing laat
en do wetgever van toen zal zulks
wp' gedaan hebben, dan blijft
toch nog 't feit, dat ook de pro
testantse voorvaderen geenszins
eenstemmig waren ten aanzien
van de interpretatie van het Zon-
da^sgebod.
Zo bezien, kan het met ver-
wr- 'eren, dat de straffe text van
de Zondagswet van 1815 evenals
vroeger die van keuren en plak
katen. al spoedig een bron van
moeilijkheden werd. De Voetiaan-
se geest ervan klopte niet met de
sterk uiteenlopende beleving van
de Zondag, zoals die in ons land
steeds aanwezig was geweest en
gebleven. Desondanks is een tijd
lang gepoogd om de wet te doen
naleven. (Z verbood openbare ar
beid .openstelling van herbergen
gedurende kerktijd, en alle sport
en openbare vermakelijkheden),
mair in 1897 bleek zulks al vol
ledig onmogelijk te zijn. De toen
malige burgemeester van Haar
lem die de handhaving opnieuw
ter hand wilde nemen, kreeg van
de regering de raad, om dit maar
na te laten.... Uit dit feit blijkt
duidelijk, hoezeer het toen al
nodig geworden was om tot een
nieuwe wettelijke regeling van
de Zondagsrust te komen, want
het kreeg nu de schijn, dat de
wetgever zich geheel van dit ter
rein had teruggetrokken. De bo
vengeschetste tegenstellingen wa
ren echter oorzaak, dat de wet
gever hierin tot nu toe niet ver
mocht te slagen en onderwijl ging
de ontwikkeling door. De ontker
stening verdoezelde steeds meer
het voetspoor der vaderen", een
feit. dat betreurd, maar niet ont
kend kan worden. (Slot volgt.)
HANNOVER. De belang
rijkste Britse luchtoefeningen se
dert het einde van de oorlog
begonnen Maandagavond boven
W.-Duitsland met 'n schijnaanval
door 600 vliegtuigen op de stad
Hamburg. Aan de oefening, die
enige dagen zal duren, nemen in
totaal duizend toestellen deel, die
afkomstig zijn uit Engeland en
van vliegvelden op het Europese
vasteland.
De toestellen, die bewapend
zullen zijn, moeten dertig mijl
van de zönegrens blijven en zul
len niet in de luohtcorridor naar
West-Berlijn mogen vliegen, al
dus de orders van de R.A.F
WASHINGTON, 16 Maart Het Amerikaanse ministe
rie van Buitenlandse Zaken heeft vandaag de Sovjet
premier Malenkof uitgedaagd zijn woorden inzake
„vredelievende bedoelingen" in daden om te zetten door
de Koreaanse en andere Oost-West-geschillen te regelen.
In een verklaring van perschef Lincoln White wordt ge
zegd, dat het ministerie „met belangstelling" van de
inaugurale rede die Malenkof gisteren in Moskou hield
kennis nam, gedeeltelijk omdat de naam van Stalin „ter
nauwernood genoemd werd".
„De ware betekenis van zijn
woorden moet echter bepaald
worden door de toekomstige actie
van de Sovjet-Unie en door hen
die onder zijn heerschappij staan",
aldus de verklaring.
„Betuigingen van vredelieven
de bedoelingen van de zijde van
de Sovjets zijn niet nieuw, maar
de woorden moeten afgewogen
worden tegen de daden. De oor
log op Korea gaat voort. Vlieg
tuigen op vredelievende routine-
vluchten worden boven Duitsland
neergeschoten. Plechtige beloften
voor de onafhankelijkheid van
Oostenrijk worden steeds meer
genegeerd. Het zal belangwekkend
zijn te zien hoe de heer Malen-
kov in deze en andere dringende
aangelegenheden van plan is zijn
woorden in daden om te zetten".
Malenkov heeft in zijn rede
verklaard, dat alle „lastige en on
opgeloste kwesties (met het Wes-
'ten) geregeld kunnen worden
door vredelievende onderhande
lingen".
Verschillende Westerse diplo
maten zien dit als een sterke ver
klaring, maar de algemene reac
tie in de Westerse hoofdsteden is
dat men de voorkeur geeft aan
daden boven woorden en dat men
vooral daden van de nieuwe
Sovjetheersers wenst.
De Amerikaanse reactie werd
gegeven door White als een in
formele verklaring. Hij stipte aan
dat hij er volledig toe gemachtigd
was, maar dat de verklaring niet
persoonlijk met Dulles was be
handeld.
De verklaring verwees uitvoe
rig naar hetgeen Dulles verleden
week in New York gezegd heeft
over de menselijke verlangens
naar vrijheid binnen het Sovjet
blok, die, naar hij zei, in be
dwang gehouden konden worden
door tyrannie, maar niet voor
altijd.
's-GRAVENHAGE, 16 Mrt.
In het Nationale Rampen
fonds was tot vanavond een
bedrag gestort van 82 mil-
lioen gulden. Sinds Zater
dagavond is er dus weer
f 600.000.bij gekomen.
Enkele buitenlandse artisten
zullen aan de twee uitzend-avon-
den, die de radioactie „Beurzen
open, dijken dicit" nog resten,
hun medewerking komen verle
nen. A.s. Zaterdagavond in Tivoli
te Utrecht zal de Engelse orkest
leider Geraldo het Metropole Or
kest komen dirigeren, waarbij ook
de zangeres Ann Shelton zal op
treden. Beiden hebben spontaan
hun medewerking toegezegd
Voor de slotavend, op Zaterdag
28 Maart in het Concertgebouw
te Amsterdam, heeft de Ameri
kaanse dirigent André Costella-
netz zijn belangeloze medewer
king aangeboden. Hij zal die
avond het Omroeporkest dirige
ren. Op eigen kosten vliegt hij
van de Verenigde Staten naar
Amsterdam.
Waarschijnlijk zal de radio-actie
worden uitgeluid door dr L. G.
Kortenhorst, voorzitter der Twee
de Kamer, die destijds de actie
voor het Rampenfonds ook heeft
ingeluid.
LONDEN, 16 Maart Zijn hand vriendschappelijk om
Churchill's schouder geslagen, betrad vanavond vroeg
maarschalk Joseip Broz Tito, communistisch dictator
van Joego-Slavië en het eerste staatshoofd van een com
munistisch land dat ooit een bezoek aan Engeland heeft
gebracht, de ambtswoning van de Britse premier aan
Downingstreet 10. Kort tevoren was hij op de Westmin
ster pier aan de Theems begroet door de Hertog van
Edinburgh, Churchill en Eden, die hij breed glimlachend
de hand schudde.
Tito was vanochtend vroeg voor
de Theemsmonding verschenen
aan boord van het Joegoslavische
opleidingsschip „Galeb" (Zee
meeuw), dat echter vier uur in
de mist moest blijven liggen eer
het kon opvaren tot Greenwich.
Daar stapte de rode maarschalk
over op een kleinere boot, die
hem tot in het hart van Londen
bracht, bij het parlementsgebouw,
waar hij enkele minuten voor
half zes van boord ging.
Alle wegen naar de Theems
waren door grote politie-detache-
menten voor alle verkeer geslo
ten. De veiligheidsmaatregelen,
die genomen zijn met het oog op
dit bezoek, zijn de strengste, die
een democratisch land ooit heeft
gekend.
Tjto droeg een marine-uniform
met gouden epauletten en een
met goud bestikte pet, waarom
heen een rode band.
„Natte geschiedenis", merkte
Churchill op, toen Tito aan wal
stapte. Op de Westminster pier
lagen rode karpetten en waren
blauw en witte baldakijnen aan
gebracht.
Tito schudde de Hertog van
Ediroburg hartelijk de hand en
zei in goed Engels: „Ik ben erg
blij u te zien".
„Het genoegen is geheel aan
mijn kant", was het antwoord.
Churchill, die bij de begroeting
met zwier zijn hoge hoed had af
genomen, is wat hardhorig en
maakt niet altijd van zijn gehoor
apparaat gebruik, zodat hij wat
op zijn wandelstok voorover
leunde om Tito te horen toen deze
vervolgens enkele schone woor
den sprak over vriendschap, we
derzijds begrip en de samenwer
king tussen beide landen.
Na de begroeting liep hij met
de Hertog van Edinburgh over de
Theemskade. Het Joegoslavisch
volkslied werd gespeeld; beiden
sloegen aan en inspecteerden de
erewacht, waarna het gehele ge
zelschap in auto's stapte om de
korte afstand naar Whitehall af
té legeen.
Twintig meter van de hekken
van het bureau van Scotland Yard
speelde zich een klein incident
af. toen uit een open raam een
krant omlaag werd geworpen met
een magnesiumfakkel, die vlam
vatte en een dikke rookkolom
verspreidde. De auto's reden snel
door.
Een waas van geheimzinnigheid
hangt over het doel van Tito's
bezoek. Men verwacht dat hij met
de Britse autoriteiten besprekin
gen zal voeren over de kwestie
Triest, de betrekkingen met Ita
lië en het Vaticaan, Tito's stand
punt inzake de gevolgen van Sta
lin's dood en economische pro
blemen. Het zou ook mogelijk
zijn dat er gesproken werd over
een soort pact, hetzij economisch,
politiek of militair.
Tito zal ook door Koningin
Elizabeth worden ontvangen en
later haar gast zijn aan een lunch.
Tito verliet Downingstreet no.
10 enkele minuten nadat hij er
was aangekomen.
Te voet begaf hij zich aan het
hoofd van een kleine stoet naar
de Cenotaaf, het monument voor
de Britse gevallenen op Whitehall.
In het gezelschap bevonden zich
twee Joegoslavische officieren met
een grote krans rood-wit-blauwe
bloemen.
Tito nam bij het monument de
krans van hen over en legde deze
aan de voet van het gedenkteken
neer.
Er steeg een luid gejuich op
uit de toeschouwers. Men hoorde
roepen: „Held, Tito".
Tito bracht de avond door op
de Joegoslavische ambassade in
West-Londen. Hij zou de nacht
doorbrengen in een herenhuis
dicht bij Londen, maar dit is
hoogst geheim.
POOLSE VLIEGER
KRIJGT ASYL
KOPENHAGEN De Deense
regering heeft besloten de Pool
se vlieger die tien dagen gele
den op Bornholm landde in een
Mig-straaljager, als een politieke
vluchteling te behandelen.
Er zijn besprekingen begonnen
met de Poolse gezant over te
rugzending van het toestel naar
Polen.
WIESBADEN, 16 Maart. De
Amerikaanse luchtmacht heeft
vandaag uit Engeland „een aan
tal" snelle nieuwe Sabre-straal-
jagers van het type F-86 naar
Duitsland overgbracht. De Sabres
zullen gebruikt worden bij het
patrouilleren boven West-Duits-
iand, teneinde aanvallen als die
van de vorige week, waarbij een
Amerikaans gevechtsvliegtuig en
een Britse bommenwerper wer
den neergeschoten, in het vervolg
te voorkomen.
De Sabres stellen de Ameri
kaanse luchtmacht in Duitsland
voor de eerste maal in staat, het
tegen de snelle Russische Mig 15's
op te nemen.
Tot dusver had men in Duits
land slechts de beschikking over
het langzamer type, de Thun der -
jet F-84.
De luchtmacht maakte vorige
week bekend, dat er „zeer bin
nenkort" 25 Sabres uit de Ver.
Staten naar Duitsland zouden ko
men als onderdeel van een pro
gramma om alle Thunder jets door
Sabres te vervangen.
Uit de bekendmaking van van
daag valt echter op te maken,
dat men niet heeft willen wach
ten totdat de Sabres uit Amerika
arriveerden. Men heeft „een aan
tal" Sabres uit Engeland aange
wezen om „tijdelijk" dienst te
doen in Duitsland.
De vliegtuigen zijn gestation-
neerd in Fürstenfeldbruck bij
München en zullen zijn ingedeeld
bij de 12de luchtmacht, welke
onder commando staat van gene-
raal-majoor Dean C. Strother.
Het aantal Sabres, dat in Duits
land is aangekomen, is niet be
kend gemaakt. Ook werd hun
aankomst in het communiqué van
de luchtmacht niet uitdrukkelijk
met de recente incidenten in de
lucht in verband gebracht. Er be
staat echter geen twijfel, waar
voor de Sabres moeten dienen.
De Canadese luchtmacht heeft
eveneens plannen om Sabres naar
West-Duitsland te zenden. Deze
zullen gestationneerd worden in
Zweibrüoken als onderdeel van de
NAVO-luohtmacht.
GEHEIMZINNIG
KISTJE
De Westduitse douane is in
grote verwarring gebracht
door een geheimzinnig uit
ziend houten kistje, dat door
een Arabier Duitsland werd
binnengesmokkeld. Het wan
trouwen groeide nog toen de
Arabier zich niet onmiddellijk
bereid toonde, het kistje te
openen. Men vreesde dat het
een tijdbom zou bevatten en
nadat enkele voorzorgsmaatre
gelen genomen waren, werd
de Arabier gedwongen het
kistje open te maken. Te
voorschijn kwam.... een mui
zenval. „Denk je soms dat je
hier last van muizen zult
hebben?", vroeg de douanier.
„Het zou de eerste maal zijn
dat ik een hotel tref, waar
geen muizen zijn", antwoordde
de Arabier.
's-GRAVENHAGE, 16 Maart.
Op de vragen van het lid der
Tweede Kamer de heer Weiter:
1. Is het waar, dat de Nederlandse
regering nu al geruime tijd twee
van Wm. Muller Co. gechar
terde vluchtschepen, de „Willem
I" en de „Willem II", vaarklaar
laat houden in. de haven van
Hellevoetsluis, elk met een ge
zagvoerder en een kernbeman
ning aan boord? en 2. Zo ja, is
de regering bereid de Kamer
mededeling te doen omtrent de
beaoeling van genoemde maat
regel? heeft de minister-presi
dent, minister van Algemene Za
ken, het volgende geantwoord:
1. Het antwoord luidt ontken
nend. 2. Deze vraag behoeft geen
beantwoording in verband met
het antwoord op vraag 1.
RAADSLEDEN ZITTEN
TOT 1 SEPT. 1958
Wetsontwerp ingediend
Bij de Tweede Kamer is een
wetsontwerp ingediend waarin
wordt voorgesteld om de zit
tingsduur van de leden der ge
meenteraden die dit jaar geko
zen zullen worden ter vervulling
van de plaatsen van de per 1
September 1953 aftredende raads
leden met een jaar te verlengen
en dus voor éénmaal op vijf jaar
te brengen. De minister is daar
bij heengestapt over de bezwaren
die aan. het houden van twee
verkiezingen in één jaar (in 1958
worden n.l. ook verkiezingen
voor de Provinciale Staten ge
houden), zijn verbonden: het zeer
vele extra-werk dat door de ge
meente-administratie in korte tijd
zal moeten worden verzet, om
dat een en ander ook belangrijke
voordelen met zich brengt.
PRESIDENT GOTTWALD
LIGT OPGEBAARD
PRAAG, 16 Maart. Premier
Antonin Zapotoeky en andere
hoge functionarissen van de com
munistische regering van Tsjecho-
Slowakije hebben vanavond als
eersten de erewaoht betrokken
bij het stoffelijk overschot van
wijlen president Klement Gott-
wald, die in het Hradschin-paleis
ligt opgebaard in de uniform van
opperbevelhebber van het leger.
Radio-Praag gaf vanavond een
beschrijving van de rouwplech-
tigheden in het oude paleis, maar
maakte niet bekend of de presi
dentsfunctie opgeheven dan wel
gehandhaafd zou worden. Even
min werd op een mogelijke op
volger gezinspeeld.
(Van een onzer redacteuren)
GRONINGEN De practische uitvoering van het arbi
tragebesluit in hel Ommelandenconflict beeft gisteren
tot moeilijkheden geleid. Zoals we reeds eerder schreven,
werd in de arbitrale uitspraak bepaald, dat 65 arbeiders
dóór de Ommelanden weer in dienst moesten worden
genomen. Voor 55 van deze arbeiders werd reeds dispen
satie aangevraagd, zodat zich gistermorgen tien arbeiders
dienden te melden. Ook moesten zich 75 arbeiders mel
den, die symbolisch werden aangenomen om daarna weer
te worden ontslagen en in de wachtgeld- en werkloos
heidsregeling kwamen te vallen.
Al deze arbeiders, 85 in getal
waren gistermorgen om 8 uur
bij de fabriekspoort. Men wilde
direct het terrein op en passeer
de de portier die de opdracht
had de mensen achter de hek
ken te houden.
De advocaat van dc Omme
landen mr. T Bout had reeds
enige dagen geleden aan de Al
gemene Agrarische Bedrijfsbond
verzocht om een lijst van de 75
De nieuwe Jaarbeurs
hal, die de naam van
Prins Bernhard zal
dragen, wordt van
daag door de Prins
geopendIn deze ex
positieruimte, die een
oppervlakte heeft van
15.000 vierkante me- L_,
jftüé
ter, zal de bouwnij
verheid tijdens deze
Voorjaarsbeurs zete
len.
arbeiders te geven. Deze men
sen zouden dan van de Omme
landen een aanstelling en ont
slagbrief ontvangen evenals drie
dagen salaris. Men wilde deze
regeling treffen om moeilijkhe
den op het fabrieksterrein te
voorkomen.
Van de zijde der ANAB voel
de men hier evenwel niets voor
en toog met 85 personen het fa
brieksterrein binnen. De directie
van de Ommelanden, wilde on
der geen enkele omstandigheid
dat deze arbeiders het terrein
betraden en liet ze voor de poort
staan, om vervolgens de arbei
ders bij vijf tegelijk in de ge
legenheid te stellen hun naam
op te geven voor het desbetref
fende aanstellingsbewijs.
Bij vijf gelukte dit. Men maak
te daarna bezwaar tegen deze
wijze van aanstellen. Het gevolg
was, dat de Ommelanden geen
namen meer kreeg en derhalve
niet kon voldoen aan het arbi
tragebesluit. De arbeiders zijn. om
12 uur weggegaan Uit de tien
personen, aldus de directie van
(Zie vervolg pag. 4)
LONDEN, 16 Maart. De
Britse minister van Marine, Ja
mes Thomas, heeft in het Lager
huis verklaard, dat de Sovjet-
Unie de beschikking heeft over
de op één na grootste marine
vloot ter wereld. Amerika heeft
de grootste.
De Sovjet-vloot bestaat uit 20
zeer sterke kruisers, meer dan
200 torpedobootjagers en meer
dan 350 onderzeeërs. De productie
van schepen is de laatste tjjd in
de Sovjet-Unie op markante wijze
gestegen. Thans worden er per
jaar meer kruisers gebouwd dan
door de 14 landen van het Atlan
tische Pact tezamen. Het meren
deel van de Sovjet-marinestrijd-
kraoht is volgens Thomas gecon
centreerd in de Oostzee en in de
Noordelijke wateren.
De Sovjet-Unie beschikt ook
over een machtige rnarine-lucht-
macht en alles wijst er op, dat de
Sovjet-schepen goed bewapend en
goed gebouwd zijn. Zij zijn on
onderbroken bemand.