„Kromstaf" hief
„Komstraf" op
RANG
Kuikenbroeders en
exporteurs gestraft
Communisten verwierpen
tegenvoorstellen V.TS.
TANKWAGEN ONTPLOFTE:
Drie doden te Hoenderlo
De orkest-mis „Deo Gratias"
van Jurriaan Andriessen
De Aartspriesterschappen lieten
niemand in of uit
Naar wij vernemen:
Met spanning tegemoet geziene
uitvoering wist gelovigen te stichten
Rheumatiek-scheuter
Peisn,optima.
Bedrijfschap
zeer gebelgd
Felle betogen in rechtszaal
Zij voelden zich „gedwongen
hij vrije bedrijven te kopen
VRIJDAG 15 MEI 1953
Pa^im
Onder zeer grote belangstelling is gisteren te Amersfoort óp
de schietbaan nabij het voormalige concentratiekamp het
monument onthuld ter nagedachtenis aan de slachtoffers, die
in dit kamp zijn omgekomen Onze foto geeft een overzicht
van de plechtigheid bij het monument vervaardigd door de
beeldhouwer F. Sieger welke o.a. door Minister-President
Drees en de Russische ambassadeur werd bijgewoond.
Te Hoenderlo op de Veluwe is
Woensdagmiddag omstreeks vijf
uur door tot nu toe onbekende
oorzaak een tankwagen met bitu
men geëxplodeerd en in brand
gevlogen. Twee personen werden
daarbij op slag gedood, een derde
overleed des avonds in het zie
kenhuis. Er vielen nog zes andere
gewonden.
De tankwagen behoorde toe
aan de wegenbouwmaatschappij
te Uithoorn die in Hoenderlo be
zig was met werkzaamheden aan
een weg. Plotseling explodeerde
de wagen. De bitumen vloog in
brand en verspreidde zich over
de weg. De chauffeur van de
tankwagen, de 40-jarige H. N.
Harterink uit Vinkeveen, werd
gedood, evenals de 38-jarige
sproeier M. Biesheuvel uit Uit
hoorn, die achter op de wagen
stond en er door de ontploffing
af werd geslingerd. Beiden wa
ren gehuwd. Harterink had vijf
kinderen, Biesheuvel een.
Een passerende dame, de 24-
jarige ongehuwde serveuze A.
Martens uit Utrecht, werd zwaar
gewond. Zij werd naar het zieken
huis te Apeldoorn overgebracht,
waar zij Woensdagavond overleed.
Nog zes personen die minder ern
stig werden gewond zijn in het
ziekenhuis opgenomen. Dit zijn
H. ,T. Rutterink, 32 jaar, gemeen
tewerkman uit Beekbergen, S. van
der Kleut, 60 jaar, gemeente-op
zichter te Apeldoorn, alsmede vier
in de omgeving spelende kinde
ren, n.l. de 7 jarige Henk ter
Brugge, de 7-jarige Maarten van
der Zwet, de 9-jarige Apple Bruil
en de 10-jarige Bertus Staal.
De omringende huizen kregen
door de ontploffing nogal wat
schade aan ruiten en dakpannen.
De- oorzaak van de ontploffing is
nog niet bekend. De bitumineuze
vloeistof werd onder enige at
mosferische druk in de tank ver
voerd.
zal de Keukenhof in Lisse Don
derdag 21 Mei worden gesloten,.
wordt de jaarlijkse inzamelings
campagne van het Ned. Rode
Kruis dit jaar gehouden tussen 25
Mei en 7 Juni.
is mr. J. J. Oyevaar gekozen tot
voorzitter van de Nederl. Reders
vereniging. Hij is lid van de Raad
van Beheer van Phs. v. Ommeren
N.V
zal de Zuidafrikaanse minister
president dr. Malan na de kro
ningsfeesten in Engeland een be
zoek aan ons land brengen, o.m.
om de overstromingsgebieden te
bezichtigen
Het spreekt vanzelf, dat de
met zoveel spanning tesemoetee-
ziene „Orkest-Mis", welke de
Pontificale Hoogmis in Utrechts
Kathedraal heeft opgeluisterd, na
afloop tot menige discussie heeft
aanleiding gegeven. Wii kregen
de indruk, dat men over het al
gemeen wel geïmponeerd en
wat belangrijker is door deze
muziek gesticht is geworden.
Jurriaan Andriessen heeft hier
en daar wel eens samenklanken
gebezigd, die sommige oren be
vreemd zullen hebben, doch dit
geschiedde slechts incidenteel.
Hu heeft zich, wat de algemene
opzet van het werk betreft, aan
gesloten bii de traditie, welke
zun vader, Hendrik Andriessen
in de Nederlandse kerkmuziek
geschapen heeft, en daardoor was
deze Mis. niettegenstaande de in
strumentale aankleding, in de
Utrechtse Kathedraal wel thuis.
Daar er geen andere oplossing
mogelijk was. dan koor en orkest
achter in de kerk gelijkvloers,
zu het op een laag podium, op
te stellen, was het klankeffect
niet gunstig. Misschien heeft de
radiomicrofoon naar buiten toe
een homogener klankbeeld on-
seleverd. In de kerk miste men
echter de klankvermenging, die
voor symfonische muziek zo
uiterst belangrijk is. Het koper
domineerde sterk, en zo kon het
gebeuren, dat bepaalde stukken,
me feesteliik-plechtig waren be
doeld (o.a. het „Hosanna" na
Sanctus en Benedictus) 'n enigs
zins brutaal effect maakten.
Het voorspel van de Benedic
tus klonk fraaier en plechtiger,
dan men onder de gegeven om
standigheden had durven ver
wachten. Ik geloof, dat d»ze
Missa „Deo Gratias" weinig van
naar verdiensten verliest, wan
neer zij met orgel wordt uitge
voerd. In deze vorm heeft zij mij
m ieder geval meer bevrediging
geschonken.
Het Kathedrale koor zou in
overweging kunnen nemen, deze
Mis op zijn repertoire te houden
voor bijzondere plechtigheden.
Een orkest in de kerk belooft
wel luisterrijk te klinken, doch
er zijn muzikaal-practische be
zwaren. Hoewel het U.S.O. ver
zorgd speelde, was onder de ge
geven accoustische omstandighe
den een zekere rommeligheid
moeilijk te vermijden, en boven
dien laat de kerkelijke plechtig
heid niet toe. dat de instrumen
ten worden bügestemd. waarvan
onzuiverheden dan weer het ge
volg zijn.
Tot de beste gedeelten van de
ze Mis reken ik „Sanctus" en
„Benedictus." omdat in deze ge
zangen een gaafheid wordt be
reikt, welke men in de andere
delen hier en daar mist. De
„Christe" b.v. is geforceerd na de
gestadige opbouw van de Kvrie.
Een homogeen kunstwerk is
Jurriaan Andriessen's Mis niet
geworden, doch het werk heeft
een allure, welke overeenstemt
met de bedoeling van de op
dracht.
De uitvoering was lofwaardig.
Hein Zomerdijk beheerste het ge-,
heel en de technische bekwaam
heid van het Kathedrale zang
koor kon menige moeilijke pas
sage aan. De Schola, die de wis
selende gezangen verzorgde, wist
zich in de min of meer pompeuze
omranding te handhaven door de
zuivere expressieve vertolking,
welke de gelovigen zeker ni°t I
ontgaan zal zijn.
WOUTER PAAP
Nieuw transatlantisch
luchtvaartrecord
Een „Stratocruiser" van de
B.O.A.C. heeft de afstand Prest-
wick (Schotland)Montreal (Ca
nada) afgelegd in 10 uur en 33
minuten, een nieuw record. Het
vorige record, dat uit 1950 da
teerde, stond op 11 uur en 3 mi
nuten.
De E.H.B.O.-Kromstaf-Kinder puzzle heeft ook meerdere
volwassenen aan het denken gezet. Is „storm kaf" een
goed woord? vroeg de lieve jeugd. En „komstraf"? Zeker
is dat een goed woord: een eminente definitie zelfs voor
de toestand van de gewestelijke geestelijkheid in het tijd
perk, onmiddellijk voorafgaande aan het herstel van de
hiërarchie. De her-ingevoerde kromstaf heeft de „kom
straf" voor de seculiere priesters opgeheven: zij moch
ten nu iveer hun gewest verlaten, uitzwermen over het
Aartsbisdom, opklimmen naar verantwoordelijker posten
en deelnemen aan 'n groter cultureel en religieus geheel.
De inrichting van het kerkelijk
bestuur vóór 1853 is langzamer
hand genoegzaam bekend. Neder
land boven de grote rivieren was
verdeeld in zeven aartspriester
schappen: Holland, Utrecht, Gel
derland, Twente, Salland, Gro
ningen en Friesland. De macht
en het gezag van een aartspries
ter, oorspronkelijk een soort de
ken, had zich geleidelijk ontwik
keld, preciese voorschriften wa
ren er niet, maar er had zich een
gewoonterecht gevormd, dat van
de aartspriesterschappen practisch
kleine zelfstandige kerkdistricten
maakte, waar geen priester in of
uit kwam, kleine „kommetjes"
dus, waar het priesterschap soms
de omvang had van een thee
kransje, zoals professor Rogier
schrijft, en waar promotie dus
vrijwel onmogelijk was.
Voor het aartspriesterschap
Holland, dat zo ongeveer de om
vang had van. het tegenwoordige
bisdom Haarlem, gold dit niet zo
sterk als voor de kleine aarts
priesterschappen in het Noorden
en Oosten van ons land, die een
dertig priesters telden. De aarts
priester „Amplitudo" of „wijd-
luftig Heer" genoemd had zich
langzamerhand met een bijna
bisschoppelijke statie omgeven:
als hij ergens een plechtige H.
Mis opdroeg, schreed hij op rijk
geborduurde pantoffels naar het
altaar, met aan zijn toog een
lange sleep en het hoofd bedekt
met een hoge bonnet, die aan een
mijter deed denken. Voor de stoet
uit liep dan een ceremoniemees
ter met een balanceerstok of een
staf, waarop een zilveren heili
genbeeld stond of een wereldbol
draaide. En bij de H. Mis stond
naast de Aartspriester een pres-
byter-assistens, die met een zil
veren aanwijzer de gebeden aan
wees, die Zijne Wijdluftigheid
krachtens de aanwijzingen van
de rubrieken moest lezen.
De aartspriester was gezien.
Gezien bij de gelovigen, die in
hem althans iets van de litur
gische pracht, waarmee de H.
Kerk haar bisschoppen pleegt te
omgeven, terugvonden. Gezien bij
de geestelijkheid, die wisten, hoe
onbeduidend zijn ambt was en
hoe hem vrijwel iedere rechts
macht ontbrak, maar die hem
respecteerden om zijn tact, om
zijn gemoedelijke omgang en om
zijn voorbeeldige levenswandel.
Gezien ook bij de gewestelijke
overheid, die in hem, de „in
heemse" gezagsdrager in 't eigen
gewest, meer dan in de ver ver
wijderde nuntius, het hoofd zagen
van de rooms-katholieken in hun
gewest.
Maar iedere macht streeft er
naar, zichzelf absoluut te maken,
ook de Aartspriester. De grenzen
van hun districten waren oor
spronkelijk administratieve gren
zen, zij kwamen, wat Friesland
en Groningen betreft, met de
grenzen van de gewesten over
een, en vertonen verder dezelfde
eigenaardigheden, die ook nu nog
de West- en Zuidgrenzen van het
Aartsbisdom t.o.v. de provincie
grenzen vertonen. Oorspronkelijk
waren deze grenzen administra
tief, als tegenwoordig de grenzen
der dekenaten, maar langzamer
hand sloten zij de aartspriester
schappen af. Het noodzakelijk
slappe bestuur van de nuntius gaf
de aartspriesters de vrijheid hun
district tot een miniatuur-bisdom
om te vormen, waar geen pries
ter meer in of uit kon.
Mgr van der Loos, aan wie wij
ook voor het bovenstaande veel
ontleend hebben, verhaalt in zijn
Vaderlandse Kerkgeschiedenis het
geval van kapelaan Swilders, die
op eigen houtje de grenzen van
de aartspriesterschappen zocht te
doorbreken. Deze kapelaan had
vreemd genoeg 't Utrechtse
aartspriesterschap verlaten en
was naar Friesland getrokken,
waar hij de Friese aartspriester,
de Haan, zijn diensten aangebo
den had. Die werden graag aan
vaard en kapelaan Swilders trok
Friesland in.
Maar de Utrechtse aartspries
ter van Engelen liet zich zomaar
niet zijn priesters ontfutselen en
diende zijn beklag in bij de nun
tius, Mgr Chiamberlani. Deze
zond een .geduchte brief naar de
Friese aartspriester de Haan. Het
is de moeite waard, deze brief
eens precies te bekijken:
W. B.
(Wordt vervolgd.)
PAARDEN UIT RAMP-
GEBIED VERKOCHT
PURMEREND. Woensdag
werd on de veemarkt alhier een
openbare verkoping gehouden
van Zeeuwse landbouwpaarden
afkomstig uit het rampgebied.
Er stonden 230 paarden aan
gegeven. iongere en oudere die
ren. De belangstelling van de
kant van de liefhebbers was
groot. Er waren kopers opge
komen uit alle delen van de pro
vincie en ver daarbuiten. Elk
paard vond een baas. Getroffe
nen uit de rampgebieden hadden
eerste keus en konden vooraf
konen tegén taxatieprijzen. Door
enkelen werd hiervan gebruik
gemaakt. De algemene verkoop
bii opbod, geleid door afslager
M. de Haan te Beemster. ging
eveneens zeer vlot. De inzet was
meestal zeer goed en men bood
vlug. De opbrengsten waren vrii
hoog. De prijzen liepen gemid
deld van 800 tot 1200 gulden
oer stuk. Jongeren naar verhou
ding. De prijzen van de een-
iarigen liepen van 00 gulden
en hoger.
Aan het einde van de verkoop
heeft de plaatselijke bureauhou
der uit Haarlemmermeer, die bii
de verkoop de leiding had. na
mens de provinciale Voedsel-
commissarissen uit Zeeland en
Noordholland dank gezegd aan
de kwartiergevers voor de goede
verzorging welke aan de dieren
was gegeven.
Deze paardenverkoop gaf een
andere drukte te zien dan dat wii
gewend zijn op paardenmarkten.
De oaardenmarktsfeer ontbrak.
Het was een rustige groep ko
pers. die vooraf goede gelegen
heid had om op de ruime vee
markt te Purmerend. waar de
dieren waren „uitgestald", de
paarden te kunnen monsteren.
Schade door nachtvorst
BEEMSTER. De nachtvor
sten van de laatste dagen heb
ben ook op de tuinderijen in de
Beemster grote schade aange
richt. Tengevolge hiervan zal de
aardappeloogst enige weken later
zijn dan werd verwacht. Ook de
te velde staande peulvruchten
zijn zwaar beschadigd. Aan de
vruchtbomen in deze streek is
nagenoeg geen schade aangericht.
(Advertentie)
kunnen U opeens beletfen te werken.
Is altijd makkelijk
bij U te hebben,
die helpen direct!
(Advertentie)
99
PANMOENJON. De commu
nisten hebben Donderdagochtend
de Woensdag door de V.N.-dele-
gatie ingediende tegenvoorstellen
„absoluut onaanvaardbaar" ge
noemd en vierkant verworpen.
Volgens generaal Nam II neigden
ze naar omverwerping van de
basis voor onderhandelingen. De
communisten hebben inmiddels de
tenten die ze gebruikten bij de
uitwisseling van zieke en gezonde
gevangenen afgebroken, een sym
bool van hun visie op de situatie,
die naar hun mening geen spoe
dige hervatting van de uitwisse
ling schijnt te beloven.
Volgens het verworpen V.N.-
voorstel zouden alle Koreaan-
s e gevangenen die niet gerepa
trieerd willen worden onmiddel
lijk na het van kracht worden
van een bestand worden vrijge
laten met de status van burger.
De niet-Koreaanse krijgsgevange
nen die niet willen repatriëren
zouden zestig dagen onder toe
zicht komen van een commissie
van vertegenwoordigers van 5
neutrale landen (Zweden, Zwit
serland, India, Tsjecho-Slowakije
en Polen) onder voorzitterschap
van India, dat als enige neutrale
staat zou zorgen voor gewapend
en administratief personeel. Ge
durende deze tijd zou dan ge
tracht mogen worden hun vrees
voor terugkeer naar huis weg te
nemen. In dit opzicht stemde het.
voorstel met de Noordelijke ver
langens overeen.
Het opperbevel der V.N. heeft
verklaard dat er ongeveer 33.000
Noordkoreanen en 14.000 Chine
zen in de gevangenkampen zijn
die hebben gezegd liever zelf
moord te zullen plegen dan naar
Noord-Korea resp. China terug te
gaan.
Het V.N. voorstel kwam tege
moet aan de wens van de Zuid-
Koreaanse president Syngman
Rhee die steeds omiddellijke vrij
lating van de Koreaanse krijgsge
vangenen na een wapenstilstand
heeft geëist. Men neemt aan dat
de V.S. Rhee zullen verzoeken
zijn voortdurende campagne tegen
een wapenstilstand stop te zetten,
omdat déze schadelijk is voor de
besprekingen in Panmoenjon.
Het historische Koninklijke Paleis op de Dam
15 September voor het eerst sinds 1939 weer
Hierboven de statige Burgerzaal. De fraaie
wijk Napoleon. Het beeld op de achtergrond
dengroep boven de hoofdtrap geeft een voor
op haar troon. Rechts van haar zit de Dapper
te Amsterdam zal dit jaar van 15 Mei tot
gedeeltelijk voor het publiek toegankelijk zijn.
kristallen kronen dateren uit de tijd van Lode-
onder de klok stelt de Vrede voor. De beel-
stelling van de Stedemaagd van Amsterdam
heid, links de Wijsheid.
ALKMAAR Woensdagmiddag heeft de Alkmaarse
Economische Politierechter Mr J. Markus een enorme
tijd moeten besteden aan de behandeling van enkele
strafzaken tegen pluimveehouders, kuikenbroeders en
exporteurs van eieren, die overtredingen hadden begaan
van de Verordening op de handel in eieren, zaken, die
alle min of meer een ernstig karakter droegen, wijl de
stand van de Nederlandse pluimveeteelt en de naam van
onze exportproducten op dit gebied in het buitenland er
mee gemoeid was.
broedeieren uit vrije bedrijven
had opgekocht en zelf gestempeld.
Hij zei, dat het niet veel bijzon
ders was, wat hij van de erkende
vermeerderingsbedrijven kon krij
gen. De Officier van Justitie, dr
J. Vellinga, die in zijn requisitoir
o.m. wees op het gevaar van
ziekten, eiste, om tevens alle col
lega's van de verdachte te waar
schuwen diens voetstappen niet
te volgen, een gevangenisstraf
van drie maanden, doch voor
waardelijk met een proeftijd van
drie jaar en een geldboete van
f 1000.subs. 3 maanden. De uit
spraak luidde f 100.of drie
maanden en een maand voorw.
met een proeftijd van drie jaar.
Boeten van f 40.subs. 20 dagen
werden opgelegd aan A.S. te De
Rijp en L.H. te Schermer, die
eieren als broedeieren hadden ge
leverd aan B. terwijl ze geen
erkend bedrijf hadden (de Offi
cier had resp. f 100.subs. 30
dagen en f150.subs. 30 dagen
geëist) en voor hetzelfde kregen
D. en M. uit Ermelo, W. van G.
uit Renswoude en R.v.d.W. uit
Ede boeten resp. van f 175.
subs. 30 dagen, f 125.subs. 30
dagen en f 100.subs. 30 dagen.
De exporteur van broedeieren
Ch. I. te Heiloo, -die eveneens
broedeieren had gekocht uit het
vrije bedrijf en dit bedrijf de
eieren had laten stempelen om
ze geschikt te maken voor export
naar België, werd veroordeeld tot
een boete van f 800.subs. 2
maanden nadat door de Officier
f 1000.subs. 3 mnd. en drie
maanden gevangenisstraf voorw.
met een proeftijd van 3 jaar was
geëist. De eigenaar van het niet
erkende bedrijf, M. van M. uit
Voorthuijzen, kreeg een boete van
f 150.subs. 30 dagen. In de
voorlaatste zaak had de verdedi
ger mr dr C. Berkhouwer uit
Alkmaar aangevoerd, dat I. wel
gerechtigd was om broedeieren
aan te kopen, maar M. niet om
ze te verkopen, reden om M. te
straffen, maar niet I.;
dat I. moeilijk „neen" kon gaan
verkopen voor Belgen, die al blij
zijn, als ze maar goede eieren
krijgen en zich door -deze gang
van zaken helemaal niet bedro
gen gevoelen;
dat de erkende bedrijven niet
konden voldoen aan de vraag
naar broedeieren van legrassen,
waarom de Belgen zaten te sprin
gen;
dat de niet-erkende bedrijven
toch ook producten van goede
kwaliteit kunnen opbrengen en
dat het gebruik van de stempels
slechts een overtreding van for
mele aard was, die geen crimi
naliteit of „bedrog" inhield, te
meer niet, omdat de Belgen wis
ten, hoe de vork aan de steel zat.
De zienswijzen tussen verdach
ten en ambtenaren werden nogal
eens heftig uitgewisseld, zodat de
Politierechter soms tussenbeide
moest komen, om de heren te
verzoeken „zakelijk" te blijven.
Inderdaad zijn er talloze inge
wikkelde en „vervelende" bepa
lingen opgesteld, om toch maar
te zorgen, dat de Nederlandse
pluimveestapel de hoogst moge
lijke kwaliteit zou bereiken. En
het betreffende Bedrijfschap ver
heugt zich in de wetenschap, veel
te hebben bereikt van wat men
zich had voorgesteld. Een van de
belangrijkste dingen is, dat men
om broedeieren te mogen aan
kopen een vergunning moet heb
ben, welke inhoudt, dat men
broedeieren alleen mag betrek
ken van de erkende fokbedrij-
ven en vermeerderingsbedrijven,
door welke bedrijven de eieren
gestempeld moeten worden (om
dat ze anders noch vervoerd, noch
uitgevoerd mogen worden) en
voorts dat men vanuit het z.g.
vrije bedrijf geen eieren als
broedeieren mag verkopen.
Het Bedrijfschap neemt overtre
dingen van dergelijke bepalingen
zeer hoog op, omdat daardoor de
werking van de teeltregeling ge
heel wordt teniet gedaan, met als
gevolg, -dat het peil van de Ne
derlandse pluimveeteelt gaat zak
ken en Nederland op dat gebied
in het buitenland een slechte
naam krijgt. En vooral is het
Bedrijfschap natuurlijk zeer ge
belgd, wanneer men voor broed
eieren, gekocht in de vrije be
drijven, de stempels gebruikt van
-de erkende bedrijven, alsof ze
daaruit afkomstig waren, met het
gevolg, dat het Bedrijfschap zelf
in het buitenland in een kwaad
daglicht wordt gesteld, als blijkt,
dat de uitgevoerde producten niet
aan de eisen voldoen. De erkende
bedrijven staan onder nauwlet
tende en geregelde controle, ter
wijl dat met de vrije bedrijven
niet het geval is.
Nu is de grote moeilijkheid
voor de exporteurs en daarom
gebeuren deze overtredingen ook
op vrij grote schaal dat de
erkende bedrijven niet aan de
grote vraag kunnen voldoen, zo
dat de exporteurs hun geluk zoe
ken bij de niet-erkende, om geen
„neen" te behoeven te verkopen.
Bovendien, zo zeggen zij, kan het
bijvoorbeeld de Belgen niet veel
schelen, of de eieren nu gestem
peld zijn ja dan neen, als zij maar
eieren krijgen, die goed zijn. Zijn
ze niet goed, dan eisen zij alleen
maar een ander ei of geld terug.
Daarom voelen sommigen het niet
als bedrog aan, om stempels van
erkende bedrijven te gebruiken,
om daardoor de formaliteiten te
vervullen alleen al voor vervoer
en export.
Enkele ambtenaren van de
C.C.D. en het Bedrijfschap, o.w.
de directeur ir J. Tukker, hebben
kleine lezingen moeten afsteken,
om de rechter voor te lichten
omtrent de noodzaak van de ge
troffen maatregelen en de kwade
gevolgen, die een overtreding
daarvan kan hebben.
Zware straffen
Als eerste stond terecht de kui
kenbroeder en exporteur van
broedeieren P.B. uit West-Graft-
dijk, die een partij ei-eren als
Zuivering bij Oostduilse
communisten
D Oost-Duitse Socialistische
Eenheidspartij heeft besloten het
bestuurslid Franz Dahlem en eni
ge andere vooraanstaande leden
uit de partij te stoten, aldus heeft
Donderdagavond het onder Rus
sisch beheer staande radiostation
van Berlijn bekendgemaakt
