KERK EN VADERLAND
olland
Indrukken van grandioos
Kromstaf-eeuw getij
Magistrale rede van prof, dr, L, J, Rogier
ONZE VOLKSEENHEID IS
GEGROEID UIT DE KERSTENING
lische
ieweek
„BISSCHOPPEN DOOR ROME GEZONDEN, zijn de
doopheffers geweest van de vaderlandse beschaving". -
„De staat der Noorderlijke Nederlanden is wel een creatie
van de nieuwe tijd, maar onze vólkseenheid is gegroeid
uit de kerstening en reikt dus met sterke wortels diep in
een verleden". „Het herfsttij der middeleeuwen schonk
ook aan de wereld de Nederlandse Paus Adriaan van
Utrecht en diens vriend Erasmus van Rotterdam, de weg
bereider van een Christelijk humanisme, dat de schatten
der oude kerk herontdekt en ontgonnen heeft". - De
grote westerse scheuring in de Christenheid lieefl de
godsdienstige eenheid gebroken en het Nederlandse volk
doen uiteengaan in katholieken en protestanten. De tijd
werd wreed, toen gebed en gesprek faalden in de hand
having van de eenheid en de overheid in geweld en gewe
tensdwang vluchtte....
Dit zijn enige volzinnen uit de
inleiding van de kloeke rede.
die nrof. dr. L. J. Rogier Za
terdagavond in het Stadion te
Utrecht hield bii de eerste grote
manifestatie van de Kromstaf
viering. een rede die uitmuntte
door de dubbele klemtoon: 00
de nationale betekenis van deze
herdenking en on het irenisch
karakter van het gezagvolle,
professorale woord, dat wij, om
de veelheid der stof moeten
samenvatten.
Het geloof der vaderen heeft
zich naar binnen gekeerd om.
ongezien door de wereld daar
buiten. in schuilkerken te bloeien
in liefde, te branden als kleine
vlam bii een tabernakel.
Ach. dat er meer Begijnhofs
kerken m gave staat en oude
sfeer als levende ge.tuigen voor
ons behouden gebleven waren.
Onze gescheiden broeders van de
Oud-Bisschoppelijke Clerezie be
zitten er nog enkele en wi.i kun
nen er hen gelukkig om prijzen.
Wie kan ze betreden zonder aan
Vondel te denken, aan Stalpert
van der Wielen, aan Makeblijde,
aan Rovenius en Neercassel en
zonder verhevigd de pijn te ge
voelen om de duurzaamheid van
een vaderlands schisma boos
gevolg van schuld aan weerszij
den dat hen die ons het
meest nabij, ia van de ónzen
behoorden te zijn door de bar
rière van een jammerlijk ge
rekte wrevel van ons gescheiden
houdt.
Vandaag smeken wij God. dat
Hij in ons en in hen de ootmoed
versterken mag, die de brug
moet zijn tot een hereniging, op-
dat deze wond in het lichaam
der vaderlandse kerk zich, ein
delijk genezen, mag sluiten.
Het geloof der Altaargeheime
nissen moet twee eeuw lang on
derduiken! Maar welke sfeer is
geschikter dan die van de ver
doken schuilkerken om nader
te komen tot het groot geheim,
dat onze dagelijkse troost is-:
waar kan de kleingelovige mens
de verborgen Godheid in het
Tabernakel inniger aanbidden
dan daar, waar de wereld hem
niet meer bereiken kan? Zo werd
het onrecht, als boete aanvaard,
moeder van de vertroosting, die
de Nederlandse katholieken het
geloof in de Eucharistische Chris
tus heeft doen omklemmen met
een innigheid, waaraan wii ons
behoud bij de schaapstal danken.
Toen Nederlands zelfstandig
volksbestaan in November 1813
hersteld werd. verkeerde de ka
tholieke kerk nog onveranderd
in de oude positie. Veertig jaren
moeten nog verlopen, eer de da
gen van het herstel vervuld wa
ren.
Toen kwam de kerk van Rome
in haar herscheppend werk niet
tot de Nederlanden als de ver
kondigster van een nieuwe leer.
maar als de draagster van een
nationale traditie! Historisch be
sef, stijlvolle eerbied voor de ge
schiedenis van ons nationaal
kerstenigingsproces heeft het
herstel van 1853 de vorm gege
ven. die, wei verre van de Ne
derlandse natie te willen grieven,
een hulde bedoelde te brengen
aan haar schoonste tradities.
Het herstel der bisschoppelijke
hiërarchie deed een einde komen
aan een missie-toestand, die de
schrijnende heugenis bleef leven
dig houden aan eeuwen van on
rechtmatige verdenking. In dit
gerekte misverstand is het stille
lijden van onze vaderen be
lichaamd.
De kracht van de Kerk. zo
getuigde Herman Schaepman
weinige jaren na het gezegend
herstel, ligt in belijden en lijden.
Lijden is niet alleen vernedering.
Het is ook uitverkiezing en over
winning.
Dankbaar gedenken de erfge
namen van dit geliik na honderd
jaren de opperherder, die ons
volk zijn vertrouwen hergaf, een
vertrouwen, niet alleen in het
hechte geloof der Nederlandse
katholieken, maar ook in de
broederlijke zin van de anders
denkende landgenoten en hun be
ginselvaste verdraagzaamheid.
Dit vertrouwen is niet be
schaamd. Om wille van het her
stel onzer rechten hebben ook
niet-katholieke Nederlanders ge
leden. allereerst de ongenaak
bare Thorbecke, gaaf model van
beginselvastheid, onkreukbaar in
al zijn stroefheid. Tegen de
smaad, onze vaderen in April
1853 aangedaan, hebben tal van
protestanten in eerlijke veront
waardiging geprotesteerd, niet al
leen particuliere theologen, maar
ook de hoogste officiële instan
tie: de Algemene Svnode der
Hervormde Kerk.
De Kerk van Rome kwam
als de draagster van een
nationale traditie
overzicht
er veilingen
LANGENDIJK.
sn van het begin
ek, hebben vooral
zeer grote schade
a het specifieke
gebied" van Broek
is het gewas, dat
oorstaat overigens
einig beschadigd,
/eer wat de bijzon-
ng aldaar betekent
Hl van een vroege
oppervlakte van
cers liggende sloten
n te sterke afkoe-
geen nieuwe ram-
verwacht men nog
le eerste nieuwe
in de koude grond.
301' de bewaarkool-
lerden niet veel.
werden nog iets
maximumnoterin-
ent ruim. Jammer
ers is de voorraad
t nog maar zeer
de kool, waarvan
nog 220 wagons in
aanwezig is, was
estduitse zijde nog
Daar de aanvoeren
eine kool niet zo
aren werd voor de
iets meer betaald,
bleef op de mini-
vel onverkoopbaar,
an de aanvoer dat
kon worden was
vorige week. Prij-
ber daalden verder
kg. witlof was wat
oorzover nog goede
aangevoerd, bracht
50 cent op.
Mei wordt weder-
:se Indische Missie-
n en wel voor de
eer. De katholieken
d worden ook in
onale ramp en te-
esteliikheden rond
te! der hiërarchie,
om door gebed en
litgang der Kerk tp
Indonesië. Nieuw-
lame en de Neder-
n.
iek Nederland ge-
1 150 jaar door het
in zonen en doch-
bed en aalmoes en
t in de laatste zes-
or de algemene ac
he Missieweek. bil
de uitbreiding der
)ost en in de West.
ikheid een grootse
de kerstening der
zedaan werd is niet
los mooi. gezien uit
van edelmoedige
id. welke de kroon
olk. maar is inder-
chatbare betekenis,
esef voor de katho-
ederland een stimu-
dit jaar opnieuw
4 Mei de Indische
net gebed en offer
men als een wezen-
aan de redding der
de eer te redden,
eeg nog wel enige
1 doch nu verviel
duele pogingen ter
stootkracht min of
te.
nde moest Renckens
ngen, doch het was
DEK 2 4—3
C 2 4—1
UIS-WEDSTRIJDEN
leervogels 2 21
timen 3 60
Berdos 1 44
uinranders 1 12
L 1 4—1
5 Boys 1 01
2 26
Vrone 2 32
ïoys 1 31
sdo 1 7
1 0—6
ihagen 2
2—3
levo 1
1Succes 2
0—5
3—2
Kaagv. 2
l—Holl. T 2
-Petten 1
2—5
3—1
1—4
ConZelo 1
1—7
-WGW 1
3—JVC
1—10
5—1
P 3
4—0
Niedorp 1
3—3
■Wieringerw. 2
0—2
Hollandia 3
—St. Victor 1
0—2
1—3
andia 4
1—5
7W 2
2—4
-Vada 1
1—2
GB 1
1—1
louaven 3
5—3
•Woudia 2
3—1
Elftallen KNVB.
:fc 3
indam 3
5V 2
0—2
0—0
2—1
-Ajax 3
2—1
p. Boys 2
4
landia 2
:sse 2
2—1
3—5
4—1
8—1
endelft 2
-Zilverm. 2
7 2
OSV 4
Ol ts3 tO
1 II 1
AFC 4
-hrc 4
V 4
1—1
3—0
6—4
Maandag 18 Mei 1953
Aan de commandant van de
opleidingsschool voor de lucht
macht oip de vliegbasis „Halim"
(Tjililitan), vioe-commodore H.
Soejono, is Vrijdag huisarrest op
gelegd, omdat hij geacht wordt
de militaire discipline te hebben
overtreden.
In een brief aan de minister
van defensie had Soejono bezwa
ren geuit tegen maatregelen, die
door de chef-staf van de iuch.j>-
macht zijn genomen.
(Van onze redacteur)
Wie dit weekend zoals wij
het voorrecht genoot de luis
terrijke viering van 100 jaar
Kromstaf in het Utrechtse stadion
te mogen meebeleven van begin
lot einde, die zal zijn terug
gekeerd als wij: tot de rand toe
verzadigd van indrukken, klank,
kleur en beweging, en in zijn hart
de herinneringen zieh verdrin
gend aan wat het meest ontroer
de.
Het geheel van Pontificale
Hoogmis en twee geregisseerde
manifestaties met vele duizenden
deelnemers en tienduizenden toe
schouwers ontsnapt aan de moge
lijkheden van het geijkte dag-
biadverslag. Het zou een combi
natie vragen van kleurenfilm en
ankmontage, mitsgaders een lij
vige brochure waarin men de
'jlkdom van gedachten zou weer
unden, neergelegd in de woorden
an Paus, kardinalen en bisschop
pen en in de kloeke rede van
prol Rogier.
dan een globale indruk
-ai de krant van vandaag nie*
kunnen geven, en laat ons hie-
dan biieenzetten, wat de hoogte
nunten waren voor óns gevoel.
En dan herinnert men zich vói
alles die overrompelende man"
festaties van de diepe genegen
heid van de Nederlandse Kathc
lieken voor de eenvoudige Zoo
van Ameland, Johannes Kardina.
de Jong, middelpunt van ovatie"
,n zijn eigen kathedraal. En ir
het stadion, waar hij zelf niet
meer komen kón: naar het li-
haam gebroken in vijf harde
aorlogsjaren.
'j0' applaus nam schier geen
'nae als zijn naam maar werd
j noemd en met bewogenheid
uistcrden de duizenden in het
naar ".in stem via de
actio. En men herinnert zich het
weergaloze kèrnount van de ge-
neie viering de Pontificale Hoog-
us van de Kardinaal-Legaat, een
kiare oase van liturgische wijding
Of zal men pogen het beeld te
schetsen van het stadion in de
late Zondagmiddag? Overal rond
om stonden op de stijve bries de
wit- en gele vlaggen strak, ook
een wand vormend bij het altaar,
waarheen twaalfhonderd bruidjes
een saharlaken weg van bloemen
hadden gestrooid op het gras
tapijt. Zegenend hief de Kardi
naal de monstrans over allen, ook
over hen die pas ap het laatste
ogenblik in de grote processie het
stadion waren binnen getrokken
na een middag wachten buiten,
niets ziende van al wat er te zien
was geweest, dan deze apotheose.
Zegen daalde op de 2600 kin
deren die in een onvergetelijke
optocht hun visie op de Katho
lieke historie hadden gespeeld en
zich hadden mogen uitleven in de
stoutste fantasie, waarin Indianen
pasten en Batavieren van twee
turven hoog, de Paus, omstuwd
door kardinalen, tien jaar oud als
hij, miniatuur bruidsstoeten vol
gend op alle heilige bisschappen
van het land, Chinezen en Eski
mo's,. kleine Capucijntjes en Zus
ters van Lief de in de dop.
Een stralende hemel welfde bo
ven dit beeld, waarin het rood
van kardinaalsmantels gloeide en
dat van het uniform der Malthe-
zer ridders, terwijl de zon von
ken sloeg uit de instrumenten
van machtige muziekkorpsen en
iet voorhoofd schroeide van alle
bten van het land.
Het koor van groot-seminaris-
en boog de knie, en zo deden
natrozen en politiemannen, gid
sen en verkenners, kaj otters en
congreganisten, samen met de
vertegenwoordigers van de tien
tallen uitverkoren parochies, Vo-
lendammers naast parochianen
van Kraggenlburg en Klundert,
'■an Wittem. Amsterdam, Hulst,
01 denzaal.
Aan het palet van dit schilderij
ontbrak geen kleur en tegelijk
was hier in zijn vertegenwoordi
gers waarlijk heel Katholiek Ne
derland bijeen rond zijn bisschop
pen: vroom, trouw, dankbaar.
Nog eenmaal brak zich dan ook
de blijdschap nog baan in een ge
juich dat zelfs de Italiaanse mon-
signori uit 't gevolg van de legaat
moet hebben verrast. Toen was
het feest gedaan. Het zal niet
licht worden vergeten.
Bij de viering van 100 jaar Kromstaf waren ook vele ministers aanwezig. V.l.n.r. dr Hou-
ben, Commissaris der Koningin in Limburg, dr W. Drees, dr Beel en mr L. Donker. 2de rij
minister Cals, minister v. d. Kieft, minister Witte, minister Algera en minister de Bruin,
Dansgroepen uit alle provincies namen deel
ter gelegenheid van de Kromstaf viering. Deze
vertegenwoordigde
aan de feestelijkheden in 't Utrechtse stadion,
dansgroep, in folkloristische klederdracht,
Groningen.
Zondagochtend werd in het stadion in Utrecht een Pontificale
Hoogmis opgedragen door de Kardinaal-legaat Kardinaal van
Roey. Foto: Kardinaal van Roey
Een gemeenschap, waaruit zich
zulke stemmen onvervaard kun
nen losmaken, moet - alle tij
delijke verdwazing van geërgerde
en verontruste eenvoudigen ten
spiit geleefd hebben uit onze
beste nationale traditie: de eer
bied voor de gewetensvrijheid.
Wie dit vaststelt, die komt de
naam van Oranje op de lippen.
En lezen wi.i van de kortstondige
koorts der Aprilbeweging, dan
bedenken wi.i dankbaar dat ko
ning Willem III de 16de ..Sep
tember 1853 in deze stad Utrecht
een manifestatie van exclusivis-
tische strekking beantwoordde
met de nadrukkelijke verklaring:
koning en vaderlijk beschermer
te willen zijn niet van een deel
van het volk, maar van de ge
hele natie.
Het herstel van 1853 geden
kend. ziin wii ons bewust te
staan aan het eind van een eeuw.
boordevol met successen. Weinig
evoluties spreken zo duidelijke
taal tot ons volk als het proces
van onze herleving, ons op
groeien tot gestadig omvangrij
ker dienstbaarheid aan de gees
telijke en stoffelijke belangen
van de Nederlandse gemeen
schap.
Toch zou het vermetel zijn
onder Gods ogen de verstreken
honderd jaar een eeuw van voor
uitgang te durven noemen: er
valt vandaag zo véél te betreu
ren. dat reddeloos verzuimd
schijnt, tenzij Hij zelf ingrijpt.
Hij zal dit doen, als Zijn uur
daar is. Maar ik geloof voor het
minst, dat één evolutie van dit
honderdjarig tijdvak in het Boek
des Levens staat: de groei van
ons volk naar de geest van de
oecumene, d.i. een groeien in
deemoed, offerbereidheid en de
christelijke liefde. die geen
kwaad denkt en zich niet laat
verbitteren. Wat in 1853 gewoon
lijk bitse polemiek moest zijn.
is nu meestal een broederlijk
godsdienstig gesprek. Het kan
niet met de wil van de Meester
stroken dat wij niet één zijn.
maar twee. Met dit besef in ons
hart brengen wij op dit uur aan
alle protestanten, ook aan alle
nonconformisten aan de Periphe
rie van de christelijke gemeen
schap. de vredegroet tot het
weerzien in ons .aller ontmoe
tingspunt: Christus.
De plaats van de katholieken
is onder hen. bij wie de gewe
tensvrijheid veilig is. In vijf
donkere jaren vol wrede moed
wil hebben duizenden het bewe
zen, sommigen met een trouw tot
in de dood.
In deze beproeving hebben wii
allen ervaren, wat het vaderland
voor ons betekent: eigen thuis
en achtergrond van het leven,
dierbaar voorwerp van aardse
bekommering, onze dagelijkse
zorg. onze trots. In de nood van
de wreedste van alle oorlogen
heeft de Nederlandse natie een
trouwe vriend leren kennen in
hetzelfde episcopaat, dat in 1853
met wantrouwen was ontvangen.
Bevrijd uit de verdrukking,
heeft zij zich naar dit inzicht
gedragen. Dezelfde Utrechtse
Universiteit, waarvan overbe-
zorgden eens de nabije onder
gang hadden voorspeld als het
Shylock-offer der herstelde hiër
archie. verleende de aartsbis
schop van Utrecht het ere-docto-
raat om zijn staan voor godde
lijke en menselijke rechten, ziin
irenisch samenwerken met de
leiders der niet-katholieke ker
ken, zijn onwrikbare trouw aan
het vaderland. Toen weinig tijds 1
daarna Paus Pius XII de bouw
van ziin voorganger de kroon
opzette door Mgr. Johannes de j
Jong tot het kardinalaat te ver- j
heffen eveneens op grond van
zijn standhouden voor het ge
schonden recht heeft heel
ons volk zich met ons verheugd
en met ons verenigd in dank-
bare hulde aan de prelaat, in
wie het de degelijkste trekken
van het eigen karakter in de 1
hoogste graad belichaamd zag:
vroomheid, eenvoud en hoge so- j
berheid in woord en gebaar,
waarheidsliefde zonder aanzien j
van de persoon, wilskracht en
trouw aan eed en aan ambt.
Met zijn verheven voorbeeld
voor ogen, betuigen wi.i, katho
lieke Nederlanders, trouw aan
het Vaderland en zijn beste tra
dities. bovenal die van de ge
wetensvrijheid. en een eerbied
vol warme genegenheid voor de
draagster der Kroon, de waardi
ge erfgename van de edelste
Oranjetradities: Juliana, koningin
der Nederlanden.
F 111.8 MILLIOEN
IN RAMPENFONDS
DEN HAAG, 16 Mei In het
Nationaal Rampenfonds is tot
vandaag in totaal f 111.8 miilioen
bijeengebracht. Gisteren was de
stand f 111.7 miilioen.
Huisarrest hoofdofficier
De Kardinalen betreden het stadion. V.l.n.r. Kardinaal Frings, bisschop van Keulen, da
Kardinaal-legaat van Roey, Kardinaal Griffin uit Londen.
Indonesische luchtmacht
tussen de uitbundigheid van twee
feestprogramma's in, het wezen
van de zaak ons allen hier het
meest nabij. Ook anderen kunnen
spelen met fakkels, muziek en
bloemen, maar dit was helemaal
ons eigen uur: honderd pries
ters, Onzen Heer dragend naar
Zijn kinderen die Hem op de tri
bunes van dit stadion met eerbied
ontvingen, allen één: 's lands mi
nisters en invaliden in hun rol-
wagentjes, ouders en kinderen,
verpleegsters en soldaten, kloos
terzusters en mijnwerkers, rij na
rij.
Andere beelden dringen zich
op: het stadion in duister gehuld,
een gigantisch kruis van fakkel
licht over het middenveld getrok
ken, het prachtige lied van Albert
Welling en Jan Mul als een
smeekgebed gezongen: „Blijf 'bij
ons Heer, want het wordt avond."
En hoog boven alles uit het
kruisbeeld van Marius van Beek
in het felle licht van schijnwer
pers gevangen, de Bewerker van
onze glorie in Zijn bitterst lijden
geheven tegen het donker van de
lucht.
In het stadion te Utrecht vonden Zaterdag avond manifestaties plaats ter gelegenheid van
de viering van het eeuwfeest van het herstel der Bisschoppelijke Hiërarchie in Nederland.
Vele kerkelijke autoriteiten, onder wie de Kardinaal-legaat Jozef Ernest Kardinaal van
Roey en vele wereldlijke autoriteiten woonden deze manifestaties bij. Een overzicht van het
stadion te Utrecht.
Zondagmiddag in het Utrechtse stadion. Overzicht van „100
jaar Kromstaf", uitgebeeld door 2600 kinderen, uit het hele
land afkomstig.
