MA Kort vóór kroningsfeest is Londen nog niet „uitverkocht"" A Eeuwenoude regalia speelden rol van historische betekenis I V' Geest Westminster Abbey vrijwel gereed voor cle luisterrijke plechtigheden Engelsen blijven vorst trouw terwijl vele tronen wankelen K Adel heeft zorgen om zijn kleding zieken en ster-Zondag MODERN KONINGSCHAP LONDEN, Mei 1953. Het gelijk is volledig aan de cynicus die enkele dagen geleden als zijn oordeel over het Londen in de bruidsdagen der kroningsfeesten opmerk te dat „de hoofdstad aller Britten op het ogenblik zo het midden houdt tussen een voetbalveld en een geciviliseerde kermis". Voor de stadionstemming zorgen vooral de imposante tribunes welke van Buckingham-palace, langs de Mall, Whitehall, Pall Mall, Piccadilly, de zoom van het Hydepark, en dan verder weer Oxford Street en Regent Street een stuk Londen aan het blote oog onttrekken. Voor de kermis, inderdaad een zeer be schaafde, zijn dan de talloze erebogen en decoraties in alle mogelijke vormen debet. Op 't ogenblik, zonder de kleur van bloemen, hebben al die staketsels nog maar weinig schoons te bieden. Wie als toerist Londen op zijn best wil zien, doet zeker beter eraan nog 'n dikke maand te wachten, tot de feestdrukte achter de rug is. Maar dan loopt hij natuurlijk de kroningsfeesten mis. En wie zou, als hij beschikt over de nodige ponden sterling welke dit buitenkansje vergt, dit festijn ongezien laten passeren? Bescheiden taak voor hertog-gemaal Britse monarchie meer dan stempelmachiiie KROONJUWELEN NONCHALANT BEHANDELD Rijkszwaard lag jaren in stoffige, oude kast KR ONINGS VARIA Perikelen belagen kroningsceremonie Ring aan Victoria's verkeerde vinger Vereenvoudiging toegestaan te veel opsmuk verboden MEI 1953 i, een oud Nederlands met bijbehorende nkele weken werd hij aar dagen naar het teruggevoerd voor 'n oor en dan volgde op transport naar Dachau, de kleine, ziekelijke, ■de man, nu als num- '2 geregistreerd, het paar maanden kun- den. Zijn geest echter iroken, voor ieder was stralend licht door zijn loor zijn hulpvaardig- re Christelijke gezihd- alle getuigen eenstem- •en. >r over de kwellingen ichau aangedaan, ge- n het grote boek van :ardus Meyer verhaalt inderheden, maar de en in de ziekenbarak n iedere waarneming. dagen lijden verloor ■ustzijn en op Zondag- Juli om twee uur mag racht melden dat het mmer 30492 kan wor- ald". Drie dagen later beruchte pijpje en het le lichaam van pater dsma wérd een prooi en. Maar zijn ziel was Pinksterdag, de Stich- r H. Kerk, is de dag, missiewerk der H, aanvang neemt. Daar- dag door de Paus uit- ïrdag voor de zieken: rdag voor de zieken: t aan alle zieken over vereld en op de Eerste hun lijden en smar- Hemelse Vader op te r de bekering der hei- e uitbreiding van Zijn missielanden, lijke, schone gedachte zieken: juist door hun te kunnen medewer- uitbreiding van het Een troostvolle opbeu- onze zieken: door hun or hun smarten en pij- el te zijn van Jezus en grote voldoening zieken: te weten zo an bij Onze Goddelijke Diezelf zo onnoeme- eeft geleden voor de van het mensdom zieken, denkt aan de n actieve taak, die gij ie Pinksterdag te ver- niemand minder dan er Christenheid vraagt de hulp van uw offer lissiewerk, omdat geen tolaat kan gedijen zon- ;n lijden. offerande voor U te dijken zijn ook nu isplaatjes verkrijgbaar :hiële geestelijkheid, de an Katholieke zieken- tichten enz. r H J. J. van Hussen, t.' Dir. P.N.G sneeuw, heven leven te eeuw, ms Bestuur? ige tongen, zdrongen, devuur? ogen neer Bruid, zend ons uit, zleer. lenselijk verzet. Jan v. d. Kleij. Daarop hebben vorig jaar bij het cal culeren van de prijzen der kijkplaatsen, zowel de overheid als de particulieren die aan het feest een televisieset of een paar weken vacantie wilden verdienen, inder daad gespeculeerd. Vadertje Staat gaf in de persoon van David Eccles, de minis ter van Openbare Werken die voor het feest op straat verantwoordelijk is, het goede voorbeeld door ruim honderddui zend plaatsen welke van overheidswege georganiseerd werden, „weg te geven" voor vier en zes pond sterling, waarbij het verschil verdisconteerd werd in het al dan niet aanwezig zijn van een dak (voor geval het op 2 Juni onverhoopt zal regenen!) bat waren natuurlijk gewoonweg spot prijzen vergeleken bij de tarieven waar voor particulieren wie het geluk bescho ren is te wonen langs de weg welke officiële stoeten hier krachtens traditie plegen te volgen, meenden te mogen vra- j n. Een venster in Oxfordstreet werd enkele maanden geleden goud waard ge- a dit. Desgewenst zoudt ge bjj wijze van „toetje toe" na het aanschouwen van de s.oet aller stoeten zonder bijbetaling nog een behoorlijk diner hebben kunnen krij gen, daar de edelmoedige Brit die u zijn venster wilde afstaan, toch al zo dik op de huur verdiend had, dat een behoor lijk maal ook in zijn ogen best eraf kon. Maar zoals het meer gebeurt, dromen d nen met mate gedroomd te worden. Op het ogenblik zijn nog lang niet alle 400.000 plaatsen welke naar schatting bij particulieren voor 2 Juni beschikbaar zijn van de man. Het verluidt zelfs dat ook minister David Eccles met een deel van zijn 100.000 plaatsen zit te kijken. Dat er op de hoogtijdag open plekken zullen zijn, verwacht niemand. Maar wat van daag aan de dag al merkbaar is, de prij zen zakken en menig speculant heeft zijn hoop op een zoet winstje enkele étages laten dalen. Televisie kan haar gang gaan Toch gaan officiële ramingen nog steeds uit van de verwachting, dat ruim één millioen gelukkigen gebruik zul len maken van de kans om een schouw spel te zien, enig in de aan luister toch waarlijk niet zo karig bedeelde Britse geschiedenis. Behalve de 500.000 bezitters van een plaats op tribunes en achter ven sters langs de route, zullen nog een half millioen kijkers gebruik kunnen maken van de „derde rang": een staanplaats op straat, waarvoor de prijs waarschijnlijk wel zal bestaan uit een nacht in de open lucht op vouwstoeltjes en in dekens. Aan de uitzonderingspositie van dat éne millioen werd plotseling hoewel voor insiders niet helemaal onverwachts een eind gemaakt, toen koningin Elizabeth in de eerste week van December een besluit on gedaan maakte van de oppercere- moniemeester der kroningsfeesten om de televisie niet toe te laten in de Westminster Abbey, brandpunt der plechtigheden. Zolang het besluit van die ceremonia rius, de hertog van Norfolk, gold, was de s tuatie, dat de mensen met een TV-set cp een scherm niet meer zouden kunnen zen dan de ooggetuigen in natura. Maar *iu de televisie ook in de Abbey haar gang kan gaan beweerd wordt dat Sir Win s on Churchill en de hertog van Edinburgh 'i deze de hoogste adviseurs van Hare Majesteit waren is de waarde van een televisietoestel voor de 2de Juni aanzien l'jk gestegen. En maar repeteren Om niets aan het toeval over te laten 11 te zorgen dat alles op de kroningsdag t op de seconde af zal kloppen, is er - en buiten de Westminster Abbey tot in den treure gerepeteerd. Niet in de laatste De kroningszetel in de Westminster Abbey. In deze troon bevindt zich de vermaarde „Sconestone", die onlangs door Schotse nationalisten werd ont vreemd, doch die thans weer veilig in de Abbey is. plaats door de troepen die straks de rug- gegraat van de stoet zullen moeten vor men en verantwoordelijk zijn voor het tem po. Al op 22 November van het vorig jaar trokken er drie kleine afdelingen langs de route van Buckinham Palace naar de Abbey. En de oefening is zo vaak met steeds meer onderdelen van de stoet, her haald, dat ge op het ogenblik uw horloge erop gelijk zoudt kunnen zetten. Niet minder consciëntieus is uitgedok terd hoelang de eigenlijke kroningsplech tigheden in de Westminster Abbey zullen duren en op welk tijdstip elke handeling precies plaats vindt. Vorige maand is er een klein handig boekje van de pers ge komen dat inclusief de laatste wijzi gingen een nauwkeurig overzicht geeft van de gehele kroningsliturgie: de erken ning, het afleggen van de eed, de zalving, de kroning en de huldiging. Van die vijf essentiële onderdelen is volgens de Britse kerkelijke autoriteiten de zalving het voornaamste; daar deze echter een streng liturgisch karakter heeft en door de televisie niet mag worden uitge zonden concentreert de aandacht van de buitenwereld zich voornamelijk op de meer spectaculaire onderdelen zoals de kroning en de erkenning. Volgens mensen die het, gezien hun ervaring in zaken van het hof, weten kunnen, belooft een bijzon der belangrijk ogenblik te worden het er kennen van de jonge vorstin door haar echtgenoot, hertog Philip van Edinburgh, die in deze niet de gelijke van zijn echtge note is, doch na de aartsbisschop van Canterbury zelfs op de derde plaats komt. Rol van Hertog Philip Uiterlijk is de rol van hertog Philip al dus bescheiden, in tijd omgerekend bete kent ze zelfs niet zo heel veel meer dan Behalve koningin en hertog ook gelukkige ouders van twee lieve kinderen Charles en Anne. die der vele Peers en Lords die op grond van erfelijke voorrechten Hare Majesteit tijdens de kroning in een of ander onder deel ter zijde mogen staan. Maar geen Brit of hij zal uitzonderlijk veel betekenis hechten aan de aanwezigheid van de her tog van Edinburgh op dit kroningsfeest. Binnen de Abbey is thans vrijwel alles voor de kroning gereed, terwijl buiten in ijltempo gewerkt wordt om de tijdelijke gebouwen klaar te krijgen die voor de stoet alp ontvangkamers en garderobe fungeren. Voor de werklieden die hier bezig zijn geldt al evenzeer als voor opper ceremoniemeester de duke of Norfolk, voor- minister Eccles en de speculanten die nog met tribuneplaatsen en vrije ven sters in hun maag zitten: de laatste lood jes wegen het zwaarst. N een kleine kamer in de Lon- dense Tower ligt dag-in, dag-uit de schitterendste verzameling juwelen uitgestald, welke er in de wereld te vinden is. Hoewel ieder jaar duizenden Londenaars en toe risten die collectie komen bezichti gen, is het doel van die juwelen niet alleen maar museumstukken te zijn. Het zijn de Engelse kroon juwelen, die in dat kleine kamertje in de Tower worden bewaard, juwelen, die reeds eeuwenlang een rol in Engelands geschiedenis hebben gespeeld. Tot deze juwelen behoren de kostbaarste kronen, scepters, rijksappels, zwaarden en staven. Het grootste gedeelte van de Britse re galia is nog geen drie eeuwen oud. De oude juwelen werden in 1649 door de trawanten van Cromwell in de smeltkroes gedepo neerd. Daartoe behoorde onder meer de oude kroon, die koning Alfred droeg, toen hij in 871 te Winchester werd gekroond. Twaalf jaar, nadat Cromwell aan de ge schiedenis van de oude regalia een einde maakte, maakte de hofjuwelier van Karei II een nieuwe collectie, en dat is dan de verzameling, die thans nog steeds bestaat. Niet altijd is met de Britse kroonjuwe len zo voorzichtig omgesprongen als te- o i. es^minstcr Abbey dateert nog uit de dertiende eeuw. Het is de historische ,,,M-Viaar v,ele vorsten3cslachten zijn gekroond. Sinds Januari is de Abbey voor hel PUOUeJc gesloten geweest om hem in gereedheid te brengen voor de plechtigheid van 2 Juni a.s. genwoordig. Sommige Engelse vorsten waren uitgesproken nonchalant wat betreft de beveiliging van hun kostbare attribu ten. Het is bekend, dat enkele beheerders van de schatkamers in de Tower de regalia verpandden om een lege schatkist te vul len. Koning Hendrik V bijvoorbeeld haalde zijn kroon eens uit elkaar en gebruikte een gedeelte ervan als onderpand om zijn mili taire expeditie naar Frankrijk te financie ren. Hendrik V ook trok tegen Frankrijk ten. strijde met de beroemde robijn van de Zwarte Prins op de voorzijde dan zijn helm. In de strijd werd de robijn van de helm afgehouwen, maar gelukkig vond een eerlijk man hem later terug op het slag veld bij Agincourt. Tijdens de regering van koningin Vic toria moet het met robijnen, diamanten en smaragden bezette rijkszwaard eens zijn weggeraakt. Niemand schijnt zich daar echter veel van aangetrokken te hebben. Na de dood van de koningin werd het rijkszwaard teruggevonden in een stoffig foudraal achter in een oude kast. Dieven waagden een kans Meermalen is het voorgekomen, dat rovers een poging deden de kroonjuwelen te stelen. De vermetelste van hen was kolo nel Blood. Als geestelijke vermomd drong hij met twee handlangers door tot het ver trek in de Tower, waar de regalia werden bewaard. Met een paar welgerichte slagen overmeesterden zij de bewakers en ver dwenen met de juwelen. Meer bij toeval dan als gevolg van waakzaamheid werd alarm geslagen. Blood smeet de helft van de juwelen weg en koos het hazenpad. De rovers werden echter achterhaald. Twee jaar later probeerde een vrouw de juwe len te kapen, maar haar poging mislukte. Over meer handigheid beschikte een onbe kende, die erin slaagde de onnoemelijk kostbare aquamarijn te stelen, die tot een eeuw geleden de top van de rijkskroon sierde. Deze steen is nog steeds zoek. De plaats van de aquamarijn wordt nu inge nomen door een zorgvuldig geslepen stuk glas. De Engelse regalia, kroon, rijksappel, scepter, zwaard, staf en ring, vormen tezamen de kostbaarste verzameling juwelen ter wereld. De kroon bevat onder meer de Kohinoor en de scepter de „Grote Ster van Afrika." LS koningin Elizabeth II op 2 Juni gekroond zal zijn, gaat zij in Engelands leven, nu ge zalfd en gekroond, een rol spelen, welke aanzienlijk verschilt van het koningschap, dat vroegere Engelse vorsten bekleedden. Het Engelse koningschap heeft zich aangepast aan de eisen van de moderne tijd en het heeft het waarschijnlijk daar aan te danken, dat het is blijven voortbestaan. In vele landen over heel de wereld hebben in de laatste decennia tronen gewankeld en zijn vorsten heengegaan. In Engeland echter schijnt de monarchie steeds vaster te gaan wortelen in de harten van het volk. Het was vroeger in Engeland zo, dat vorsten zonder veel moeite eerste'minis ters naar hun pijpen konden laten dansen KONINGIN SALOTE TUPOU. Onder alle vorstelijke personen, die op 2 Juni de kroning van koningin Elizabeth van Enge land bijwonen bevindt zich ook de konin gin van de Zuidzee-eilanden, Hare Majes teit Salote Tupou. Zij is in het Britse im perium de enige koningin naast koningin Elizabeth. Koningin Salote Tupou heeft acht en veertig duizend onderdanen. VERPLEEGSTER OP EERSTE PLAATS. Bij de kroningsplechtigheden in de West minster Abbey zal op een van de beste plaatsen een een-en-twintig-jarige ver pleegster zitten, een meisje, dat dagelijks haar zware werk verricht in het Londense St. Thomasziekenhuis. Het meisje krijgt bij de ceremonies een van de plaatsen, die ge reserveerd zijn voor de leden van vorsten huizen uit andere landen. De verpleegster is namelijk prinses Margherita von Baden, een nicht van de hertog van Edinburgh. LANTAARNPALEN INGEVET. Lon denaars, die het plan mochten hebben op de dag van de kroningsplechtigheden in een lantaarnpaal te klimmen om de kleurrijke kroningstoet goed te kunnen zien, zullen naar een ander verheven plaatsje moeten uitzien. De autoriteiten hebben namelijk een waarschuwing uitgegeven, volgens welke de lantaarnpalen met vet zullen wor den ingesmeerd om al te ver gaande nieuws gierigheid tegen te gaan. en zonder veel omslag tegenstanders kon den laten onthoofden. Zelfs koningin Vic toria kon zich nog op een wijze, welke momenteel volkomen ondenkbaar ls, inla ten met staatszaken en zij deed dat dan ook. Een dergelijke handelwijze zal Enge lands nieuwe vorstin onmogelijk zijn, hoe wel men haar functie in het Engelse leven toch ook weer niet moet onderschatten. oningin Elizabeth II van Engeland is vast besloten te voorkomen dat de luister van de plech tigheden van haar kroning door ook maar het ge ringste foutje zou worden ontsierd. Het is in de loop der jaren nog al eens voorgekomen, dat er iets misliep bij de kroning van Engelands vorsten. De nieuwe vorstin echter be reidt zich terdege en tot in alle details voor op de plechtigheid. Tezamen met de aartsbisschop van Can terbury de tweede cen trale figuur in de ceremonie neemt zij alle bijzonder- heden onder de loupe zo dat, voor zover het de koningin zelf betrefteen vlot verloop van de histo rische ceremonie is gega randeerd. De geschiedenis levert tal van voorbeelden van fla ters, welke bij de Engelse kroningsceremonie kunnen worden begaan. Zoiets is begrijpelijk, omdat de kro ningen nu eenmaal niet zo dikwijls voorkomen, zodat de deelnemers aan deze plechtigheid niet de ge legenheid hebben een feil loze routine op te doen. Maar iedere fout is nu een maal storend en storingen moeten zoveel mogelijk ver meden worden. De meest recente flater van belang iverd begaan bij de kroning van koning Ed ward VII in 1902Op het moment, waarop de aarts bisschop de kroon op het hoofd van de vorst moest plaatsen, trilden diens hau te maken voor het hoofd van de nieuwe monarch. Verschillende blunders werden begaan bij de kroning van koningin Vic toria in 1838. De aartsbis schop deed de kroningsring aan de ringvinger van de koningin in plaats van aan haar pink, waarvoor de den zo ergdat iedereen vreesde dat de kroon op de grond zou vallen. Met inspanning van al zijn krachten wist de aarts bisschop de kroon op hel hoofd van Edward te plaat sen, maar ongelukkiger wijze achterstevoren. Het omdraaien van de kroon bracht uiteraard heel wat verwarring teweeg. Lord Anglesey liet bij de kroning van koning George IV de kroon van een kus sen glijden. Gelukkig kon hij haar nog juist grijpen voordat zij op de grond viel. Koning Jacobus II had de uiterste moeite om de kroon op zijn hoofd in evenwicht te houden. Nie mand had eraan gedacht, de kroon van tevoren passend ring passend waü gemaakt. Een van de aanwezige bis schoppen had de plechtig heden van tevoren niet vol doende bestudeerd en zette een verkeerd gezang in op het moment, dat de konin gin met de tekenen van haar waardigheid werd be kleed. De aartsbisschop van Bath en Welss sloeg in zijn rituaal per ongeluk twee bladen tegelijk om, zodat bijna een deel van da plechtigheden was uitge vallen. Tenslotte kwam een bejaarde Lord, toen hij de treden van de troon wilde bestijgen om de vorstin zijn hulde en trouw te betuigen, te vallen. Koningin Victoria moest van haar troon op staan om de Lord weer op de been te helpen. Zoals de zaken thans staan, zal koningin Elizabeth II de erkende leidsvrouwe zijn in vrijwel alle aangelegenheden. zy draagt echter voor die aangelegenheden geen ver antwoordelijkheid. Gaat het dus fout in de staatszaken, dan treft de blaam niet de kroon, maar de regering of de een of andere minister. Zo komen regeringen aan de macht en ten val, worden politieke par tyen groter en gaan zij ten onder. Maar het koningschap blijft onberoerd voortbe staan. Toch is het Britse koningschap meer dan alleen maar een ornament, dat meer luis ter moet bijzetten aan plechtige gebeurte nissen. Oneerbiedige lieden hebben het koningschap in Engeland wel eens verge leken met een stempelapparaat, waarmee op beslissingen, welke door anderen wer den genomen, het stempel werd gedrukt van een hoge goedkeuring. Die vergelijking is beslist overdreven. De Engelse koning of koningin Heeft beslist de mogelijkheid om heel wat invloed uit te oefenen op het landsbestuur. Discussies met ministers Voordat Engelands vorst zijn goedkeu ring hecht een goedkeuring, die hij niet kan weigeren aan een bevel, een voor schrift, een wet of een benoeming, kan hij zijn ministers ontbieden en met hen daar over diepgaande discussies voeren. Derge lijke discussies zijn geheim, maar er zijn bewijzen van, dat de vorsten, die koningin Elizabeth zijn voorgegaan, met name ko ning Edward VII, koning George V en ko ning George VI vele belangrijke gesprek ken met hun ministers hebben gevoerd. Soms waren deze vorsten beter van de staatszaken op de hoogte dan hun minis ters, terwijl zij hun oog bovendien uitslui tend op het landsbelang gericht hielden, omdat geen partijpolitiek .hen bond. OOR de Engelse adel beteke nen de kroningsplechtigheden waarachtig niet alleen het deelnemen aan een ceremonieel, waarop het Britse volk en dus ook de adel zelf zo gesteld is. De kroning van koningin Elizabeth stelt de baronnen, burggraven, graven, markiezen en hertogen voor enorme uitgaven. De kosten van de kleding, die zij en hun echtgenoten in Westminster Abbey zullen moe ten dragen, lopen in de duizenden, zo niet tienduizenden guldens. Weliswaar is de hertog van Norfolk, die verantwoordelijk is voor het gehele ver loop van de kroningsplechtigheden, de ver armde adel tegemoet gekomen door de kledingvoorschriften te verlichten. Maar dat betekent nog niet, dat iedereen nu maar in huis-, tuin- en keukenkleding kan verschijnen. Sommige edelen hebben ge vraagd de plechtigheden in gewone kle ding te mogen bijwonen, maar dat werd verboden. Wel mogen de edellieden, die niet over staatsiemantels beschikken en die niet aan de processies deelnemen, de mantels van hun ridderorden of hun par lementaire kleding over hun avondkleding dragen. Edelen, onder de rang van graaf, mogen staatsiebaretten dragen, als zij geen kroontje bezitten. De vorm en het mate riaal van de staatsiebaretten is echter pre cies voorgeschreven. Anderzijds is het de welgestelder edelen verboden de sfeer te bederven door kroon tjes te dragen, die al te opzichtig zijn ver sierd met juwelen of edelstenen. Voor een dergelijk verbod zijn historische redenen. In vroeger tijden kwamen edelen, die met de monarch in onmin leefden, soms met zulke verblindende sieraden naar de plech tigheden. dat zij meer aandacht trokken dan de vorst zelf. aandacht moet wor- voor a.s. huwenden, s weer onrustbarend kan nu eenmaal niet r en daar kan stellig en meer worden ge- :de standpunt uitgaat, an de jeugd en van ■erband is er nog een Hen aanroeren. Het is aden op de wachtlijst en, wanneer_ ze (for meer dan één katho- estelijke zijde, wordt gemaakt tegen deze voor de wet" in de althans funest zijn. io, dat een orgaan van immissie en B. en W ït-kerkelijke huwelijk :e; dat is voor ons be- ons immers van een „voor de pastoor en nllen (zoals o.a. door n Deventer ter sprake voor het Vormings ets op gevonden werd, :erkelijk niet en dus zijn, in zoverre met gesteld werden, dat ze de toewijzingslijst in ijk ook om het „trou- i gevaar voor dikwijls i overbodig te maken, unt, om in de naaste e onderzoeken en zo zo werd in de voor wethouder o.i. terecht illen de consequenties er moeten aanvaarden valletjes te eten. Maar ie overheid katholieke n soort dwangpositie dt, om die a.s. huwen- een plaats op de lijst der dat ze formeel, t is zeker geen een- de moeite waard om e geven!

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noordhollands Dagblad : dagblad voor Alkmaar en omgeving | 1953 | | pagina 9