in nooit verwacht verzet Woedende revolte keert zich tegen knechten van het Kremlin Geknecht Oost-Berlijn rijst op Uitstel van executie voor de Rosenbergs Dagblad voor Alkmaar en omgeving BERLIJN, 17 Juni - ïn Oost-Berlijn is vandaag een wihle revolte tegen de commu nistische regering uitgebroken en deze opstandige beweging verspreidde zich ook naar de omliggende Russische zone. Sovjet-troepen en de communistische politie zagen geen kans 0111 de stroom van opmarcherende arbeiders, die zicli naar het regeringsgebouw begaven, te stuiten, en kort voor 2 uur bevond zich een massa van naar schatting 50.000 opstandigen in de regeringswijk. Zij eisten het vertrek van de Russen, die de communisten maar moesten meenemen, en de her eniging van Duitsland met vrije, geheime verkiezingen. De opmars naar het hoofdkwartier van de regering begon met 10.000 man, zwol tegen 10 uur aan lot 50.000 en werd nog groter, toen mannen uit de nabijgelegen Sovjetzóne zich aan sloten. Zo kwamen er 15.000 uit Oranienburg en 5.000 van de Hennigsdorf staal fabriek. De regering hield zich schuil achter tralies en onder de bescherming van Sovjet-troepen en de communistische politie. De Russen hebben vandaag in de Russische zone de staat van beleg afgekondigd. Vlam der revolutie tast heel de Sovjet-zone aan Regering wil actie ongedaan maken T erechtslelling toch Donderdag? Buiten God is 't nergens veilig (Vondel) Donderdag 18 Juni 1953 49e Jaargang - Nummer 12807 De commandanten verklaarden „geheel in te stemmen met de noodzaak om in de Westelijke sectoren de openbare orde te handhaven en de wenselijkheid een volmaakt kalme houding aan te nemen". Russische soldaten losten in de vooravond twintig schoten in de lucht en klommen vervolgens bo ven op de 'Brandenburger Tor, waarop zij een nieuwe rode vlag hesen ter vervanging van die, welke door de demonstranten ver scheurd en verbrand was. NOORDHOLLANDS Abonnementsprijs 6,20 per kwartaal, f 2,07 per maand, 0,48 per week. inclusief incasso. Advertentie-tarief per editie 16 ct per mm. minimum 2,50; in alle edities 26 ct per mm, minimum f 4,—; familieberichten 20 ct, resp. 30 ct per mm. Bij contract belangrijke korting. Directeur: E. J. M. Stumpel. Hoofdredacteur H. N. Smits. Bankrelatie: Ned. Credietbank. Kantoren: Hoorn, Draaf- singel 59, tel. 4243 en Grote Noord 77, tel. 4362 K 2290; Alkmaar. Ritsevoort 52, tel. 2046 K 2200; Den Helder, Keizerstraat 89, tel 2800 K 2230; Schagen, Ged. Gracht 39, tel. 459 K 2240. Een menigte, die vlak bij de poort in de Britse sector naar de actie van de Russen stond te kij ken, joelde en zong „Deutschland über Alles". Het waren vermoedelijk de laatste schoten van de dag. Oost Berlijn is door de Russen tot een gewapend kampement ge maakt. Krachtens de afgekondig de staat van beleg mag niemand zich tussen 9 uur 's avonds en 5 uur 's ochtends op straat bevin den. Samenscholingen van meer dan drie personen zijn verboden en de Russische krijgsraden zul len de overtreders van deze be velen berechten. Met gepantserde strijdkrachten hebben de Russen een anti-com munistische revolte van ongewa pende Duitse burgers onderdrukt. Daarbij zijn, voor zover thans be kend, minstens vijf mensen ge dood en meer dan 100 gewond. De staat van beleg werd na vijf uren van straatgevechten door generaal majoor P. T. Dibrova afgekondigd. Het oproer werd be dwongen door 20 zware Russische tanks, een batterij veldartillerie, pantserauto's en 3.000 gemotori seerde infanteristen. Voordat het rode leger in actie kwam hadden 10.000 manschap pen van de Volkspolitie waar bij gemilitairiseerde eenheden vergeefs getracht de spontane op stand van 50.000 arbeiders de kop in te drukken. TREINVERKEER LAMGELEGD Door het algemene verzet tegen het communistische regime lag het spoorwegverkeer in Oost Duitsland vanavond lam. Duizen den werknemers van het staats- spoorwegbedrijf staakten uit „so lidariteit" met de anti-communis tische arbeiders van Oost-Berlijn. Ondanks het feit, dat de Rus sen de staat van beleg afgekon digd hadden, ontstond er in de namiddag op het Alexanderplatz opnieuw een botsing tussen man schappen Van de Volkspolitie en demonstranten. Verder hadden tezelfdertijd botsingen plaats in de Stalin-Allee, het luxueuze wo ningbouwproject voor communis tische functionarissen, dat door niet-communistische huurkazernes geflankeerd wordt. Communistische gemeente-amb tenaren hebben vanavond een dringend beroep op het publiek gedaan „de levensmiddelenvoor ziening van de Berlijners te waar borgen" en „het vredelievende, opbouwende werk in uw fabrie ken te hervatten". Uit dit beroep bleek commu nistische bezorgdheid over de mo gelijkheid, dat op korte termijn tekorten aan levensmiddelen en andere goederen zouden kunnen ontstaan. STAKINGSKOORTS BREIDT ZICH UIT De industrieën en verkeersmid delen van de Russische sector lagen volkomen stil. De stakings koorts scheen zich tot de gehele Russische zone uit te breiden. Chauffeurs van Westerse vrachtauto's zagen versterkingen oor de eerste maal sedert de oorlog hebben Dinsdagmiddag Oostberlijnse arbeiders 'n mas sa-betoging gehouden tegen de Oostduitse regering. Voor de regeringsgebouwen in het centrum van Oost-Berlijn eisten duizenden bouwvakarbeiders, die het werk hadden neerge legd uit protest tegen verhoging der prestatienormen, aftreden van de regering en vrije geheime verkiezingen. Hier zien we protesterende bouwvakarbeiders in de Stalin-allee, waar vele bouwwerken worden uitgevoerd. (Telefoto) van de Russische tankstrijdkrach ten langs de Autobahn tussen Oost en West naar Berlijn opruk ken. Honderden manschappen van de Volkspolizei zouden per vrachtauto uit Saksen naar Ber lijn onderweg zijn. De communistische regering van Oost Duitsland, die door de arbeidende massa's, die zij sinds 1949 onderdrukt, fel gehaat wordt, zou elk ogenblik drastisch gereorganiseerd kunnen worden. De ministers hebben zich van daag achter stalen barricades moeten schuilhouden omdat co lonne na colonne marcherende arbeiders op het kruispunt van de Wilhelmstrasse en de Leipzi- gerstrasse de hoofdzetel van de regering trachtte te bestormen. NUSCHKE OVER DE GRENS GEZET Vice premier Otto Nuschke, een vooraanstaand christen-demo cratisch collaborateur van de communisten, werd door de Oost- Berlijnse muiters opgepakt en met zijn dienstwagen en al naar West-Berlijn geduwd. Hij zei ge stompt en geschopt te zijn, voor dat de West-Berlijnse politie hem wist te ontzetten. Agenten van de Amerikaanse contra-spionnage namen Nuschke van de politie over op het mo ment, dat hij tegen de journalis ten zei: een Russisch voorstel ten behoeve van een overeenkomst der vier mogendheden in zake Duitsland kan elk ogenblik ver wacht worden". Hij had niet de tijd om te ver klaren in welke richting dat voorstel zou gaan. Enkele ogen blikken eerder had hij bevestigd, dat het Russische commando in Oost Berlijn vandaag op eigen initiatief tussenbeide gekomen was, maar dat de regering dit optreden toejuichte. „FASCISTEN Nadat Russische troepen het centrum van Oost Berlijn schoon geveegd hadden, gaf premier Otto Grotewoh! een communiqué uit, waarin hij „provocateurs en fas cistische agenten van vreemde mogendheden en hun helpers uit de Duitse kapitalistische mono polies" de schuld van de opstand gaf. Hij waarschuwde, dat „degenen, die de schuld van de wanorde lijkheden dragen streng gestraft zullen worden" en drong er bij „alle eerzame burgers" op aan provocateurs aan de autoriteiten van de staat over te geven. De Franse, Britse en Ameri kaanse commandanten antwoord den hierop met een communiqué, waarin verklaard werd, dat „de geallieerde noch de West-Berlijn se autoriteiten op enigerlei wijze dergelijke demonstraties direct noch indirect aangemoedigd of bevorderd hadden". RUSSISCH GEWEERVUUR Russische gevechtswagens, die door vrachtauto's vol infanteris ten gevolgd werden, brachten de wanordelijkheden een zware slag toe, nadat de Volkspolizei gefaald had. Bij de Potsdammerplatz vuur den Russische soldaten met ma chinepistolen 'n uur lang van tijd tot tijd enige schoten af. Sommige kogels kwamen op West-Berlijns grondgebied terecht. Door dit machtsvertoon werden tenminste 20 burgers gewond, hoewel de Russische soldaten opdracht zou den hebben, over de hoofden van de woedende menigte in de Leip- zigerstrasze heen te schieten. Rondom de hoofdzetel van de Oostduitse regering - vroeger Hermann Goering's ministerie van Luchtvaart maakten Rus sen en manschappen van de Volkspolizei van lichte wapens gebruik om de menigte te ver spreiden. Ook schoot de politie op demonstranten op de Alexan derplatz, waar één man door een gepantserde Russische „troop carrier" overreden en gedood werd. GEWONDEN In een van West-Berlijns zie kenhuizen werden alleen al 40 gewonde Oostduitsers opgenomen. Zij hadden schotwonden of waren met de gummistok afgeranseld. Kort na zijn aankomst in dit zie kenhuis overleed de 21-jarige Oostberlijner Horst Bernhagen, die met een hoofdwond binnen gebracht was. Tientallen slachtoffers werden in Oost-Berlijn behandeld. Onder hen bevonden zich communisti sche functionarissen, die op straat aangevallen of uit hun auto's ge sleurd en afgeranseld waren. Een twaalftal dienstauto's werd ver nield. Vliegende kolonnes, bestaande uit Russische gevechtswagens, da verden in het centrum van de stad over een vijf kilometer lang parcours. Tanks rolden over Un- ter den Linden. Op de toegangswegen naar de hoofdzetel van de regering knet terde omstreeks het middaguur Russisch geweervuur. Ongewa pende demonstranten renden voor hun leven, maar op de hoek ston den zij alweer stil, schudden de vuist en vervloekten de Russen. RODE VLAGGEN VERBRAND Overal langs Unter den Linden werden rode vlaggen en propa- gandaborden verbrand. Russische burgers, die van een balkon van het nieuwe gebouw van hoge commissaris Vladimir Semyenov naar de brandstapels stonden te kijken, werden uitgejouwd. Op de Potsdammerplatz staken anti-communisten houten stokken in de loop van een stuk Russisch tankgeschut en wierpen stenen naar de rupsbanden van andere tanks. Dieper in de Russische sec tor werd een tank door een stuk hout, dat een rupsband vernielde, buiten gevecht gesteld. De bemanningen van de Rus sische gevechtswagens vuurden op de Potsdammerplatz met hun ma chinegeweren in alle richtingen. Tegen het vallen van de avond vuurden manschappen van de communistische politie op het plein naar jonge Duitsers, die met stenen wierpen. KAISER IN BERLIJN De minister voor Alduitse Za ken van de regering te Bonn, Jakob Kaiser, is vanavond per vliegtuig in Berlijn aangekomen. Als buitengewoon afgevaardigde van kanselier Adenauer zal hij de explosieve situatie te Berlijn be studeren. Vluchtelingen uit de steden Maagdenburg, Brandenburg en Chemnitz in de Oostelijke zone hebben vanavond bekend ge maakt, dat daar reeds enkele da gen tegen de regering gedemon- Demonstranten in Oost-Berlijn verwijderen de grensaandui- dmg aan de Amerikaans-Russische sector tijdens de ongere geldheden in OosVBerlijn, welke de afkondiging van de staat van beleg ten gevolge had. (Telefoto) RECHTER DOUGLAS IN STAAT VAN BESCHULDIGING WASHINGTON, 17 Juni William O. Douglas, een van de negen rechters in het Opperste Hof van de Ver. Staten, heeft vandaag, gebruik makende van zijn bevoegdheid, een uitstel bewerkstelligd van de op morgen bepaalde terechtstelling van het wegens atoomspionnage ter dood veroordeelde echtpaar Rosenberg, maar de regering heeft bij monde van de advocaat-generaal Brownell hier op onmiddellijk gereageerd en het voltallige Hof, dat thans op reces is, verzocht, bijeen te komen en de actie van Douglas ongedaan te maken. Het ministerie van Justitie heeft op spoed aangedrongen en laten weten, dat het hoopt de terechtstelling op het vastgestelde uur Donderdag 10 u. 's avonds, Vrijdagochtend 4 uur Ned. tijd doorgang te zien vinden. Douglas heeft medegedeeld dat hij uitstel van executie verleent totdat de vraag, of de strafvoor- zieningen, vervat in de wet op de atoomenergie, in het onderhavige geval toegepast kunnen worden, streerd wordt. In sommige fabrie ken wordt gestaakt. Zij zeiden, dat de Volkspolitie in Brandenburg de wapens neer gelegd heeft en aan de protest demonstraties deelneemt. VOLKSPOLITIE DESERTEERT Vier politiemannen deserteer den vandaag van een communis tische voorpost op de Potsdam merplatz naar het Westen. Anti-communistische woord voerders hebben betoogd, dat vele manschappen van de Oost- Berlijnse Volkspolitie op het punt staan de dienst te verlaten De Oostberlijnse opstand is een zware slag voor het Russische prestige in Europa. De Russen behielden hun greep op de stad alleen door de geschie denis tot 1945 terug te draaien toen zij Berlijn als overwinnaars binnenstormden. Hun gezag berust thans even als toen geheel op hun kanonnen. De opstand was de soort van mas sale actie, waarvan de communis ten sinds jaren gedroomd hadden om de Westerse mogendheden uit Berlijn te verdrijven. Zij hebben de Berlijners er echter nooit toe kunnen bewegen. is opgelost door de arrondisse-. mentsrechtbank en het hof van appèl in New York. Het wordt mogelijk geacht, dat het opperste gerechtshof door de opperste rechter Vinson in een avondzitting wordt bijeengeroe pen om de actie van rechter Dou glas te behandelen. Advocaat ge neraal Brownell heeft deze daad van Douglas „zonder precedent" genoemd.' Ook het Congres heeft zich mei de zaak bemoeid. De democratische afgevaardigde Wheeler heeft een wetsontwerp ingediend om rechter Douglas in staat van beschuldiging te stellen en als rechter in het opperste hof af te zetten. Zijn verklaring werd met ge juich begroet. Julius en Ethel Rosenberg had den juist familiebezoek toen het bericht over het uitstel van de executie via luidsprekers tot de dodencel van de Sing Sing gevan genis doordrong. Volgens de bewakers slaakte Julius een diepe zucht en week de intense gespannenheid van zijn gezicht. Zijn vrouw sloot haar ogen en glimlachte. Staking in Rio de Janeiro RIO DE JANEIRO, 17 Juni Het werk in de haven van Rio de Janeiro ligt sedert Dinsdagmor gen geheel stil, doordat 80.000 werklieden in staking zijn gegaan. Zeestrijdkrachten hebben ver scheidene delen van de haven en vele schepen bezet, nadat de ha venarbeiders hadden gedreigd aan de staking te zullen gaan meedoen. Belangrijke vondst PRAAG Volgens het Praagse blad „Rude Pravo" is onlangs on geveer tachtig km ten Oosten van Praag een belangrijke archeolo gische vondst gedaan. Er werd 'n graf ontdekt met het goed be waard gebleven skelet van een jong meisje. Het graf dateert van ongeveer 4000 voor Chr.. Er werd ook een begraafplaats uit de tien de eeuw na Chr. gevonden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noordhollands Dagblad : dagblad voor Alkmaar en omgeving | 1953 | | pagina 1