in nooit verwacht verzet
Woedende revolte keert zich
tegen knechten van het Kremlin
Geknecht Oost-Berlijn rijst op
Uitstel van executie
voor de Rosenbergs
Dagblad
voor
Alkmaar
en omgeving
BERLIJN, 17 Juni - ïn Oost-Berlijn is vandaag een wihle revolte tegen de commu
nistische regering uitgebroken en deze opstandige beweging verspreidde zich
ook naar de omliggende Russische zone. Sovjet-troepen en de communistische
politie zagen geen kans 0111 de stroom van opmarcherende arbeiders, die zicli
naar het regeringsgebouw begaven, te stuiten, en kort voor 2 uur bevond zich een
massa van naar schatting 50.000 opstandigen in de regeringswijk. Zij eisten het
vertrek van de Russen, die de communisten maar moesten meenemen, en de her
eniging van Duitsland met vrije, geheime verkiezingen. De opmars naar het
hoofdkwartier van de regering begon met 10.000 man, zwol tegen 10 uur aan lot
50.000 en werd nog groter, toen mannen uit de nabijgelegen Sovjetzóne zich aan
sloten. Zo kwamen er 15.000 uit Oranienburg en 5.000 van de Hennigsdorf staal
fabriek. De regering hield zich schuil achter tralies en onder de bescherming van
Sovjet-troepen en de communistische politie. De Russen hebben vandaag in de
Russische zone de staat van beleg afgekondigd.
Vlam der revolutie tast
heel de Sovjet-zone aan
Regering wil actie ongedaan maken
T erechtslelling
toch Donderdag?
Buiten God is 't nergens veilig (Vondel)
Donderdag 18 Juni 1953 49e Jaargang - Nummer 12807
De commandanten verklaarden
„geheel in te stemmen met de
noodzaak om in de Westelijke
sectoren de openbare orde te
handhaven en de wenselijkheid
een volmaakt kalme houding aan
te nemen".
Russische soldaten losten in de
vooravond twintig schoten in de
lucht en klommen vervolgens bo
ven op de 'Brandenburger Tor,
waarop zij een nieuwe rode vlag
hesen ter vervanging van die,
welke door de demonstranten ver
scheurd en verbrand was.
NOORDHOLLANDS
Abonnementsprijs 6,20 per kwartaal, f 2,07 per maand, 0,48 per
week. inclusief incasso. Advertentie-tarief per editie 16 ct per mm.
minimum 2,50; in alle edities 26 ct per mm, minimum f 4,—;
familieberichten 20 ct, resp. 30 ct per mm. Bij contract belangrijke
korting. Directeur: E. J. M. Stumpel. Hoofdredacteur H. N.
Smits. Bankrelatie: Ned. Credietbank. Kantoren: Hoorn, Draaf-
singel 59, tel. 4243 en Grote Noord 77, tel. 4362 K 2290; Alkmaar.
Ritsevoort 52, tel. 2046 K 2200; Den Helder, Keizerstraat 89, tel
2800 K 2230; Schagen, Ged. Gracht 39, tel. 459 K 2240.
Een menigte, die vlak bij de
poort in de Britse sector naar de
actie van de Russen stond te kij
ken, joelde en zong „Deutschland
über Alles".
Het waren vermoedelijk de
laatste schoten van de dag.
Oost Berlijn is door de Russen
tot een gewapend kampement ge
maakt. Krachtens de afgekondig
de staat van beleg mag niemand
zich tussen 9 uur 's avonds en 5
uur 's ochtends op straat bevin
den. Samenscholingen van meer
dan drie personen zijn verboden
en de Russische krijgsraden zul
len de overtreders van deze be
velen berechten.
Met gepantserde strijdkrachten
hebben de Russen een anti-com
munistische revolte van ongewa
pende Duitse burgers onderdrukt.
Daarbij zijn, voor zover thans be
kend, minstens vijf mensen ge
dood en meer dan 100 gewond.
De staat van beleg werd na vijf
uren van straatgevechten door
generaal majoor P. T. Dibrova
afgekondigd. Het oproer werd be
dwongen door 20 zware Russische
tanks, een batterij veldartillerie,
pantserauto's en 3.000 gemotori
seerde infanteristen.
Voordat het rode leger in actie
kwam hadden 10.000 manschap
pen van de Volkspolitie waar
bij gemilitairiseerde eenheden
vergeefs getracht de spontane op
stand van 50.000 arbeiders de kop
in te drukken.
TREINVERKEER
LAMGELEGD
Door het algemene verzet tegen
het communistische regime lag
het spoorwegverkeer in Oost
Duitsland vanavond lam. Duizen
den werknemers van het staats-
spoorwegbedrijf staakten uit „so
lidariteit" met de anti-communis
tische arbeiders van Oost-Berlijn.
Ondanks het feit, dat de Rus
sen de staat van beleg afgekon
digd hadden, ontstond er in de
namiddag op het Alexanderplatz
opnieuw een botsing tussen man
schappen Van de Volkspolitie en
demonstranten. Verder hadden
tezelfdertijd botsingen plaats in
de Stalin-Allee, het luxueuze wo
ningbouwproject voor communis
tische functionarissen, dat door
niet-communistische huurkazernes
geflankeerd wordt.
Communistische gemeente-amb
tenaren hebben vanavond een
dringend beroep op het publiek
gedaan „de levensmiddelenvoor
ziening van de Berlijners te waar
borgen" en „het vredelievende,
opbouwende werk in uw fabrie
ken te hervatten".
Uit dit beroep bleek commu
nistische bezorgdheid over de mo
gelijkheid, dat op korte termijn
tekorten aan levensmiddelen en
andere goederen zouden kunnen
ontstaan.
STAKINGSKOORTS
BREIDT ZICH UIT
De industrieën en verkeersmid
delen van de Russische sector
lagen volkomen stil. De stakings
koorts scheen zich tot de gehele
Russische zone uit te breiden.
Chauffeurs van Westerse
vrachtauto's zagen versterkingen
oor de eerste maal sedert de oorlog hebben Dinsdagmiddag Oostberlijnse arbeiders 'n mas
sa-betoging gehouden tegen de Oostduitse regering. Voor de regeringsgebouwen in het
centrum van Oost-Berlijn eisten duizenden bouwvakarbeiders, die het werk hadden neerge
legd uit protest tegen verhoging der prestatienormen, aftreden van de regering en vrije
geheime verkiezingen. Hier zien we protesterende bouwvakarbeiders in de Stalin-allee,
waar vele bouwwerken worden uitgevoerd. (Telefoto)
van de Russische tankstrijdkrach
ten langs de Autobahn tussen
Oost en West naar Berlijn opruk
ken. Honderden manschappen van
de Volkspolizei zouden per
vrachtauto uit Saksen naar Ber
lijn onderweg zijn.
De communistische regering
van Oost Duitsland, die door de
arbeidende massa's, die zij sinds
1949 onderdrukt, fel gehaat
wordt, zou elk ogenblik drastisch
gereorganiseerd kunnen worden.
De ministers hebben zich van
daag achter stalen barricades
moeten schuilhouden omdat co
lonne na colonne marcherende
arbeiders op het kruispunt van
de Wilhelmstrasse en de Leipzi-
gerstrasse de hoofdzetel van de
regering trachtte te bestormen.
NUSCHKE OVER
DE GRENS GEZET
Vice premier Otto Nuschke,
een vooraanstaand christen-demo
cratisch collaborateur van de
communisten, werd door de Oost-
Berlijnse muiters opgepakt en
met zijn dienstwagen en al naar
West-Berlijn geduwd. Hij zei ge
stompt en geschopt te zijn, voor
dat de West-Berlijnse politie hem
wist te ontzetten.
Agenten van de Amerikaanse
contra-spionnage namen Nuschke
van de politie over op het mo
ment, dat hij tegen de journalis
ten zei: een Russisch voorstel ten
behoeve van een overeenkomst
der vier mogendheden in zake
Duitsland kan elk ogenblik ver
wacht worden".
Hij had niet de tijd om te ver
klaren in welke richting dat
voorstel zou gaan. Enkele ogen
blikken eerder had hij bevestigd,
dat het Russische commando in
Oost Berlijn vandaag op eigen
initiatief tussenbeide gekomen
was, maar dat de regering dit
optreden toejuichte.
„FASCISTEN
Nadat Russische troepen het
centrum van Oost Berlijn schoon
geveegd hadden, gaf premier Otto
Grotewoh! een communiqué uit,
waarin hij „provocateurs en fas
cistische agenten van vreemde
mogendheden en hun helpers uit
de Duitse kapitalistische mono
polies" de schuld van de opstand
gaf.
Hij waarschuwde, dat „degenen,
die de schuld van de wanorde
lijkheden dragen streng gestraft
zullen worden" en drong er bij
„alle eerzame burgers" op aan
provocateurs aan de autoriteiten
van de staat over te geven.
De Franse, Britse en Ameri
kaanse commandanten antwoord
den hierop met een communiqué,
waarin verklaard werd, dat „de
geallieerde noch de West-Berlijn
se autoriteiten op enigerlei wijze
dergelijke demonstraties direct
noch indirect aangemoedigd of
bevorderd hadden".
RUSSISCH GEWEERVUUR
Russische gevechtswagens, die
door vrachtauto's vol infanteris
ten gevolgd werden, brachten de
wanordelijkheden een zware slag
toe, nadat de Volkspolizei gefaald
had.
Bij de Potsdammerplatz vuur
den Russische soldaten met ma
chinepistolen 'n uur lang van tijd
tot tijd enige schoten af. Sommige
kogels kwamen op West-Berlijns
grondgebied terecht. Door dit
machtsvertoon werden tenminste
20 burgers gewond, hoewel de
Russische soldaten opdracht zou
den hebben, over de hoofden van
de woedende menigte in de Leip-
zigerstrasze heen te schieten.
Rondom de hoofdzetel van de
Oostduitse regering - vroeger
Hermann Goering's ministerie
van Luchtvaart maakten Rus
sen en manschappen van de
Volkspolizei van lichte wapens
gebruik om de menigte te ver
spreiden. Ook schoot de politie
op demonstranten op de Alexan
derplatz, waar één man door een
gepantserde Russische „troop
carrier" overreden en gedood
werd.
GEWONDEN
In een van West-Berlijns zie
kenhuizen werden alleen al 40
gewonde Oostduitsers opgenomen.
Zij hadden schotwonden of waren
met de gummistok afgeranseld.
Kort na zijn aankomst in dit zie
kenhuis overleed de 21-jarige
Oostberlijner Horst Bernhagen,
die met een hoofdwond binnen
gebracht was.
Tientallen slachtoffers werden
in Oost-Berlijn behandeld. Onder
hen bevonden zich communisti
sche functionarissen, die op straat
aangevallen of uit hun auto's ge
sleurd en afgeranseld waren. Een
twaalftal dienstauto's werd ver
nield.
Vliegende kolonnes, bestaande
uit Russische gevechtswagens, da
verden in het centrum van de
stad over een vijf kilometer lang
parcours. Tanks rolden over Un-
ter den Linden.
Op de toegangswegen naar de
hoofdzetel van de regering knet
terde omstreeks het middaguur
Russisch geweervuur. Ongewa
pende demonstranten renden voor
hun leven, maar op de hoek ston
den zij alweer stil, schudden de
vuist en vervloekten de Russen.
RODE VLAGGEN
VERBRAND
Overal langs Unter den Linden
werden rode vlaggen en propa-
gandaborden verbrand. Russische
burgers, die van een balkon van
het nieuwe gebouw van hoge
commissaris Vladimir Semyenov
naar de brandstapels stonden te
kijken, werden uitgejouwd.
Op de Potsdammerplatz staken
anti-communisten houten stokken
in de loop van een stuk Russisch
tankgeschut en wierpen stenen
naar de rupsbanden van andere
tanks. Dieper in de Russische sec
tor werd een tank door een stuk
hout, dat een rupsband vernielde,
buiten gevecht gesteld.
De bemanningen van de Rus
sische gevechtswagens vuurden op
de Potsdammerplatz met hun ma
chinegeweren in alle richtingen.
Tegen het vallen van de avond
vuurden manschappen van de
communistische politie op het
plein naar jonge Duitsers, die met
stenen wierpen.
KAISER IN BERLIJN
De minister voor Alduitse Za
ken van de regering te Bonn,
Jakob Kaiser, is vanavond per
vliegtuig in Berlijn aangekomen.
Als buitengewoon afgevaardigde
van kanselier Adenauer zal hij de
explosieve situatie te Berlijn be
studeren.
Vluchtelingen uit de steden
Maagdenburg, Brandenburg en
Chemnitz in de Oostelijke zone
hebben vanavond bekend ge
maakt, dat daar reeds enkele da
gen tegen de regering gedemon-
Demonstranten in Oost-Berlijn verwijderen de grensaandui-
dmg aan de Amerikaans-Russische sector tijdens de ongere
geldheden in OosVBerlijn, welke de afkondiging van de staat
van beleg ten gevolge had. (Telefoto)
RECHTER DOUGLAS IN STAAT VAN BESCHULDIGING
WASHINGTON, 17 Juni William O. Douglas, een van
de negen rechters in het Opperste Hof van de Ver. Staten,
heeft vandaag, gebruik makende van zijn bevoegdheid,
een uitstel bewerkstelligd van de op morgen bepaalde
terechtstelling van het wegens atoomspionnage ter dood
veroordeelde echtpaar Rosenberg, maar de regering
heeft bij monde van de advocaat-generaal Brownell hier
op onmiddellijk gereageerd en het voltallige Hof, dat
thans op reces is, verzocht, bijeen te komen en de actie
van Douglas ongedaan te maken.
Het ministerie van Justitie
heeft op spoed aangedrongen en
laten weten, dat het hoopt de
terechtstelling op het vastgestelde
uur Donderdag 10 u. 's avonds,
Vrijdagochtend 4 uur Ned. tijd
doorgang te zien vinden.
Douglas heeft medegedeeld dat
hij uitstel van executie verleent
totdat de vraag, of de strafvoor-
zieningen, vervat in de wet op de
atoomenergie, in het onderhavige
geval toegepast kunnen worden,
streerd wordt. In sommige fabrie
ken wordt gestaakt.
Zij zeiden, dat de Volkspolitie
in Brandenburg de wapens neer
gelegd heeft en aan de protest
demonstraties deelneemt.
VOLKSPOLITIE
DESERTEERT
Vier politiemannen deserteer
den vandaag van een communis
tische voorpost op de Potsdam
merplatz naar het Westen.
Anti-communistische woord
voerders hebben betoogd, dat
vele manschappen van de Oost-
Berlijnse Volkspolitie op het punt
staan de dienst te verlaten
De Oostberlijnse opstand is een
zware slag voor het Russische
prestige in Europa.
De Russen behielden hun greep
op de stad alleen door de geschie
denis tot 1945 terug te draaien
toen zij Berlijn als overwinnaars
binnenstormden.
Hun gezag berust thans even
als toen geheel op hun kanonnen.
De opstand was de soort van mas
sale actie, waarvan de communis
ten sinds jaren gedroomd hadden
om de Westerse mogendheden uit
Berlijn te verdrijven. Zij hebben
de Berlijners er echter nooit toe
kunnen bewegen.
is opgelost door de arrondisse-.
mentsrechtbank en het hof van
appèl in New York.
Het wordt mogelijk geacht, dat
het opperste gerechtshof door de
opperste rechter Vinson in een
avondzitting wordt bijeengeroe
pen om de actie van rechter Dou
glas te behandelen. Advocaat ge
neraal Brownell heeft deze daad
van Douglas „zonder precedent"
genoemd.'
Ook het Congres heeft zich mei
de zaak bemoeid.
De democratische afgevaardigde
Wheeler heeft een wetsontwerp
ingediend om rechter Douglas in
staat van beschuldiging te stellen
en als rechter in het opperste hof
af te zetten.
Zijn verklaring werd met ge
juich begroet.
Julius en Ethel Rosenberg had
den juist familiebezoek toen het
bericht over het uitstel van de
executie via luidsprekers tot de
dodencel van de Sing Sing gevan
genis doordrong.
Volgens de bewakers slaakte
Julius een diepe zucht en week de
intense gespannenheid van zijn
gezicht. Zijn vrouw sloot haar
ogen en glimlachte.
Staking in Rio de Janeiro
RIO DE JANEIRO, 17 Juni
Het werk in de haven van Rio de
Janeiro ligt sedert Dinsdagmor
gen geheel stil, doordat 80.000
werklieden in staking zijn gegaan.
Zeestrijdkrachten hebben ver
scheidene delen van de haven en
vele schepen bezet, nadat de ha
venarbeiders hadden gedreigd
aan de staking te zullen gaan
meedoen.
Belangrijke vondst
PRAAG Volgens het Praagse
blad „Rude Pravo" is onlangs on
geveer tachtig km ten Oosten van
Praag een belangrijke archeolo
gische vondst gedaan. Er werd 'n
graf ontdekt met het goed be
waard gebleven skelet van een
jong meisje. Het graf dateert van
ongeveer 4000 voor Chr.. Er werd
ook een begraafplaats uit de tien
de eeuw na Chr. gevonden.