Explosie in kruitfabriek
te Ouderkerk a. d. Amstel
34-jarige werkbaas werd gedood
ander personeelslid gewond
Zwaar omveer teistert
deel van Friesland
Australië wenst dit jaar
20.000 Nederlanders
Korea
Dagblad
voor
Alkmaar
en omgeving
Aantal Waterstaatswerken
later uitgevoerd
Minuut tevoren passeerden
100 arbeiders ketelhuizen
Enorme ravage
door luchtdruk
Bliksem doodt 23-jarige in Oudega
Westen verwerpt
Sovjet-protest
Gevolg van
watersnoodramp
Kampioenschap
van Nederland
Churchill over
Duitsland
Laniel aanvaardt
opdracht
NOORDHOLLANDS i
Abonnementsprijs ƒ6,20 per kwartaal, ƒ2,07 per maand, ƒ0,48 per
week, inclusief incasso. Advertentie-tarief per editie 16 ct per mm,
minimum 2,50; in alle edities 26 ct per mm, minimum 4,
familieberichten 20 ct, resp. 30 ct per mm. Bij contract belangrijke
korting. Directeur: E. J. M. Stumpel. Hoofdredacteur H. N.
Smits, Bankrelatie: Ned. Credietbank. Kantoren: Hoorn, Draaf-
singel 59, tel. 4243 en Grote Noord 77, tel. 4362 K 2290; Alkmaar,
Bitsevoort 52, tel. 2046 K 2200; Den Helder, Keizerstraat 89, tel.
2800 K 2230: Schagen, Ged. Gracht 39, tel. 459 K 2240.
Buiten God is 'i nergens veilig (Vondel)
Donderdag 25 Juni 1953 - 49e Jaargang - Nummer 12813
Heel Ouderkerk dreunde op zijn grond
vesten en talloze ruiten van woningen uit
de omgeving sprongen aan scherven, toen
gistermiddag enkele minuten voor vijf met
een ontzaglijke knal twee grote ketels ex
plodeerden op het uitgebreide fabrieks
terrein van de N.V. Koninklijke Neder
landse Springstoffenfabriek nabij Ouder
kerk a/d Amstel. De explosie kostte de 34-
jarige werkbaas Willem Kruyswijk, ge
huwd en vader van 2 kinderen, het leven,
terwijl de 36-jarige A. Hendrikse, even
eens een lid van het ongeveer 100 man
tellende personeel, levensgevaarlijk ge
wond naar het Onze Lieve Vrouwe Gast
huis te Amsterdam werd vervoerd.
Ook Hendrikse is gehuwd en heeft twee kinderen. De ketels spatten
met enorme kracht uit elkaar. Brokstukken vlogen naar alle kanten
weg. Een zwaar uiteinde van eert der ketels schoot op geringe hoogte
een aangrenzend weiland over, dwars tussen de bomen langs een
weg door en belandde op de wallekant van de daarnaast lopende
sloot. Zo groot was de vaart van dit stuk metaal, dat het opveerde,
een diep gat achter liet op de wal en nog minstens 50 meter voort
suisde.
Reeds meerdere malen hebben
zich in deze kruitfabriek te Ouder
kerk, bekend onder de naam „De
Oude Molen" ernstige ontploffin
gen voorgedaan. In 1945 kwamen
twee arbeiders bij een explosie
om het leven en enkele jaren ge
leden was het een arbeider, ge
naamd Verkerk, die bij een soort
gelijke ontploffing gedood werd
Dat er ditmaal niet meer dan
twee slachtoffers zijn is voor een
deel aan een gelukkig toeval te
danken. Een minuut voor de ont
ploffing was een hele ploeg arbei
ders langs de ketels gelopen.
Geen inlichtingen aan
de pers.
Onmiddellijk na de explosie
werd het gehele terrein, ook bui
ten de fabriek door de politie af
gezet in verband met gevaar voor
meer ontploffingen. Twee uur la
ter werd de afzetting echter op
geheven. Verder dan het hek der
fabriek konden journalisten en
persfotografen echter niet door
dringen. De directie van de fa
briek ontzegde de pers de toegang
en weigerde inlichtingen te geven.
Directeur dr. C. H. D. Witte ver
wijderde zich haastig, toen één
der journalisten zich tot hem
wendde. Daarna werd door de di
rectie aan al het bereikbare per
soneel de strenge order gegeven
geen enkele inlichting te verstrek
ken.
Enkele uren na de explosie arri
veerden uit Den Haag twee tech
nici van de criminele voorlich
tingsdienst, die samen met hoofd
inspecteur J. P. A. J. v. d. Bosch
van de gemeentepolitie te Nieu
wer Amstel ter plaatse een onder
zoek instelden.
Onmiddellijk na de explosie
werden brandweer, politie en G.G.
D. gealarmeerd. Zij troffen op het
terrein een grote ravage aan.
Overal lagen stukken van de ont
plofte ketels, glasscherven en uit
elkaar geslagen stenen potten,
waaruit zuur wegstroomde. Het
dak van een grote loods, het z.g.
zuurhuis, was gedeeltelijk weg
geslagen.
Giftige dampen
Uit een derde ketel, die door
de luchtdruk lek geslagen was,
ontsnapten giftige bruine dampen,
die zich in dikke wolken over de
omgeving verspreidden en een
ernstige handicap vormden voor
de eerste reddingspogingen. Met
vijftien stralen was de brandweer
van Nieuwer Amstel, alsmede die
van de fabriek zelf, een kwartier
lang bezig deze dampen weg te
spuiten.
Op het terrein vond men het
stoffelijk overschot van de werk
baas Willem Kruyswijk. Het nood
lot heeft kort voor vijf uur aan
zijn leven een einde gemaakt. De
ontploffing geschiedde bijna on
middellijk nadat om twee minu
ten voor vijf de fabrieksfluit het
voorsignaal voor het neerleggen
van het werk was gegeven. De
arbeiders maakten zich gereed om
naar huis te gaan en Kruyswijk
liep juist langs de ketels, op weg
naar het kleedlokaal, toen deze
explodeerden.
Op geringe afstand van Kruys
wijk trof men voorts de zwaar ge
wonde Hendrikse aan, die ijlings
naar het Onze Lieve Vrouwe Gast
huis in Amsterdam werd vervoerd
waar hij onmiddellijk na aan
komst werd geopereerd.
Vijf uur na de ontploffing was
nog geen officiële verklaring over
de oorzaak te verkrijgen. De ge-
explodeerde ketels waren nage
noeg leeg, hoewel naar men in
Ouderkerk onofficieel kon verne
men aangenomen wordt, dat
er nog enig explosief zuur, hetzij
zwavelzuur of salpeterzuur hetzij
beide, in aanwezig was.
Een tweede obstakel bij de op
ruimingswerkzaamheden vormde
zuur, dat zich uit de talloze kapot
geslagen stenen potten een weg
over het terrein baande. Het tast
te kennelijk de verharde grond
aan, want men hoorde en zag het
vuur opbruisen. In allerijl begon
nen arbeiders greppels te graven,
waarin het zuur weggeleid werd
naar aangrenzende sloten.
In de fabriek, gelegen tussen de
Ouderkerkerlaan en de provin
ciale weg bij Ouderkerk, doch in
de gemeente Nieuwer-Amstel,
worden grondstoffen gemaakt
voor de N.V. Koninklijke Neder
landse Springstoffenfabriek „De
Krijgsman" te Muiden (N.H.),
waarvan „De Oude Molen" een
onderdeel vormt.
Woningen ontruimd.
Kort na de ontploffing arriveer
den vanavond de Officier van Jus
titie bij de Amsterdamse recht
bank, mr. H. J. van Nouhuys, ais-
mede de burgemeester van Nieu-
wer-Amstel, mr. G. H. Haspels
en van Ouder-Amstel, mr. F. J. J.
M. Boelens.
Op bevel van de eerste werden
onmiddellijk een aantal in de di
recte nabijheid van de fabriek ge
legen woningen ijlings ontruimd
in verband met mogelijke nieuwe
ontploffingen.
Een merkwaardige ervaring
deed de 52-jarige veehouder J. v.
Bodegraven op. Hij was tegen vijf
uur bezig met het melken van
zijn koeien. „Ik zat op mijn kruk
je op ongeveer 150 meter afstand
van de ketels", zo vertelde hij,
„toen ik plotseling een harde klap
hoorde, gevolgd door een zoemend
geluid. Meteen daarop werd ik
door de luchtdruk van mijn melk-
blok gelicht en een meter door
de lucht weggezwiept. Ik ben ont
zettend geschrokken".
Nieuwe commandant
N.D.V.N.
Tot opvolger van de huidige
commandant van het Nederlandse
Detaohement Verenigde Naties in
Korea, de luitenant-kolonel C. M.
Sohilperoord, is benoemd de ka
pitein C. Knuist uit Den Haag.
Kapitein Knuist zal in verband
met deze benoeming tijdelijk wor
den bevorderd tot luitenant-kolo
nel.
Verlenging E.B.U.
goedgekeurd door
raad O.E.E.S.
De raad van de O.E.E.S. heeft
de formele regelingen voor de
verlenging van de Europese Be
talingsunie met een jaar na 30
Juni 1953 goedgekeurd, aldus
deelt de Organisatie voor Euro
pese Economische Samenwerking
mede.
Tientallen koeien en schapen in
het weiland renden in panische
angst zo ver mogelijk weg.
Enorme glasschade.
Intussen heeft de ontploffing
aanzienlijke glasschade aan tien
tallen woningen en boerderijen in
de nabijheid aangericht. Merk
waardig genoeg waren het in deze
huizen over het algemeen slechts
de ruiten van de parterre-verdie
pingen, die gesneuveld waren. De
meeste ramen op eerste verdiepin
gen waren geheel n tact. Enkele
woningen liepen iverigens wel
schade aan de dakpannen op, die
ontzet werden.
„Ik stond in een roeibootje",
vertelde een jeugdige inwoner van
Ouderkerk, „op minstens een hal
ve kilometer afstand van de fa
briek. Maar voor ik het wist lag
ik door de luchtdruk in het wa
ter".
KOLONEL HUNT WIL
NOG EEN BERG
BEKLIMMEN
CALCUTTA, 24 Juni. (Reuter).
Kolonel John Hunt heeft vandaag
verklaard, dat zijn succesvolle
Everest expeditie ook gaarne de
Kantsjenjoenga, een andere, nog
nooit beklommen top in het Hi-
malayagebergte, zou willen be
klimmen.
De Kantsjenjoenga is op twee
na de hoogste berg van de wereld.
Hij is 8.570 meter hoog.
42 LEDEN
MAU MAU GEDOOD
NAIROBI, 24 Juni (A.P.).
Twee en veertig Mau Mau terro
risten werden gedood in een he
vige strijd met Britse koloniale
troepen en andere veiligheidstroe
pen in het gebied van Fort Hall.
Dit gebeurde gistermiddag.
De terroristen .doodden zes man
van de Home Guard en een in
landse politie-agent.
Monty naar Tito
BELGRADO, 24 Juni (A.P.).
Radio Belgrado heeft vandaag
meegedeeld, dat de Britse veld
maarschalk Lord Montgomery in
September een onofficieel bezoek
zal brengen aan Joegoslavië als
gast van Tito.
(Van onze correspondent)
Gistermiddag ontlastte zich om
streeks kwart over vier een waar
noodweer boven Heeg en omge
ving.
Langs de asgrauwe lucht flit
sten de bliksemschichten, de re
gen gutste bij stromen neer en
er vielen hagelstenen als duiven
eieren en dat alles ging gepaard
met krachtige windstoten uit Oos
telijke richting.
De riolering in de dorpen kon
het water niet verwerken, het
verkeer kwam tot stilstand en in
een oogwenk waren hooivelden
veranderd in drassige moerassen
niet zeer veel „dobben".
Toen om ruim 5 uur het ergste
over was, stroomden verschillen
de tragische berichten binnen.
De 23-jarige zoon van Age van
der Meer uit Oudega (W werd
op de weg door het noodweer
overvallen, door de bliksem ge
troffen en op slag gedood.
In de kapitale boerderij van
Douwe A. Cnossen uit Gaastmeer
sloeg de bliksem in. Met schuim-
blussers trachtte men vergeefs de
ontstane brand te blussen. Later
werd men met vereende krachten
van de vrijwillige brandweerkorp
sen uit Gaastmeer, Oudega en
Heeg de brand meester. Ook de
centrale motor brandspuit van
Wijmbritseradeel uit Sneek was
ingezet. De materiële schade is
aanzienlijk.
Bij Jouke Galama te Heeg werd
een koe door de bliksem gedood,
evenzo bij de veehouder Bajema
aan de Bird. Bij veehouder Schra
le te Osingahuizen werd een kalf
door een bliksemstraal getroffen
en gedood. Heel wat bomen wer
den langs de wegen en op de boe
renerven ontworteld. Bij Evert
van Asma op Oringahuizen ver
dronk een toom van 24 kippen,
doordat kinderen de schuif van
het nachthok hadden dichtgedaan
en de dieren dit zodoende niet tij
dig konden bereiken.
ROUW PLECHTIG
HEID IN
WEST-BERLIJN
Meer dan 10.000 in
woners van Berlijn
zijn Dinsdagmiddag
bijeengekomen voor
het met zwarte doe
ken beklede West-
berlijnse regerings
gebouw om deel te
nemen aan de rouw-
plechtigheid voor de
doden, die tijdens
de ongeregeldheden
in Oost-Berlijn vie
len. De kisten van
de zeven in West-
berlijnse ziekenhui
zen overledenen op
gebaard op een hoge
katafalk. Terwijl in
het gehele gebied
een arbeidspauze
van 5 minuten werd
ingezet, nam Dr.
Adenauer 't woord.
Een overzicht tij
dens de indrukwek
kende rede van
Adenauer.
(Telefoto)
BERLIJN, 24 Juni (Reuter).
De drie Westelijke geallieerde
commandariten van Berlijn heb
ben de Sowjet-Russische beschul
diging, dat tot het oproer in Oost-
Berlijn en Oost-Duitsland door
Westerse agenten was opgestookt,
van de hand gewezen.
In een brief aan de Sowjet-
commandant van Berlijn, gene-
raal-majoor Dibrova, verklaren
de Amerikaanse, Britse en Franse
commandanten: „Gij en de rest
van de wereld zijt u heel goed
bewust van de ware oorzaken
bochtafsnijding in de IJssel bij
Doesburg en de aanvang van de
werken tot kanalisatie van Neder-
Rijn en Lek tot afdamming van
het Spuit niet in 1953, doch in
1954 zullen plaats hebben. Tot de
overige werken, die zullen wor
den vertraagd of uitgesteld, be
horen de verbetering van een
nieuwe veerhaven te Breskens en
van het gedeelte Muiden-Naarden
van rijksweg no. 1, terwijl ten
slotte de aanleg c.q. verbetering
van een aantal wegen of wegge
deelten (tot een in 1953 te ver
werken bedrag van ongeveer tien
millioen), waarvan aanvankelijk
was besloten dat zij ter bestrij
ding van de werkloosheid ter
hand zouden worden genomen,
ten dele voor beperkte en ten dele
voor onbepaalde tijd is uitgesteld.
Woensdag hielden de Malthezer Ridders in Nederland, in
Esplanade te Utrecht de jaarlijkse bijeenkomst, die door Z.K.H.
Prins Bernhard, die ere-baljuw-groot-kruis dezer orde is, werd
bijgewoond. Tijdens de bijeenkomst, van links naar rechts: Mr
E. M. L. H. baron Speyart van Weerden, schatmeester; Z.K.H.
Prins Bernhard; Z. Th. J. F. baron van Dorth tot Medler';
baljuw en Mr E. H. J. baron vanVoorst tot Voorst, coadjutor
(Van onze parlementaire
redactie).
In verband met de uitgaven
verband houdende met de waters
nood zal de uitvoering van een
aantal waterstaatswerken voorlo
pig worden uitgesteld. Welke wer
ken dit betreft is thans aan de
Tweede Kamer medegedeeld.
Dit uitstel van uitvoering is
niet alleen nodig, in verband met
het betrachten van de nodige zui
nigheid. doch is mede noodzake
lijk omdat personeel (in enkele
gevallen zelfs complete onderde
len) aan de diensten, welke met
de uitvoering van de betreffende
werken zijn belast, moest worden
onttrokken ten einde in de ramp
gebieden te werk gesteld te wor
den.
De gevolgen van de verschui
ving van de uitgaven op het ge
bied van de waterstaat zullen o.m.
zijn, dat de bedijking van Ooste
lijk Flevoland ten minste een jaar
later .einde 1956) gereed zal ko
men dan in de plannen was voor
zien en dat de voltooiing van de
ONGEREGELDHEDEN
IN KASJMIR
JAMMU (Kasjmir), 24 Juni.
(Reuter). Hindoe-studenten
hebben Woensdag bij demonstra
ties ter herdenking van de leider
van de Indische rechtse oppositie,
dr. Shyama Pradas Mookerjee,
een regeringsgebouw te Kasjmir
aangevallen, twee functionarissen
mishandeld en enkele officiële
rapporten vernietigd.
(Van een onzer redacteuren)
Veel opzienbarende verklarin
gen heeft de Australische minister
van immigratie, mr. Harold S.
Holt, niet afgelegd in zijn Woens
dagmiddag te den Haag gehouden
uiteenzetting over de economi
sche ontwikkeling van Australië
in verband met de huidige immi
gratie-politiek.
Het enige werkelijk nieuws, dat
hij aan een groot aantal vertegen
woordigers van het Nederlandse
bedrijfsleven en autoriteiten te
vertellen had, was wel, dat
Australië de beperking heeft op
geheven, die gesteld was op de
grootte van de emigrerende ge
zinnen. In het vervolg kunnen ge
zinnen van elke grootte geplaatst
worden.
Dit jaar wil Australië twintig
duizend Nederlandse emigranten
hebben. Volgens minister Holt
staan er in Australië vele indus
triële projecten op stapel, zodat
ook een groot aantal mensen uit
industriële beroepen geplaatst
kan worden. Eén op de vier
Australiërs heeft zijn eigen auto.
Sprekend over de suikerplantages
zei de heer Holt, dat Nordt
R.C.H.Vitesse 21
SpartaEindhoven 01
In de competitie om het voet
balkampioenschap van Nederland
werd te Heemstede de wedstrijd
R.C.H.Vitesse gespeeld. R.C.H.
won met 2i. In Rotterdam won
Eindhoven van Sparta met 10.
STANDENLIJST K.N.V.B.
PER 24 JUNI 1953
R. C. H.
Vitesse
Eindhoven
Sparta
3 2
3 1
3 1
3 0
0 5
1 3
1 3
2 1
6—3
7—7
5—6
3—5
Queensland er dit.jaar voor zorgt,
dat in Groot Brittannië de suiker
binnenkort van de bon komt. Men
heeft namelijk 300.000 ton suiker
naar Engeland gezonden. Sedert
1945 hebben 43.000 Nederlandse
emigranten hun levensonderhoud
gevonden in hun nieuwe vader
land Australië. Vorig jaar waren
het er bijna zestienduizend. De
immigratie-minister besloot met
de hoop uit te spreken, dat de
immigratie van Nederlanders in
Australië zich in steeds stijgende
lijn zal blijven bewegen. Zowel
Nederland als Australië zijn er
mee gebaat.
Antwoord aan
kanselier Adenauer
LONDEN, 24 Juni (Reuter).
Churchill heeft in een boodschap
aan Bondskanselier Adenauer ver
klaard, dat de onlusten in Oost-
Duitsland de „dringende nood
zaak" van hereniging van Duits
land in vrijheid hebben gedemon
streerd.
De Britse premier antwoordde
op een telegram van de West-
Duitse kanselier, waarin deze de
volledige steun voor Duitslands
eisen tot beëindiging van de staat
van beleg in Oost-Duitsland en
herstel van de Duitse eenheid had
gevraagd.
Churchill zei, dat de voorwaar
den voor hereniging van Duits
land, zoals deze op 10 Juni waren
opgesomd in een resolutie van de
West-Duitse Bondsdag, overeen
kwamen met de voorwaarden,
nota in een Westelijke nota van
September 1952 aan de Sowjet-
Unie. In deze nota waren als
voorwaarden genoemd: vrije ver
kiezingen, vorming van een vrije
regering voor geheel Duitsland en
daarna onderhandeling met die
vrije regering over een vredes
verdrag.
De Franse Kabinetscrisis
PARIJS, 24 Juni. President
Auriol heeft aan de weinig be
kende Joseph Laniel, een onaf
hankelijke, verzocht een poging
te doen om een einde aan de
kabinetscrisis te maken. Deze cri
sis is vandaag de 35e dag inge
gaan. Laniel heeft de opdracht
aanvaard.
Laniel is buiten zijn eigen partij
weinig bekend. Hij heeft zitting
gehad in verschillende kabinetten,
maar altijd in een ondergeschikte
positie.
Laniel is 63 jaar. Sinds 1932 is
hij lid van het parlement. Toen
verwierf hij de zetel van zijn
vader, die sinds 1896 parlements
lid was geweest. In 1940 werd hij
in het kabinet van Reynaud op
genomen als onderstaatssecretaris
van financiën. Na de val van
Frankrijk, ging hij naar zijn ge
boorteplaats in Normandië terug
en sloot zich aan bij het verzet.
Toen de Gaulle op 24 Augustus
1944 zijn triomftocht door Parijs
maakte, was Laniel aan zijn zijde.
In de Nationale Vergadering heeft
hij zich vooral bezig gehouden
met financiële en budgetaire pro
blemen.
LONDEN, 24 Juni (A.P.). Vol
gens welingelichte woordvoerders
te Londen overwegen de Ver. Na
ties de Zuid-Koreaanse troepen
aan het front door eigen strijd
krachten te vervangen ten einde
een bestandsovereenkomst te be
schermen.
De zegslieden verklaarden, dat
het idee bestudeerd wordt als een
van de vele maatregelen, die uit
eindelijk ter oplossing van de Ko
reaanse crisis genomen zullen
kunnen worden.
Op het ogenblik concentreren
de Ver. Naties zich vrijwel
geheel op pogingen om president
Syngman Rhee er toe te bewegen
de geallieerde versie van een eer
volle regeling met de communis
ten te aanvaarden.
Tot dusver heeft Rhee gewei
gerd het geallieerde standpunt te
aanvaarden.