In de strijd om de opperste
macht is de Beul gevallen
HHHflHI
ZATERDAG
ula
Belgen gereserveerd
over Benelux-overleg
DE KRONIEK VAN
Beria opzij
geschoven
Engeland blijft weigeren
de tomaten in te voeren
yolking
ar
7t zelf
gen huis
BERIA IN ONGENADE
Wie zal de volgende vijand
van partij en volk99 zijn?
De zaak Adonis
KORT GEDING TEGEN
STAAT DER
NEDERLANDEN
De kabinetscrisis
in Indonesië
GESCHILLEN TE GROOT
chting
medege-
N.M.I. te de
iterdagavond
(opgemaakt
1G
»LKING
opklaringen,
le bewolking
het eerst in
;t land, later
ten. Zwakke
;er tijdelijk
sstelijke tot
Dngeveer de-
itle)
i. Het KNMI
veer stond het
de week onder
depressiegebied
e en Scandina-
■eel wind voor
in buien vielen,
rug van hoge
r het Noordzee-
len, hetgeen tot
e windkrachten
liigheid geleide-
Inmiddels ont-
ven de Oceaan
isie, die zich vrij
ie eilanden naar
eidde. Dit gaat
sn en toenemen-
nden. Verwacht
dit depressie-
ed morgen 09k
ïgeving zal uit-
de wind toe-
egen zal vallen.
Westen van het
het Oosten.
Zaterdag 11 Juli 1953
)aar reeds tijdens
mvergadering af-
nen van de schei-
volstond de ree
ls, dat het beide
irdere leven goed
hij dankte hen
al hetgene, wat
van het Lyceum
Namens de do-
;t woord gevoerd
Vlas, die in een
e speech de sa-
:t de scheidende
cht, alsook het
vaarmee de heer
n de sportbeoefe-
eugd wijdde Na-
ïten overhandigde
oekwerk.
een vertegen-
Le leerlingen woor-
rwoord richtte de
rich achtereenvol-
aratorium, de ree
l's en tenslotte tot
eerw. Heer Deken,
is het Curatorium
afscheid sprak bij
1 de beide leraren,
de promotie be-
In het kader van
-actie voor de JN.v.
d Nederl. gemeen-
.alage van de heer
n Oldenburglaan 3,
lijke opstelling ge-
to-materiaal, waar-
1 kan worden ver
net werk van de
;r weergegeven dat
arders bij de bouw-
;eschreven, terwijl
paarders een huis
rven of in aanbouw
behoeft weinig be-
even van de Bouw-
n het licht van de
ïgschaarste, de bij-
ngstelling verdient,
it bij velen de be
ta voor welke cate-
spaarkas het meest
Vooreerst voor de
lie nog geen gezin
onderhouden en
beste in staat zijn
en bedrag te sparen;
1 die met trouwen
ien woning; de mid-
iie een eigen zaak
m en inrichten; de
die een eigen huis
ge tuin als ideaal
Dtenaar die t.z.t. van
wil genieten in een
bouwd op een plaats
le werkers op fabrie-
n en werkplaatsen
d willen blijven hu-
c wel eens een eigen
ezitten en al die an-
voordelen van een
=bben gezien en zich
liseerd dat de Bouw-
ben mogelijk maakt.
zijn aantrek-
jouwt geheel volgens
nder architectuur,
aan de Lijtweg 22 a
in aanbouw die door
de Bouwkas wordt
en bestemd is voor
15 spaarders die Ber-
n het Meezenlaantje,
eg tussen de Midden-
Meerweg zullen acht
worden gebouwd,
ee door middel van
Deze bungalows zul-
fde trant worden ge-
lie aan de Rondelaan.
e Gasweg zal een lid
rkas een woning gaan
htingen verstrekt de
afd. Financien.
engst collecte
TSOOG. Door de
-Callantsoog" van het
is te Callantsoog ge-
lecte ten behoeve van
osebestriiding (Emma
te) heeft f30.— opge-
10 Juli De verwijdering van Beria uit de communisti
sche partij betekent dat Georgi M. Malenkov en mis
schien enkele anderen zich thans sterk genoeg voelen,
of wanhopig genoeg, om de hoogste politie autoriteit
van de Sovjet-Unie in ongenade te doen vallen. In deze
geweldige strijd om de opperste macht die blijkbaar
nog niet tot een einde is gekomen is de sensationele
actie tegen Beria een nieuwe ontwikkelingsfase.
STRIJD TUSSEN PARTIJ
EN POLITIE BEGONNEN
NEW YORK 10 Juli Het
onderstaande is geschreven door
William Ryan A.P.-expert in Rus
sische aangelegenheden. Waar
schijnlijk hebben de vonken die
overgeslagen zijn van de in be
roering zijnde satellietlanden de
explosie te Moskou veroorzaakt,
een explosie welke zich wel eens
tot in de grondvesten van de
communistische wereld zou kun
nen voortplanten. Deze openlijke
machtsstrijd schijnt voortijdig te
zijn uitgebroken, voordat de
hoofdfiguren er geheel en al
klaar voor waren. Thans ziet het
er naar uit, dat althans voor dit
ogenblik Malenkov gewonnen en
Beria verloren heeft.
Beria, als hoofd van de gehei
me politie de meest gevreesde
man in het communistische rijk,
schijnt nu de zondebok te gaan
worden voor alle economische
en politieke kwalen en fouten
welke Rusland zelf. maar ook de
zich in de Russische macht be
vindende staten, hebben getrof
fen. Ondanks alle macht die hij
in de geheime politie had, is
Beria ingekapseld door de orga
nisatie van de communistische
partij. De kracht van de partij
heeft die van het netwerk van
de politie overtroffen. Maar de
strijd behoeft daarmee nog niet
ten einde te zijn.
Stalin ontleende zijn persoon
lijke macht aan de partij, maar
lange jaren heeft hij die partij
met ijzeren vuist geregeerd. Ma
lenkov is niet de man die Stalin
was. en hij zou wel eens een
harde strijd moeten gaan leve
ren om de macht. Niet alleen
ziet hij zich geplaatst tegenover
de woede van dat deel der partij
dat thans de nederlaag heeft ge
leden en tegenover de woede die
er zal heersen in de gelederen
van de politie, maar hij krijgt
misschien ook nog te maken met
de officieren, van wie niemand
precies kan zeggen welke rol zu
thans spelen in de historische
strijd om de macht.
De communistische geschiede
nis herhaalt zich opnieuw. De
zuiveraar wordt zelf gezuiverd.
Beria heeft de teugels van de
geheime politie sinds 1939 in han
den gehad, maar deze positie is
nooit erg prettig geweest in de
Sowjet Unie. Zelf heeft hij ziin
voorganger weggezuiverd en deze
had op zijn beurt ziin voorganger
in 1930 voor het vuurpeleton ge
bracht. Het communiqué van
vandaag is een aanwijzing, dat
Beria zelf zal moeten terecht
staan als een misdadiger die
tegen de belangen van de Staat
heeft geageerd.
De machtsstrijd in het Kremlin
zou nog enige tijd hebben kun
nen smeulen, indien er niet iets
in Midden-Europa was gebeurd.
Dit schijnt het proces verhaast te
hebben. Toen de Russische voor
naamste diplomaten onlangs naar
Moskou ontboden werden, tege
lijk met de militaire en civiele
autoriteiten in Duitsland, was het
duidelijk, dat er iets belangrijks
op het vuur stond en dat de ketel
elk ogenblik zou kunnen over
koken.
De communistische partij die
vreesde dat haar macht in Euro
pa en misschien zelfs in Rusland
zelf aan het tanen was. moest
snel toeslaan. Iemand moest de
schuld hebben voor de euvelen
welke de partij gedwongen had
den tot een terugtocht. Misschien
dat Beria en zijn trawanten het
oog op Malenkov voor deze eer
hadden laten vallen, maar Ma
lenkof bewees weer de snelste te
zijn. Van nu af, tenzij een kracht
sterker dan Malenkof uit de ver
warring oprijst, zal het hard gaan
met de Stalinisten van de oude
lijn zoals Beria er één was, wiens
trouw aan de Sowjet-dictator
nooit in twijfel is getrokken.
Beria heeft in de machtsstrijd
zijn kracht kunnen tonen. Vol
gend op het fantastische artsen
complot heeft hij ziin vijanden
in Georgië, ziin geboortestaat,
kunnen wegzuiveren. Door velen
werd de ommezwaai in 't artsen
complot en de vrijlating van de
gearresteerden, als een overwin
ning van Beria beschouwd. Mis
schien is dat ook zo geweest.
Maar vergeleken met de hechte
organisatie van de partij onder
Malenkov is ziin politiemacht te
indirect geweest om zijn doelein
den te kunnen dienen. Zonder
twijfel is dit pas het eerste be
drijf in 't nieuwe Sowjet-drama.
Er zullen meer schokken en ver
rassingen volgen.
En zoals bij zovele mysterieuze
gebeurtenissen in het mysterieuze
Rusland, is men terstond geneigd
zich af te vragen: Wanneer is
dit allemaal gebeurd?
Is Beria nu uit de partij en de
regering gezet, of is dit al enige
tijd geleden gebeurd?
Een week geleden woonde een
groot aantal hoge functionarissen
van de regering en de partij een
Ëremière bij van de opera „De
'ekabristen" in 't Bolsjoi-theater
Merkwaardigerwijze kwam de
naam van Beria niet voor op de
lijst van genodigden. In het licht
van de jongste ontwikkelingen
rijst natuurlijk onmiddellijk de
vraag of de politiechef toen reeds
in ongenade was gevallen.
De koelbloedige Georgiër is
beschuldigd van een misdaad, die
niet alleen voor iedere ambte
naar, maar ook voor iedere ge
wone Iwan, het toppunt van cri
minaliteit is, hii is een vijand
gebleken van de partij en het
volk.
En alsof dit nog niet voldoende
is, heeft men. hem bovendien ge
brandmerkt als een internatio
naal imperialistische agent, een
uitdrukking overigens, die zo
vaak gebezigd wordt, dat bijna
de hele betekenis ervan verloren
is gegaan.
L. P. Beria heeft van alle kan
ten de wind van voren gekre
gen, het lijkt nu reeds een vast
staand feit dat het Opperste Hof,
dat de zaak tegen Beria in han
den heeft, hem zijn misdaden
zwaar zal aanrekenen en tot de
zwaarste straf zal veroordelen.
Als toppunt van ironie zal
straks Lavrenti Beria, de man
die duizenden en nog eens dui
zenden heeft laten „bekennen"
straks zelf een bekentenis moe
ten afleggen, die niet anders kan
zijn dan een deemoedige zelfbe
schuldiging.
Een van de belangrijkste vra
gen, die naar aanleiding van
deze plotselinge actie tegen Beria
gesteld kunnen worden, is de
vraag in hoeverre het ontslag van
de politiechef in verband staat
met de recente pogingen van de
Sowjetunie om toenadering te
zoeken tot het Westen en zich
van een geheel nieuwe kant te
laten kennen.
Een andere vraag, die onge
twijfeld ieder bezighoudt, is: is
er met de verdwijning van Beria
een einde gekomen aan de poli
tieke strijd om de oppermacht in
het Kremlin.
De actie tegen Beria wijst er
op, dat Malenkov of misschien
een ander thans met de politie
heeft afgerekend.
Met de politie, jamaar hoe
staat het met het leger?
Zal er binnenkort tegen zons
opgang (in Rusland gebeuren be
langrijke dingen altijd tegen
zonsopgang) nog iemand beschul
digd worden een vijand van de
partij en het volk té zijn?
In Rusland kan alles gebeuren.
Alles.
De benoeming van Sergei
Kdoeglov tot opvolger van Beria
is daarom vooral zo intrigerend,
omdat deze man een vriend is
van V. M. Molotov.
Wat heeft Molotov, de oude
vriend van Stalin, en op het
ogenblik minister van Buitenland
se Zaken, te maken met de ver
dwijning van Beria? Misschien
heel weinig, misschien een hele
boel, En wanneer Molotov thans
zijn voet heeft gezet tussen de
deur, die hem toegang tot de
opperheerschappij moet verschaf
fen, zijn de tranen die hij op
het graf van J. V. Stalin vergo
ten heeft, terwijl Beria en Malen
kov met droge ogen stonden toe
te kijken, klaarblijkelijk opge
droogd en toeft zijn geest niet
'langer bij de vriend die hem
ontvallen is, maar heeft hij het
oog op de toekomst gericht.
Malenkov en Beria
Hoe staat het eigenlijk met
deze twee mensen, van wie de
wereld zo weinig weet?
Beria een gedrongen man
van ongeveer 1.71 meter. Kaal.
Draagt evenals Molotov een
lorgnet. Dikke, sensuele lippen.
En ogen? Ogen, zo koud als
een paar zwarte biljartballen, be
vroren in blauw ijs. Kleren?
Meestal een flodderig blauw pak.
Een smalle, bijna aristocratische
neus.
Beria's verdwijning van het po
litieke tapijt kan indirect ver
band staan met de opstanden in
Oost-Duitsland en de andere sa
tellietstaten. Het is algemeen be
kend dat hij niet alleen met zijn
vinger, maar met zijn hele arm
in de Duitse heksenketel zat. En
daarom is het zeer wel mogelijk
dat dit de oorzaak van zijn ont
slag is, ongeacht de redenen, die
aan de lopende band van de pro
pagandamachine van het Cen
trale Comité van de Communis
tische Partij rollen.
Tien en een half jaar heb ik
van nabij de gebeurtenissen in
de Sowjetunie meegemaakt, zon
der ze altijd te begrijpen, moet ik
eerlijk toegeven, maar in deze
jaren ben ik tot de conclusie ge
komen, dat wanneer er iets ge
beurt, zoals thans in Oost-Duits
land het geval is geweest, er
iemand in de Sowjetunie moet
zijn die de klappen opvangt en
als de zondebok kan worden weg
gejaagd.
De grote worsteling om de op
permacht, waarvan de eerste ron
de lang voor de revolte in Oost-
Duitsland is ingeluid, heeft via
de vrijlating van de gearresteer
de Joodse artsen en een veroor
deling van de politiepractijken.
in de Berlijnse opstand een cli
max bereikt, waardoor Malenkov
eindelijk een wapen in handen
heeft gekregen, waarmee het lot
van de politiechef L. P. Beria be
zegeld is.
Malenkov en/of anderen heb
ben zich nu van Beria ontdaan.
Is er een volgende aan de beurt?
nog eens: in Rusland kan van
alles gebeuren, en er gebeurt ook
dikwijls van alles.
Nikolai Boelganin houdt zich
deze dagen erg rustig. Evenals
Molotof. En ook hoort men niet
veel van Nikita Kroesjtsjef, en
van het leger hoort men ook
niets.
Bevindt er zich een Bonaparte
op de achtergrond? Misschien,
hoewel het sterk betwijfeld moet
worden.
Georgi M. Malenkof schijnt de
eerste ronde gewonnen te hebben
maar in het grote machtsvacuüm
dat na de dood van Stalin ont
stond, is hij misschien ook de
laatste niet.
BRUSSEL, 10 Juli In be
voegde Belgische kringen is men
zeer gereserveerd over de resul
taten van de Beneluxconferentie
te Luxemburg, aldus verneemt
Belga. Er is evenmin reden voor
optimisme als voor pessimisme.
Men zal de volgende ministers
conferentie, die op 24 en 25 Juli
in Den Haag zal worden gehou
den, moeten afwachten om te
weten te komen, welke practi-
sche uitwerkingen de te Luxem
burg genomen besluiten zullen
hebben, aldus deze bevoegde
kringen.
Er is inderdaad sprake geweest
van criteria, volgens welke som
mige bedrijfstakken zullen wor
den beschouwd als benadeeld
door de huidige conjunctuur. De
vraag is, aldus deze bevoegde
kringen, volgens Belga, of de Ne
derlanders deze criteria ruimer of
enger zullen interpreteren.
Overigens werd bevestigd, dat
de noodzaak van tijdelijke be
schermingsmaatregelen' voor be
dreigde bedrijfstakken erkend is
en dat die maatregelen in hoofd
zaak bestaan uit verevenings
heffingen en contingenteringen.
Tenslotte werd de opvatting
bekrachtigd, dat beide landen ten
aanzien van het handelsverkeer
met het buitenland eenzelfde poli
tiek zouden volgen.
De president der Haagse Recht
bank zal Maandag a.s. een kort
geding behandelen, dat voort
vloeit uit de zaak Adonis en
waarin de Staat der Nederlanden
gedaagde en de New Yorkse ad
vocaat E. L. Palmieri eiser is.
De heer Palmieri, zo vernemen
wij, is, toen in Amsterdam de
zaak-Adonis speelde, van Rome,
waar hij toen vertoefde, voor
Amerikaanse opdrachtgevers naar
Nederland gegaan om contact te
zoeken met de heer Adonis.
Nu beschuldigt de heer Pal
mieri het Nederlandse ministerie
van Buitenlandse Zaken ervan,
dat dit aan Amerikaanse autori
teiten in een brief zou hebben
meegedeeld, dat de heer Palmieri
een bezoek had gebracht aan
Adonis en dat Adonis sindsdien
had geweigerd met de procureur-
generaal van de staat New Jersey
naar zijn land terug te reizen. De
heer Palmieri meent, dat door dit
schrijven ten onrechte de indruk
is gewekt dat hij aandrang zou
hebben uitgeoefend op Adonis om
in Nederland te blijven. Daar
een dergelijke handelwijze van
een advocaat in Amerika als on
toelaatbaar wordt beschouwd,
zou de heer Palmieri in grote
moeilijkheden zijn geraakt.
De heer Palmieri eist nu, dat
het ministerie van Buitenlandse
Zaken zal meedelen, dat dit mi
nisterie niets bekend is van een
door hem, Palmieri, aan Adonis
gegeven advies om niet naar
Amerika terug te keren en dat
het ook n i e t de bedoeling van de
bewuste brief is geweest om een
dergelijke indruk te wekken.
Prinses Margaret
onderbreekt de reis
OEMTALI, 10 Juli (Reuter)
Prinses Margaret, die met haar
moeder, Elizabeth, een reis door
Zuid-Rhodesië maakt, heeft een
verkoudheid opgelopen. Zij zou
heden, Vrijdag, per vliegtuig uit
Oemtali naar Salisbury, de hoofd
stad terugkeren. De Koningin-
Moeder zet de reis alleen volgens
programma voort.
(Advertentie)
VIJF SKELETTEN VAN
BABIES GEVONDEN
HARWICH, 10 Juli In een
huis in het havengebied van de
Engelse plaats Harwich zijn de
skeletten van vijf babies gevon
den. Arbeiders, die overstromings-
schade aan het huis aan het her
stellen waren, vonden de eerste
twee. De politie ontdekte daarop
nog drie andere. Een der skelet
ten was in een jas gewikkeld,
de anderen in een stuk zeil ge
naaid.
Lijk van
jongen aangespoeld
Ter hoogte van de haven
Lexmond is het stoffelijk over
schot opgehaald van de 12-jarige
knaap uit Tuil en 't Waal, die
een week geleden verdronk.
LONDON, 10 Juli (ANP.)
Onderhandelingen te Londen op
hoog niveau tussen Nederlandse
en Engelse autoriteiten over het
toelaten van 150 ton tomaten, die
aan boord van kustvaartuigen in
de haven van Boston liggen, zijn
mislukt. De Engelsen blijven vol
harden in hun weigering om de
ze zendingen, die een waarde van
ongeveer 100.000 gulden verte
genwoordigen, binnen te laten.
Deze 150 ton tomaten werden
Woensdagmiddag naar Engeland
gezonden. Dinsdagavond laat werd
het Engelse besluit bekend ge- I
Twee Deense vliegers, Morgan Holck (26 jaar) en Jaaren
Aasted (23 jaar), moesten met hun sportvliegtuigje een nood
landing maken in de Sovjetzöne van Duitsland, toen ze onder
weg waren van Denemarken naar Sleeswijk. De Sovjet
autoriteiten verleenden hun toestemming om het vliegtuigje
over te brengen naar de Westelijke zóne, en de Duitse Volks-
politie verleende alte medewerking.
SINGAPORE, 10 Juli. De
waarnemende Hoge Commissaris
in Nederland, mr Susanto Tir-
toprodjo, heeft Vrijdag in Singa
pore verklaard, dat er een ge
ringe kans is op een spoedig
einde van de politieke crisis in
Indonesië.
Mr Susanto vertoefde op door
reis naar Nederland in Singapore
na zijn niet met succes bekroonde
poging een coalitie te vormen
van de Masjumi en de Partai Na-
sional Indonesia, aldus Reuter.
Mr Susanto zeide, dat „de ge
schillen te groot zijn voor een
verzoening". De waarnemende
hoge commissaris noemde als een
van de geschillen de kwestie van
de Nederlandse oliebronnen. De
Masjumi verzet zich tegen natio
nalisatie hiervan, terwijl de P.N.I.
nationalisatie eist.
Mr Susanto verklaarde, dat
naar ziin mening mr Harahap
slechts eén kans had tot de vor
ming van een kabinet te komen:
„indien hij dapper genoeg is om
te trachten een regering te vor-
maakt om met ingang van mid
dernacht de grens voor Neder
landse tomaten te sluiten. De En
gelse importeurs werden Woens
dag op de hoogte gesteld, hetgeen
tot gevolg had, dat de bestellin
gen van die dag niet meer kon
den worden herroepen, de zen
dingen waren reeds onderweg,
toen het bevel tot sluiting Woens
dag in Nederland doordrong.
Gelukkig werden de 150 ton
tomaten, die aan boord van de
Engelse dagboot verzonden wer
den, nog ingeklaard, zij het na
vrij veel moeilijkheden. De zen
dingen, die iets later werden ver
scheept, mogen echter niet gelost
worden.
De Nederlandse exporteurs be
raden zich op het ogenblik, wat
zij met de geweigerde 150 ton,
die met het uur waardelozer
wordt, moeten beginnen. Deze
strop van honderdduizend gulden
ligt hen zwaar op de maag.
MINISTER KERNKAMP
UIT AUSTRALIË
VERTROKKEN
Minister W. J. A. Kernkamp is
gisteravond na een bezoek van
acht dagen aan Australië per
vliegtuig uit Sydney naar Nieuw
Guinea vertrokken. Voor zijn
vertrek zeide hij, dat hij ver
baasd was over de verklaring»- die
de nieuwe Indonesische zaak
gelastigde te Canberra, dr. Tam-
zil, inzake de Nederlands-Austra
lische besprekingen had afgelegd.
De minister deelde mede, dat
de Australische en de Nederland
se regeringen beiden plechtig
verklaard hadden, dat hun over
eenstemming alleen de ontwikke
ling van Nieuw Guinea op cultu
reel, economisch en sociaal gebied
betrof.
(Dr. Tamzil had verklaard, dat
de besprekingen tussen Australië
en Nederland onprettige gevoe-
men' die slechts uit leden van de lens bij het Indonesische volk
Masjumi bestaat". hadden gewekt.)
HET ZOU ONJUIST ZIJN, te beweren, dat
He het denkbeeld, om een eigen departement
van Maatschappelijk Werk in te stellen,
alleen maar naar voren is gekomen, uit zuiver
politieke overwegingen, bij de kabinetsformatie
van het vorig jaar. Toch is dit deze week, bij de
debatten over de begroting van Maatschappelijk
Werk, van socialistische zijde beweerd. Men heeft
reeds kunnen lezen, dat er zelfs van een „koude
oorlog" gesproken wordt, in het bijzonder tussen
de katholieken en de socialisten, die alweer,
maar toch ook wel op andere gronden ge
secondeerd worden door de V.V.D. en natuurlijk
in hun critiek gesteund worden door de communis
tische nihilisten. Het is principieel onjuist, om dit
te beweren. Reeds eerder, ook in een vroeger
stadium van de kabinetsformatie anno 1952, had
prof. dr. Beel de gedachte van een dusdanig af
zonderlijk nieuw departement geopperd. Maar hij
wilde ook nog iets anders. Hij bedoelde een depar
tement voor Maatschappelijk Werk en Volksge
zondheid, en de goede redenen daartoe hebben wij
voorheen, bij verschillende gelegenheden uiteenge
zet. Dit hield verband met een politieke reden,
maar dat was een politieke reden op hoog
niveau!.
Het is niet te ontkennen immers, dat alles
wat met Maatschappelijk Werk en Volks
gezondheid te maken heeft, een grote in
vloed kreeg op de bemoeiingen van de politiek,
van de staatkunde, van de Overheid. Het viel even
min te ontkennen, dat door de ontwikkeling van
zaken na de bevrijding, de erfenis van de oorlog,
de naweëen van „Volksherstel" e.d. en zeker niet
minder het feit, dat door en na de oorlog de Over
heid noodgedwongen zich intensief moest bemoeien
met maatschappelijk herstel in brede zin, een ont
wikkeling gegroeid was en dreigde verder te
groeien, die van onze kant zeker niet zonder meer
als juist kon worden aangemerkt. De zorg voor
Maatschappelijk Werk was over tal van departe
menten verdeeld en dat is nog zo het ge
vaar voor verschil in behandeling van diverse
vraagstukken, liggend „in het zelfde vlak", was
lang niet denkbeeldig. Het kon dus van belang
zijn, dat deze veelomvattende werkzaamheden ge
leid werden vanuit één centraal punt. Leiding zou
de eerste tijd zeker nog nodig zijn en verder ont
kent natuurlijk niemand, dat de Overheid hier een
belangrijke bevorderende en aanmoedigende, en
vooral (financieel) steunende taak heeft. Dat alles
moest niet te zeer in de z.g. „progressieve", lees
socialistische richting gestuwd worden. Bij verle
ning van subsidies, en dat betekent nogal wat, zijn
dikwijls voorwaarden te stellen. Het scheelt veel,
hoe die voorwaarden er uit zien, dus van wie ze
uitgaan! Dit betreft ook in sterke mate het gebied
van de volksgezondheid! En het ideaal van dr. Beel
was, ook dit onder het nieuwe departement te
brengen, terwijl aanvankelijk kon worden ver
wacht, dat ''dr. Beel zelf de leiding van dit departe
ment op zich zou nemen....
Dit laatste kon niet gelukken en wij hebben
wel zo'n beetje het idee, dat de critiek,
welke niet geheel en al ten onrechte op de
bestaande toestand wordt uitgeoefend, vooral voort
komt uit het feit, dat door de beperking, welke
aan het nieuwe ministerie werd opgelegd, een half
slachtige toestand is ontstaan. Er zou veel minder
reden van critiek zijn, wanneer aan de wens van
prof. dr. Beel had kunnen worden voldaan, en
een meer-volwaardig departement geschapen had
kunnen worden. Over de taak van het departement
van minister van Thiel wordt nu „een koude oor
log" gevoerd. Maar wij hebben niet de verwachting,
dat dit al aanstonds in een hete oorlog zal ont
aarden, met het gevolg, dat er brokken worden
gemaakt. Zeker zal minister van Thiel zijn departe
ment wel kunnen handhaven en de goede naam,
die hij reeds gevestigd heeft bij alle objectieve be
oordeelaars, zal hij wel weten te bevestigen. Alleen
reeds bij de watersnoodramp van Februari j.l.
heeft dit ministerie zijn bestaansrecht bewezen,
hetgeen van onverdachte (socialistische) zijde trou
wens is erkend. En over de persoon van minister
van Thiel en zijn kwaliteiten, bestaat practisch
géén verschil van mening
Reeds eerder in de debatten in de Tweede
k Kamer is dit gebleken en in de begrotings
discussies in de Eerste Kamer is dit deze
week toch wel bevestigd. Ook in de Memorie van
Antwoord aan de Eerste Kamer, die enige tijd
geleden verschenen is, heeft de nieuwe minister,
die zelf op dit terrein zijn sporen heeft verdiend,
zijn standpunt duidelijk kenbaar gemaakt. Er zou
veel over te zeggen zijn, omdat het hier een veld
van werkzaamheid betreft, dat zeer veelzijdig en
zeer breed is. Het gaat er intussen in het geheel
niet om, dat de Overheid, door middel van dit
nieuwe departement, allerlei zaken zelf in handen
neemt. Welke richting wil de minister uit? Dat
blijkt duidelijk uit wat hij in die Memorie van
Antwoord schrijft, over de uitgangspunten en nor
men voor de activiteit van zijn jonge departement.
Wat de methodiek betreft, heeft minister van Thiel
wat je noemt een „up to date" standpunt, hetgeen
ook niet anders te verwachten viel. Het moderne
maatschappelijk werk, zo zet hij uiteen, gaat niet
meer uit van het begrip „arme". Het richt zich
veel breder en dieper dan armenzorg, op de be
strijding van de eigenlijke oorzaken van de nood
van het individu en het gezin. Dit laatste
vinden wij uiterst belangrijk en uit de wijze waar
op minister van Thiel het al lang slepende denk
beeld van de Gezinsraad bijv. ter uitvoering ter
handgenomen heeft, is al gebleken, hoe goed het
is, dat deze en dergelijke zaken thans onder ka
tholieke leiding zullen kunnen worden uitge
voerd
Als een der belangrijkste taken van het
maatschappelijk werk ziet de minister dan
ook de bevordering der versterking van de
milieu's, waarin de mens leeft. En daarbij neemt
het gezinsmilieu de eerste plaats in. Het beleid
zal er dan ook op gericht zijn te stimuleren, dat
het maatschappelijk werk zich meer gaat toeleggen
op de preventieve taak. En nu komt een belang
rijke, passage, die wellicht mede een der redenen
van de „koude oorlog", van het verzet tegen de
werkwijze van dit departement en van de pogin
gen, om het in zijn werking zoveel mogelijk te
beknotten, om zo mogelijk telkens toch weer taken
van dit ministerie af te kappen! „Waar hierbij",
aldus de minister, „naast de materiële hulpverle
ning steeds meer de bijstand in noden van psychi
sche, morele en geestelijke aard op de voorgrond
treedt, is 't van wezenlijk belang, dat 't maatschap
pelijk werk een op de levensbeschouwing
berustende fundering heeft." Dit moge voor velen
een waarheid als een koe lijken, wie aan de door
braak- en nivelleringspogingen op verschillende
terreinen denkt, zal wel moeten beamen, dat het
niet zonder belang en actuele betekenis is, dat de
minister dit nog eens onomwonden uitspreekt!
Sprak men daarom van zekere zijde notabene uit,
dat dit nieuwe departement eigenlijk „nutteloos en
ongewenst is"? Natuurlijk, zei de minister, moet
men het maatschappelijk werk vrij houden van
overdadige politieke bemoeiingen en hij zei: „Dat
ben ik van plan te doen, en ik verwacht daarbij
de medewerking van alle kringen"!
Nog duidelijker en niet mis te verstaan koos
de minister partij voor het recht van het
particulier initiatief, als hij zei: „dat in het
bijzonder de behartiging van het individueel maat
schappelijk werk zoveel mogelijk dient plaats te
vinden door het particulier initiatief". Feitelijk, al
noemt hij dit niet met zoveel woorden, wil de
minister hoe kon men van hem anders ver
wachten? het z.g. subsidiariteitsbeginsel, d.i. het
beginsel der aanvullende werkzaamheid van de
Overheid, in zijn volle omvang tot gelding brengen.
Hij betoogt, dat „de activiteit van zijn departement
zich voor een belangrijk deel zal richten op de be
vordering van de zelfwerkzaamheid van het par
ticulier initiatief." Hij zal „datgene, hetwelk door
lagere organen kan geschieden, niet laten doen door
hogere organen", en deze woorden zijn de letter
lijke vertaling van wat o.a. de Paus in de ency
cliek „Quadragesimo Anno" bedoelt met het be
ginsel van de aanvullende werkzaamheid; En ver
der bevestigt de minister nog: „dat ook de ge
meentebesturen het individueel maatschappelijk
werk zoveel doenlijk moeten overlaten aan het
particulier initiatief" en dat „uitvoering door het
particulier initiatief voorrang heeft boven over
heidszorg." Dat is duidelijke en gezonde taal, die
in bepaalde kringen misschien niet zo graag wordt
gehoord (zoals in de Senaat deze week al wel
gebleken is!) maar die wij toejuichen. En laat
dan de „politiek" niet helemaal vreemd geweest
zijn aan de plannen, om dit afzonderlijke departe
ment van Maatschappelijk Werk te helpen tot stand
brengen, en laat het dan niet aanstonds zó ge
weest zijn, dat het nieuwe ministerie dirêct, wat
zijn taak en omvang betreft, aan het ideaal beant
woordt, wij vinden, dat er reden is, om over de
werking van dit departement en zijn krachtige
leiding verheugd te zijn en de verdere ontwikkeling
er van met grote belangstelling te volgen!
