„Huurverhoging vraagt om volledige compensatie Tweede Kamer wenst inzicht in onze financiële positie RADIO Een vo] 99 De middenstand komt er bekaaid af Financiën en Economie Sodon fraaist UW PUZZLE van vandaag "5!, ïïVtu.iïïr dirir'sf HET PLYMOUTH-AVONTUUR Honger tot misc Beurs Velerlei oordeel over huurverhoging. belasting verlagingenz. programma Scheepsberichten Slechts i Pagina 4 Vrijdag 7 Augustus 1953 DE MEERDERHEID van de*Tweede Ka mer staal op liet standpunt, dat de huur verhoging volledig moet worden gecom penseerd dit blijkt uit het Voorlopig Verslag inzake de door de regering inge- liende plannen. Voor «le loontrekkenden wordt een bindende loonronde wenselijk den zal mogen zijn. Met de zelfde verhou ding acht de Kamer ook het ogenblik ge komen om tot opheffing van het con- sumptieoffer over te gaan. Over de vraag of hij deze gelegenheid tevens de abnor male bemoeiing van de overheid met de loonvorming moeten worden afgesloten. geacht, die niet aan een loongrens gebon-1 blijken de meningen sterk verdeeld te zijn Met betrekking tot andere groepen worden nadere inlichtingen gevraagd over de voorgenomen verhoging van sociale uitkeringen ten behoeve van de ouden van dagen. Voor de kleine zelfstandigen wordt in het kader van de huurcompensatie een ruimere werking van de noodregeling kinderbijslag bepleit. De K.V.P.-fractie ver wacht trouwens ook een verhoging van het bedrag van de kinder bijslag per kind over de hele lijn en een verbetering van de pro gressie naar het kindertal. De overige vergeten groepen (midden groepen) zouden een volledige compensatie moeten krijgen in de fiscale sfeer. Vrij algemeen dringt de Kamer in dit verband aan op een verdergaande verlaging van de inkomstenbelasting. Bij de algemene beschouwingen I de gebruikssfeer zouden zij willen ver de door de regering inge- I behouden om daarnaast nog enige diende plannen stellen vele leden verruiming in het budget van de voorop, dat de regering nog ant- i grote massa te brengen. Sommige woord dient te geven op de lijst leden noemen de voorgestelde van 133 vragen, zoals die door een i maatregelen „een lappendeken", commissie uit de Kamer werd op- 1 Andere vragen of niet beter en- gesteld naar aanleiding van de kele voorzieningen kunnen wor- nota van de minister-president, den getroffen van ingrijpender waarin de plannen werden aan- karakter en anderen zijn hiervan gekondigd. Deze wens wordt door 1 al bij voorbaat overtuigd. Enkele verschillende groepen van andere leden noemen het voorgestelde leden ondersteund. Hoe is de financiële positie? Voor een beoordeling van de plannen is nodig, dat de Kamer een duidelijk inzicht krijgt in de huidige financieel-economische positie van ons land. Inzake de „volstrekt onbevredigend" en weer anderen menen, dat het niet op de weg van de overheid ligt om z.g „gerichte" belastingmaat regelen te treffen. W erkgelegenheid De vele leden (P.v.d.A.), die budgetaire positie van de Staat reeds nu tot de conclusie komen,, tast de Kamer nagenoeg in het (jat met de voorgestelde maat- duister. Ook is niet. bekend welke regelen met betrekking tot de invloed de watersnood zal hebben werkverruiming (belastingver- op het nationale inkomen en de i lichtingen ten behoeve van het nationale bestedingen. Voorts 1 bedrijfsleven) onder de huidige wordt geïnformeerd naar de con- omstandigheden de grens van het de hogere huren te betalen. Som sequenties van de voorgenomen mogeliike is bereikt, maken over- mige leden wensen ook al bij een aanvulling in dit verband. De beperking van de aftrek van de fiscale winst "ter zake van in vesteringen tot bedragen boven de f 10.000 werkt zeker voor het middenstandsbedrijf onbillijk Ook voor de handel en het bank- en verzekeringswezen acht men in de voorstellen een leemte aanwezig. Verder gaande wen sen betreffen o.a. de volgende onderwerpen: aanpassing van het fiscale winstbegrip, vrijstelling primair dividend (eventueel ge koppeld aan winstdeling) onder scheid tussen uitgekeerde en niet uitgekeerde winst en afschaffing van de progressie in de vennoot schapsbelasting. Huurcompensa tie Naast de meerderheid, die vol ledige compensatie, voor de loon- Andere maatregelen Bij de andere maatregelen van verlichtende aard, die de rege ring voorstelt, vragen vele leden zich af of niet verder dient te wórden gegaan. Men denkt in dit verband aan de reeds genoemde afschaffing van het consumptie offer, aan belastingverlichtingen ten behoeve van de middengroe- pen door verlaging van de tarie- I ven van de inkomstenbelasting en de K.V.P -fractie acht het ogen- blik gekomen om verdergaande maatregelen te treffen ten behoe ve van ouders met studerende kinderen. Een dergelijke verlich ting zou worden verkregen in dien het voor studiekosten uit gegeven bedrag van het inkomen zou mogen worden afgetrokken bij de berekening van het belast baar inkomen. Deze leden beplei ten dan ook met klem de huidige kinderaftrekregeling te verdubbe len en voor kinderen tot 27 jaar een aftrek toe te staan als boven bedoeld. BOEKENHOEK IF De nieuwe mens Ons Boeken-hoekie wijden wij deze keer zeer gaarne aan het Nr. 223 Horizontaal: 1. onmeetbaar getal. 3. rivier in Italië. 5. sein. 9. goud (fr.). 10. pl. in Duitsland, 12. bevel. 13. vrucht van een boom. 16. specerij. 19. zangnoot. 20. bergruimte, 21. reeds. 22. titel. 23. lidwoord. 24. maanstand. 25. lidwoord (fr.). 26 spil. 28. godsdienst. 30. voegwoord. 32. strijdperk 33. meisjesnaam. 35. gevreesde instelling in de oorlog. 37. laten zien. 40. pers. vnw. 41. genotsartikel. 42. voegwoord (fr.). 43. geogr. aanduiding. Verticaal: 1. kaarspel. 2. titel. 3. zout water. 4. herkauwer. 5. voorzetsel. 6. deel van het been. 7. landbouwwerktuig. 8. voorzetsel. 11. zangnoot. 14. elk. 15. zangnoot. 16. familielid. 17. pl. in Drente. 18 romeinse rijk 25. lidwoord (fr.). 26. persbureau. 27. naaml. venn.sphap (fr.) 28. het romeinse rijk. 29. dagblad. 31. waterdamp. 34. voorzetsel. 35. heilige. 36. kindergroet. 38. in orde. 39. water in Friesland. 40. soort onderwijs. Oplossing Kruiswoordraadsel 222 Horizontaal: 1. Amsterdam: 8, ene; 10. allen; 11. droom: 12. toe; 14. deen; 17. amer: 19. ed; 20. al: 21. ad; 22. ro; 23. rest; 26. eten; 28. two; 30. ijdele; 31. vrede; 32. epe: 34. Groningen. Verticaal: 2. malle; 3. tent; 4. en; 5. rede; 6. atoom; 7. Harderwijk; 9. Ame- rongen; 13. of; 15. Ede; 16. nat; 17. Ade; 18. ere; 24. sneer; 25. uw; 27. trede; 28. teen: 29. oven; 33. pi. kante opleving nauwelijks, ver wacht worden, aldus het verslag De markt in de Beligsche Congo was gedeprimeerd door te grote aanvoeren. Hier kon aan de moeilijkheden het hoofd worden eboden door de grote reeks ar- trekkenden in de vorm van een loonsverhoging nodig acht, vra- geen enkele leden zich af of 't niet beter ware slechts hen te helpen, die bepaald niet in staat zijn om salarisverhogingen en uitgaven voor andere doeleinden. Zolang deze gegevens niet bekend zijn willen deze leden hun oordeel omtrent de beperktheid van de mogelijkheid tot belastingverlich ting nog open houden. Toch zijn er ook al voorlopige conclusies. Een groep van vele leden acht het in elk geval nodig, dat de maatregelen niet enkel in de eco nomische, maar mede in de so ciale sfeer zullen liggen. De voor gestelde belastingverlagingen in wegend bezwaar tegen het voor nemen om deze belastingverlich tingen terugwerkende kracht te verlenen, terwijl de overige maat regelen eerst op 1 Januari 1954 zullen ingaan. Anderen stellen daar tegenover, dat indien men het gestelde doel wil .bereiken, onmiddellijke stimulering onont koombaar is. Meer ib onderdelen maakt de P.v.d.A. bezwaar tegen de wijze waarop de regering aan investe ringen belastingverlichting ver bindt. Vervangingsinvesteringen dragen niet aan verruiming' van de werkgelegenheid bij. aldus de ze leden. En genoemde leden vre zen op deze wijze ook een prece dent te scheppen. Een groot aan tal andere nuttige bestedingen zou dan eveneens aanspraak kun nen maken op vrijstelling van be lasting. Vele andere leden achten de voorgestelde maatregelen in be- i (S SSn m kc/s. i Troonrede werd uitgestippeld. De I ID,1 IIII It D II y 1 1 i Kamer bnjkt vrij algemeen van A.K.U. vast in kalme markt AMSTERDAM 6 Aug. De buitenlandse belangstelling heeft ueze Keer zeer gaarne aan net zlaf} vandaag vooral op AKU ge- ;cuuucll tijdschrift De Nieuwe Mens richt. Het Arnhemse kunstzijde- tikelen waarvoor Tels en Co. de maandblad voor beleving vari bedrijf bleek flink gevraagd te alleenvertegenwoordiging heeft, het Christendom", onder redactie zUn en steeg van 173 tot liolA j De ontwikkeling in het nieuwe van een groep priesters en lekeni Hiermede no i eer de dit fonds weer jaar tekent zich gunstiger af. en waarvan het redactie-secreta-boven Philips, waarvoor de be- <-<»■-* T- riaat wordt waargenomen doorlangstelling vandaag geluwd was. de Franciscaner-pater B. van'Nieiemin kon Philips zich h-and- Bilsen te Maastricht. haven op 174 1/4. Kon. Olie open. Wij kunnen dit tijdschrift van de iets lager op 326 3/4, maar her- geestelijke. culturele aard dat stelde zioh al spoedig tot 328. La- open staat voor wat er in ver- ter. volgde echter weer een lichte schillende katholieke kringeninzinking, zodat op 327 1/4 ge- leeft en gaande is. oprecht waar-jslo'en werd. deren. Het wil zijn lezers bren-| In navolging van de Londense gen» tot bezinning op wat dei scheepvaartmarkt was ook hier wezenlijke waarde van ons de stemming voor scheepvaart» Christen-zijn vormt en tot waarden aan de vaste kant. Vrij- eerliike beleving en doorvoering wel alle maatschappijen noteer- daarvan in onze hedendaagse sa- den een kleinigheid hoger, menleving. Zo mikt dit tijdschrift Scheepvaartunie steeg zelfs ruim on de roos door naar de kern 1 punt Ook de Indonesische sec van de dingen te streven entor stelde vanmiddag niet teleur. deze in het heden van nu te Vooral de rubber- en suiker- plaatsen waarden boekten een kleine gestegen is tot 3.984.661 kg, te Het laatste nummer, dat van koerswinst. Certificaten Oostkust i gen 4.015.488 kg in dezelfde pe- Juni. eeeft opnieuw het bewiis stegen zelfs van Hl tot 114 op riode van 1952. daarvan. Als gevolg en uitvloei- dividenigeruahlen. In de tabaks- De n.v. Deli-Mij. heeft in Juli sel van de herdenking van het hoek bleven de noteringen in eeuwfeest der bisschoppelijke doorsnee onveranderd. Indones;- hiërarchie wordt in deze afle- söhe gemeenteleningen een klei- vering de richting aangewezen niglheid beter. waarin de feestelijke ontwikke- Van de beleggingsmarkt valt ling in de toekomst moet gaan:vandaag weinig nieuws te vertel de diepere bewustwording van len. Ooik hier Dieven de noterin- de Kerk, van het Doopsel, en; gen onveranderd onder kalme het uitdragen van dit bewust- affaire. Alleen de nieuwe lening zijn in de. wereld. Contemplatie! 1953, die gisteren zeer. flauw dus. en daaruit voortvloeiend de was, boekte een behoorlijk her actie. Ook en juist de leek heeft stel en kwam weer boven 102. De hierin een grote taak te vervul- Amerikaanse afdeling blijft ver len. 7.00—24.00 KRO. 7.00 Nws. 7.10 Gram. 7.15 Gym. 7.30 Gewijde muz. 7.45 Morgen gebed en lit. k. 8.00 Nws. en weerber. 8.15 Gram 9.00 v.d. Vrouw. 9.35 Pianorecital. 10.00 v. de kleuters. 10.15 Gram. 11.00 v. de zieken. 11.45 Kamerkoor. 12 00 Angelus. 12.03 Gram. 12.30 Land en tuinb. meded. 12.33 Gevar. nuz. 12.55 Zonnewijzer. 13.00 Nws. en kath. nws. 13.20 Amus. muz. 13.50 Gram. 14.00 Boekbe spreking. 14.10 Harmonie-ork. 14.40 Kroniek v. letteren en kun sten. 15.20 Gram. 15.45 Amateurs- orogr. 16.20 ..De Vliegende Hol lander". caus. 16.30 De schoon heid v.h. Gregoriaans. 17.00 v.d. ieugd. 18.00 Gevar. liedjes. 18.15 Journalistiek weekoverz. 18.25 Gevar. muz. 18.40 Gram. 18.57 Zomerzotheid. 19.00 Nws. 19.10 Gram. 19.30 Idem. 20.25 De ge wone man. 20.30 „Lichtbaken", caus. 20.50 Gram. 21.00 Amus. muz. 21.35 Act. 21.45 Gram. 22.40 Wijluiden de Zondag in! 23.00 Nws. 23.15 Nws in Esperanto. 23.22—24.00 Radio Philh. ork. en solist. HILVERSUM II 298 m 1007 cc/s. 7.00 VARA. 10.00 VPRO. 10.20 VARA. 19.30 VPRO. 20.00— 14.00 VARA. 7.00 Nws. 7.13 Gram. 8.00 Nws. J.18 Gram. 8.55 v.d. Vrouw. 9.00 Gym. 9.10 Gram. 9.45 Water standen). 10.00 „Tijdelijk uitge schakeld". caus. 10.05 Morgenwij ding. 10.20 v.d. arb. in de con tinubedrijven. 10.50 Gram. 11.25 3uitenl. weekoverz. 11.40 Kamer- muz. 12.00 Gram. 12.30 Land- en tuinb. meded. 12.33 Gram. 13.00 Nws. 13.15 Lichte muz. 13.50 Sadioweekjournaal. 14.20 Film- orogr. 14.45 Huismuz. 15.10 Ama- .eursprogr. 15.35 Boekbespr. 15.50 dolland-Festival: Concertgebouw- irk. en solist. 16.45 Sportpraatje. 7.00 Lichte muz. 17.30 v.d. jeugd. .8.00 Nws. en comm. 18.20 Gram. 9.00 Artistieke Staalkaart. 19.30 .Passepartout", caus. 19.40 „Het Dude Testament in deze tijd", •aus. 19.55 „Deze week", caus. .'0.00 Nws. 20.05 „De sterken voor de zwakken", caus. 20.15 Gevar. nuz. 20.45 Gram. 20.55 Franse chansons. 21.15 Socialistisch com- nentaar. 21.30 Holland-Festival: Concertgebouwork. 22.00 „Mijn zwager.in zaken", hoorsp. 22.20 Harmonie-ork. 22.50 Gram. 23.00 Nws 23.15—24.00 Gram. oordeel te zijn, dat aan de bevor dering van de werkgelegenheid in de middenstandsbedrijven te geringe aandacht is geschonken. Met klem wordt aangedrongen op Passagiersschepen Oranje 5 540 m ZZO Socotra naar Suez; Oranjefontein 5 van Teneriffe naar Kaapstad; Sibajak 5 90 m ZW kp Clear naar Hali fax; Willem Ruys 5 ten Z van Kreta naar Southampton; Johan van Oldenbarnevelt 6 van Mel bourne naar Sydney; Waterman 5 300 m W Valentia naar Rotter dam; Boschfontein 6 te Amster dam; Groote Beer 6 te Rotterdam Maasdam 5 370 m O New York naar Rotterdam. Tankvaart: Caltex Leiden n. 5 nm Malta n Rotterdam, Caltex Utrecht 5 van Rotterdam naar Sidon; Chama p. 5 kp Bon naar Gibraltar; Rotula p 5 Gibraltar naar Algiers; Cal tex Delft 5 van Rotterdam naar Sidon; Caltex Nederland p 5 kp Bon naar Rotterdam; Corilla D 5 Aden naar Bahrein; Macoma 5 v. Fremantle naar Balikpapan; Esso Den Haag 5 dw kp St. Vincent naar Sidon. Vrachtschepen: Amstelstad p 6 ten Z Cevlon n. Bombay; Diemerdiik 5 van Vic toria naar Los Angeles; Duiven- drecht p 6 ko Blanco naar Las Palmas; Laeites 6 van Singapore naar Belawan; Oranjestad 5 80 m N Cartagena naar Aruba; Alwaki 5 van New York naar Buenos Aires via Trinidad; Blommers- diik 5 van New York naar Rot terdam via Antwerpen; Orion 5 van Rotterdam naar Hamburg; Rijnkerk 5 van Marseille naar Genua; Aagtekerk p 5 Kreta naar Port Said; Almkerk 6 te Carna- von; Heemskerk 5 van Bremen naar Antwerpen', Phrontis nacht 5-6 te Aden; Tarakan 6 te Co lombo. deze gelegenheid de mogelijkheid van vrijere loonvorming. Over de vraag, of na deze laatste bin dende loonronde tot een dergelijk systeem moet worden overg" gaan lopen de meningen, zoals g egd, uiteen. De tegenstanders, de P.v.d.A., willen vasthouden aan het jongste advies van de S.E.R., waarin ervan wordt uitgegaan, dat het huidige systeem voors hands nog gehandhaafd zou moe ten blijven. Wat de huurverho ging zelf betreft wil een bedui dend deel van de Kamer nog een nadere motivering van de rege ring omtrent de voorgestelde grootte, die lager is dan de S.E.R. nodig acht. De P.v.d.A. zou liever het minderheidsadvies van de S.E.R. gevolgd hebben gezien, dat de nodig geachte verhoging lager stelde. Zou men in de toekomst verder willen gaan, dan wenst de P.v.d.A. afroming door een huurbelasting waartegen de meer derheid van de Kamer echter ernstige bezwaren aanvoert. waarloosd. Tels en Co. N.V. is tevreden Óm hem hierbij voor te lich ten en practische richtlijnen te geven, is dit maandblad „De Nieuwe Mens" uitstekend ge schat, Men kan zich voor een1 Ondanks de verschillende abonnement opgeven bij de Ad- moeilijkheden bij de import is ministratie. Centrale Drukkerij, i je directie van L. E. Tels en Arminiaanseplaats 9. te Nijme gen. Bibliothecaris. Advêr'entie) Bij de eerste aanwijzing van Rheumatische Pijn moet gij zeker Kruschen nemen. De zes minerale zouten die Kru schen bevat sporen lever nieren en ingewanden aan tot actievere werking, het bloed gaat sneller stromen, onzuiverheden worden afgevoerd en zo worden rheuma tische pijnen gesmoord in de kiem. In duizenden zelfs hard nekkige gevallen bracht Kru schen baat. Waarom zoudt gi.i dan Uzelf te kort doen? Co.'s Handelmaatschappij N.V. er in geslaagd de omzetten gedu rende 1952 ruimschoots te hand haven. Over de behaalde resulta ten is zij alleszins tevreden. Na afboeking der onkosten ad f3.832.872 (f3.898.200) en inte restbetaling van f21.045 (f34.101) resteert een winstsaldo van f3.781.779 (f3.298.397). De re serve diverse belangen wordt met f3.139.347 (f 1.978.737) aan gevuld. Voorgesteld wordt een onveranderd dividend van 10 procent. De resultaten in Malaya wa ren nauweliik bevredigend. In de tot dusver verlopen periode van 1953 valt een lichte verbetering te constateren, doch zolang Indo nesië voor de export van goede ren uit Singapore zo goed als gesloten blijft, kan een mar- Over de resultaten in Indo nesië in het eerste halfjaar 1953 is de directie zeker niet onte vreden. Met het bestaand perso neel kunnen de zaken aan de gang worden gehouden, doch aanvulling van de staf is zeer ge wenst. Zolang de import van de noodzakelijke krachten na genoeg onmogelijk blijft, vreest de directie dat hierin geen ver betering kan worden verwacht. Productiecijfers De Deli Batavia Ruober Mij. N.V. heeft in Juli geoogst 576.000 kg rubber waardoor de produc tie in de maanden Januari-Juli verkregen 293.000 kg rubber, waardoor de productie dit jaar tot dusver gestegen is tot 2.150.479 kg. tegen 2.257.985 kg het vorige jaar. De Cultuur Mij. „De Oostkust" N.V. heeft in juli geoogst 509.165 kg rubber. Hier is de productie tot Augustus 1953 gekomen op 3.439.042 kg tegen 3.638.555 kg in hetzelfde tijdvak van het vo rige jaar. De Nyma vestigt zich ook te Wychen Het gemeentebestuur van Wy chen heeft de gebouwen van de voormalige garenfabriek „De Patrijs" te Wychen, welke was ondergebracht in de industrie hallen der gemeente, verkocht aan de N.V. Kunstzijdespinnerij Nyma te Nijmegen, Beide hallen zullen door de Nyma worden gebruikt na de nodige verbouwing voor ont wikkelingsdoeleinden en practijk. proeven. Voorlopig zullen onge veer 40 employé's te werk wor den gesteld. In de naaste toe komst zal er werkgelegenheid zijn voor 100 man,. Productie-index steeg in Juni De algemene productie-index (basis 1938 is 100) is gedurende de maand Juni, die 24 werkda gen telde, gestegen tot 162. te gen 154 in Mei met 21 'A werk dag. De gemiddelde dagproductie is daardoor met 9 verminderd toi 159. Enkele indexcijfers per be drijfstak luiden: Bouwmaterialen 134 in Jun (123 in Mei); leder en schoenen 158 (147), rubber 454 (396: steenkolen 92 (86); metaalpro ducten 220 (201) en electriciteit gas en water 197 (203). Eternit weer 15 pet. De N.V. Eternit voorh. Eerste Ned. Fabriek van Asbest-Cement platen .Martinit" heeft geduren de 1952 een bruto-winst behaald van f 1.437.322 (f 1.679.715) Na afschr. ad f512.743 (f593.194) kan een onveranderd dividenu van 15 procent worden uitge- gekeerd. De algemene reserve wordt met f220.000 (f380.000) verhoogd. De algemene situatie voor de verkoop van de producten bleef zich gunstig ontwikkelen, zodat naast de verkoop van eigen pro ducten nog een belangrijke om zet op importarikelen kon wor den bereikt. Het grote deel de winst dat aan belasting moet worden afgedragen staat een verdere ontwikkeling van de on derneming zeer in de weg aldus het verslag. Electro Zuur vergroot belangen in Zuid-Afrika Hoewel de resultaten geduren de 1952-'53 van de N.V. Electro Zuur- en Waterstoffabriek gerin ger waren dan het vorige jaar, zijn zij nog alleszins gunstig ge weest. In het voorjaar van 1953 ontstond een opleving en kwam er meer vraag op de exportmarkt. De omzetten in het binnenland bleven zich langzaam in een stij gende lijn ontwikkelen. Zowel lagere opbrengstprijzen als een kleinere hoeveelheid goederen waren de oorzaak van een daling der omzetten met f 3 millioen tot f 14 millioen. De productie in de carbidfabriek verminderde van 34.000 tot 29.600 ton. De re sultaten in de handelsafdeling waren bevredigend. Na afboeking der diverse onkosten resteert een winst van f 461.697 (f 425954). Voorgesteld wordt een onveran derd dividend van 9 pet. op de oude aandelen; op de nieuwe aandelen (emissie Februari 1953) kan 4>/2 pet. worden uitgekeerd De financiële deelneming in de H.E.C.I te Johannesburg zijn met ca. 50.000 pond vergroot. Voor zichtigheidshalve werd hierop niet onbelangrijk afgeschreven In Januari j.l. is de Z.-Afrikaanse fabriek regelmatig in bedrijf ge komen; zij werkt thans technisch goed, aldus het verslag. De afzet die aanvankelijk moeilijkheden opleverde beweegt zich langzaam in stijgende lijn. naar de film „Plymouth Adven ture" van de Metro-Goldwyn- Mayer met Spencer Tracy en Gene 1. Turney in de hoofdrollen. De Engelse haven Southampton in het jaar 1620. De vaart op de wereldzeeën naar pas ontdekte landen begon meer en meer van betekenis te worden en het Waren niet alleen de havens van het zich krachtig ontwikke lende Holland, die een groeiende bedrijvigheid demon streerden: ook de havens van het expansie zoekende Engeland namen snel in betekenis toe. In de haven van Southampton lagen verschillende zeilschepen, vissersboten en kustvaarders aan de kade gemeerd. Op de rede lag de grotere „Mayflower" voor anker. Het schip schommelde zachtjes op het rimpelend watervlak, zodat de ankertouwen nu en dan strak trok ken. Op de kade stond een groep mannen, vrouwen en kinderen te kijken naar het inladen van allerlei goede ren, waaronder ook huisraad, in een klein vaartuig, dat de lading moest overbrengen naar het grote, voor anker liggende zeilschip. De mensen waren passagiers' voor de „Mayflower" en hadden zelf nog heel wat bagage bij zich. Ze keken verontrust naar de ruwe wijze, waarop de matrozen met hun bezittingen omsprongen. Nu en dan dwaalde de blik van enkelen naar het schip op de rede. Ditzelfde deed van tijd tot tijd een jonge, potige tim merman, bezig met het afwerken van een goederenloods, die op de kade was gebouwd. Ook zijn ogen verrieden iets van een verlangen naar het onbekende als hij naar het zeilschip staarde. Op zijn beurt.werd hij gadegeslagen door een man, die languit op een lading goederen lag en wiens cynische blik hem stempelde tot iemand met een critische me ning over het mensdom. Het was Gilbert Winslow, een van de passagiers voor de „Mayflower". Hij achtte zich door zijn opvoeding ver verheven boven de meeste anderen, die slechts doodgewone zaken- en handwerk lieden waren. Beider aandacht werd getrokken door de rüwe behandeling van de passagiers door een paar ge rechtsdienaren. „Dat stelletje bidt liever dan dat het werkt. Zoiets noemen ze zelf godsdienstvrijheid", spotte een van hen. „Daarom gaan ze emigreren om ergens in een land aan te komen, waar ze geen veilig uur meer zullen meema ken!" De gerechtsdienaren begonnen de emigranten te on dervragen. Een van hen. William Bradford, breed ge schouderd, kort aangebonden en een fanatiek strijder voor de godsdienstvrijheid, vroeg op hoge toon wat die ondervraging te betekenen had. Er werd hem aan het verstand gebracht, dat men op zoek was naar William Brewster, een van de leiders, die wegens „opruiende" preken werd gezocht. Deze mocht in geen geval aan boord de anderen waren vrij om te vertrekken. Maar Brewster was nergens te vinden. De gerechts dienaren ontdekten alleen zijn vrouw en kinderen, die angstig bij elkaar zaten. Maar voor hen hadden ze geen belangstelling. Gilbert Winslow sprak een van de gerechtsdienaren in het voorbijgaan aan. „Jullie zouden er heel wat ver standiger aan doen, als je die Brewster dwong met ons mee te gaan. Hij kan beter op zee omkomen dan dat hij hier moet worden gevangen gehouden, totdat hij van uitputting sterft." „Daar zouden we niet eens op wachten", verklaarde de man van de wet. „Hij wordt onmiddellijk opgehan gen. Degene, die hem aanbrengt, krijgt een flinke belo ning." „Gaat u ook met het schip mee,", vroeg de timmerman aan de cynicus. Deze knikte glimlachend en onthulde de reden, waar om hij zich in het avontuur waagde. „Ik wil nou zelf eens vaststellen of er inderdaad sprake is van een nieu we wereld of dat het alleen de achterkant is van de oude." „Wie betaalt er eigenlijk het schip en de overtocht," informeerde de timmerman verder. Hij kreeg van Gilbert Winslow de zakelijke achter grond van zo'n emigratietocht te horen. Het geld werd beschikbaar gesteld door een zekere mr. Weston, de vertegenwoordiger van de Virginia Maatschappij. Als tegenprestatie hadden de kolonisten zich bereid moeten verklaren gedurende zeven jaar vijf dagen van elke week in het nieuwe land gratis te werken voor de maat schappij. „Wij varen morgen uit", besloot Gilbert zijn verhaal. „Ze wachten alleen nog op twee matrozen en op een timmerman, die ze nodig hebben." Hij keek de jonge man veelbetekenend aan en whndelde weg. Er werd een begin gemaakt met het inschepen van le passagiers. Zij werden gehaald door sloepen van de „Mayflower". Kapitein Jones, een verweerde, bonkige man, die echter nauwelijks veertig jaar was, zag zijn „lading" met minachting passeren. Hij haatte deze men sen, omdat ze althans zo zag hij het uitdagend met William Bradford, een fanatiek strijder voor de vrijheid, vroeg op hoge toon wat het ondervragen had te betekenen. hun godsdienstige overtuiging te koop liepen. Volgens hem waren ze volslagen gek om voor hun vrijheid zulk een reis te ondernemen. Zijn gezicht begon wat meer belangstelling te tonen, toen hij een lieftallige vrouw van ongeveer dertig jaar in de boot zag stappen. Het donkere haar en de donkere ogen gaven aan haar gezicht een expressieve uitdrukking, dat ook duidelijke blijken van wilskracht toonde. Het was Dorothy, de vrouw van William Bradford. Haar echtgenoot ging totaal op in zijn strijd voor de overtuiging, die hij huldigde en dit had tot gevolg, dat hij onbewust zijn vrouw verwaar loosde en zelfs anderen de helpende hand reikte, waar deze het eerst aan Dorothy had moeten worden geboden. (Wordt vervolgd) SEOEL De toi het enorme gat ii lichte (luister vaj aan straatverlich zagen wij een gro hetgeen een hevi men kijken naar naast de ton in 1 uitgewreven van gaf. Toen zijn wi len waren, rustig schap, dat wij de zwarte tonnen, d diepste marke Dit is Seoel. Duistei bij nacht. Zelfs ove: zon haar onbarmhart: len naar de bodem klagenswaardig land triest en somber kijke holle ogen van al die ramen op ons neer. \i gebouwen die eens d< Seoel hebben gesierd, meer over dan een ge hulsel van muren of gevallen niet meer d< kele gevel, die om redenen is blijven brand- en brisantbom: rest van' het gebouw den. Toen de communi bezetten en daarna c den, toen weer de c en weer de geallieerde maal toe. Wij hebben in Seoe lang, iedere keer als w gezocht naar een enl een enkele woning, v kogelgaten of sporen ren te zien, wij hebb ken opgegeven, we g langer aan het bestaar hehbén Rotterdam, Keulen en Berlijn gez dellijk na de tweede w en wij stonden verbi zo'n grondige verwoe zagen wij Seoel en de blik deed ons een rill: rug iopen. Want zoaL' ruïneerd is waren in reldgeschiedenis welli Sodoma en Gomorra. Eens de trots van mevrouw Rhet Seoel is een betrek) stad, die eens een ste uiterlijk had. De stad deels tijdens het Japan: bewind gebouwd. Nog er de brede lanen met zijden loofbomen en toirs, het schone reger (het capitol) en het i huis, al zijn die lanen wen ook deerlijk gehé Seoel was eens Korea in 1945 onafhanl de trots van mevr man Rhee, de Oostenrij note van Zuid-Korea's zijzelf heeft met haa goede smaak plannen voor uitbreiding van d toen ongeveer 500.00C telde en waar een wo 1 re'gde. Die plannen grote plantsoenen en p nen huizen voor de be\ nog in houten en pap: J3s_ volgens Japanse s voor het uitbreken vai oorlog tegen het comn J9o0 was Seoel de sch< van heel Korea. Een net van electrische trar alle wijken met het „Een stad met een aanzien", zeiden de bez Enorm aantal slachtoffers Toen kwam de oorlo stoomwals, die het land de, alles verpletterde j de bodem uitstak. Eind trokken de communiste tenwi.iken van Zi hoofdstad binnen en na gen van verbitterde str; ;|n bezetten zij de sta Nieuwjaarsdag en 4 Ja heroverden de Zuid-Kor oulp van de pas gearri 'atet ?e°i,1' doch enke ter trokken de comrrr 'veer doorheen. Op 18 D stad wederom aertdien bleef zij in laanse handen. Weken over Seoel een dj ■nde rookmassa van tgebrande huizen en i aanden achtereen do „®fSen der slachtoffer, n„„™8euw en ijs bede) •jannen, vrouwen en kir •et meer hadden kunn n voor het oorlogsge "Y,en ,dPor bommen, /Veis of honger en i Z,IJ tijdens de gevec Een immense traged

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noordhollands Dagblad : dagblad voor Alkmaar en omgeving | 1953 | | pagina 4