Sultan van Marokko
door de F ran sen afgeset
Met zijn tweè zoons als
balling naar Corsica
Vanuit Zuid-Perzië dreigt
thans een burgeroorlog
Ben Arafa uitgeroepen
als zijn opvolger
Franse posterijen gaan Ned* emigranten-
weer aan het werk
Dagblatl
voor
Alkmaar
en omgeving
Drie doden in
N. O.-polder
Arabische landen willen de kwestie
bij de Ver. Naties aanhangig maken
Overleg over de
waterstofbom?
Utrechtse Opera
wordt opgeheven
Volksstemming
in Kasjmir
echtpaar in Canada
omgekomen
Algemene overeenstemming bereikt
met de regering via de M.R„P.
MOSSADEQ GEARRESTEERD
Onlusten gemeld uit gebied
dat Mossadeq trouiv blijft
Ook nu: in pyama
NOORDHOLLANDS
Abonnementsprijs 6,20 per kwartaal, 2,07 per maand, f 0,48 per
week, Inclusief Incasso. Advertentie-tarief per editie 16 ct per mm,
minimum 2,50; ln alle edities 26 ct per mm, minimum 4,
familieberichten 20 ct, resp. 30 ct per mm. Bij contract belangrijke
korting. Directeur: E. J. M. Stumpel. Hoofdredacteur H. N.
Smits. Bankrelatie: Ned. Credietbank. Kantoren: Hoorn, Draaf-
slngel 59, tel. 4243 en Grote Noord 77, tel. 4362 K 2290: Alkmaar,
Ritsevoort 52, tel. 2046 K 2200; Den Helder, Keizerstraat 89, tel.
2800 K 2230; Schagen, Ged. Gracht 39, tel. 459 K 2240.
Buiten God U 't nergens veilig (Vondel)
Vrijdag 21 Augustus 1953 49e Jaargang Nummer 12861
RABAT, 20 Aug. De gisting in de Arabische landen lieeft vandaag tot nieuwe op
zienbarende gebeurtenissen geleid. Generaal Augustin Guillaume, de Franse resident-
-f'iieraal in Marokko, heeft vanmiddag om kwart over drie Ned. tijd op het keizer
lijk paleis te Rabat aan de 46-jarige sultan Sidi Mohammed Ben Joessoef medegedeeld
dal er „een maatregel van verwijdering was genomen" tegen hem en zijn twee zoons
\bdoellah en Hassan. Kori daarop vertrokken de sultan, zijn zoons en andere leden
van zijn familie per vliegtuig in ballingschap naar Corsica. Hoewel door de Franse
regering werd bericht, dat dit moest worden beschouwd als een veiligheidsmaatregel
«■li dat het woord „onttroond" in de officiële aankondiging niet voorkwam, werd
gisteravond de Zaterdag tot Iman gekozen 72-jarige Moelai Mohammed Ben Arafa
lol de enige wettige souverein van Marokko uitgeroepen.
Vanavond werd in Parijs na een kabinetsvergadering medegedeeld
dat liet onmogelijk was de sultan te handhaven zonder een burger
oorlog te riskeren en dat de traditionele procedure zou worden ge
volgd bij het verzekeren van de troonsopvolging. Het Franse besluit
volgde op de opmars die vanochtend door Berberstammen uit Mid
den en Noord-Marokko en uit de vlakten langs de kust tegen Rabat
n as begonnen. De Berbers kwamen van Casablanca in het Westen.
Meknes in 't Oosten en Marrakesj in 't Zuiden en waren te paard,
(c voet en met vrachtwagens in de middag, gewapend met geweren,
in de buitenwijken van Rabat aangekomen. Guillaume ging tot han
delen over na een onderhoud met de Pasja van Marrakesj.
Het paleis werd omsingeld
door Franse tanks en pantser
wagens terwijl vliegtuigen boven
de stad cirkelden.
Guillaume kwam Woensdag
avond na een haastig bezoek aan
Parijs in Marokko terug met een
..verzoeningsopdracht" die echter,
oiijkens een vanmiddag uitgege
ven communiqué van de Franse
Ministerraad, op moeilijkheden
v as gestoten die niet dan door de
gewapende macht verhinderd
zouden kunnen worden. Dit
scheen de Franse regering een
verschrikkelijk uiterste redmid
del toe aan de vooravond van
het grote Mohammedaanse feest
van Aid el Kebir en ten nadele
van de aan Frankrijk getrouwen.
De resident-generaal heeft daar
na order gekregen alle nodige
maatregelen te nemen om, onder
handhaving van de algemene
veiligheid, de toekomst van de
woon onbetwistbaar te waarbor
gen overeenkomstig de traditie en
volgens de rechten en plichten
van de beschermende mogend
heid.
Vanwege liet Franse Ministerie
van Buitenlandse Zaken is me
degedeeld dat Frankrijk hande
lend is opgetreden omdat liet
zich geplaatst zag tegenover de
onherroepelijke wil, welke met
buitengewone kracht door een
geweldige meerderheid van het
Marokkaanse volk kenbaar is ge
maakt.
Volgens sommige Franse zegs
lieden zou er meningsverschil
hebben bestaan tussen Georges
Bidault en de rest van Laniel's
regering over de tekst van het
NEW YORK Stappen op het
hoogste regeringsniveau in Ame
rika en Rusland om tot een
overeenkomst te geraken over
controle op de atoomenergie wer-
cen Donderdag voorgesteld door
senator Alexander Wiley, voor
zitter van de Senaatscommissie
voor Buitenlandse Betrekkingen.
Wiley die de zitting van de
•N. inzake Korea bijwoont, zei
c at de Sowjet-aankondiging dat
island de waterstofbom bezit,
r op wijst, dat Rusland nu de
'odzaak beseft van overeen-
emming.
De verklaring van Wiley kwam
est voordat de Ontwapenings-
immissie van de V.N., die in
m impasse geraakt is ten ge-
hge van de geschillen tussen
ost en West over schema's voor
apenproductie en controle en
'spectiemaatregelen, bijeenkwam,
l|m een formeel rapport aan te
nemen over het niet slagen om
tot ove I- kom- -
door de Ministerraad uitgegeven
communiqué.
De sultan protesteerde niet toen
Guillaume hem mededeelde dat
de toestand Frankrijk dwong,
hem naar elders over te brengen.
De Franse maatregelen werden
genomen ondanks het feit dat
Frankrijk zich bij het Frans-Ma
rokkaanse protectoraatsverdrag
van 1912 heeft verbonden, de
troon en de persoon van de sul
tan te verdedigen.
De gebeurtenissen hebben aldus
tot een zege geleid voor de 76-
jarige Pasja van Marrakesj, Hadj
Thami el Glaoei tegen wie zich
Woensdagavond nog slechts de
pasja's van Casablanca, Rabat,
Fez en Senfrou, alsmede enkele
kaids keerden. In de loop van
vanochtend verminderde deze
groep tegenstanders evenwel
sterk. De Berbers hadden op
dracht niet verder op te rukken
aan tot de poorten van Rabat en
daar verdere orders van hun
stamhoofden af te wachten.
Op het hoofdkwartier van de
Verenigde Naties te New Vork
hebben de berichten over het af
zetten van de sultan in Arabische
kringen grote beroering verwekt.
De afgevaardigde van Syrië,
Narid Zeineddine, verklaarde, dat
het nieuws voor hem aanleiding-
was tot „grote bezorgdheid".
Zeineddine bracht de Marok
kaanse kwestie vanavond ter
sprake in de bijeenkomst van de
Politieke Commissie van de Al
gemene Vergadering van de Ver
enigde Naties, maar voorzitter
Muniz ontnam hem het woord,
zeggende dat de Commissie zich
uitsluitend met de Koreaanse
kwestie inlaat.
De vertegenwoordigers van de
landen van de Arabisch-Aziati-
sche groep bij de V.N. zijn van
daag bijeen geweest om de toe
stand te bestuderen en volgens de
laatste berichten zouden de Ara
bische staten van plan zijn, een
verzoek tot behandeling van de
De Raad van Beheer der
Utrechtse Opera deelt ons mee,
in zijn vergadering van Donder
dag 20 Augustus tot zijn leed
wezen te hebben moeten beslui
ten de activiteiten van de Stich
ting „Utrechtse Opera" te beëin
digen. De consequentie van dit
besluit is, dat de premiere van
de opera „Carmen" op 1 Septem
ber a.s. niet zal doorgaan.
(Dit besluit is een gevolg van
de weigering van de Minister van
O., K. en W., de Utrechtse Opera
subsidie te verlenen).
gebeurtenissen in Marokko in de
huidige zitting van de Algemene
Vergadering of door de Veilig
heidsraad in te dienen.
In diplomatic, te kringen te
Londen is vernemen dat Groot-
Brittanië Frankrijk zal steunen,
indien de kwestie inderdaad bij
de V.N. aanhangig wordt ge
maakt.
In Marokko is een uitgaansver
bod ingesteld vanaf 8 uur tot
zonsopgang', met 't oog op het
eventueel uitbreken van onlusten.
F ader en zoon verdronken;
jongen overreden
EMMELOORD Gisteren was
het een ongeluksdag voor de
Noordoostpolder, want in enkele
uren tijds gebeurden er drie
ongelukken met dodelijke afloop.
Om 9 uur 's morgens werd aan
de Bomenweg te Emmeloord het
9-jarig zoontje van de fam. Schip
per uit Dedemsvaart door een
auto aangereden en op slag ge
dood.
Een goed uur later sloeg een
10-jarige jongen overboord van
een schip, dat even buiten Mark
nesse in de Marknesservaart lag.
Zijn vader, de heer Ploeg wilde
de jongen redden en sprong hem
na. Hij kon echter evenmin
zwemmen en beiden verdronken.
FRANSE OVERVAL
IN INDO-CHINA
Commando-eenheden,: van .de
Franse marine hebber, een over
val uitgevoerd op een gedeelte
van de kust van Hatinh, dat door
Vietminh-opstandelingen is be
zet, en verscheidene opslagplaat
sen met levensmiddelen en mili
taire installaties vernield, aldus
heeft het Franse opperbevel Don-
derdag te Saigon bekend gemaakt. 1
Bij gevechten met opstande- i
lingen werden naar raming 201
opstandelingen gedood en 47 ge- i
vangen genomen.
N on-sto p-vlueht
van 4485 mijl
Op 't Engelse vliegveld Laken-
heath zijn zeventien F 84 Thun-
derjet gevechtstoestellen geland
na een non-stop-vlucht van 4485
mijl van de Amerikaanse lucht
basis Turnerfield.
Volgens een woordvoerder voor
de Zevende Amerikaanse Lucht-
divisie is de vlucht de langste,
die oait door eenmotorige straal
vliegtuigen werd gemaakt.
De toestellen werden in de
lucht bijgetankt. De vlucht duur
de 11 uur en 20 minuten.
NIEUW DELHI, 20 Aug. In
een Donderdagavond te Nieuw
Delhi uitgegeven Indisch-Paki-
staanse bekendmaking wordt
medegedeeld dat India en Pa
kistan overeenstemming hebben
bereikt over het, eind April 1954,
benoemen van een administra
teur, die tot opdracht zal krij
gen voorbereidingen te treffen
voor het houden van een volks
stemming in Kasjmir, ter bepa
ling van de toekomstige status
van dit omstreden gebied.
Het valt moeilijk te voorspel
len, aldus tekent Reuter hierbij
aan, of India en Pakistan in de
komende acht maanden overeen
stemming zullen kunnen berei
ken over een te benoemen admi
nistrateur, (reeds is de naam van
de Birmese hoge rechter Mjint
Thein genoemd), doch de be
sprekingen te Nieuw Delhi schij
nen in ieder geval een hartelijke
atmosfeer te hebben geschapen.
Andrew Schryver, 13 jaar, uit Epsom in Surrey, op school te
Oxford, neemt met eigengemaakte modellen deel aan de ten
toonstelling voor modelbouwers, die in Londen wordt gehou
den. Andrew toont hier een torpedoboot bestuurd door radio.
PARIJS, 21 Augustus Ro
bert Lecourt, voorzitter van (Ie
parlementsfractie van de M.R.P.
(Volksrepublikeinen) heeft van
ochtend om 2 uur na urenlange
onafgebroken onderhandelingen
verklaard, dat met een groot
deel van het stakend overheids
personeel zo goed als algemene
overeenstemming met de vege-
ring is bereikt.
Een woordvoerder van de so
cialistische vakbond „Force
Ouvrière" deelde mede dat de
arbeiders van de Posterijen op
dracht hebben gekregen het werk
te hervatten.
Ook de Christelijke vakbond
heeft de leden onder het P.T.T.-
personeel een dergelijke opdracht
gegeven.
De socialistische woordvoerder
zei, dat voor enkele takken van
bedrijf, zoals de gas- en electrici-
teitsbedrijven en de spoorwegen,
de overeenkomst nog in bijzon
derheden moest worden geregeld.
In de particuliere bedrijven
heeft de stakingsactie zioh echter
uitgebreid en vandaag dreigen
ruim 600.000 metaal-arbeiders het
werik voor 48 uur neer te leggen.
Communistische en niet-com-
munistische vakbondsleiders heb
ben alle arbeiders van de Rc-
nault-fabrieken opgeroepen Vrij
dag te staken.
In Billancourt staakte gisteren
al een deel van het personeel van
de Renault-fabriek aldaar, de
Renault-fabriek te Le Mans was
Donderdag gesloten, arbeiders in
de machine-industrie staakten te
Rijsel, Le Havre, Nancy, Longwy,
Metz, Mulhouse, Montlucon en
Nice, de bouwvakarbeiders in
Caen, Rijsel, Bordeaux, Rheims
en Nantes, de arbeiders in de wa
penfabrieken te Toulouse en de
havenarbeiders en zeelieden in
Duinkerken, Bordeaux en Mar
seille.
Te Clermont-Ferrand zou Vrij
dag een 48 uur staking beginnen
bij de bandenfabriek van Miche-
lin.
ZEVEN PRIESTERS
IN CHINA
GEARRESTEERD
LONDEN, 21 Aug. Veilig
heidsstrijdkrachten hebben in de
Chinese provincie Sjantoeng, al
dus deelde Tass Donderdag mede,
zeven Katholieke priesters op
beschuldiging van spionnage in
hechtenis genomen. De leider van
de groep is, volgens Tass, de Bel
gische pater Raymond de Eger.
De organisatie zou ontdekt zijn
met medewerking' van de bevol
king en „Katholieke patriotten".
(Advertentie)
-melkDe kinderen zijn er del op
De 28 jarige W. F. Baron v. d.
Borch tot Verwolde, die in 1948
naai' Canada emigreerde en
werkzaam was in een landbouw-
en houtbedrijf, is daar door een
vallende boom getroffen en ge
dood. Een half etmaal later be
reikte zijn vader, de oud-burge
meester van Buurmalsen het be
richt, dat ook zijn schoondochter
tengevolge van een hart-aandoe-
ning was overleden. Twee zeer
jonge kinderen blijven achter.
Juist drie weken geleden waren
de vader en moeder van de ver
ongelukte emigrant, die hun eni
ge overgebleven zoon was nadat
hun oudste zoon in de oorlog
door de Duitse bezetting om het
leven kwam, na een bezoek van
drie maanden aan hém Canadese
k.nderen in ons land terug
gekeerd.
Sanders in Engeland
aangekomen
De door de Hongaarse autori
teiten op vrije voeten gestelde
Britse zakenman Sanders is Don
derdagmiddag, vergezeld door
zijn gezin, per vliegtuig te Lon
den aangekomen.
Naumann bekogeld
met tomaten
Naumann, de vroegere staats
secretaris van Goebbels is Don
derdagavond te Kiel op een ver
kiezingsvergadering met tomaten
en rotte eieren bekogeld. Het
spreken werd hem onmogelijk ge
maakt door gejoel in de zaal en
uitroepen als „Naumann er uit".
Een groot deel der aanwezigen
hief het lied van de vakbond aan,
toen de politie de vergadering
reeds vijf minuten na de ope
ning sloot.
TEHERAN, 20 Aug. De Perzische hoofdstad gonsde
vandaag van geruchten. Mossadeq zou zijn toevlucht heb
ben gezocht in het Zuiden van het land, temidden van zijn
trouwe aanhangers, de leden van de Kasghaistam. Deze
stam bezit 20.000 gewapende aanhangers en zij zijn het,
die het Zuiden van Perzië practisch regeren. Zelfs toen
bekend werd gemaakt, dat Mossadeq gearresteerd was,
bleef de ongerustheid bestaan om hetgeen vanuit het Zui
den des lands te verwachten is.
Dr. Mossadeq, die zijn volk zo
vele maanden door een roes van
opgezweept nationalisme naar
een onbestemd doel heeft geleid,
werd door soldaten van generaal
Zahedi in een huis in het centrum
van Teheran gearresteerd. Vol
gens radio-Teheran, die de nor
male uitzending voor dit nieuws
bericht onderbrak, zouden ook dr.
Moazami, voormalig voorzitter
van de Perzische Tweede Kamer
de minister van Binnenl. Zaken
Donderdagmorgen kreeg de Sjah in Rome het telegram van en' dr. Sjajegan, Mossadeq's
premier Zahedi dat hem naar Perzië terugriep. Men ziet hem rechtskundige adviseur, die zich
er hier mee zwaaien. De Sjah is gisteravond per K.L.M. naar in gezelschap van de voormalige
r, Jr premier bevonden, zijn gear-
Baaam tw e, »erd
Zahedi is bezig zijn overwin
ning op de aanhangers van Mos
sadeq en Fatemi snel te consoli
deren, temeer, daar volgens ge
zaghebbende kringen in Teheran
reeds onlusten onder de Kasghai
stam in het zuiden waren uit
gebroken. Zetten deze moeilijk
heden door, dan zal generaal Za
hedi gedwongen worden zijn
strijdkrachten in de hoofdstad
aanzienlijk te verminderen, ten
einde de nieuwe dreiging vanuit
het zuiden het hoofd te kunnen
bieden. Wanneer Zahedi zijn troe
pen naar het zuiden zou dirige
ren, zullen waarschijnlijk de com
munisten en extreme nationalis
ten. ''e zich gezimenlijk 'egen
het nieuwe regime gekeerd heb
ben, toeslaan en proberen in de
hoofdstad het heft in handen te
krijgen.
Vanuit militair oogpunt bezien
kan de belangrijke Bakhtiarstam
het strategisch evenwicht echter
herstellen.
Deze stam, die eveneens zeer
strijdvaardig is en over een uit
muntende cavalerie beschikt ,is
trouw aan de Sjah. Koningin So-
raya is uit deze stam afkomstig.
Sinds gisterenmiddag is de rest
van Iran volledig in handen van
Zahedi. Officiëel is bekend ge
maakt dat Ali Heyad, die in de
regering Mossadeq de portefeuille
van justitie beheerde, maar thans
een van de naaste medewerkers
van Zahedi is, vanmorgen per
vliegtuig uit Teheran naar het
zuiden is vertrokken, om daar als
gouverneur-generaal de controle
over de Kasghais op zich te ne
men.
(zie ook pag. 3)
Amerikaanse communisten
schuldig bevonden
PITTSBURGH Vijf leiding
gevende communisten uit de
Amerikaanse staat Pennsylvania
zijn Donderdag te Pittsburgh
schuldig verklaard aan samen
zwering tot omverwerping van de
staat. De jury beraadslaagde 30
Mossadeq is gearresteerd.
Gisteravond om zeven uur
zwaaide een zwarte limousine
het tuinhek van de Officiers
club te Teheran binnen. Op
de achterbank zat, bevend en
bleek, dr. Mossadeq in pya
ma.
Eerder op de dag had gene
raal Zahedi, die Perzië van
achter zijn bureau in de Offi
ciersclub regeert, Mossadeq
het leven gegarandeerd, mits
deze zich binnen 24 uur zou
melden. Zahedi had deze ga
rantie gegeven op verzoek van
de Sjah.
Daarop telefoneerde de on
dergedoken oud-premier naar
generaal Zahedi. Hij meldde
zich. En om zeven uur, terwijl
de omliggende straten door
tanks en troepen waren af
gezet en machinegeweren op
de tuinmuren stonden op
gesteld, zwenkte de zwarte
limousine het tuinhek binnen.
Met Mossadeq op de achter
bank in pyama.
Toen Mossadeq de deur van
Zahedi's bureau naderde,
sprong Zahedi op uit zijn bu
reaustoel om de ex-premier te
begroeten. Zahedi snelde hem
met uitgestrekte hand tege
moet en was de eerste die de
traditionele groet uitsprak
„Salaam Aleykom" (Vrede zij
met u).
De man die iri Iran het eerst
deze groet brengt bij een ont
moeting, geeft daardoor uiting
aan zijn respect voor degene,
wien de groet geldt.
Mossadeq glimlachte flauw
tjes, maakte een stijve buiging
en antwoordde nauwelijks
hoorbaar „Aleykom salaam"
(Ook met u zij vrede). Nog
steeds was hij in pyama.
