DE SJAH EN DE K.L.M.
OMYL
Nieuwe Russische stap op
komst inzake Duitsland
ZATERDAG
DE KRONIEK VA1S
Grote zuiveringsacties
tegen Darul Islam,
Het IJ-tunnelvraag
Malenkof persoonlijk hij
overleg met Oostduitsers
Circus Mullens moet
zijn reclame wijzigen
ENDA
Vrouwen van
onderwijzers
Geen vertraging door
instelling van Staatscommissie
*ant Schuyt
gebreid
Vertrek naar Teheran had
nogal voeten in de aarde
Verdelg
met
ze
Van Dalsiim speelt
Don Camillo
H.M. de Koningin
in Amer-centrale
Zaterdag 22 Augustus 1953
Pagina 3
verwachting
:hting medegedeeld
i.N.M.I. te De Bilt,
Zaterdagavond tot
id (opgemaakt te
INKEL BUIEN
ewolkt met enkele
en daar met on-
rdag iets minder
/ankelijk krachtige
t nu en dan harde,
'nemende wind tus-
■vest en Zuidwest.
i verten tie)
ior de zakenman
Het bekende
chuyt aan het Sta-
Alkmaar heeft een
itbreiding ondergaan,
venverdieping is om-
een zeer gezellig en
jrant in Weense stijl,
?dt aan ca. 50 perso-
1 gescheiden in groe-
n 30 gasten,
en ruimte en goede
le voornaamste ken-
dit goede restaurant,
werd naar het ont-
3 eigenaar, de heer
issen, in samenwer-
aannemer, de heer
Heerhugowaard ont-
donkere ruw-houten
steekt vrolijk af
srigens in lichte tint
ïrieur. De twaalf ta-
sommige vijfkantig,
door prettige ruime
ïstoelen. Tussen de
tafels is voldoende
'elaten. Overdag ge
nen volop het licht
zij bieden een ruim
iet altijd bedrijvige
Des avonds zijn het
ronen van koper en
ie het restaurant in
licht zetten,
zullen er zich onge-
voelen, ook de bui-
int er liggen menu's
hillende talen, w.o.
nheiden van het res-
i de vestiaire en toi-
herentoilet voorzien
irisch scheerapparaat,
een novum betekent
1 van de service,
restaurant biedt een
rog gelegenheid voor
in een diner in be-
voor ca. 50 person
een belangrijke ver
een uitbreiding be
de restaurant-gele-
Ikmaar.
KEURINGEN
ssen Rössl a.l.
VfERICAIN: „Deser-
et Legioen". 14 j.
Carnaval in Texas
By the light of the
in. a.l.
ifan la Tulipe", 18 j.
ieel examen
i. Voor notarieel
ïslaagd voor het 2de
stadgenoot de heer
ijenfeldt.
G 22 AUGUSTUS
weissen Rössl"
(elke middag 2.30
iée).
VMERIC AIN„De
an het Legioen".
3: „Carnaval in
,11e leeft.
„By the light of
ry Moon". A. lft.
ngen 7 en 9.30 ur.
5N: Van heden-
uur af voor spoed-
bereikbaar Apo-
•tong van Ark, Lan-
1, Apotheker J. v.
DIENST: Alk-
Degenaar, Emma-
tel. 2310, en G.
Steynstraat 1.
J. Schermer en
K. J. van Welse-
den-Beemster. tel.
5.
IMMEN EN AKER-
Weekenddienst dr.
C, Jansen, Heeren-
tel. 3530.
/■LIES: 8 uur Ge-
Chiel de Boer,,
Première".
JAGER, Heiloo:
d H.S.V.Rood-
iingen:
NNEBERG, Voor
Alkmaar: Moderne
MERLE: Kerkepad
i: 10-12.30, 15-17.30
Tot 31 Augustus.
DE PILAREN:
>eman-Meertens.
I. gedurende zo-
n.
STAGE V. EN D.:
eningen en -schil-
'ot en met 29 Aug.
ur Opening ten-
ig Jac. Koeman.
K: Zaterdag- en
ddag Paardencour-
23 AUGUSTUS
*1: (2, 4.30, 7 en
zie boven.
VLIES: idem als
NDEN: Zondag:
r: 6.15 u en 19.05 u
t: 12.50 u.
r: 7.05 u en 19.55 u
r: 10.55 en 13.55 u.
BAGDAD, 21 Aug. De Sjah van Perzië is Vrijdagmid
dag met een K.L.M.-vliegtuig in Bagdad aangekomen.
Dat heeft nogal voeten in de aarde gehad. Eerst kon de
Sjah nergens een chartervliegtuig loskrijgen, daarna
kwam het gecharterde K.L.M.-toestel uren te laat in Rome
en toen dan eindelijk het ogenblik van vertrek zou aan
breken, kreeg Zijne Majesteit het aan de stok met de Hol
landse degelijkheid en grondigheid van de K.L.M.
De Sjah wilde n.l. een zestal I en de Daily Mirror hebben tot het
verslaggevers en fotografen _rnee- laatst toe pogingen gedaan om
nemen naar Perzië of zij pa
pieren hadden of niet.
De K.L.M. echter kon de pers
mensen slechts aan boord nemen,
als zij over doorreisvisa voor Irak
beschikten.
De Sjah lachte erom, maar het
was hem kennelijk niet naar de
zin.
De K.L.M. bleef echter bij
haar standpunt en betoogde: „Als
wij passagiers zonder visa mee
nemen naar Irak, kunnen de
autoriteiten daar het vliegtuig
verbeurd verklaren."
De Sjah zei: „Het mocht wat"
en liep weg.
De vlucht moest worden uit
gesteld totdat het geschil zou zijn
geregeld.
De secretaris van de Sjah Hoes
sein Sadek deelde even later aan
de autoriteiten van de K.L.M.
mee: „De Sjah staat er borg
voor, dat zijn gasten welkom
zullen zijn. Hij is bereid, koning
Feisal, die hem op het vliegveld
in Bagdad zal komen begroeten,
te vragen, er persoonlijk voor te
willen zorgen, dat een dergelijke
kleine moeilijkheid uit de weg
wordt geruimd".
De woordvoerder van de K.L.M.
antwoordde: „Het spijt ons, mijn
heer. Wij wachten nog op het
antwoord uit Bagdad op onze
vraag, of wij dit kunnen toe
staan".
Sadek repliceerde woedend:
„Ga zo door en er valt niet te
zeggen, wat er gaat gebeuren.
Vergeet niet, dat u met de Sjah
te doen hebt. Hij kan uw maat
schappij verbieden Teheran aan
te doen omwille van een zaak
als deze".
Tenslotte bracht een telex
bericht uit Amsterdam uitkomst.
De directie van de K.L.M. had
beslist: „De journalisten gaan op
eigen verantwoording".
De Sjah mompelde uit zijn hu
meur: „Mijn gasten gaan nooit op
eigen verantwoording."
Maar de vlucht kon doorgaan.
De ïraanse legatie en de Per
zische kolonie in Rome, die de
Sjah en zijn echtgenote bij hun
aankomst hadden genegeerd, wa
ren nu op volle sterkte aanwezig
om de vorst uitgeleide te doen
De echtgenote van de Sjah,
koningin Sorava, en zijn zuster
prinses Ashraf, zijn in Rome ach
tergebleven.
De Sjah werd door diploma
tieke vertegenwoordigers van de
Italiaanse regering naar het
vliegtuig geleid. Hij dankte voor
hun vriendelijkheid en sprak
nogmaals woorden van lof voor
de pers.
„Vanaf het ogenblik van onze
aankomst hier", zei hij, „heeft
mén mij zoveel sympathie be
tuigd, dat ik mij geheel en al
thuis voelde."
„De volgende dag, tijdens de
lunch bracht een verslaggever
mij geheel onverwacht moet ik
zeggen het nieuws van de ont
wikkelingen in mijn land en van
die tijd af bracht ik mijn tijd
door met het bestuderen van de
situatie, ten zeerste geholpen
door de pers van de vrije wereld".
„Ik besef thans, meer dan ooit,
hoeveel de pers kan bijdragen
tot een rechtvaardige zaak."
Geen Britten
Bij de journalisten, die met de
Sjah meereizen, zijn geen Britse.
De correspondenten van Reuter
KUNNEN EEN WEEK
MET VACANTIE
De R. K. Onderwijzersvereni
ging in het Aartsbisdom Utrecht
neeft een lofwaardig initiatief ge
nomen. Zij gaat dit jaar het ex
periment wagen de echtgenoten
van onderwijzers uit heel ons
land een rustige, goedkope en
zorgeloze vacantieweek te ver
schaffen in de R. K. Volkshoge
school „Ons Erf" te Berg en Dal.
Van 712 September en van
1419 September wordt daar in
Berg en Dal zo'n vacantieweek
gehouden. De vrouwen van onze
onderwijzers hoeven er niet alleen
naar toe. Zij kunnen gerust een
vriendin die geen onderwijzers
vrouw is, meenemen. De weken
worden veraangenaamd door
muziek-, film- en toneelavonden
en door interessante voordrachten
door bekende sprekers en spreek
sters
Wij doen een greep uit het pro
gramma:
Les in bloemenscliikken en ver
zorging van kamerplanten, in
stof versieren, in pitrietvlechten,
een lezing over de vrouw in
Sovjet-Rusland, een excursie
naar het paedologisch instituut,
wandelingen en wat dies meer zij.
Als man en kinderen weer
naar school zijn, is de vrouw des
huizes precies aan haar laatste
krachten. Zo'n vacantie in Berg
en Dal kan haar de nieuwe animo
geven, die zij behoeft.
.Wie aan deze vacantieweken
wil deelnemen, dient zich zo spoe
dig mogelijk aan te melden bij de
directeur van de R.K. Volkshoge
school „Ons Erf" te Berg en Dal.
tot het vliegtuig te worden toe
gelaten.
Zij kregen te horen, dat „zij
als gasten niet aanvaardbaar"
waren.
Mary Malone, een Engelse jour
naliste, protesteerde. „Is de
nieuwe Perzische regering anti-
Brits?" vroeg ze.
„Natuurjijk niet", antwoordde
haar een vertegenwoordiger van
de Perzische legatie in Rome,
„maar deze opdracht is afkom
stig van de oude regering en nog
niet ingetrokken. U moet beden
ken, dat de diplomatieke betrek
kingen tussen uw land en Iran
verbroken zijn".
De Sjah zou in Bagdad de
nacht doorbrengen bij zijn „goe
de vriend" koning Feisal. Mor
genochtend zou hij in zijn par
ticuliere toestel doorvliegen naar
zijn land. De Sjah vertelde, dat
hij zelf het toestel zal besturen.
Keizerin Soraya zal, naar de
Sjah zei, „zeer spoedig" volgen.
De gecharterde Constellation
werd door acht vliegtuigen van
de luchtmacht van Irak naar
Bagdad geëscorteerd.
De ïraanse ambassadeur Moe-
dhaffar Aalam en verscheidene
leden van de ïraanse legatie wa
ren naar het vliegveld gekomen,
maar de jonge vorst ontving hen
niet.
Na zijn vlucht uit Iran heeft de
Sjah ook enige uren in Bagdad
vertoefd.
(Advertentie)
p$is
de shag'
I
DJAKARTA, 21 Aug. Zowel
uit Bogor als uit Tjilatjap berich
ten correspondenten over grote
en langdurige zuiveringsacties
van legereenheden tegen Darul
Islam-benden. In het gebied ten
noorden van Kawunganten werd
tijdens een tiendaagse zuiverings
actie van drie bataljons tegen het
hoofdkwartier van de Darul Is
lam in het gebied van Tjilatjap
een belangrijk resultaat geboekt.
Men dreef de bende op de
vlucht en veroverde het hoofd
kwartier. Daarbij vielen meer
dan dertig doden aan de zijde
van de bende. Het leger kon be
slag leggen op veertig ton rijst,
500 stuks vee, patromaxlampen,
naai- en schrijfmachines en do
cumenten. Ook' in het gebied van
Bogor werd een bende uit haar
pleisterplaatsen verdreven en
konden levensmiddelen, huisraad,
munitie en uniformen in beslag
genomen worden. Het aantal do
den en gewonden werd nog niet
medegedeeld. Aan de zijde van
HET DRAMA
TE CASTRICUM
Sobere plechtigheid
op Westerveld
Grote belangstelling van fami
lie-leden, vrienden en kennissen,
bestond er gisteren op Wester
veld, voor de uitvaart van de
23-jarige Miriam T„ het slacht
offer van de tragedie, welke haar
einde vond in de duinen tussen
Castricum en Bakkum. Er werd,
op verzoek van de vader, de heer
F. G. T„ niet gesproken. Onder
de aanwezigen bevonden zich vele
blinden, daar de heer T. een lei
dende figuur is in de Nederlandse
Blindenwereld. In de aula las ds.
J. Wit, predikant van de Waalse
gemeente te Nijmegen en pen
ningmeester van de Nederlandse
Blindenraad, uit Brailleschrift
twee vertaalde gedichten van
Rainer Maria Rilke. De kist was
met bloemen gedekt. Namens de
familie dankte de heer T. voor
de betoonde belangstelling.
de strijdkrachten waren geen
verliezen.
Van de gouverneur van Zuid-
Sumatra, Isa, vernam Pi-Aneta,
dat te Palembang dezelfde pam
fletten waren aangetroffen met
Kahar Muzakkars proclamatie als
te Makassar waren verspreid. Een
week geleden plakten Muzakkars
volgelingen in de hoofdstad van
Celebes een proclamatie, inhou
dende Muzakkars aansluiting bij
de Darul Islam. Isa zeide, dat de
politie een onderzoek instelt naar
de herkomst.
(Advertentie)
OMYL het afdoende
middel ter verdelging
van: vlieg, vlo, mug,
luis, enz
Deze onhygiënische,
hinderlijke insecten
veronaangenamen U
het leven en verstoren
Uw gemoedsrust.
OMYL bevat twee
insectendodende stof
fen, waardoor het snel
werkt èn lang blijft na
werken
OMYL als vloeistof om te
verspuiten.
Fles met 200 cm3f 1,15.
Ook verkrijgbaar m gro
tere Hessen en bussen.
OMYL als poeder om te
verstuiven.
50 gram f 0,65
150 gram
f 1.65
N.-V. ORGANON-OS S
AMSTERDAM Naar aanlei
ding van beschouwingen, die de
zer dagen zijn gepubliceerd in
zake het tunnelvraagstuk en die
in het bijzonder de werkzaamhe
den van de Staatscommissie ter
bestudering van het vraagstuk
van de oeververbindingen van
Noordzeekanaal en IJ betreffen,
deelt men ons van bevoegde zijde
het volgende mede:
„Ten onrechte wordt door deze
publicaties de indruk gewekt, dat
de instelling van deze Staats
commissie vertragend zou wer
ken ten opzichte van het tot
stand komen van een IJ-tunnel
in Amsterdam. Reeds voordat deze
commissie werd ingesteld heeft
de gemeenteraad van Amster
dam zich in principe accoord
verklaard met het z.g. plan 5 en
een crediet van f 500.000 gevo
teerd voor het nader uitwerken
van dit plan.
De opdracht aan de Staatscom
missie, die van veel wijder strek
king is, maar die uiteraard hier
mede verband houdt, had deze
commissie aanleiding kunnen ge
ven om aan het gemeentebestuur
van Amsterdam te verzoeken de
voorbereidende werkzaamheden
op te schorten. Dit is échter niet
geschied. Ook hebben Gedepu
teerde Staten van Noordholland
in de instelling van deze Staats-
BERLIJN, 21 Aug. Otto Grotewohl, de Oostduitse
premier, heeft gisteravond in Moskou te verstaan gege
ven, dat een nieuwe Russische stap in verband met Duits
land op komst is. Het Oostduitse persbureau A.D.N. heeft
vandaag de tekst van een redevoering, welke Grotewohl
gehouden heeft op een receptie, welke door de Sovjet-
prenyer Malenkof werd bijgewoond, beschikbaar gesteld.
Grotewohl zei. dat het Duitse
volk „grote verwachtingen" had
van de besprekingen, welke zijn
uit 15 leden bestaande Oostduit
se delegatie op het ogenblik in
het Kremlin voert.
„Verwacht wordt," zo zei hl],
„dat de resultaten van de onder
handelingen een grote bijdrage
zullen leveren voor zijn onver
moeide strijd voor een hereni
ging van het land en een recht
vaardig vredesverdrag.
De strekking van de rede van
Grotewohl toonde aan dat deze
hoofdzakelijk bedoeld was voor
de kiezers in West-Duitsland, die
de volgende, maand naar de
stembus gaan. Hij keerde zich
heftig tegen de regering in Bonn
en het Westelijke voorstel, dat
een commissie der V.N. zal na
gaan of in geheel Duitsland wer
kelijk vrije verkiezingen gehou
den kunnen worden.
Radio Moskou heeft vandaag
gemeld, dat premier Georgi Ma
lenkof persoonlijk heeft deelge
nomen aan de opening der be
sprekingen tussen Russische
leiders en een delegatie uit' Oost-
Duitsland.
Molotof heeft Grotewohl ver
volgens afzonderlijk ontvangen.
Semjenof was bij deze ipntvangst
aanwezig. In de uitzending werd
gezegd, dat de Oostduitse dele
gatie bestaat uit: Grotewohl,
Ülbricht, Nuschke, Bolz en Loch,
de minister van Land- en Bos
bouw Leuschner, de minister van
Handel Gregor, de minister van
de Mijnbouw Selbmann, en nog
enkele anderen.
Wer ehlpr em ièr e
bij Toneelgroep
AMSTERDAM De schrijver
van „Don Camillo en de kleine
wereld", Giovanino Guareschi,
heeft zijn toestemming gegeven
tot het spelen in Nederland van
de toneelbewerking die Johan
Walhain in opdracht van de di
rectie der Toneelgroep Theater
heeft gemaakt.
Op 1 Jan. 1954 zal bij dit ge
zelschap te Arnhem de wereld
première gaan met Albert van
Dalsum als Don Camillo.
H.M. de Koningin
op het Loo
De Koningin zal tot het einde
van deze maand met de jongste
twee prinsessen op paleis Het Loo
verblijven.
De Prins zal de volgende week
enkele dagen naar het Zoute in
België gaan om aldaar het intern,
concours hippique bij te wonen.
Op 31 Augustus zai de gehele
koninklijke familie in paleis Het
Loo verenigd zijn om de verjaar
dag van Prinses Wilhelmina ge
zamenlijk te vieren.
commissie geen aanleiding gevon
den hun goedkeuring aan boven
bedoeld raadsbesluit te onthou
den. De Staatscommissie is zich
ten volle bewust van de urgentie
van het probleem, maar tegelij
kertijd van de ingewikkeldheid
daarvan en heeft daarom geen
enkel beletsel in de weg willen
leggen aan de voortgang van de
voorbereidende werkzaamheden
voor het Amsterdamse Tunnel
plan."
HET NEDERLANDS NOG
NIET VERGETEN
SOESTDIJK, 21 Aug. Ko
ningin Juliana heeft de heer en
mevrouw Le Cocq uit Lynden
(V.S.) ontvangen, die H.M. een
brief van de burgemeester van
Lynden hebben overhandigd
waarin deze naar aanleiding van
de watersnood zijn medeleven
met het Nederlandse volk en zijn
hoop op een spoedig herstel uit
spreekt. Lynden, een plaatsje van
2000 inwoners bracht destijds
9.000 dollars bijeen voor de ramp.
De inwoners zijn voor het groot
ste deel van Nederlandse afkomst
en de heer Le Cocq, die voor het
eerst in ons land was sprak uit
stekend Nederlands.
MADE, 21 Aug. Vanmiddag
heeft H.M. de Koningin een be
zoek aan de Amercentrale te
Geertruidenberg gebracht. Om
twee uur werd H.M. bij de cen
trale ontvangen door de presi
dent-commissaris. prof. dr. J. E.
de Quay, ihr. mr. J. Th. M
Smits van Óyen. lid van de Raad
van Toezicht en ir. J. P. A. M.
Petit, directeur van het bedrijf.
In de cantinesprak prof. De
Quay een welkomstwoord, waar
in hij wees op het grote belang
van deze centrale voor de hele
provincie en gaf ir. Petit een
korte uiteenzetting over de groei
van het bedrijf, vooral in de na
oorlogse jaren.
Hierna volgde een rondleiding
door het gebouw, waarbij H.M.
blijken gaf van haar grote be
langstelling, ook voor het meer
technische gedeelte. Tot slot van
het bezoek werd de thee gebruikt
in de commandoruimte, waarbij
de Koningin zich op zeer harte
lijke wijze onderhield met enige
leden van het personeel. Om
drie.uur vertrok het hoge gezel
schap naar Waalwijk voor een
bezoek aan de grote schoenen
tentoonstelling.
AMSTERDAM De president
van de rechtbank te Amsterdam,
mr. H. J. Hütschler, heeft giste
ren uitspraak gedaan in het kort
geding tussen de circussen Strass
burger (als eiser) en Jos Mullens
(als gedaagde). De president be
paalde in zijn vonnis, dat de
reclamebiljetten welke het Circus
Mullens, dat gisteravond zijn
première in Amsterdam gaf, heeft
verspreid en waarop op opvallen
de wijze de naam „Strassburger"
is vermeld, binnen 36 uur ver
wijderd moeten worden.
Op de bewuste biljetten staat
in grote letter „Strassburger en
Comp." en „Jose Strassburger
Mullens". Ter verduidelijking
dient opgemerkt, dat Henri
Strassburger, een telg uit het
circusgeslacht Strassburger, ge
huwd is met de dochter van Mul
lens.
In het vonnis werd verder ge
zegd, dat de eisende partij be
lang heeft bij de naam Strassbur
ger, en dat door de wijze van
afficheren zelfs bij nauwkeurige
lezing verwai-ring ontstaat. Er is
uit af te leiden, dat de voorstel
lingen mede uitgaan van Strass
burger of dat dit circus iets met
Mullens te maken heeft. Het
wekt de indruk van een belan
gengemeenschap.
De directeur Jos Mullens werd
verder verboden om de naam
„Strassburger" op zijn programma
aankondigingen anders te bezi
gen, dan gebruikelijk is met de
overige artisten. Voorts werd hem
bij overtreding van het verbod
ten aanzien van de verwijdering
der reclamebilje,tten een dwang
som opgelegd. Tenslotte werd hij
veroordeeld tot betaling van de
kosten van het geding.
EEN BEETJE VERDER VAN HUIS gaan
we deze week, namelijk naar Marokko.
Daar heeft zich een sensationele omwente
ling voorgedaan, die gebeurtenissen in Irak
(Perzië) in de schaduw stelt.
De aanvankelijk Fransgezinde Sultan van Ma
rokko, Sidi Mohamed ben Joessef, is afgezet en
verbannen naar Corsica. De hoofden der stam
men hebben een opvolger aangewezen. Het is
de 72-jarige neef van de Sultan, Sidi Momamed
ben Moulay. De Franse regering, hoofd van het
land, dat het protectoraat over Marokko sinds
1912 uitoefent, hetgeen inderdaad betekent, dat
dit land rechten en plichten heeft ter bescher
ming, heeft grote belangen bij dit ook al woelige
Arabische land, dat een rol van betekenis speelt
op het politieke wereldtoneel. Het is daarom
interessant, de achtergronden van de jongste
gebeurtenissen eens na te gaan....
Als wij lezen, dat Frankrijk bereids heeft
gedreigd, de organisatie van de Verenigde
Naties (U.N.O.) te zullen verlaten, indien
deze of haar organen zich zouden inlaten, met
de kwesties, welke sinds enige tijd acuut in Ma
rokko aanhangig waren, en wij lezen daarnaast,
dat de landen van de Arabisch-Aziatische wereld
tegen de wijze, waarop de Fransen zich in de
Marokkaanse aangelegenheden hebben gemengd,
geprotesteerd hebben bij diezelfde Verenigde
Naties en reeds de bemiddeling van de Veilig
heidsraad hebben ingeroepen, dan begrijpt men
al, dat het hier niet om het afzetten en verban
nen van een Sultan alleen gaat. Weet men boven
dien, dat Amerika, dat overigens het protecto
raatsverdrag van Frankrijk ten aanzien van Ma
rokko nooit erkend heeft, in verband met de
aanleg van vliegvelden grote militaire belangen
in dit bruisende deel van Noord-Afrika heeft,
dan begrijpt men, wat al moeilijkheden er kunnen
komen aanstormen. En dan beseft men ook, dat
Frankrijk niet voor niets de meest krampachtige
pogingen heeft aangewend, om een vuist te
maken, hoewel het met zijn zwakke kabinet
nauwelijks een hand heeft. Afgedacht nog van
de problemen, welke het in het binnenland heeft
(inmiddels had)op te lossen wegens de enorme
stakingsmoeilijkheden en gelet bovendien op de
langzaam-slepende moeilijkheden in het Verre
Oosten, waar de situatie in Indo-China een groot
zorgenkind van de Fransen is
Vijfen twintig jaar geleden is de Sultan
Ben Joessoef met welgevallen door Franse
sympathie op de troon geklommen. Hij
was aanvankelijk een zwakke figuur, die zich ge
leidelijk aan min of meer verrassend als een man
van betekenis en kracht ontwikkelde. Hij had de
richting van de moderniserende krachten gekozen
in de zuiver-Arabische gemeenschap, die omtrent
drie millioen mensen telt. Van de totaal negen
millioen mensen in Marokko zijn er ruim vier
millioen Berbers, militante stammen, die meer
de bergachtige delen van het land bewonen. Dan
zijn er nog ruim anderhalf millioen Moren en
nauwelijks 500.000 Fransen en Isarëlieten. Strijd
en haat tussen Arabieren en Berbers en Moren
onderling was eeuwenlang het deel van dit land.
Oude feodale machten, tegenstellingen tussen
ciads en sjahs van de Berberstammen enerzijds,
en de Sultan en zijn hofhouding anderzijds, reli
gieuze groepen, moderne nationalisten in de
steden, koloniserende Europeanen, politiserende
machthebbers, behoren tot de verschillende en
elkaar dikwijls weerstrevende krachten, die een
bron van onrust zijn en ook Marokko maken tot
een speelbal van internationale politieke en diplo
matieke intriges en de grote strijd om internatio
nale belangen
Wie zal precier zeggen, wat oorzaak en
aanleiding geweest zijn tot het gevaarlijk
spel met vuur, dat zich in een korte spanne
tijds voor de ogen der verbaasde wereld heeft
afgespeelden welke rol de Franse Republiek
daarin heeft gespeeld. Dit zijn enige feiten: wij
zeiden reeds hoe de Sultan van Marokko gevaar
lijk lonkte naar de nationalisten en extremisten,
de partij die de Istiqlal genoemd wordt en waar
van nog pas door de Franse resident-generaal
Guillaume is verklaard, dat haar doelstellingen
vrijwel overeenkwamen met de programma's van
de communisten. (Let eens op, hoe de Sovjet-
Unie straks reageren zal op de houding van
voudig is te beweren, dat het besluit van Frank-_
rijk, om de zijde van de tegenstanders van de
Sultan te kiezen, uitsluitend ingegeven is door
conservatisme en kolonialisme van de alleroudste
soort. Berichtgevers van progressieve bladen, ook
in ons land, die het aldus voorstellen, en zo de
indruk wekken, alsof er groot onrecht geschiedt
tegen de vooruitgang, zijn vermoedelijk wel iets
te haastig in hun oordeel. Welke vooruitgang van
nationalistische activiteit is te verwachten, die
niet waakzaam blijft ten opzichte van uiterste,
heeft bijv. de ontwikkeling van Indonesië wel
geleerd. Sinds lang was de Pasja van Marrakesj,
een der invloedrijkste stammen der Berbers, een
vijand van de Sultan. (Feodale krachten tegen
nationalistische Arabieren, erfvijanden). Die
Pasja van Marrakesj, El Glawi (of Glaoui), heeft
met zijn stamhoofden en bestuurders vorige week
de Sultan afgezet als geestelijk hoofd van de Ma
rokkaanse godsdienstige gemeenschap....
Dat was, gelet op de tradities, voor het
regiem van Sultan Ben Joessoef, het begin
van het einde. Het geestelijk leiderschap
van mohammedaans Marokko was hem ontno
men, de rest zou nog een kwestie van tijd zijn.
Frankrijk poogde te „bemiddelen", maar de Fran
sen zijn niet zulke kinderen in de koloniale
politiek, dat zij niet zouden weten,- waar Abra
ham de Marokkaanse mosterd haalt. En zou, zo
wordt gemeld,, ernstige onenigheid zijn in het
Franse kabinet, waarin ook nog wel progressieve
krachten zitten die oog hebben voor dat deel van
de publieke opinie in de republiek, dat de moder
niserende krachten in Marokko wil ontzien. Maar
van de andere kant wist Frankrijk ook, wat er
feitelijk aan de hand was. Wij laten de verdere
beoordeling van de ontwikkeling der gebeurtenis
sen graag over aan de redactie van de afdeling
Buitenland, maar de Pasja van Marrakesj is (hoe
lang nog?) een vriend van Frankrijk en de stam
men der Berbers kwamen reeds naar de admini
stratieve hoofdstad van Marokko, Rabat, aange
rukt, om de „gedevalueerde" Sultan (die geen
Iman, geestelijk hoofd meer was immers) ook als
Frankrijk). Wij geloven, dat het even te een- wereldlijk vorst af te zetten, hetgeen derhalve
met geweld gebeuren zou en burgeroorlog tot
gevolg zou hebben.
In hoeverre deze nog zal kunnen worden
It voorkomen, zullen de komende dagen wel
snel leren. Nog heeft de Sultan aanhang in
enige belangrijke delen, vooral in de steden, van
Marokko en zo zal ook hier weer bewezen moeten
worden, wat er voor waars schuilt in de dikwijls
wel wat al te gemakkelijk verspreide mening,
■dat nationalisme en communisme een pot nat
zijn, hoezeer de praktijk ook vaak bewezen heeft,
dat dit werkelijk de waarheid is. Het gaat hier
natuurlijk niet alleen om materiële voordelen
van een verdrukte klasse e.d., maar de activi
teiten van de nationalisten (de Istiqlal dus) zijn
wel degelijk gericht op de bevordering van de
zelfstandigheid, op afschudding dus van het ko
loniale juk (der Fransen of welke Westerlingen
dan ook) op beknotting dus niet alleen van de
macht der koloniale Franse overheersers, maar
ook op de oude feodale macht van de stammen
en de stamhoofden der Berbers. Generaal Guil
laume heeft ingegrepen en de Sultan doen ver
bannen naar Corsica. Eigenlijk heeft hij dat niet
gedaan, zegt hij nu, de Marokkanen hebben het
zelf gedaan en de Franse macht in Marokko heeft
alleen een vliegtuig beschikbaar gesteld en bloed
vergieten willen voorkomen.
De bemiddeling van de Resident-Generaal
heeft er aldus toe medegewerkt, dat een
aan Frankrijk zeer onaangename situatie
sneller werd geliquideerd dan verwacht kor
worden. Resten de gevolgen:voor Frankrijk eer
mogelijke verdeeldheid in het kabinet, voor Ma
rokko de kans op een wellicht door Rusland aan
geblazen burgeroorlog, voor Amerika de moeilijk
heid, dat de publieke opinie daar weer verontrus
zal zijn over een sterke maatregel tegen de natio
nalisten, voor de V.N. nieuwe boosheid in di
Arabisch-Aziatische landen, die de wereldvred<
allicht bedreigd zien en dus daarin een motiei
vinden om de Veiligheidsraad tot ingrijpen t-
bewegen, hetgeen, gelet op de houding var
Frankrijk, tot nieuwe moeilijkheden in de kring
der Westelijke mogendheden aanleiding kar
geven.... Genoeg reden om de verdere ontwik
keling van deze affaire (hoezeer „ver van onze
deur") met belangstelling en niet zonder bezorgd
heid, tegemoet te zien
