Brandstofloze motor zette
Nederland op stelten
Dolfke liet
concurrenten stil staan
LOSSE PRAATJES
en LOSSE BLAADJES
acr
HiS
sleden
tnuseum
tierend
Wardenier, fantast of genie?
22-Jarige jongeman zorgde
voor de sensatie van 1934
Toen ook al
hete lucht?
De wereldkampioenschappen
J
Korreltjes
Donderdag 27 Augustus 1953
Pagina 3
crwnchtins
Joor het K.N.M.I.
ldig van Donder -
Vrij dagavond.
DAN ZON
7 Aug. Koude
.er en daar mist,
)og weer. Over-
met zonneschijn
re temperaturen,
wakke wind uit
htingen.
3 Purmerend
tal van jaren een
llectie arresleden.
idom van de be-
in Barend Cruijff
collectie zijn zeld-
emnlaren. Op ten-
;n bij andere daar-
gelegenheden, als
worden geëxpo-
zij steeds bijzon-
Er zijn er van het
ite Noordhollandse
ijn er van Friese
:rs, tot zelfs de
een der arresleden
en massief beeld
een stuk. Van een
e toog versierd met
van zeldzame
deze arresleden
anwezig de daarbij
dentuigen, behan-
dige bellen en an-
met al een zeld-
llectie, zo kostbaar,
el jammer zou zijn
iet nageslacht ver-
aan. Altijd bestond
deze collectie nog
uit Purmerend zou
dat zij van een
ssitie elders niet
keren, doordat men
jpen. Die vrees is
eggenomen. Het is
:rmerend's Museum
voldoende gelden
gen om deze uit-
tie aan te kopen,
merend's Museum
nog eens over een
t beschikt, zullen
daar geëxposeerd
i. Deze tentoonstel-
ker een grote aan-
zormen. Moge nu
ere huisvesting ko-
de hartewens van
iders volledig in
i. Niet in het minst
bejaarde Barend
e stellig een offer
rengen om op die
zame collectie voor
oehouden.
ijke Stand
Geboren: Ida
Srnsting en G. Be-
ie te Beemster;
J. van Straten en
le: Johannes P. M.,
E. Jonk. wonende
b A., zv K. Mole-
>osterlee, wonende
Aart Duif, oud
ana J. van Gelder,
erardus G. Lenior,
Diederika S. Gij-
r.
[aria J. Kuijt, oud
mote van Nicolaas
ina R. W. Roode,
Cornelis Koele-
lissport
IP. Zondag met
al er nogal wat
en zijn. De Nie-
igelsportvereniging
idstrijd op witvis
le aas gevist mag
elname staat voor
g seriewedstrii-
nde elftallen zul-
bekampen. t.w.:
Veld, D.T.S. uit
gobovs uit Heer-
N.V.V. Nw. Nie-
ig na afloop van
zullen de vetera-
V. een wedstrijd
iet veteranenelftal
Boys.
ijke stand
Geboren: Jo-
v. S. C. Entius en
Cornelis B.. z. v.
oom en M. van
d. v. H. A. van
W. van den Berg.
v. N. Bakker en
Margaretha M
rrdeman en E. M.
.nna C. Bruin, 45
■an Jacobus Mole-
L. Brouwer te
Spitse: M. Borg-
r en J. Leegwater;
e Oss en M. N.
e Blom en Aatje
Woldhuis en Jan-
rerkmeester
Morgen zal het 35
jn dat onze plaats-
A. Molenaar ken
ing van pastoor
dat hij met alge-
was benoemd «ot
l.K. Kerkbestuur,
aanvankelijk voor
niet beschikbaar
;ten stellen, heeft
lagen beraad zich
ng toch laten wei-
mag gezegd wor-
ichie 't Veld in de
heer Molenaar 'n
medebestuurder
nog heeft. Het zal
ige jubilaris van
collega's en van
le vrienden- en
niet aan belang
en.
Wardenier, uitvinder van de „brandstofloze motor", is
niet dood. Het „drama" Wardenier, dat in 1934 begon
en in datzelfde jaar nog op tragische wijze scheen te zijn
afgesloten, is in werkelijkheid nog niet afgedaan. Philips,
aldus Wardenier, werkt thans nog volgens hetzelfde
principe, als Wardenier in de dertiger jaren. Maar het
probleem, waarvoor Philips thans gevangen zit, was door
hem al opgelost. Hij zal nu gaan bewijzen, dat de prin-
cipe's, waarop hij heeft gewerkt inderdaad juist waren
Hij vertrouwt er op, deze motor binnenkort in Canada en
Zuid Amerika op de markt te kunnen brengen. De sensa
tie die in 1934 met deze brandstofloze motor samenging,
is hij echter nog niet vergeten. „Ik zal", aldus Wardenier,
die wij hebben bezocht, „wachten en t.z.t. bewijzen, dat
het waarheid was, wat ik beweerde".
Deze woorden doen onwillekeu
rig onze gedachten weer terug
gaan naar het jaar 1934. In begin
November van dat jaar nu 19
jaar geleden bracht een 22-
jarige jongeman uit Wolvega de
wereld in opschudding door de
mededeling, dat hii een brand
stofloze motor zou hebben uitge
vonden. Wolvega stond op zi.in
kop. Er zou een fabriek met
13000 arbeiders komen, de plaats
zou een wereldnaam krijgen, er
werden reeds grondspeculaties
gedaan en men sprak bijna ner
gens anders meer over, dan over
„de motor" van Wardenier. In
tussen was het met die motor
een geheimzinnige geschiedenis.
Niemand had hem gezien, nie
mand wist hoe hij werkte, de
hele zaak was gehuld in een
sfeer van geruchten en fantasie,
van grootse plannen en toekomst
dromen.
Persconferentie
Wanneer men nu twintig
jaar later navraag doet naar
al deze gebeurtenissen, blijkt
hoeveel indruk dit destijds heeft
gemaakt. Men weet zich dit alles
over het algemeen nog te her
inneren. als was het slechts en
kele weken geleden gelbeurd.
De geheimzinnigheid rond de
zgn. brandstofloze motor werd
nog verhoogd, door een perscon
ferentie in het gemeentehuis van
Weststellingwerf.
Wardenier verzekerde hier, dat
hii inderdaad een uitvinding zou
hebben gedaan, welke een grote
ommekeer op motorgebied zou
veroorzaken.
De motor behoefde niet door
benzine, noch door een andere
brandstof te worden gevoed. Op
welke wijze dan wel, moest voor
lopig nog een geheim blijven.
Aan onderhoudskosten zou de
motor niet meer dan f 25,per
jaar vragen. Onder toezicht van
rijksingenieurs, zo beweerde
Wardenier, is een proefmotor
vervaardigd en daarmede was
enkele maanden tevoren in Zwol
le met succes geëxperimenteerd.
De motor zou drie maanden lang
onafgebroken dag en nacht kun
nen draaien, zonder dat er iets
aan gedaan behoefde te worden
Er zouden twee fabrieken ge
bouwd worden met elk 13000 ar
beiders, één te Wolvega en één
in de omgeving van Amsterdam.
De toenmalige burgemeester van
Weststellingwerf, Mr Maas, deel
de mede, dat voor de bouw van
de fabriek te Wolvega de beno
digde grond wel beschikbaar zou
komen. Wardenier deelde ook en
kele technische details omtrent
de motor mee, welke de zaak er
echter niet veel duidelijker op
maakten. Bij aanwending van een
gelijk aantal P.K. zou met een
aanmerkelijk lager gewicht dan
dat van de gebruikelijke motoren
kunnen worden volstaan. Zijn
idee berustte niet op het zgn.
„perpetuum mobile", doch op het
bezuinigingsprincipe. Met dezelf
de energie zou nu een veel gro
ter effect bereikt kunnen wor
den.
Sensatie in Wolvega
Dramatische ontknoping
Het was te begrijpen dat deze
persconferentie heel wat tumult
veroorzaakte. Uit het buitenland
stroomden journalisten naar Wol
vega toe, de olie-aandelen op de
beurs zakten enige procenten,
personen met hooggespannen ver
wachtingen vonden felle sceptici
tegenover zich, die de uitvinding
als waardeloos veroordeelden.
Tegenover een verslaggever
van een der landelijke dagbladen
verklaarde Wardenier, dat zijn
motor op het volgende principe
berustte: Een grote hoeveelheid
lucht wordt samengeperst in een
ketel. Dit geschiedt door middel
van een gewone motor en gaat
aan het eigenlijke functionneren
van de brandstofloze motor voor
af. De samengeperste lucht wordt
naar de motor geperst, die een
aantal cylinders bevat, waarvan
de helft der zuigers naar boven
en de andere helft naar beneden
werken, net als bij de gewone
motor. Het grote verschil is ech
ter, dat de lucht, na de cylinders
gepasseerd te zijn, naar een
luchtledige kamer wordt gevoerd,
die luchtledig blijft doordat, door
middel van een zijdelingse druk-
compressor met tegendruk, de
lucht weer naar het reservoir
gevoerd wordt vanwaar zij eerst
is gekomen. Er heeft dus een
voortdurende circulatie plaats
van het reservoir met gecompri
meerde lucht naar de motor en
via de luchtkamer weer naar het
reservoir. Hoe dit technisch pre
cies in zijn werk ging, wou War
denier niet zeggen.
Deskundigen op motorgebied
hadden inmiddels, naar zij meen
den. aan deze verklaring al ge
noeg. om te bewijzen dat 'n der
gelijke motor toch wel op het
perpetuum mobilé-principe be
rustte en dus „onbestaanbaar"
was. Op 8 November 1934 volgde
een dramatische ontknoping:
Wardenier werd plotseling naar
een psychiatrische inrichting te
Groningen overgebracht. Naar
burgemeester Maas verklaarde,
voor de eigen rust en veiligheid
van de uitvinder. De geheimzin
nigheid rond de zaak werd hier
mede in de ogen van het publiek
groter dan ooit. De motor zou
nooit bestaan hebben, zo werd er
beweerd.
Maarer waren verschillen
de mensen die de motor hadden
zien draaien. De gemoederen
raakten hier en daar verhit en
het kwam zelfs even tot een be
toging tegen wethouder Muur-
ling, die er voor had geijverd om,
wanneer er sprake van een goede
uitvinding zou zijn, hier de ge
meente van te laten profiteren.
Agitatie van politieke tegenstan
ders is misschien aan deze actie
ook niet vreemd geweest.
Ongeveer een week na zijn
overbrenging naar Groningen
was Wardenier weer terug in
Steemwijkerwold. Men achtte
toen de bescherming blijkbaar
niet meer nodig. In Wolvega
keerde de rust inmiddels lang
zamerhand terug, er vielen nog
harde woorden in enkele ge
meenteraadsvergaderingen, ver
schillende personen betreurden
financiële stroppen, maar de toe
komstdromen over grote fabrie
ken, vliegvelden en dergelijke,
waren in rook vervlogen. Geble
ven was echter het mysterie rond
de „motor", waar niemand het
fijne van wist.
En dat mysterie werd ook niet
opgelost, toen enige maanden la
ter nieuwe sensatie werd ver
wekt. doordat Wardenier z'n mo
tor zou laten proefdraaien in
zaal Dracht te Wolvega. De be
langstellenden gingen onverrich-
terzake naar huis, want de de
monstratie ging niet door.
Na 19 jaren
De publicatie over de fabricage
van heteluchtmotoren, door Phi
lips en thans ook van andere
zijde, heeft ongetwijfeld bij velen
de geschiedenis van de motor van
Wardenier weer in herinnering
geroepen. En het is begrijpelijk
dat men zich ook hier en daar
heeft afgevraagd of Wardenier
dan misschien toch wel met iets
dergelijks bezig is geweest. We
vroegen oud-wethouder W. J.
Muurling, thans als opticiën te
Steenwijk gevestigd, naar zijn
mening.
„Ik weet nu eigenlijk nog nooit
wat ik er van moet zeggen", zo
zeide hij. Maar hij heeft „de mo
tor" zien draaien, zo bevestigde
hij ons. En hij niet alleen, maar
ook een tiental andere personen,
waaronder een fabrikant en
diens machinist, de notaris, de
gemeente-ontvanger enz.
Niemand mocht er aan komen.
Men zag het vliegwiel draaien,
maar hoorde geen normale mo
torgeluiden. alleen een soort van
zoemen, zoals bij een electromo
tor. Het was een geheimzinnige
geschiedenis en is dat altijd ge
bleven. zo vond de heer Muur
ling, die vooral de voortvarende
houding van de toenmalige bur
gemeester inzake de gehouden
persconferentie betreurde.
De heer Wardenier troffen we
thuis in de eenvoudige woning
van zijn zwager, waar hij ver
blijft.
Hij is thans ruim veertig jaar
oud en heeft, sedert de gebeurte
nissen in 1934 een moeilijke tijd
achter de rug. Tijdens de oorlog
is hij in het Duitse concentratie
kamp Buchenwalde zwaar mis
handeld en tengevolge hiervan
vele jaren lang ernstig ziek ge
weest. „Philips heeft mijn leven
gered", zo vertelt hij ons. De
Philipsmij. heeft hem vrij gekre
gen en met een auto uit Duits
land opgehaald en Wardenier is
hier vanzelfsprekend zeer dank
baar voor.
Op onze vraag, of hij destijds
op dezelfde principes werkte als
rr.en thans bij de nieuwe hete
luchtmotoren doet, antwoordde
hij bevestigend. „Maar", zo zegt
hij. „men zit nog met de moei
lijkheid dat bepaalde onderdelen
te heet worden. En dat probleem
was door mij toen al opgelost".
Sprekende over de gebeurte
nissen in 1934 zegt Wardenier
ons: „men heeft mij destijds ge
meen behandeld. Ik was. jong en
zonder enige zakelijke ervaring.
Ik heb teveel vertrouwen gehad
in anderen. Men heeft mij weten
te breken en vooral voor mijn
ouders heeft mij dat veel ver
driet gedaan".
Wardenier was destijds nog
niet klaar voor publicatie, zo ho
ren we. „En toch. als ze me die
nacht niet met een trucje naar
Groningen hadden gebracht", zo
vervolgt hij. „dan had ik, on
danks de geforceerde publicaties
de zaak voor elkaar gekregen,
mits medewerking van een goede
motorenfabriek was verkregen."
Wij vragen de heer Wardenier
of hij nog plannen met zijn mo
tor voor de toekomst heeft. „In
derdaad", zo luidt het antwoord,
„ik stel me voor de motor in
ZURICH, Woensdagavond IVa een verwoed duel van
bijna anderhalf uur met de eeuwige tegenstander Rogier
Quegent heeft Dolfke Verschueren uit Antwerpen van
avond laat op de Oerlikon baan zijn tweede wereldkam
pioenschap veroverd. Over de beboste heuvels die de
rikfenopakdeCam\tktenteZUb?;ngmen,1 grootste stad van Zwitserland omkransen, klonk de Bra-
speciaal voor de grote gebieden banconnc voor de Belg die het meesterstukje van zijn
landgenoot Linard uit de twintiger jaren had nagedaan
in twee opeenvolgende jaren de hoogste stayerstitel ver
overd.
NÓG EEN
HETELUCHTMOTOR
Nu er de laatste tijd nogal
veel te doen is over de con
structie van een nieuwe hete.
luchtmotor, leek het ons ter
informatie van onze lezers
dienstig eens iets te vertellen
over het project-Wardenier.
Deze man een veel
omstreden figuur ontwierp
al in 1934 een heteluchtmotor
en hij is er nog steeds mee
bezig. Naast Philips en naast
de voorlopig nog naamloze
uitvinders, over wier ontwerp
wij regelmatig schreven en
schrijven, dus WARDENIER.
waar men zonder electrisch licht
eit en dan als een motortje voor
stroomvoorziening. Ik wacht nu
hiervoor de beste gelegenheid af.
Dit wachten is niet een gevolg
van technische of financiële
moeilijkheden, maar de moge
lijkheid moet er zijn dat 't wer
kelijk als een massa-artikel, be
reikbaar voor het gewone volk,
kan worden vervaardigd. Een
motortje voor stroomvoorziening
mag volgens mij niet boven de
f 150,komen."
Dus U zet toch door met uw
vinding? „Ja, ook al zal het me
geen cent winst opleveren, ik
zet er mee door en ik zal laten
zien dat ik on deugdelijke prin
cipes heb gewerkt".
We merken op. dat met dat al
de zaak voor ons nog steeds even
mysterieus blijft. „O nee", zegt
Wardenier, „er is werkelijks niets
mysterieus aan."
Met ieder die op een eerlijke
en serieuze manier met mij over
de fabricage wil onderhandelen,
ben ik bereid dit te doen. Ik ben
er niet bang voor. Maar ik wil
niet een herhaling van 1934 en
ben dus voorzichtig. En zo ver
laten we de heer Wardenier die
in 1934 eens gezegd moet heb
ben: „Wat thans het paard voor
ons betekent in verhouding tot
de explosiemotor, dat zal eens
de explosiemotor voor ons bete
kenen in verhouding tot een
nieuw systeem motoren.
We verlaten Steenwijkerwold
zonder de motor van Wardenier
te hebben gezien. Nog een poosje
geduld, heeft de uitvinder ons
gezegd en we zullen dus maar
afwachten of de heer Wardenier
inderdaad zijn motor voor de
stroomlevering nog eens op de
buitenlandse markt weet te bren
gen. hd
Met ijzingwekkende rushes
van een kilometer en langer en,
met fanatieke sprints en soepele
temporitten had hii het offensief
van twee Fransen weerstaan.
Want Quegnent had in z'n der
tien jaar oudere landgenoot Hen
ri Lemoine een handlanger ge
vonden, die de jolige Antwerpe
naar de greep naar diens tweede
titel tot in de allerlaatste kilo
meter heeft trachten te verhin
deren.
Een prachtige winnaar, Dolfke
Verschueren. Een. die van de
eerste ronde af door de Italiaan
Martino en de Zwitser Besson al
krampachtig z woegden om de
rol van hun gangmaker te grij
pen. naar voren stormde. Door
het lot aangewezen om als laat
ste der zeven finalisten te star
ten had de Belg na minder dan
een volle ronde al drie man ach
ter zich ligeen: Martino, Lemoine
en Besson. Voor de eerste volle
kilometer was afgelegd nam hij
al de stevige tweede plaats in
achter de Duitser Schorn. De
stampvolle tribunes verheugden
zich al in het vooruitzicht van
nieuwe recordverbeteringen.
Verschueren is na zijn fameuze
race van Zaterdag een begrip ge
worden in Zürich. Doch deze fi
nale zou te veel eisen van de
tactiek der stayers om aan re-
cordbrekerij toe te komen. Dat
bleek na ruim tien kilometer.
Uit zijn in kermiscourses geharde
„draaitempo" schakelde Ver
schueren plotseling over naar 'n
nog hogere versnelling, 'n Vluch
tige zijwaartse blik van zijn
gangmaker Ville was het sein.
Dolfke ging de kop veroveren.
Schorn vocht terug als een be
zetene en lag met de allure van
een sprintkampioen pjat over 't
stuur gebogen. Maar niets baatte
tegen de volmaakte stayerssprint
van de kleine Belg. Hoog door
de steile bocht gierde hij langs
de Duitser heen: dubbelde tege
lijk Michaux, die van zijn oor
spronkelijke tweede plaats naar
de achtergrond was afgezakt, en
zette zich om zijn leiderspositie
te verdedigen. Achter Verschue-
Amsterdam maakt zich op om
Koningin Juliana en Z.K.H.
Prins Bernhard binnen haar
muren te ontvangen. Het Pa
leis op de Dam. waar het Ko
ninklijk Paar zal verblijven,
krijgt een extra schoonmaak
beurt.
ren was Quegnent mee ten aan
val getrokken.
De Fransman die vorig jaar de
eerste was om aan de ononder
broken overwinningenreeks van de
wereldkampioen een einde te stel
len en die in zijn series spelender-
wns naar de eerste plaats was ge
sneld nam nu de handschoen tegen
zijn grootste rivaal op. Van de 25e
tot en met de 100ste kilometer zou
b:' Verschueren blijven bestoken.
Elke tiende ronde versnelde de
Fransman het tempo of demar
reerde hij zelfs. Soms kon hij tot
op 5 meter van de Belg komen,
meestal waren het er tien of vijf
tien, want Verschueren accepteer
de openlijk het duel en voerde
telkens opnieuw het tempo op.
Lemoine, die een ronde verloren
had door al te driest met Besson
op te rukken toen de Zwitser
poogde zijn achterstand goed te
maken, hielp Quegnent een hand
je. De listige gangmaker Pasquier
zorgde er steeds voor op korte
afstand voor de leider te blijven,
zodat deze „in de wind" kwam te
liggen. Zo, van voren belemmerd
door Lemoine en daarbij voortdu
rend bestookt door Quegnent,
moest Verschueren zijn wereld
kampioenschap bevechten. Doch
de sterkste zou in deze ongelijke
strijd zegevieren. Terwijl de titel
houder een enkele keer van het
zadel moest om zijn tempo op te
voeren en slechts een keer een
fractie van een seconde van de
rollen werd losgeslagen moest
Quegnent tot vijfmaal toe breken
met zijn gangmaker. Weliswaar
herstelde de jonge Fransman zich,
doch telkens moest hij zichtbaar
te diep in ziin krachtenreservoir
grijpen. Drie kilometer voor het
einde waagde hij zich aan een
niets ontziende aanval. Knetterend
kwam zijn gangmaker tot in het
spoor van Verschueren, doch weer
triompheerde de opperste kwali
teit. Met een enorme rush, die alle
overigen als het ware deed stil
staan, vloog Verschueren uit zijn
laatste kilometer naar de verlos
sende eindstreep. De wereldtitel
was ten deel gevallen aan de enige
die er aanspraak op mocht maken.
Britten laten
oorlogsmisdadigers vrij
BONN, 26 Aua. De Britse
autoriteiten in Duitsland hebben
Woensdag negen Duitse oorlogs
misdadigers uit de gevangenis te
Werl in Westfalen ontslagen.
ONZE MUNT r
De vraag is weer ac- I
tueel, of we weer zilve-
ren guldens en rijks- I
daalders zullen krijgen. J
De Regering heeft ter- I
zake een wetsontwerp
ingediend en de Tweede I
Kamer heeft er onlangs t
Voorlopig Verslag over
uitgebracht. De menin- papiergeld van allerlei
gen bleken nogal ver- soort)> zou dan weüs_
aeeld te zijn. Sommigen waar verdwijnenmaar
vinden het een gemak. de ^dïkke huuV> zou
om het maar oij de pa- f0Ch blijven. Intussen is
piertjes te houden. e zilveren gulden van
Want dat zilver is zo vroeger intrinsiek niet
zwaar en van dat papier meer e gulden van nu.
kun je gemakkelijk een Maar dat heeft andere
hoop meedragen. Dit redenen. Vandaar dat
laatste is natuurlijk al- 00j^ qedachte qe-
mt
terwijl ze bezig is met het
tellen en sorteren van
bloembollen, nl. Rem-
brandt-tulpenbollen. Na
het Melkmeisje van Ver-
(2.5 c.m. lang) was gelei
delijk gezakt en in de buik
van Horace terecht geko
men. Toen kreeg hij, drie
jaar geleden, buikpijn,
meer hebben we nu het Onlangs is de kogel ver-
Bollenvrouwtje van Rem- wijderd
brandt!
Jehudi en de clown
Op een vrije avond tus
sen twee Kurhausconcer-
ten door wilde de beroem-
leken.
Geluidloze
metaalbewerking
In de Verenigde Staten Merkwaardig?
is een nieuw soort gereed-
sade. noch door of namens
de Italiaanse regering.
Deze begroeting vond
eerst twee dagen later
plaats, toen Mossadeq ge
vallen was!
Deze houding herinnert,
zo lezen wij in de Twentse
Crt., aan die van het
Franse staatsblad „Le Mo-
niteur" in Napoleons da
gen. Toen de grote veld
heer weer, van Elba ont-
*i vlucht, op de Franse kust
i j f. landde, meldde het blad
gevolg van de uitbarsting dat „de tyran was uit_
ontstond ook een veertig gebroken". Toen Napoleon
meter hoge vloedgolf, die jn het Rhónedal was,
tot de verwoesting veel schreef het staatsblad „dat
bu droeg en er de oorzaak Bonaparte oprukte". En
van werd. dat grote stuk- toen hij Parijs naderde
ken van de West-Javaanse luidde het bericht: „Zijne
kust een groot kerkhof ge- Keizerlijke Majesteit na-
voorkwam.
leen maar een argument opperd js om jn gjfc ae_ de violist Jehudi Menuhin schap uitgevonden voor
Ajr, nsilnilelsansinn Ais, Hipt PPT) aantal xrripnHon hpf ffpliiiHlnrvc: tipwprlrpn
voor de gelukkigen, die vai naast de gulden en
deze hoop bezitten. Ve- de rjfcS) een zilverstuk
len vinden die papier- van vijf guiden
in te
tjes, precies gezegd, voeren!!
maar vies en de vraag is
dan ook gesteld, of er Eieren
niet een middel te vin- uiteraard vindt „Boer
den is, zilverbons beter en Tuinder" het een pret-
tegen vuil bestand te
met een aantal vrienden
van de circuskunst genie
ten. Hij toog naar het cir
cus Strassburger, dat in
Scheveningen staat. Menu
hin verklaarde verrast te
zijn over de muzikale pres
taties van een der Ribati's,
de drie Nederlandse
clowns. De bewuste clown
het geluidloos bewerken
der hardste materialen.
Uiterlijk lijkt het apparaat
veel op een kleine boor-
Is het niet merkwaardig,
zeggen sommige mensen,
dat vele vooraanstaande
Oosterse figuren, die een
politiek voeren of een of
dert de hoofdstad en zijn
trouwe onderdanen maken
zich gereed om hem ju
belend te ontvangen". Éen
kwestie van karakter!
Als de kat
doen zijn. Dat argument
heeft geen reden van
bestaan meer, als men
zilvergeld gaat invoe
ren. Er blijven dan nog
genoeg briefjes over, zo is het gevolg van de mil-
van tien en vijfentwin- Jioenenuitvoer o.a. dat de
tin om van honderd en b?nnenlandse prijs van de
tig, om van nonaera en eieren stijHt en dan kl.ifHen
meer en van duizend we het bekende cirkeltje:
maar niet te spreken! er wordt in het binnenland
Die zouden wij, terwille r omsezet. Na-
tuurlijk brengen allerlei
van de hygiene, wel omstandigheden mede, dat
graag tegen vuil be- wij bepaalde (agrarische)
schermd willen zien! Al artikelen moeten uitvoe-
-.,,17™ ,.„7™ ren en ae consequenties
zullen velen maar een van onze onvermijdelijke
enkele keer in de gele- in- en uitvoerpositie zullen
genheid zijn, zich daar- wij moeten aanvaarden.
over te eraeren Wii M.aai' dat de Britten onze
over ie ergeren wij eities eten en wl] er naar
zouden toch wel voor kunnen kijken, is toch
zilvergeld willen plei- wel sneu
ten. De invoering van
tig bericht, dat Engeland deeft trouwens eindexa-
7'/.millioen eieren koopt ^s^^onum._m_et
van ons. Hoewel er on
langs millioenen eieren te
veel waren en een geestig
tekenaar de oplossing aan
gaf in het verstrekken
van meer.„uitsmijters'
veei op een Kieine poor- pontiex voeren ot een oi l l
machine, doch men is ook ander streven van cultuur
en ander geestelijk niveau
beoefenen, gericht tegen
de Westerse beschaving en
op verdieping van de kloof
tussen Oost en West. de
hoogste studies hébben ge
maakt en hun kennis heb
ben verworven in Europa
voornemens andere mo
dellen te fabriceren. Het
apparaat bevat als be
langrijkste onderdeel een
stalen staaf, die per so-
conde 27.000 maal heen en
weer trilt; de afstand
viool als hoofdinstrument waarover deze heen en
en hij deed uiteraard nog weer beweegt, is maximaal of Amerika? Is dat eigen
eens extra zijn best toen 1/40 mm. Het uiteinde van lijk, op de keper be-
hii hoorde, dat zijn be- de staaf bevat een zeer fijn sehouwd, wel zo eigenaar-
roemde collega aanwezig uiterst hard slijpmiddel, dig? Het intellect van
was! dat met water is aan
gemengd. De te bewerken
Hoge poes materialen worden voort
durend iets geraakt. De
Op de hellingen van dé fijne slib trilt met de
Matterhorn, op meer dan staaf mede en met zulk
4000 M. hoogte, hebben een snelheid, dat de parti-
berggidsen een huiverend keltjes voldoende energie
poesje aangetroffen. Zij verkrijgen om bijv. ainico,
konden het weer veilig en de harde grondstof voor
wel in de bewoonde we- permanente magneten,
reld terug brengen. Ver- snijdmetalen, kwarts, edel-
moed wordt, dat het dier stenen, met succes te be-
mee genomen is door een werken. Het materiaal siteiten nog voor positiefs
bergbeklimmer, die op wordt onder de staaf en te leren aan de Oosterlin-
juist hieraan rakend, vast- gen? Zij weten wel, dat
gezet. Het apparaat blijkt de geest boven de stof, het
nauwkeurig en snel te eeuwige boven de tijd
functionneren.
Java, India, Perzië (Iran)
Egypte enzovoorts, stu
deert behalve aan hoge
scholen in het eigen land,
ook nog te Londen, Parijs,
Washington en soms ook
Nederland! Zij blijven,
ondanks hun brede oplei
ding, even anti-Westers als
hun ongeletterde land
genoten. Want wat hebben
die ontkerstende, materia
listisch ingestelde univer-
zijn tocht verongelukte.
zilverbons is indertijd
een noodmaatregel ge
weest en men vertelt
ons, dat de nood al voor
een groot deel óver is
Bol len vrouw
Uniek is het geval van
mej. T. Mantel in Aven-
Kogel uit 1918
Drie jaar geleden ont
dekte een dokter op Ramp herdacht
klachte van Horace Golds- 1
worthy uit Walthamston
bij Londen, in de buik van
ziin patiënt een kogel.
Deze had toen al 32 jaar
In Los Angelos was een
vergadering in het gebouw
van de Grote Club. De
burgemeester zou het
woord voeren, vermoede
lijk over het belang van de
openbare veiligheid, maar
dat is niet zeker.Wel
is zeker, dat er een lunch
was waarbij de commissa
ris van politie als tafel
president fungeerde. De
Sheriff en de officier van
Justitie waren gasten op
het feest. Toen de cassière
van de Club, die niet ge
nodigd was, het gebouw
verliet, terwijl binnen het
algemeen welzijn en de
publieke veiligheid .,met
het wijnglas in de hand"
werden gediend, werd zij
beroofd van 233 dollar!!
Intussen was een dood
gewone voorbijganger
pienter genoeg, om de aan
valler neer te slaan en aan
het niet-feestende deel van
de politie uit te leveren.
horn. Zij is in ons land de in het lichaam van Horace
enige dame, die op de
Haarlemse bollenbeurs
gezeten. In 1918 kreeg hij
een schot aan het Franse
Het was gisteren 70 jaar
geleden, dat de uitbarsting
van de Krakatau de we
reld verontrustte. Deze
vulcaan eiste in haar
noodlottige werking een Karakter
enorm aantal slachtoffers.
gaat. maar de sfeer aan de
Westerse universiteiten Allemaal verkeerd
heeft de Oosterling ge
leerd, dat de Westerse
„superioriteit" slechts ma
terieel is en dus op de
duur niet houdbaar in de
geestelijke strijd.
TJ-.. owiwu uuu uvL i. luiiov- vuuiin aaiuai üiaLiituiiClö.
wy lazen ook van het transacties uitvoert voor front en men vermoedde Enorm? Wat zegt dat? Er Het rad
bezwaar, dat zilvergeld eigen rekening en risico.
Zn is de enige, die erkend
zo zwaar is, tenminste,
als men er veel van
moet meedragen. Het
oude idee van „het
dikke boekje" (met veel
is als „koopman" in bol
len en ze is naar algemene
erkenning bovendien wat
mans". Wij hebben van
haar een plaatje gezien,
waarop ze staat afgebeeld,
een vleeswond. Maar al
die jaren was er een ko
gel in het inwendige van
de man gehuisvest en hij
had er, wonderlijk genoeg
nooit iast van gehad. De
wond zat aanvankelijk aan
de rug, maar de kogel
werden door de hete lava
uit de beruchte vulkaan in
Straat Soenda ongeveer
drieduizend kampongs ver
woest en er gingen 36.417
mensenlevens verloren.
36.417!! Het was de groot
ste vulkaanramp die ooit
van avontuur
Een zakkenroller in
New Jersey in Atlantic
City rolde de verkeerde
zak, op de verkeerde
plaats en op het verkeerde
tijdstip. De zak: zat in het
jasje van een slapende
vagebond en 'bevatte
slechts twee dollarcent. De
der wereldhistorie draait plaats: een bank van een
vol grillige verrassingen,
en de Sjah van Perzië zal
zijn (wankele) troon weer
bezetten. Toen hij op zijn
vlucht te Rome arriveerde,
werd hij noch verwelkomd
door de Iraanse ambas-
busstationnetje, recht te
genover een politiebureau!
Het tijdstip: precies het
ogenblik, waarop een
agent uit het raam van
zijn bureau keek. De zak
kenroller zit nu in de cel
Ingrijpen
Het grote bedrijf van
Philips is voornemens,
grote fabrieken te gaan
vestigen in Nijmegen en Zwol
le. Dat is een goed teken. Het
bewijst, dat de industrialisa
tie voortgang maakt op de
juiste wijze, nl. volgens het
principe van industrie-sprei-
ding. Het bewijst bovendien,
dat er gemeenten zijn, die be
grijpen, dat zij in de industria
lisatie een taak hebben. Na
tuurlijk moet dit op zakelijke
basis geschieden en het zou
niet juist zijn, indien er een
bepaald „wilde concurrentie"
zou ontstaan tussen gemeenten
die er allemaal wel op uit zijn,
om een deel van „de buit" te
bemachtigen en daarbij dan in
onredelijke, laat staan oneer
lijke concurrentie zouden ver
vallen. Gezonde concurrentie
kan echter ook hier geen
kwaad en daarom hebben wij
bezwaar tegen een pleidooi in
het „Vrije Volk", dat „ingrij
pen van de centrale Overheid,
met het doel, de concurrentie
binnen de perken te houden,,
bepleit. Dit naar aanleiding
van het voornemen van de ge
meente Zwolle, om aan Philips
een stuk industrie-terrein te
verkopen tegen een prijs, die
nog beneden de kostprijs ligt.
Wij zien daar geen bezwaar
tegen. Vele gemeenten trach
ten industrie aan te trekken,
door, op verschillende manie
ren te „subsidiëren". Zolang
dit binnen de perken blijft,
zonder dat vadertje Staat hier
gaat ingrijpen, dient dat in
grijpen achterwege te blijven.
Laat asjeblieft het restje van
de gemeenschappelijke zelf
standigheid van autonomie
durven wij al haast niet meer
te spreken) in tact. Indien er
onoirbare dingen gebeuren,
moet het normale toezicht
van hoger gezag voldoende
zijn, om daar tegenin te gaan.
Mislukte eenheid
De jongste ervaringen in
West-Duitsland met be
trekking tot de positie
van de Katholieke arbeiders in
de Duitse (socialistische) Een
heidsvakbeweging, hebben ten
overvloede de onhoudbaarheid
van deze eenheid, die een door
braak op sociaal gebied beoog
de, nog eens aangetoond. Al
eerder was gebleken, dat de
sociaal-democraten volkomen
de lakens uitdeelden in dit
Eenheidsvakverbond, dat de
socialistische opvattingen hier
in overheersten en dat de
denkbeelden van de christe
lijke maatschappij-gedachte,
geen kans hadden. Onlangs
heeft de Eenheidsvakbond par
tij gekozen in de huidige ver
kiezingsstrijd en dit heeft bij
de Katholieke groep de maat
doen overlopen. Er is nu een
comité opgericht, dat practisch
de uittreding van de Katho
lieken uit het socialistisch ver
bond voorbereidt en uit de
geestdrift, welke bestond in de
bijeenkomst, die aan deze
plannen was gewijd, kan wor
den afgeleid, dat het de Ka
tholieke arbeiders volkomen
ernst is. Dit geval is ook leer
zaam buiten de grenzen van
W est-Duitsland, waar men,
hetzij op politiek of op socia
listisch gebied naar doorbraak
streeft. Het is nl. duidelijk, dat
zulke doorbraken principieel
onhoudbaar zijn. Het gaat om
de socialistische opvattingen te
doen zegevieren, en dergelijke
opvattingen mogen dan al nu
en dan bepaalde christélijke-
sociale denkbeelden zeer na
komenals puntje bij paaltje
komt, blijken er zovele en zo
diepe verschillen te zijn, dat
een gemeenschappelijk uit
gangspunt tot de illusies be
hoort.
DE ENGELSE LEAGUE
LONDEN, 26 Aug. De uitsla
gen van de wedstrijden gespeeld
voor de Engelse league luiden:
Eerste divisie:
B. Wanderers-Middlesbrough 3-2
Huddersf. Town-Cardiff City 2-0
Liverpool-Newcastle United 2-2
Manch. United-W. B. Albion 1-3
Preston North E.-Sheff. Wedn. 6-0
Sunderland-Wolv. Wanderers 3-2
Tottenham Hotsp.-Charlt. Ath. 3-1
Tweede divisie:
Lincoln Cit.v-Bury 0-0
Luto Town-Notts Forest 0-1
Derde divisie Zuid:
Bournemouth-North. Town 2-1
Brighton and Hove-Leyton O. 2-1
Exeter City-Colchester United 1-2
Gillingham-Coventry City 2-0
Ipswich Town-Torguay United 2-1
Norwich City-Queens Park R. 2-2
Reading-Southend United 2-0
Swindon Town-Aldershot 3-1