Kwestie Triëst zet
Italianen in vlam
3000 arrestaties
in West-Duitsland
Tussen Engeland en Egypte
schijnt overeenkomst nabij
Gespannen verhouding
met Joego-S
Sovjets weigeren opnieuw
overleg over Oostenrijk
Deining om bankbiljetten
van Flying Enterprise
Dagblad
voor
Alkmaar
en omgeving
Twee divisies naar de grens:
oorlogsschepen onderweg
Prinses Wilhelmina
Nieuwe aardbeving
in Griekenland
Prinsessen komen
vandaag niet
Communistische agitators mei geld
en vlugschriften uit het Oosten
Isbrandtsen verbaasd; vervoerde 't schip
Duits vluchtkapitaal?
Café-bezoeker in
de rug gestoken
Soldaat Rigden weer terecht:
in Engeland in arrest
NOORDHOLLANDS i
Abonnementsprijs ƒ6,20 per kwartaal, ƒ2,07 per maand, ƒ0,48 per
week, inclusief incasso. Advertentie-tarief per editie 16 ct per mm,
minimnm 2,50; in alle edities 26 ct per mm, minimam 4,
familieberichten 20 ct, resp. 30 ct per mm. Bij contract belangrijke
korting. Directeur: E. J. M. Stumpel. Hoofdredacteur H. N.
Smits. Bankrelatie: Ned. Credietbank. Kantoren: Hoorn, Draaf-
singel 59, tel. 4243 en Grote Noord 77, tel. 4362 K 2290; Alkmaar,
Ritsevoort 52, tel. 2046 K 2200; Den Helder, Keizerstraat 89, tel.
2800 K 2230; Schagen, CM. Gracht 39, tel. 459 K 2240.
Buiten God is 't nergens veilig (Vondel)
Maandag 31 Augustus 1953 - 49e Jaargang - Nummer 12869
ROME, 30 Augustus Het reeds sinds lang tussen Italië
en Joego-Slavië bestaande geschil over de toekomst van
Triëst en het gebied rond deze stad heeft in het afgelopen
weekeinde tot een zeer gespannen verhouding geleid.
1 oor het komende weekeinde wordt een ernstig toene
men van de spanning verwacht. Aanleiding daartoe was
een verklaring van het semi-officiële Zuid-Slavische
nieuwsagentschap „Joegopress", dat volgens Italiaanse
hericliten Vrijdagavond zou hebben gezegd dat Joego-
Slavië inzake Triëst „zijn geduld verloren" had. Men
heeft dit in Italië zo opgevat, dat Joego-Slavië zou kunnen
overgaan tot annexatie van de zone B het door Zuid-
Slavië bezette gebied van Triëst.
In Rome ontstond grote opwin
ding over de verklaring van „Joe
gopress". Premier Giuseppe Pella
riep Zaterdagmorgen een spoed-
conferentie bijeen met zijn minis
ter van Landsverdediging Taviani
en de chef van de staf van het
leger generaal Marras naar aan
leiding van de vrees dat Tito zou
kunnen beproeven 't geschil inza
ke Triëst met geweld op te los.
sen. Onmiddellijk na dit onder
houd, dat twee uur duurde, sprak
Pella met de Britse ambassadeur
Sir Victor Mallet, ambassaderaad
Elbridge Burbrow van de V.S. en
met de Franse zaakgelastigde.
Pella zeide de drie Westelijke
diplomaten, dat een eventuele stap
van Tito tegen Triëst noodlottige
gevolgen voor de Italiaanse open
bare mening met zich zou mede
brengen. Ook drong hij aan op
bemiddeling door de drie Weste
lijke landen om een crisis te ver
mijden.
De Italiaanse regering zond 'n
protest naar Belgrado en 'n nota
aan de landen van het Atlantisch
Pact, waarin tegen een eventuele
annexatiepoging van Joego-Slavië
wordt gewaarschuwd. De voorpa
gina's van de bladen te Rome be
vatten alarmerende artikelen,
De verjaardag van H.K.H.
Prinses Wilhelmina gaat van
daag Nederland niet onge
merkt voorhij. Op vele plaat
sen hangen de vlaggen als be
wijs daarvan uit.
Maar naast dit uiterlijk ver
toon klopt in menig hart de
herinnering aan grote momen
ten in een rijk leven van een
gevierde Vorstin.
Menigeen spreekt over de
31e Augustus als over Ko
ninginnedag, die vijftig jaren
lang een nationale feestdag ge
weest is, steeds stijgend in
waarde, in omvang van alge
mene vreugde, herdenking en
dankbaarheid.
De 31e Augustus is niet meer
de Koninginnedag, maar wat
gebleven is en blijft, dat zijn
die gevoelens van blijdschap
en dank, van warme toegene
genheid en medeleven met „de
oude Koningin".
God schenke Haar nog vele
jaren temidden van het volk,
dat altijd Haar volk blijven zal.
waarin de uit Belgrado ontvangen
berichten werden geïnterpreteerd
als een bedreiging met zodanige
annexatie.
De bladen meldden vandaag dat
gepantserde Italiaanse eenheden
naar het gebied van Gorizia bij
Triëst waren gedirigeerd en dat
Italiaanse oorlogsschepen uit Zuid-
Italiaanse bases aan de Adria-
tische Zee eveneens naar Triëst
koers zetten. Volgens radio-Bel
grado waren gedurende de nacht
twee Italiaanse divisies van Udine
naar het grensgebied overgebracht
en patrouilleren Italiaanse tanks
in het gebied van Gorizia.
Volgens Belgrado was het doel
van Rome's nieuwste anti-Joego-
Slavische campagne, „het kweken
van een oorlogspsychose." Een
woordvoerder van het hoofdkwar
tier van het Italiaanse leger te
Udine heeft daarentegen verklaard
dat de in de nacht waargenomen
troepenbewegingen deel uitmaak
ten van de gebruikelijke zomer-
oefeningen van het leger.
In diplomatieke kringen te Lon
den is men van mening dat het
geschil vredig zou aflopen, tenzij
door incidenten de gemoederen
in beide landen zouden worden
verhit. Men geloofde niet dat Tito
van plan was tot annexatie over
te gaan en Westelijke diplomaten
te Rome hebben er zelfs hun ver
bazing over uitgesproken, dat het
nieuws van een verandering in de
Zuid-Slavische houding t.o.v.
Triëst als aankondiging van een
annexatie was opgevat.
Het officiële Zuid-Slavische pers
bureau „Tanjoeng" zeide Zondag,
dat in Zuid-Slavische regerings
kringen de Italiaanse berichten
over een aanstaande annexatie
van de zone B, als een „beraam
de provocatie" worden beschouwd.
Twee Zuid-Slavische bladen „Bor-
ba" en „Politika," zeiden in hun
hoofdartikelen dat Zuid-Slavië te
lang over Triëst zijn stilzwijgen
had bewaard in de hoop op een
compromis, maar dat alleen Italië
hiervan voordeel had gehad. Vol
gens de plv. Zuid-Slavische Mi
nister van Buitenlandse Zaken,
Bebler, probeert Italië Triëst en
een deel van de Sloweense kust
streek bij zijn gebied te voegen.
Helaas vindt het hierbij steun van
de Brits-Amerikaanse autoriteiten
in Triëst. Bebler sprak te Idrija
in Slovenië bij de onthulling van
een monument voor 300 verzets
lieden, die in de strijd tegen de
Italianen zijn gesneuveld.
(Zie vervolg pag. 5)
ATHENE Drie nieuwe aard
schokken hebben Zaterdag in
Argostoli, de hoofdplaats van het
Griekse eiland Cephalonia, de
huizen, die nog overeind stonden
na de jongste aardbeving, doen
instorten. De schokken werden
gevolgd door een hevige storm
met zware regens, die de oogst
geheel vernielden.
De Griekse regering heeft be
kend gemaakt, dat de bevolking
van de door aardbevingen getrof
fen Ionische eilanden helaas de
winter in tenten zal moeten door
brengen, aangezien de middelen
ontbreken om snel woongelegen-
heden op te bouwen.
Door de hevige stormen die
Cephalonia Zaterdag teisterden
zijn echter ook de tenten en on
derkomens van de bevolking in
Argostoli vernield, evenals hulp
goederen, die op het strand lagen
opgeslagen.
2.500 naar het Griekse vasteland
geëvacueerde eilandbewoners
hebben Zaterdag geprotesteerd
tegen een besluit van de rege
ring om hen terug te zenden. Zij
gingen 's ochtends in hongersta
king, doch beëindigden deze later,
nadat de Bisschop van Patras had
beloofd, de regering te zullen
verzoeken het terugzenden uit te
stellen.
Vliegtuig heeft
motorstoring
AMSTERDAM, 31 Aug. De
prinsessen Beatrix en Irene, die
hedenmorgen vroeg uit Amerika,
waar zij een vacantie hebben
doorgebracht, werden terugver
wacht. zullen vandaag niet aan
wezig kunnen zijn bij de viering
van de verjaardag van Prinses
Wilhelmina. Het lijntoestel van
de K.L.M.. de 4-motorige DC-6
„Prins Bernlhard". dat de beide
prinsessen naar ons land zou
vliegen, heeft namelijk door mo
torstoring ernstige vertraging ge
kregen. Wel is het gisteravond
uit New York vertrokken, doch
op het vliegveld Gander bleek
het nodig, dat het werd gerepa
reerd. Hoe lang de reparatie zou
duren, was vanochtend op Schip
hol niet bekend, doch men hield
rekening met een vertraging van
minstens tien uur.
LONDEN De Sowjet-Unie
heeft een Westelijke uitnodiging
om vandaag besprekingen te Lon
den te voeren over de kwestie
van een staatsverdrag met Oos
tenrijk verworpen.
In een nota, die Vrijdag te
Moskou werd overhandigd aan de
Amerikaanse, Britse en Franse
ambassadeurs, werd verklaard,
dat de jongste Westelijke nota
over Oostenrijk, niet bevredigend
was voor de Sowjet-Unie, o.a.
omdat het verkorte Westelijke
ontwerpverdrag niet zou zijn te
ruggenomen.
Dit motief heeft te Washington
verbazing gewekt. Een woord
voerder zei, dat de drie Weste
lijke mogendheden reeds besloten
hadden het verkorte verdrag in
te trekken als de Sowjet-Unie be
reid was de Londense vergade
ring van plaatsvervangers bij te
wonen en geen kwesties te berde
bracht, die de zaak niet raakten.
In Londense diplomatieke krin
gen gelooft men, dat de Sowjet-
Unie niet van plan is een verdrag
met Oostenrijk te tekenen, tenzij
het Westen concessies doet met
betrekking tot Duitsland.
Vrijdag werd in Moskou tevens
aan de Oostenrijkse ambassadeur
een nota overhandigd. Hierin
vroeg de Sowjet-Unie om een
„definitief antwoord" op de
vraag, of de Oostenrijkse rege
ring het verkorte verdrag blijft
steunen of niet, en of zij terug
keer tot het oorspronkelijke
ontwerpverdrag onmogelijk acht,
zoals zij in 1952 verklaarde.
Een woordvoerder van de Oos
tenrijkse regering noemde Zondag
te Wenen de weigering „uiterst
betreurenswaardig", maar zij was
niet als een grote verrassing ge
komen, „gezien de slechte erva
ringen, die wij in de laatste ze
ven jaar hebben opgedaan".
In diplomatieke kringen te Lon
den gelooft men, dat het Westen
Rusland de komende week zal
voorstellen, dat de Ministers van
Buitenlandse Zaken der Grote
Vier op een conferentie in Octo
ber te Lugano zowel Duitsland
als Oostenrijk zullen bespreken.
Ferguson en Massey-Harris
gaan samen
Twee der zeer vooraanstaande
fabrieksgroepen van landbouw
machines en -tractoren, de Harry
Ferguson Ltd. te Coventry (En
geland) en de ruim een eeuw
oude Massey Harris Company
(V.S.) hebben tot nauwer samen
gaan besloten. In September zal
aan de Massey Harris-aandeel-
houders hiertoe toestemming wor
den gevraagd.
Met het Amerikaanse schip „Kingsport Victory" zijn in de
haven van Rotterdam een drietal helicopters en een zestal
„Beechcrafts" aangekomen. De vliegtuigen zullen gestation-
neerd worden op Valkenburg, de helicopters komen op de
„Karei Doorman"
NEW YORK Jabob Is
brandtsen, directeur van de Is
brandtsen Steamship Company,
heeft Zaterdagavond te New
York verklaard verbaasd te zijn
over de berichten volgens welke
grote geldsbedragen uit het ge
zonken vrachtschip „Flying En
terprise" geborgen zijn. „Hoe
meer ik er van hoor, hoe meer
ik overtuigd raak, dat er wat
eigenaardigs is gebeurd en dat
wij niet alles te horen krijgen",
zei hij. De mensen, die dit ber
gingsobject begonnen zijn. wisten
iets, wat ons onbekend was.
Wij zijn voor het vervoer van
al dat geld niet betaald. Het
stond niet op het manifest ver
meld. Indien wij geweten had
den, dat het zich in het schip
bevond, zouden wij het bergings-
voorstel met andere ogen beke
ken hebben.
Isbrandtsen zei er van over
tuigd te zijn, dat het geld niet
toevallig gevonden was.
„Het is geen pretje om 72 m.
diep te duiken", zei hij. Dat
doe je niet voor koffiebonen,
verroeste schrijfmachines, auto's
en andere goederen, die op het
manifest vermeld stonden. De
hele zaak heeft voor mij een bij
smaakje. „En waarom zou
iemand Engelse bankbiljetten
naar Amerika zenden? Je kunt
er zelfs de ondergrondse niet
mee betalen. Indien iemand wist
dat er geld aan boord was, waar
om wachtte hij dan een jaar
lang?"
Isbrandtsen zei, dat het geld
zijns inziens alleen in de post
zakken gezeten kon hebben. Er
waren 1.682 zakken post aan
boord, die ruim 8000 pakketten
bevatten.
„Wij wisten niet wat zich in
die pakketten bevond". Isbrandt
sen zei er van overtuigd te zijn,
dat het geld zich niet in de safe
van het schip bevond en dat ka
pitein Carlsen niet geweten heeft
dat het aan boord was.
Naar vernomen wordt, heeft
Mobilisatie-oefening
reserve-grensbewaking
Een mobilisatie-oefening van
de Reserve-Grensbewaking Bra
bant, de oefening „Stuifzand", is
Zaterdag te Kaatsheuvel beëin
digd. De troepen, die Vrijdag
avond, na door koeriers opgeroe
pen te zijn in Eindhoven mobili
seerden. konden in de late avond
van Zaterdag tevreden het uni
form uittrekken. De commandant
in de eerste afdeling, majoor W
Hulsman, verklaarde dat negen
tig procent van de vrijwilligers
aan de oproep gehoor had ge
geven.
het Italiaanse bergingsvaartuig
„Rostro" reeds bankbiljetten ter
waarde van ruim 750.000 gulden
uit het wrak gehaald. Het betreft
biljetten van een en vijf pond
sterling en van vijf, twintig en
vijftig dollar.
De „Rostro" zou werken voor
rekening van een in Belgische
verzekeringskringen nauwelijks
bekende verzekeringsmaatschap
pij, die in verbinding staat met
dé Zwitserse Nationale Bank,
waarvoor het geld bestemd zou
zijn. geweest. De biljetten zijn
gedroogd bij een Belgische bank.
(Zie vervolg pag. 5)
HAMBURG, 30 Aug. De af
gelopen drie dagen zijn in de
Westduitse Bondsrepubliek bijna
3000 leden van de F.D.J. (Freie
Deutsche Jugend) en de S.E.D.
(Socialistische Eenheidspartij) uit
Oost-Duitsland in hechtenis ge
nomen. Zij hadden valse ver
blijfsvergunningen en communis
tisch propagandamateriaal bij
zich en waren naar het Westen
gestuurd om daar als agitators en
propagandisten aan de verkie
zingsstrijd deel te nemen.
De grenspolitie, waarvoor de
alarmtoestand geldt, verwacht dat
nog veel meer agitators de grens
zullen trachten te passeren Re
den tot bezorgdheid acht men
niet aanwezig.
Een bedrag van meer dan
200.000 Westmark is al in beslag
genomen, evenals duizenden kilo's
gedrukt propagandamateriaal.
De arrestaties geschiedden niet
alleen op verscheidene plaatsen
aan de zonegrens, o.a. in Helm-
stedt, maar ook in Kiel, Lübeck,
Hamburg en Ludwigshafen.
Een deel van de gearresteerden
verklaarde onder dwang te heb
ben gehandeld. De Oostduitsers
hadden soms bedragen tot 200
Westduitse marken bij zich, ver
stopt in tubes tandpasta, zeep-
dozen en kledingstukken. In to
taal is 60.000 mark in beslag ge
nomen.
Een aantal aangehoudenen is
naar Oost-Duitsland teruggezon
den. De rest van de gevallen
wordt nog onderzocht.
Te Helmstedt, het voornaamste
doorgangspunt naar de Britse
zone, zijn 1.500 Oostduitsers aan-
Zaterdagavond is een 52-jarige
huisbediende uit Amsterdam bij
een bezoek aan een café aan de
De Clercqstraat 109 met een mes
in de rug gestoken en hevig
bloedend per ambulance van de
G.G. en G.D. naar het Wilhel-
minagasthuis vervoerd, waar hij
ter verpleging is opgenomen.
Als vermoedelijke dader heeft
de recherche dezelfde avond een
56-jarige arbeider uit de hoofd
stad in hechtenis genomen, die
zich eveneens in het café ophield.
De verdachte verkeerde onder
invloed van sterke drank en zeide
bij zijn verhoor, zich van geen
schuld bewust te zijn.
Het slachtoffer verklaarde in
het ziekenhuis onenigheid met
de thans gearresteerde arbeider
te hebben gehad in de gang van
het café. Zijn toestand is redelijk.
gehouden Duizend hunner brach
ten de nacht door in een bewaak
te fabriekshal, waar zij sliepen op
pakken communistische vlug
schriften, die zij voor dat doel
mochten houden.
Radio Oost-Berlijn sprak Zon
dagavond van een „schandelijke
manoeuvre ter belemmering van
het interzonale verkeer".
NIEUWE MAATSCHAPPIJ
BESTELT 3 TANKERS
ROTTERDAM Naar wij uit
betrouwbare bron vernemen is
een nieuwe scheepvaartmaat
schappij opgericht, welke de
naam N.V. Nederlandse Tanker
maatschappij zal dragen. Het ini
tiatief tot oprichting is genomen
door Nederlandse industriëlen en
banken.
De nieuw opgerichte N.V. heeft
een zeer belangrijke order ge
plaatst bij de N.V. Scheepswerf
J. Smit Czn. te Alblasserdam,
voor de bouw van drie tanksche
pen elk met een dead weight van
26 000 ton. De schepen zullen een
snelheid van 17 tot 18 mijl kun
nen ontwikkelen en worden
voortgedreven door turbines.
AVONDMIS OPENT
VERKENNERSKAPEL
Zaterdagavond a.s. zal door
Hoofdaalmoezenier A. J. L. Ver
hoeven van de Verkenners van
de Kath. Jeugdbeweging met een
H. Mis het in het afgelopen jaar
onder toezicht van Rijksmonu
mentenzorg gerestaureerde histo
rische kerkje van Persingen in
de Ooypolder bij Nijmegen als
St. Joriskapel van de Kath. Ver
kenners in gebruik worden ge
nomen. De restauratie werd mo
gelijk gemaakt door de actie ,.'n
Heitje voor 'n karweitje" die in
April 1952 werd gehouden. Met
de opbrengst van „Heitje-Kar
weitje" 1953 is op het buitencen
trum Gilwell St. Walrick te Over-
asselt bij Nijmegen een nieuw
troephuis voor de leiderscursus
sen van de V.K.J.B. gebouwd, dat
a.s. Zondag officieel zal worden
geopend.
HET PROCES TEGEN
DE N.E.S.B.-LEIDERS
Jhr. Mr. J. W. van Iddekinge
en Mr. E. F. L. Steyns, beiden
uit Amsterdam, zullen als raads
lieden de onlangs gearresteerde
N.E.S.B. functionarissen bijstaan.
Mr. van Iddekinge zal de in Gro
ningen gearresteerde mr. J. Wolt-
huys, en mr. Steyns Paul van
Tienen verdedigen.
Vandaag zal een volledige Ka
mer van de Amsterdamse Recht
bank bijeen komen om te beslis
sen of tegen de beide in bewaring
gestelde N.E.S.B.-ers al dan niet
een bevel tot voorlopige hechte
nis, dat dertig dagen van kracht
is, moet worden uitgevaardigd.
CAIRO, 30 Augustus Hooggeplaatste woordvoerders
te Cairo hebben Zondagmorgen vroeg verklaard, dat
Egypte en Groot-Brittannië 'n overenkomst met betrek
king tot het verbitterde geschil over de zone van het
Suezkanaal nabij zijn en dat de formele besprekingen
over de kwestie hoogstwaarschijnlijk medio September
zullen aanvangen.
Zij verklaarden, dat de laatste
besprekingen over een oplossing
van het geschil zullen beginnen
kort nadat luitenant-generaal Sir
Brian Robertson, die op 6 Sept.
naar Londen gaat om zijn supe
rieuren verslag uit te brengen, op
16 September in de Egyptische
hoofdstad teruggekeerd is.
De Egyptische Revolutionnaire
Raad heeft Zaterdagavond een
spoedeisende zitting gehouden.
Tijdens deze zitting, die tot Zon
dagmorgen vroeg voortduurde
zou een „belangrijk besluit" geno
men zijn met betrekking tot de
laatste Britse voorstellen voor een
oplossing.
Verwacht wordt, dat Donderdag
in een communique bekendge
maakt zal worden, dat formele be
sprekingen over het geschil te
wachten ziin. Algemeen is men in
Cairo van oordeel, dat een derge
lijk communique betekent, dat
overeenstemming bereikt is.
Over de inhoud van de overeen
komst is nog niets bekendgewor-
den, maar volgens doorgaans wel
ingelichte woordvoerders is het
enige probleem nog. wie zal moe
ten beslissen of er een noodtoe
stand bestaat op grond waarvan
de reusachtige bases aan het Suez
kanaal ter beschikking van de
Westelijke mogendheden gesteld
moeten worden.
Naar verluidt wil Egypte, dat
de gezamenlijke Arabische staten
het besluit over 't bestaan van
een dergelijke noodtoestand zul
len nemen. Dit is voor Groot-Brit
tannië in zoverre aanvaardbaar,
dat het Turkije en Griekenland
wil toevoegen aan de reeks sta
ten, die het besluit moeten nemen.
Intussen is de 21-jarige Britse
soldaat van de luchtmacht A. V.
Rigden, wiens verdwijning uit de
Suex-kanaal zone op 9 Juli zoveel
spanning tussen Egypte en Enge
land veroorzaakte, terecht.
In Londen werd Zondagmorgen
vroeg plotseling door het Britse
Ministerie van Luchtvaart bekend
gemaakt, dat Rigden zich in En
geland bevond en dat een onder
zoek naar de omstandigheden van
zijn verdwijning gaande was. Hoe
Rigden in Engeland kwam, werd
niet medegedeeld.
Volgens A.P. bevindt hij zich
op de R.A.F.-post van West Dray
ton in arrest. Zijn vader en moe
der hebben hem bezocht en ver
klaard dat hij er zeer goed en
gebruind uitzag. Volgens zijn va
der is Rigden in Parijs door dc
Franse politie gearresteerd en aar
de Britse politie uitgeleverd. To'
nu toe is hii niet in staat van be
schuldiging gesteld.
Het bericht over de terugkeei
van Rigden heeft in Cairo nie
veel verrassing verwekt. De Egyp
tische regering heeft altijd onl
kend dat Rigden met medeplich
tigheid van plaatselijke Egyptisch
autoriteiten zou zijn ontvoerd.
Volgens een woordvoerder var
het Egyptische departement var
Voorlichting vond de Egyptische
regering het echter heel belang
rijk, dat Rigden gezond en wel
in Eurooa is gevonden.
Egypte beschuldigt Israël
Volgens officiële verklaringen
van Egyptische autoriteiten heb
ben groepen gewapende Israëliërs
Vrijdagnacht een aanval gedaan
op het vluchtelingenkamp El Bo-
reig in de door Egypte bezette
Palestijnse sector Gaza. Vijftien
vluchtelingen, van wie zeven
vrouwen en vier kinderen, zouden
zijn gedood en 22 gewond.
De gemengde Wapenstilstands
commissie zal een onderzoek in
stellen. Waarnemers van de V.N
zijn reeds een onderzoek begon
nen.
Een woordvoerder van het Is
raëlische leger heeft de Egypti
sche beschuldiging tegengespro
ken.