lie
P.v.d.A, houdt alles op de
kaart van de doorbraak
Mr. Mi li us noemt
ZATERDAG
najaarsheurs geslaagd
Viscount belangrijke
rivaal van Liftmaster
DE KRONIEK VAN
Communisten
verbrandden
180 katholieken
Erecomité
in Christcliurclirace
Bromfietsbond bepleit uitstel
verplicht rijwielpadgebruik
Leermeester van communisme
in O.-Duitsland gearresteerd
leurrijke kinder-
:tuur.
geldzorgen
ernieuwde Libelle:
Aan de voor-avond van Prinsjesdag99
Met als enig resultaatdat de
politieke spanningen groter worden
Verwijten aan confessionele partijen
agressief en onjuist
TEVREDEN
DEELNEMERS
Fred Oelssner 14 uur achtereen
verhoord
tanden Wit sadem Fris
ek 100 gulden extra
cje wordt werkelijkheid
n de Libelle-prijsvraag.
00 andere waardevolle
Uw beste gids: Elke
uit Parijs, gratis patro-
en schitterende kleu-
in woord en beeld.
cent per week
per kwartaal
Ik kies als
GRATIS BIJLAGE
wekelijks hei
kinderblad Tombola
maandelijks
de roman-bijlage
en hetgeen niet gewenst
;rd met 2 ct postzegel, te
268670.
Zaterdag 12 September 1953
Pagina 7
Van onze parlementaire redacteur)
Verschil van mening van principiële en practische aard
is tijdens het parlementaire zittingsjaar onvermijdelijk.
Elke groep in de volksvertegenwoordiging tracht op haar
wijze het algemeen welzijn van de Nederlandse gemeen
schap te behartigen. Maar dat doel is dan ook het bin
dend element en daarom is het goed, dat aan het begin
van elk nieuw parlementair jaar het gemeenschappelijk
uitgangspunt eerst door „Prinsjesdag" wordt geaccen
tueerd. Zo bezien is de deze week door het bestuur van
de P.v.d.A. uitgegeven verklaring geen gelukkige geste.
In deze verklaring worden de tegenstellingen, zoals die
straks weer kunnen blijken, al bij voorkeur benadrukt,
nog voor de regering in de door de Koningin voor te
lezen troonrede de gelegenheid heeft gehad om voor de
verenigde Kamers uiteen te zetten hoe zij het gemeen
schappelijk uitgangspunt, het algemeen welzijn, in de
komende periode denkt te behartigen.
De verklaring is intussen een I pen onvermijdelijk. Lonen en prij-
feit. Nu deze nog voor „Prinsjes- zen moesten beheerst worden. De
dag" werd uitgegeven, dringt zich
daardoor ook nog sterker het be
sef op, dat wij dit keer op het
Binnenhof een wel zeer moeilijk
jaar tegemoet gaan. In het huidige
kabinet hebben figuren, zowel uit
de P.v.d.A. als uit de drie Chris
telijke partijen zitting. Bij de ka
binetsformatie is aanvankelijk ge
dacht, dat het om een, op deze
wijze samengesteld, parlementair
kabinet zou kunnen gaan. Die ge
dachte is, jammer genoeg, niet
verwezenlijkt kunnen worden.
Daardoor had immers tot uitdruk
king kunnen komen, dat hoe
wel er grote verschillen zijn tus
sen de P.v.d.A. en de drie Chris
telijke partijen er toch ook een
sterk bindend element is in de
behoefte om door middel van een
waarlijk vooruitstrevende politiek
tot wezenlijk nieuwe maatschap
pelijke vormen te geraken.
Averechtse ontwikkeling.
Toch wijst ook de huidige rege
ringsconstellatie, zij het dan met
een zwakkere extraparlementaire
ondergrond, nog wel in deze rich
ting. Zij schept de mogelijkheid
om ih de resterende jaren dichter
en overtuigender naar elkaar toe
te groeien. Het vorig jaar is bij
de Algemene Beschouwingen ech
ter al gebleken, dat deze moge
lijkheid in sterke mate gehinderd
wordt door de wijze waarop de
P.v.d-A. zich als „doorbraak-partij"
is gaan opstellen. Die „doorbraak"
gedachte ontkent in feite het be
staansrecht van de drie Christe
lijke partijen; de P.v.d.A. wil gro
ter en machtiger worden ten koste
van K.V.P., A.R. en C.H.
Dit „doorbraak"-offensief nood
zaakt de drie Christelijke partijen
om ook van haar kant in het poli
tieke vlak een agressieve houding
aan te nemen, om meer de nadruk
te leggen op hetgeen haar van de
socialistische partij scheidt dan
om, ieder vanuit eigen beginse
len, naar de grootst mogelijke
vooruitstrevende gemene deler te
zoeken. Uit de verklaring van de
P.v.d.A. blijkt niet, dat zij zich
inmiddels het gevaar bewust is
geworden, dat in deze situatie al
zeker niet meer verscholen ligt.
Integendeel. In deze verklaring
wordt dat gevaar nog aange
scherpt door te stellen dat in de
afgelopen jaren duidelijk geble
ken zou zijn, dat het vasthouden
aan partijvorming op confessio
nele grondslag tot onvruchtbare
vleugelstrijd en onmacht tot poli
tieke vormgeving leidt. Alleen
verdere doorwerking van de
„doorbraak", aldus de verklaring,
zou een voortzetting van het voor
uitstrevende regeringsbeleid kun
nen waarborgen. De P.v.d.A. blijft
dus van haar kant alles op de
kaart van „de doorbraak" zetten,
maar daardoor zullen de spannin
gen in het komende jaar dan ook
nog groter worden. Deze aldus
uitgestippelde tactiek moet er
noodzakelijk toe leiden, dat de
ontwikkeling zeker niet zal gaan
in de richting, zoals bij de kabi
netsformatie terecht wenselijk
werd geacht, die toen al onbe
gaanbaar bleek, maar waarvoor
althans nog de mogelijkheid werd
geschapen. De nieuwe verklaring
van de P.v.d.A. ondermijnt zelfs
de toch al niet sterke extra par
lementaire basis van het huidige
kabinet door hieronder partijen te
plaatsen, waarvan de een de an
deren onverholen naar het leven
staat. De V.V.D. zal als oppositie
uiteraard niet schromen om deze
ontwikkeling te bevorderen. Di-
r,ect n?. de verkiezingen had het
de schijn, dat ook de V.V.D. hier
in mogelijkheden zag om zich ter
rechterzijde als „doorbraak-partij"
op te stellen, maar deze geluiden
uit het liberale kamp zijn inmid
dels al weer verstomd. Daar is
men blijkbaar tot de conclusie
gekomen dat het bij deze politie
ke ontwikkeling veel verstandiger
is om de confessionele partijen in
haar politieke partij-waarde te
laten.
overheid moest de huren drukken,
al heeft zij al te lang gewacht
met in deze politiek wijziging te
brengen. De belastingen moesten
om tal van redenen uiterst zwaar
zijn. Bij een verdeling van de na
tionale armoede en waarbij de
minst draagkrachtigen nog wer
den opgetrokken en terecht, was
nivellering onvermijdelijk.
Deze politiek, die voor de so
cialisten ook principieel juist was,
voor anderen op tal van punten
slechts door de omstandigheden
geboden, is door kabinetten ge
voerd, waarin naast de P.v.d.A.,
ook de K.V.P., de C.H. en zelfs
de V.V.D. vertegenwoordigd wa
ren. Wanneer thans met voldoe
ning kan worden vastgesteld, dat
deze politiek vrucht heeft gedra
gen, een voldoening die nog ster
ker kan uitkomen tegen de ach
tergrond van b.v. Franse verhou
dingen, dan blijkt tevens hoe on
juist het verwijt van de nieuwe
verklaring van de P.v.d.A. is, dat
de confessionele partijen zoveel
als de lamme hand van het land
zouden zijn. Zeker de K.V.P. heeft
ten volle de last van deze moei
lijk aansprekende politiek mee
gedragen, waarvan thans evenwel
de vruchten blijken.
Maar daardoor staan wij dan
thans ook, zoals gezegd, voor een
nieuwe situatie. De regering heeft
van dit besef van haar kant reeds
blijk gegeven door de indiening
van een complex van maatrege
len, waarvan ook de verklaring
van de P.v.d.A. melding maakt.
Maar in deze verklaring worden
de niet-socialistische partijen te
gen deze nieuwe achtergrond
reeds bij voorbaat in een kwaad
daglicht gesteld. „Sommige krin
gen zouden in deze situatie willen
aansturen op een eenzijdige be
voordeling van toch reeds be
voorrechte groepen". „De verbete
ring van onze economische toe
stand zal niet mogen leiden tot
verzwakking of afschaffing van
de middelen tot leiding en be
ïnvloeding van productie en lonen
door de overheid". En zo zijn er
meer passages, waarbij de P.v.d.
A. zich agressief opstelt.
Keerpunt.
Welke waarde hieraan in de
practijk moet worden toegekend,
zal eerst straks voldoende duide
lijk kunnen blijken. Niemand wil
de voor-oorlogse verschillen bij
de verdeling van het nationale in
komen terug. Er is wel behoefte
om bij deze nieuwe situatie de
sterk achterop gekomen midden
groepen te hulp te komen. Ook
de huren dienen nu weer aan de
huiseigenaren het hun toekomen
de deel te geven. Voor het be
drijfsleven is vooral in fiscaal op
zicht meer armslag nodig. Aan de
loonvorming kan onder deze om
standigheden meer speelruimte
worden gelaten. Deze hele ont
wikkeling stelt de_ socialisten on
miskenbaar voor 'een moeilijke
situatie. De vooruitstrevende poli
tiek had tot dan soms door de
nood opgedrongen socialistische
vormen en raakte daardoor on
vermijdelijk ook wel eens gevaar
lijk dicht in het eigenlijke socia
listische vaarwater. Voor andere
partijen zjjn deze vormen slechts
tijdelijke noodzaak geweest. Een
vooruitstrevend beleid ten bate
van het algemeen welzijn laat zich
evenzeer binnen ruimere grenzen
denken. De P.v.d.A. zal de verlei
ding moeten weerstaan om op
deze tegenstelling de kaart van
de „doorbaak" uit te spelen.
Vietnamezen in kerk
opgesloten
CAO-MAI 11 Sept. (KNP)
Naar eerst thans bekend is ge
worden zijn op 26 Februari 1950
180 Katholieke Vietnamezen op
afschuwelijke wijze het slachtoffer
geworden van de woede van een
sterke groep communistische gue
rilla's.
In de maand Februari van dat
jaar deed een groen guerillastrij-
ders van de communistische Viët-
minh een aanval op een Franse
post in de nabijheid van de pa
rochiekerk van Cao Mai in het
gebied van Thai-Binh. Hun aan
vallen werden echter vernietigend
teruggeslagen. In hun woede richt
ten de communisten zich toen op
26 Februari op de missiepost. De
gelovigen verschuilden zich in de
kerk. De aanvallers forceerden
echter de deuren en sloegen een
ieder neer, die hun voor de voe
ten kwam. Er bevonden zich vele
vrouwen en kinderen in de kerk.
Zij stapelden de banken en het
andere meubilair op elkaar langs
de houten wanden van het ge
bouw, sloten de kerk af en staken
haar toen van de buitenkant in
brand. Ooggetuigen vertellen
thans, dat het geschrei der slacht
offers niet te aanhoren was. 180
Katholieken, mannen, vrouwen en
kinderen, vonden de dood. 1
De resultaten van de Najaars
heurs zijn tegen bijna alle ver
wachtingen in bijzonder goed ge
weest. De deelnemers zijn tevre
den meer dan tevreden. Er zijn
goede zaken gedaan en vele nieu
we contacten gelegd, zowel in het
eigen land als met het buiten
land. Het verheugende daarbij is,
dat vele orders van grotere om
vang zijn geplaatst over een nieu
we periode.
Aldus Mr. Milius, die voor de
laatste maal deze beurs als direc
teur geleid heeft. Voor deze ver
heugende constatering noemt hij
de volgende oorzaken, te weten,
terugkeer tot normale verhoudin
gen als gevolg van een grotere
rust en een groter vertrouwen in
de naaste toekomst, de verbeterin
gen in de internationale dollar
verhoudingen tussen Amerika en
Europa, de verbetering van de po
sitie van de gulden, de sterk ge
stegen bouwactiviteit, welke op
haar beurt de vraag naar duur
zame gebruiksgoederen stimu
leert en de verwachte loonstij
gingen.
De geslonken voorraden zijn
dan ook in versterkte mate aange
vuld. Als men tegenover de aan
merkelijk gestegen omzet het feit
plaatst dat er zo enkele duizenden
bezoekers minder zijn geweest
dan bij de vorige na.jaarsbeurs,
dan valt slechts de kwaliteit van
dit komend publiek te prijzen. Er
waren bezoekers uit 55 landen.
voor de Nationale
Boni fat nis-herdenking
Het Erecomité, voor de Natio
nale Bonifatiusherdenking, waar
van Z.K.H. Prins Bernhard be
schermheer is, is als volgt samen
gesteld:
Leden: Z.E. Johan, Kardinaal
de Jong, Aartsbisschop van
Utrecht: Mgr. Prof. Dr. B. J. Al-
frink, Aartsbisschop-Coadjutor v.
Utrecht; Mgr. Prof. Dr. A. van
Rinkel, Aartsbisschop v. Utrecht;
(Oud- Katholieke Kerk); Ds.
H. J. F. Wesseldijk. Praeses
van de Synode der Nederlands
'S-GRAVENHAGE Een van
de gevaarlijkste concurrenten
voor de K.L.M. in de handicap
race naar Christchurch is de
Vickers Viscount van de Britse
luchtvaartmaatschappij B.E.A.
's-GRAVENHAGE, 11 Sept. aan deze rijbanen vorderen, zul-
In aansluiting op zijn reeds ge- len deze banen ook door steeds
publiceerde standpunt, acht de meer bromfietsers worden ge-
Koningin spreekt heden
voor de radio
tot de jeugd
Op verzoek van de Nederlandse
Jeugdgemeenschap zal H. M. de
Koningin heden, Zaterdag 12 Sept.
een rede houden voor de Neder
landse jeugd in de Koopmans
beurs te Amsterdam. Deze rede
zal uitgezonden worden door de
radio en wel via Hilversum I.
golflengte 402 meter. De uitzen
ding vangt aan om 20.15 uur en
zal duren tot 21 uur.
Nederlandse Bromfietsbond het
urgent, dat de bromfietser weer
even vrij in zijn keuze van rij
baan wordt, als dit voor de re
geling van 1 Augustus j.l. het
geval was en dat de verplichting
aan bromfietsers, om on de rij
wielpaden te rijden, dient te
worden uitgesteld.
Hot ligt in het voornemen van
het Bondsbestuur zich hierover
tot de regering te wenden.
De bond meent, dat op de
duur het voorschrijven van rij
banen aan de bromfietser in 't
wegenverkeersreglement moet
worden opgenomen, maar dat
dit niet eerder kan geschieden,
dan wanneer de voorgeschreven
rijbanen geheel en al voor hun
taak zijn gereedgemaakt.
Voorts staat de bond op het
standpunt, dat de vrijheid van
de bromfietser om zijn eigen
rijbaan te kiezen, ten onrechte
vrijbuiterij werd genoemd, wijl
dat in werkelijkheid bittere
noodzaak was. De bond meent
verder, dat de overheid de mil-
lioenen guldens reeds door de
bromfietsers betaald aan belas
ting in de eerstkomende jaren,
dient te besteden aan de nood
zakelijke aanleg, resp. verbete
ring en verbreiding van de rij
banen voor bromfietsen.
Naarmate de werkzaamheden
bruikt.
Het enige bezwaar tegen de
tijdelijke terugkeer van brom
fietsen op de autowegen zou door
het snelverkeer kunnen worden
gemaakt. Dit bezwaar kan
aldus de bond tot het mini
mum worden gereduceerd dooi
er streng op toe te zien, dat
bromfietsers op autowegen
uiterst rechts en niet naast el
kaar rijden en dat des avonds
de verlichting aan alle voor
schriften voldoet.
Al deze onderwerpen zullen
op een in het najaar door de
Bromfietsbond bijeen te roepen
landelijk congres besproken wor
den.
Inbraak in een
Haags restaurant
Gisterennacht is een inbraak
gepleegd in een restaurant in de
Haagse binnenstad. Door middel
van een valse sleutel versphafte
men zich toegang via een zijdeur.
In het restaurant werd de brand
kast met een valse sleutel geo
pend. De buit bedroeg f 850.
De Engelsen zelf zijn niet erg
hoopvol op een overwinning van
de Viscount, omdat dit toestel,
dat eigenlijk niet gebouwd is voor
lange afstandroutes, niet zo'n
gunstige handicap heeft als de
Liftmaster, maar zij doen ér
niettemin alles aan om de pres
tatie zo hoog mogelijk oo te voe
ren. De Viscount is de enige
„turbo-prop" machine in de han
dicapklasse en is het prototvoe
van de Vickers Viscount 700 serie,
waarvan de B.E.A. er reeds 12
in bedrijf heeft, terwijl er in
totaal 38 door de maatschappij
zijn. besteld.
Voor deze race is alles wat maar
uit de machine gemist kan wor
den er uit gehaald, de grond
ploegen op de verschillende lan
dingsplaatsen langs de route zijn
voor een speciale „pit-stop" cur
sus naar Londen geroepen en voor
de bemanning is een speciale deur
in' hét vliegtuig gemaakt/waar
door de boordwerktuigkundigen
nog tijdens het taxiën na de lan
ding op de vleugels kunnen klim
men om de vuldoppen van de
tanks open te schroeven.
De gezagvoerder, captain Mail-
lie, heeft met een aantal experts
de route persoonlijk geïnspec
teerd en vorige week is men be
gonnen met een aantal testvluch
ten. Extra benzinetanks zijn aan
gebracht en voor de elf man
sterke bemanning zijn gemakke
lijke stoelen en luchtmatrassen
achter in het vliegtuig geplaatst.
Als voorlopige route heeft men de
volgende gekozen: Londen Na
pels, Nicosia (Cyprus). Basra Jir-
wani (Pakistan), Dehli, Calcutta,
Bangkok, Singapore, Bali, Darwin,
Cloncurry, Brisbane, Norfolk, Is
land, Christchurch.
nesië, Engeland en Amerika de
voornaamste waren.
Intussen overweegt men plan
nen om voor meerdere artikelen
•ook de belangstelling van de
werknemers gaande te maken, op
dat het stimulerend mag werken
op de eigen activiteit.
De verschillende groepen
Electro technische groep
vaii huishoudelijke artikelen: zeer
geslaagd, flinke orders geplaatst,
aoede contaoten met het buiten
land.
Federatie van gebonden kun
sten, zeer enthousiast. Ook de bui
tenlandse deelneming op dit ter
rein was zeer content. Opnieuw is
gebleken, dat nieuwe artikelen die
goed en practisch zijn en op mo
derne wijze ten verkoop worden
aangeboden zeer goede kansen
maken.
Meubelen: het aantal deelne
mers was geringer dan vorig jaar.
Zij hebben bijzonder goede za
ken gedaan. Vrij veel export
orders werden geboekt.
Woningtextiel: grote orders ge
plaatst, veelal op lange termijn,
ook naar het buitenland.
Glas en aardewerk: bijzonder
goede resultaten.
Goud, zilverwerk en byouteriën
zeer goede zaken gedaan, enkele
byouterie-firma's hebben hun
voorraad totaal uitverkocht.
Speelgoed, tevreden tot zeer
tevreden. Buitenlandse belang
stelling neemt toe.
Lederwaren: de allerbeste beurs
sinds de oorlog, over de gehele
linie fantastisch veel verkocht.
Efficiëncy: zeer tevreden.
Schoolmeubelen, de vijf inzen
ders heb'ben zeer goede zaken ge
daan. g
Medische afdeling: gunstige
verwachtingen van gelegde con
tacten.
Dave Bedwell wint
5e etappe van
Ronde van Engeland
NEWCASTLE. De Brit Dave
Bedwell heeft de vijfde etappe
van de Ronde van Engeland ge
wonnen in ongeveer 6 uur 35
min. De Italiaan Bruno Monti
werd tweede.
De étappe van vandaag liep
van Scarborough naar Newcastle
Prof. Dr. L. J. M. Beel, Minister
van Binnenlandse Zaken te Den
Haag: Mr. J. M. Th. Cals, Minis
ter van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen te Den Haag; Mr.
J. Algera, Minister van Verkeer
en Waterstaat te Den Haag; Mr.
E. N. van Kleffens, Minister van
Staat, Gezant te Lissabon: Mr. P.
H. Linthorst Homan, Commissa
ris der Koningin iri de Provincie
Friesland te Leeuwarden; Prof.
Mr. P. S. Gerbrandy, lid van de
Tweede Kamer der Staten-Gene-
raal te Scheveningen; Prof. Mr.
A. Anema, lid van de Eerste Ka
mer der Staten-Generaal te
Haarlem; Prof. Dr. W. Banning
te Driebergen; Dr. O. Noordmans
te Lunteren.
De Bisschoppen van Fulda en
Mainz en de Bisschop van Ply
mouth (Church of England),
hebben zich ook bereid ver
klaard, zitting te nemen in het
Erecomité, terwijl van de R. K.
Bisschop van Plymouth nog geen
bericht is ontvangen.
Voorts is een Groot-Comité ge
vormd, waarin zitting hebben:
Prof. Dr. J. N. Bakhuizen van
den Brink te Leiden; Dr. D. Bou-
vy te Utrecht; Mr. R. P. Cleve-
ringa te Leeuwarden; Dr. S. Dou-
ma te Leeuwarden; Dr. P. Glaze-
ma te Amersfoort; Prof. Dr. G.
Gosses te Zeist; Deken Th. R.
Holtman te Leeuwarden; Prof.
Dr. W. Kooiman te Amsterdam;
Mgr. E. Lagerwey, Bisschop van
Deventer; Prof. Dr. J. Lindeboom
te Groningen; Pastoor J. G. A.
Mets te Arnhem; Pater Dr. H
Moonen te Eindhoven; Prof. Dr.
D. Nauta te Amsterdam; Prof.
Dr. W. Nolet te Amsterdam; Prof
Dr. R. R. Post te Nijmegen; Dr.
T. J. Roorda te Utrecht: Drs. M.
Staverman te Drachten: Prof. Dr.
C. G. Wagenaar te Leeuwarden;
Dr. A. Wassenburg te Leeuwar
den; Ds. C. v. d. Woude te Leeu
warden; Dr. G. A. Wumkes te
Leeuwarden.
Dr Plette docent aan
R.K. Universiteit
NIJMEGEN Door het be
stuur van de Sint Radboudstioh-
ting is benoemd tot docent in de
faculteit der geneeskunde aan de
medische faculteit der R.K. Uni
versiteit dr. J. G. Plette te Nij
megen, hij zal onderwijs geven
in de algemene pathologie.
BERLIJN De leermeester van Zaisser en Rudolf Herrnstadt, die
Advertentie)
't communisme in Oost-Duitsland,
de vooraanstaande S.E.D.-functio-
naris Fred. Oelssner, is naar van
welingelichte zijde wordt verno
men, Woensdag in Oost-Berlijn
gearresteerd. Fred Oelssner, een
lid van het Politbureau was belast
met het onderwijzen van de massa
in de communistische leerstellin
gen.
Woensdag werd Oelssner gear
resteerd en na een verhoor dat
14 uur achtereen duurde, raakte
hij over zijn zenuwen. Oelssner
werd ervan beschuldigd samen
gewerkt te hebben met Wilhelm
beiden in ongenade gevallen zijn.
Oelssner werd ondervraagd door
Ernst Wollweber, de opvolger van
Zaisser, en Walter Ulbricht.
Drie zijner medewerkers zijn
eveneens aangehouden. Wilhelm
Zaisser en Rudolf Herrnstadt zijn
in Juli uit het Politbureau gezet
en beschuldigd van pogingen om
Ulbricht en andere partijleiders
ten val te brengen. Deze actie zou
een direct gevolg zijn geweest
van de opstand van 17 Juni.
Oelssner was in 1920 een der
oprichters van de communistische
partij in Duitsland.
im\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\vm\\\\\\\\\\^^^^^
Nieuwe ontwikkeling.
Het nieuwe jaar wordt temeer
moeilijk omdat hierin tal van za
ken aan de orde zullen komen,
die aanknopingspunten voor deze
spanningen bieden. We staan voor
een geheel nieuwe situatie. De
watersnood heeft aan ons herstel
een slag toegebracht, maar die
nieuwe situatie toch niet wezen
lijk veranderd. Direct na de oor
log was een sterk overheidsingrjj-
„Wil gij een heilige strijd van broederlijke
wedijver met de andere parochies van de stad
beginnen? Dan moet gij, priester en strijdbare
leken, tezamen met alle gelovigen een efficiënte en
werkzame gemeenschap vormen, opdat Jezus het
leven van alle zielen wordt." Met deze woorden
begon Z.H. Paus Pius XII op 11 Januari van dit
jaar een toespraak tot een massa parochianen van
de parochie van San Saba te Rome, welke haar 25-
jarig bestaan vierde. Deze toespraak was een prach
tige uiteenzetting, van wat wij hebben te verstaan
onder 'n bloeiende en levende parochiegemeenschap.
Een herinnering aan enkele hoofdgedachten uit deze
toespraak sluit actueel aan bij een ander betoog
over „parochie en parochiegemeenschap, beschou
wingen over de ideale parochiestructuur," welke de
zer dagen is bekend gemaakt vanwege het Fonds
voor Kerkenbouw in het Bisdom Haarlem, in ver
band met de Kerkenbouw-Zondag in dat bisdom
op morgen; de algemene gedachten, hier ontwikkeld,
zijn echter van voldoende algemene betekenis, ook
voor de andere Bisdommen, dat het verantwoord
lijkt, de waarde en de betekenis van de levende
parochiegemeenschap in deze algemene rubriek te
behandelen
Alleen dan kan de massa van de mensen
het probleem van de massificatie in zijn vele
vormen en aspecten wordt steeds meer voor
werp van studie en onderzoek tot Christus wor
den gebracht (voor Hem en Zijn dienst behouden en
teruggebracht) wanneer wij het milieu, waarin de
mens leeft en de gehele groep, waarvan hij een
onderdeel uitmaakt, weten te kerstenen (te her
kerstenen). Iedereen wordt in mindere of meerdere
mate geleefd door de groep, waartoe hij behoort.
De individuele mens, zoals de groep denkt. Hij
neemt de dominerende denkbeelden van zijn groep
over. Dat geldt zelfs voor de godsdienst. Maar wei
nig mensen, aldus is de gedachtengang, die wij
hier weergeven, leiden een echt persoonlijk gods
dienstig leven, het milieu waarin de niens leeft,
bepaalt in hoge mate de aard, de graad en het
gehalte van zijn godsdienstigheid. De overgang naar
een christelijke mentaliteit is meestal een collectief
verschijnsel. Het is een moeizaam werk, de mensen
in hun individualiteit tot Christus te brengen. De
groep, het milieu, het geheel, de levenssfeer waar
van hij deel uitmaakt, zal zich moeten richten op
Christus. Dan zal het individu gemakkelijker tot
Hem komen. De p a r o c h i e nu is 't godsdienstige
milieu, de godsdienstige groep bij uitstek, zij moet
het althans zijn en waar zij het niet meer is, moet
zij het weer worden. Op vele plaatsen nu, vooral in
de grote steden, maar in kleinere evenzeer, menen
wij, is de parochie als natuurlijke gemeenschap in
een crisistoestand geraakt. En toch zal de parochie
uit haar gemeenschapsgeest haar bezieling moeten
putten
Heel natuurlijk vloeit die crisistoestand voort
uit de massificatie, die kenmerkend is voor
de moderne grote stad (zowel wij die vooral
in de zgn. randstad Holland kennen). In de grote
steden ontbreekt of ontbrak veelal een organische
ontwikkeling, de uitgroei van de steden geschiedt
vaak schoksgewijs en zo ontstond een sterk-uiteen-
lopende samenstelling van de bevolking, met veel
tegenstellingen op het maatschappelijke economische,
psychologische, cultuerele en godsdienstige vlak. De
moderne stad is v%ak geen geschikte voedingsbo
dem meer voor de ontwikkeling van een echte ge
meenschapsgeest, en dus ondervinden ook de pa
rochies hiervan een terugslag. Dat moet hersteld
worden. „Wil de parochie, in onze grote steden
vooral, weer tot leven komen, dan zal men alles op
alles moeten zetten, de natuurlijke gemeenschaps
vorming te bevorderen. Dat streeft men tegenwoor
dig na in de moderne wijkgedachte. Dit kan een
belangrijk middel zijn, om ook in de grote steden
natuurlijke gemeenschappen tot bloei te brengen,
waarop dan de parochiegemeenschap kan worden
gebouwd. Veel zal hier echter afhangen van de
stedebouwkundige vorm en structuur van de wijk
en de juiste activiteit en de plaats van de daarin
aanwezige katholieke groep. Wat is de wijkgedach
te, nader bezien?
In grote lijnen houdt die gedachte dit in: op-
fr deling van de grote stad in een aantal wijken,
welke zoveel mogelijk, territoriaal, een afge
sloten geheel vormen. De wijk moet niet te groot
zijn, zodat de enkeling haar kan overzien en er zelfs
als persoon iets te betekenen kan hebben. De af
standen moeten gemakkelijk te voet kunnen worden
afgelegd en de bewoners moeten zich een duidelijk
beeld kunnen vormen, van wat er zich in de wijk
afspeelt. Van de andere kant mag de wijk ook weer
niet te klein zijn, zodat voldoende verscheidenheid
mogelijk is en de verschillende gebouwen voor de
dagelijkse voorzieningen in voldoende maté aanwe
zig en economisch mogelijk kunnen zijn. Er zit iets
goeds in deze wijkgedachte, die als een correctie op
de massificering van de moderne stad goed werk
kan doen. Maar er zijn ook gevaren. Men drukt dat,
nogal voorzichtig, zo uit, dat de voorzieningen, welke
door de gemeenten ter stimulering, van de wijkge
dachte worden getroffen, er toe zullen kunnen lei
den, dat door daartoe niet geëigende instellingen
velerlei activiteiten worden ter hand genomen, welke
dienen te worden behandeld en beschouwd uit een
oogpunt van levensbeschouwing, in het licht van de
eeuwigheid, zouden wij kunnen zeggen. De katholie
ken, woonachtig in een bepaalde wijk, zullen niet
individueel, maar als een groep een eigen plaats in
hun wijk dienen in te nemen. Dit wordt bevorderd
door de parochiële indeling te doen aansluiten bij
de wijkstrucfcuur.
De parochiegemeenschap zal dus haar natuur-
lijke grondslag moeten vinden in de wijk en
de wijkgemeenschap, haar grenzen zullen zo
veel mogelijk met de wijkgrenzen moeten samen
vallen. De parochie zal niet te groot en niet te klein
mogen zijn. Niet te klein, noch te eenzijdig van
sociale samenstelling, omdat het anders onmegelijk
is, de noodzakelijke parochiële voorzieningen in het
leven te roepen en te houden. Bovendien biedt een
ruimere verscheidenheid in de sociale opbouw van
de wijk de gelegenheid, de c h r i s t e 1 ij k e gemeen
schapszin, welke alle klassen en standen omvat, tot
ontwikkeling te brengen. Aldus zou de parochie
weer een levend organisme kunnen worden, beter in
staat, haar apostolaatstaak te vervullen, ook tegen
over de afgedwaalden of hen, die Christus niet ken
nen. Waar het niet mogelijk is, in de practijk de
ideale parochiestructuur te doen samenvallen met de
grenzen van de wijk, zal het toch altijd zo moeten
zijn, (gelijk ook in de parochies in andere steden) dat
„iedere katholiek door eigen godsdienstig leven, door-
openstaan voor en meedoen aan parochiële initiatie
ven, de vorming en bloei der eigen parochiegemeen
schap zo krachtig mogelijk bevordert. Alleen immers
door een intensief parochieleven kan, zoals ook volgt
uit de uiteenzetting van de Paus, „de zorg voor de
armen, de zieken, de ouden van dagen, de jeugdzorg,
goed worden georganiseerd. De zorg voor de zwak
ken in het geloof en de afgedwaalden, zal moeten
geschieden van de parochiegemeenschap uit.
„Verlies niet uit het oog", zei de Heilige
Vader tegen de parochianen van Saba in
Rome, „dat het doel van heel het parochie
leven is, dat Jezus door allen worde gekend, be
mind en gediend". Dat moet dus door de parochie
kerk, door de levende parochiegemeenschap, wor
den mogelijk gemaakt. „Het middelpunt van de
parochie is de kerk, en in de kerk het tabernakel,
met daarnaast de biechtstoel; daar hervinden de
zielen, wier bovennatuurlijk leven dood is, het
leven en herkrijgen de zieke zielen genezing".
Daarom draagt eigenlijk niets tot het doel, d.i. de
redding en de heiliging der zielen, bij, dat niet
van dit ideale middelpunt uit, de kerk en het
tabernakel, geschiedt. Vele bijkomstige parochiële
werkzaamheden (toneel, film, sport enz.) zijn goed
en nuttig, maar „alles moet om zo te zeggen ge
stuwd worden door een middelpuntvliedende
kracht, en door een middelpuntzoekende kracht
weet worden aangetrokken; en het middelpunt
heet „leven van de zielen", het heet J^zus", zo
zette de Paus in zijn bedoelde toespraak uiteen.
Het gaat in de parochie om de „werkelijke levende
gelovige" en dat is hij, die men ziet „aan de
voeten van het altaar, wanneer de priester het
levend Brood, dat uit de hemel is neergedaald,
uitreikt". En dan geeft de Paus deze raad aan de
parochianen, een raad, die ook ver buiten Rome
en over de grenzen van Italië nog wel doel heeft:
zorgt, dat de zielen, die dreigen te verstikken,
omdat zij op geen enkele manier meer bid den,
opnieuw gaan „ademhalen", door een, al is het
nog zo kort, gebed, „steeds herhaald van mond
tot mond". Een parochie, aldus de Paus, waarin
iedereen er elke dag aan denkt, God aan te
roepen, zal spoedig bemerken, dat het leven in
haar weer ontkiemt. En dat zal te gemakkelijker
gaan, indien, mét de „ademhaling" steeds vaker
het „voedsel" van de zielen gepaard gaat. En dan
tenslotte geeft de Paus aan deze romeinen de raad,
er naar te streven, het „probleem der strijdbare,
katholieke uitverkoren zielen, die zich aan de
medewerking met het hiërarchisch apostolaat
hebben gewijd, nog beter op te lossen". Die raad
gelcjt stellig ook voor menige parochie in Neder
land, waar de kerk het middelpunt is en nog meer
de bron van een levende parochiegemeenschap
worden moet.
