Ongeregeldheden in Atjeh
Benden plegen overvallen
op vele politiekazernes
Internationale waardering
voor Nederlandse troepen
AMERIKAANS VOORSTEL
VERRAST ASSEMBI.EE
Oost-Duitsland
Amerikaanse spionnen
Joegoslavisch janhagel
mishandelt bisschoppen
Gruenther enthousiast
Dagblad
voor
Alkmaar
en omgeving
Concessies
van Adenauer
F.S. bereid tot rechtstreeks
contact met rood China
De loons
verhoging
Regering neemt maatregelen
Verbindingen
verbroken
„Reusachtig complot" opgerold
Misselijke aanvallen
van jeugdig gepeupel
STORM OVER
WEST-EUROPA
Korea-conferentie niet op agenda
NOORDHOLLANDS i
Abonnementsprijs 6,20 per kwartaal, 2,07 per maand, 0,48 per
week, inclusief incasso. Advertentie-tarief per editie 16 ct per mm,
minimum 2,50; in alle edities 26 ct per mm, minimum 4,
familieberichten 20 ct, resp. 30 ct per mm. Bij contract belangrijke
korting. Directeur: E. J. M. Stumpel. Hoofdredacteur H. N.
Smits. Bankrelatie: Ned. Credietbank. Kantoren: Hoorn, Draaf-
slngel 59, tel. 4243 en Grote Noord 77, tel. 4362 K 2290; Alkmaar,
Ritsevoort 52, tel. 2046 K 2200; Den Helder, Keizerstraat 89, tel.
2800 K 2230; Schagen, Ged. Gracht 39, tel. 459 K 2240.
Buiten God is t nergens veilig (Vondel)
STADSEDITIE
Woensdag 23 September 1953 - 49e Jaargang - Nummer 12889
DITMAAL MET de „Telegraaf"
geloven wij. dat het. in het hui
dige stadium van de loonkwestie.
nut kan hebben, vast te stellen,
dat er geen verschil van mening
bestaat tussen werkgevers en
werknemers (en de regering) over
het antwoord op de vraag, of er
loonsverhoging moet komen.
Eenstemmig ziin werkgevers en
arbeiders van oordeel, dat er
loonsverhoging moet komen ter
compensatie van de huurverho
ging. en ter opheffing van de con
sumptiebeperking van 1951, (die
overigens al voor een deel ver
dwenen was).
Eens is men het over de vraag,
of de loonsverhoging per 1 Janu
ari moet worden vastgesteld door
een wettelijke maatregel, zodat
zii voor alle bedrijven zal gelden
waarvoor loonregelingen zijn vast
gesteld.
Ook willen beide groepen gro
tere spreiding tussen de lonen van
ongeschoolde en geschoolde arbei
ders, wat echter nader zal worden
uitgewerkt en eenstemmigheid be
staat er over een vermindering
van de verschillen tussen de ge
meenten (classificatie) hetgeen in
bepaalde plattelandsstreken loons
verhoging meebrengt: ook dit zal
nader worden uitgewerkt.
Hoofdzaak voor nu, voor de ko
mende dagen en weken, is de
hoogte van de loonsverhoging,
welke voor compensatie van de
huurverhoging e.d. nodig is.
Daarover lopen de wegen, jam
mer genoeg, uiteen. Men kent de
feiten nu onderhand wel uit de
berichten van de laatste dagen
daarover.
Laten wij het hoofd koel houden
en de wens uitspreken, dat ande
ren, aan beide kanten, dat ook
zullen doen. Het wil ons voorko
men. dat men zich hier en daar
wel wat aan overdriiving schul
dig maakt en dat met name som
mige uitlatingen van vakbonds
leiders ongeschikt ziin. om de
goede sfeer voor een construc
tieve oplossing te scheppen (wii
zeggen liever: te behouden).
Want. het wil er bij ons niet in
dat beide partijen het. na acht
jaar arbeidsvrede, nu plotseling
niet meer zouden kunnen vinden
Intussen is het echter al zover,
dat de regering de beslissing zal
moeten nemen, zonder dat zij kan
steunen op een eenstemmig advies
van de Stichting van de Arbeid.
Om verschillende redenen is dat
te betreuren. Het is bijv. zeer
juist, wat door de heer Middel
huis van de K.A.B. werd op
gemerkt dat het mislukken van
de onderhandelingen op dit tijd
stip daarom zo ongelukkig treft
omdat met name de katholieke
werkgevers en dito werknemers
er naar streefden, meer vrijheid
in de bestaande svstemen van
loonregeling te krijgen, zodat de
Overheid meer op Ce achtergrond
kan komen. En thans moet de
Overheid de knoop weer doorhak
ken.
Of dit echter alleen de schuld
is van de werkgevers, zou nog
wel betwijfeld kunnen worden.
De vraag is nl. nog. of van de zijde
der arbeiders met de vrij plotse
linge eis van 8 a 81'» procent
loonsverhoging niet te zeer werd
overvraagd. Zouden alleen de 4%
van de werkgevers en de 6% van
de werknemers aan de orde zijn
geweest, dan zou, naar het ons op
goede gronden wil toeschijnen,
overeenstemming nog wel te ver
krijgen zijn geweest.
De extra-loonsverhoging van
2''- procent, omdat de compensa
tie-loonsverhoging van evt. 6%
een prijsverhogende werking
heeft, stelt wel scherp de scha
duwzijde van loonsverhoging in
het licht en demonstreert fel de
noodlottige werking van de be
ruchte spiraalbeweging: lonen
omhoog, prijzen omhoog, lonen
omhoog....
Er schijnt nu te kunnen worden
verwacht dat dê heden te houden
besprekingen in de R.E.A. zullen
gaan in de richting van de 6%
verhoging, die van arbeiderszijde
naar voren is gebracht, althans
zeker hóger dan de 4%, welke de
werkgevers bereid zijn te geven.
Wij moeten dat afwachten. Wu
doen niet mee aan pogingen, om
ae regering onder druk te zetten,
door een beroep te doen op haar
werkelijkheidszin en ti vertrou
wen op haar zin voor rechtvaar
digheid. alsof werkelijkheidszin
en rechtvaardigheid in bepaalde
omstandigheden alleen aan een
bepaald percentage verhoging ge
bonden zouden zijn.
Wij houden het er wel op, dat
de regering, als hoedster van het
algemeen belang, het vertrouwen
van alle groepen dient te heb
ben. Als de Raad voor Economi
sche Aangelegenheden, welke na
de bevrijding uit het Kabinet ge
vormd is. de zaak van alle kanten
heeft bekeken, dan zaï de volle
dige Ministerraad ook nog wel een
woordje willen meespreken.
Dan gaat het er niet om, het
aandeel in eventuele (en nog wel
bestrüdbare) gunstige situaties,
als Sinterklaassurprises rond te
delen, of economische voordelen
in ruimer mate te verkrijgen of te
behouden, maar dan is de enige
inzet, om objectief te bezien, of al
wat sociaal wenselijk (en deels
zeker noodzakelijk!) is ook eco
nomisch kan worden verantwoord.
Onder dat sociale en economische
belang verstaan wij ook het be
houd van de arbeidsvrede, die
echter niet alleen op stoffelijke
elementen berust, ook dit moet
aan alle kanten worden bedacht.
DJAKARTA, 22 Sept. In een aantal plaatsen van
Atjeh zijn gisteren ongeregeldheden uitgebroken. Na een
kabinetsraad over de openbare orde en rust heeft
premier Ali Sastroamidjojo tegenover verslaggevers ver
klaard, dat de regering maatregelen zal nemen tegen deze
jongste ongunstige ontwikkelingen. In een redactioneel
artikel schreef Merdeka vandaag, dat de „toestand in
Atjeh niet bevredigend is. Wij kunnen aannemen, dat
daar een toestand ontstaan is, welke de regering niet
langer meester is".
Leger en politie te Kotaradja
zijn sedert Zondag geconsigneerd
Maandagochtend is te Kotaradja
door een mobiele brigade van
het leger en door de politie ge
patrouilleerd.
De telefoonverbindingen van
Kotaradja met het Oostelijke deel
van Atjeh werken nog steeds
tot Idi. Verbinding met de* plaat
sen verderop, tussen Idi en Me-
dan, is, van Kotaradja uit, ver
broken, hetgeen sedert 21 Sept.
ook het geval is tussen Kota
radja en Sigli. Ook de verbin
ding met Lhonga is verbroken,
evenals de telegraafverbinding
tussen Medan en Kotaradja.
Van Medan uit zijn ook de
treinverbindingen naar Atjeh ver
broken.
In een goederenwagen van de
sneltrein tussen Lhok Seumawe
en Kotaradja is Zondagavond te
20.00 uur ingebroken, waarbij
uit een geldkist van de spoor
wegdienst 13.000 rupiah werden
gestolen. Maandagochtend kon
de sneltrein naar het Zuiden niet
vertrekken, doordat 11 KM bui
ten Kotaradja de rails op drie
plaatsen bleken te zijn opgebro
ken.
Volgens een mededeling uit
en Takengon bevinden zich te
Medan, waarheen zij zich met
hun roerende eigendommen heb
ben begeven.
Het Indonesische kabinet heeft
hedenavond de toestand in Atjeh
besproken. In een communiqué
is medegedeeld, dat in zes plaat
sen in Atjeh aanvallen zijn ge
daan op posten van politie en
leger. De regering heeft aan leger
en politie opgedragen, maatre
gelen te nemen, om de toestand
in de hand te krijgen.
Dinsdag is in Lhok Seumawe
een gevecht geleverd tussen een
afdeling van het leger en een
bende, waarbij aan militaire zijde
bij de bende kon niet worden
vastgesteld. 60 bendeleden wer
den gevangen genomen.
Ook te Sigli en te Peureula, in
het noordoostelijke deel van
Atjeh, zijn pogingen gedaan om
afdelingen van het leger aan te
vallen De arrestaties vinden
voortgang.
Bij onderdelen van het leger
zijn vlugschriften verspreid waar
in wordt medegedeeld, dat Atjeh
een dode viel, het aantal doden behouden.
ITSZAKE SAARGEBIED
BONN In diplomatieke krin
gen in Bonn wordt algemeen ver
wacht dat bondskanselier Ade
nauer tijdens de komende be
sprekingen met de Franse minis
ter van buitenlandse zaken, Bi-
dault, over de Saarkwestie, be
langrijke concessies zal doen aan
Frankrijk, teneinde op deze wijze
de Fransen over te halen het
Europese Defensie Verdrag te ra
tificeren.
Aangenomen wordt dat Ade
nauer zich accoord zal verklaren
met een plan om van het Saar-
gebied Europees territoir te ma
ken en Frankrijk zijn economische
invloed op het gebied te laten
is geproclameerd tot deel van de
„Negara Islam Indonesia", zulks
met ingang van 21 September.
Dit zou betekenen, dat de Darul
Islam-beweging van Kartosuwirjo
zich thans ook over Atjeh heeft
verbreid.
Te Kotaradja is de avondklok
ingesteld van 20.00 tot 6.00 uur.
LANIEL'S DAGEN
GETELD?
Breuk in het Franse kabinet
PARIJS. In het Franse ka
binet is een breuk aan de dag
getreden over de politiek met
betrekking tot de Europese een
heid.
In sommige kringen wordt de
verwachting geuit, dat premier
Joseph Laniel's dagen zijn ge
teld.
BERLIJN, 22 Sept. De Oost-
Duitse radio heeft vanavond om
geroepen, dat de geheime politie
een reusachtig Amerikaans spion-
nagecomplot opgerold heeft. Vol
gens de radio zijn de drie leiders
van de bende en een aantal hun
ner medewerkers in hechtenis
genomen.
Gearresteerd zijn Feodora von
Steinmetz, een vroeger welge
stelde landeigenares, die na 1945
voor een Britse militaire dienst
gewerkt zou hebben, Armin Zopf,
onderofficier van de voormalige
Waffen SS en Rudolf Seifert, die
reeds in 1930 lid van de N.S.
D.A.P. was.
WENEN, 22 Sept. Mgr. L. gehouden en in Sombore opge-
Budanovic, apostolisch adminis
trator van Backa, is toen hij zich
op weg bevond naar de kerk van
Subotika (Joego-Slavië) door ge
peupel overvallen en mishandeld.
De bisschop was juist tevoren
drie dagen door de politie vast-
DELMENHORST, 22 Sept. „Wat ik hier gezien heb is
veel beter dan alles wat ik tot dusverre bij manoeuvres
heb gezien", zo zeide generaal Gruenther, chef staf van
de N.A.V.O.-organisatie bij zijn vertrek op hel vliegveld
door^Meideka",' zouden" dè^om Ahlhorn, na zijn bezoek aan het oefengebied van „Grand
geregeldheden zijn veroorzaakt Repulse". En daarbij toonde hij zich speciaal zeer enthou
siast over de verbetering en vooruitgang die er bij de
Nederlandse troepen te constateren viel. Hij verklaarde
dat het Nederlandse leger „te loven was voor de geweldi
ge verbetering" in de laatste twee jaar. Hij sprak ook
over een aanzienlijke verbetering in het laatste jaar.
door tegenstellingen tussen het
feodaal georiënteerde gedeelte
der bevolking en 't gewone volk
In verschillende plaatsen in
Atjeh heeft de bevolking, die
vlaggen met een maansikkel op
een groen veld meevoerde (een
soort Islamietische vlag) en ge
wapend was met slag- en steek
wapens (rentjongs, klewangs en
messen) aanvallen gedaan op
politiekazernes te Langsa, Lhok
Seumawe, Sigli en Molabo. ten
einde wapens te veroveren Het
aantal slachtoffers is nog niet
bekend.
De regenten van Langsa, Sigli
Ik ben van mening, dat de en camouflage er een van de
Nederlanders daar een groot
compliment mee verdienen., zo
zeide hij.
Over het atoomwapen zei hij,
dat ook bij de komende oefenin
gen het punt van verspreiding
Nederland, dat ook handel drijft met de Balkanlanden, is ver
tegenwoordigd op de Industriële Jaarbeurs te Zagreb (Joego-
Slavië). De foto toont het Nederlandse paviljoen, waar men
heeft getracht een beeld te geven van de Nederlandse
nijverheid.
eerste orde moet zijn. „Iedere mi
litair moet er van doordrongen
zijn, dat hij in het veld bloot
staat aan een aanval met atoom
wapens", aldus Gruenther.
„U kunt nu werkelijk ver
heugd zijn", zo begroette de com
mandant van de Noordelijke le
gergroep, de Britse generaal Sir
James Gale, minister Staf bij zijn
aankomst in het manoeuvrege-
bied. Vorig jaar bij „Hold fast"
had deze zelfde generaal gezegd,
dat de Nederlanders goed waren
geweest bij het verlaten van de
defensieve stellingen. „Maar dat
was geen wonder", zo zeide ons
de minister van Oorlog later,
„want toen gingen zij naar huis.
Daarom heeft dit compliment
over Grand Repulse voor mij veel
meer betekenis."
Een ander punt, dat bij deze
oefeningen duidelijk is gebleken,
is het feit dat de integratie in
zoverre is gevorderd, dat thans
een legercorps met Nederlan
ders, Engelsen en Canadezen on
der een Nederlandse comman
dant uitstekend kan werken. „Het
is een teken", zo zeide minister
Staf, „dat de integratie ook van
andere zijde gewekt wordt."
Ir. Staf wees er voorts op, dat
alle buitenlandse experts, die hij
had gesproken, zeer getroffen
waren door het hoge moreel van
de Nederlandse soldaten.
De verbindingen zijn volgens
de minister nog steeds een vrij
zwak punt.
SCHEIDSRECHTERS
GEVANGEN
DELMENHORST, 22 Sept.
Minister Staf werd hedenmid
dag, toen hij een Nederlands
onderdeel in de oefening Grand
Repulse bezocht, ontvangen
met explosies van donderbus
sen.
Het meevoeren van donder
bussen is in deze oefening het
privilege van de scheidsrech
ters, die ze gebruiken om artil
lerievuur aan te geven. Dit
deden ze hedenmiddag dan ook
toen Hollanders bezig waren
sen brug over het riviertje de
Hunte te slaan. De Neder
landse troepen maakten zich
daarover op een gegeven
ogenblik zo kwaad, dat ze de
scheidsrechters met donder-
oussen en al gevangen namen
on de bussen afstaken, toen ze
ie auto met de Nederlandse
minister aan zagen komen.
sloten in een stal. Zijn bisschops
toog en zijn armbandhorloge wer
den hem afgenomen en zijn bril
stukgeslagen.
Dit voorval wordt uit Belgrado
gemeld en vormt een van de
talrijke nieuwe incidenten, die
tegen de kerkelijke autoriteiten
inJoego-Slavië op touw worden
gezet. Enkele andere voorvallen
zijn bekend geworden. Op de
dag dat Tito zijn grote rede te
Sibenik hield, deed het janhagel
een aanval op het daar geves
tigde seminarie; de toegangen
werden verwoest en de inven
taris van de gebouwen vernield.
Het volk drong tot de bibliotheek
door en gooide de boeken uit het
raam; anderen, die buiten ston
den, scheurden ze aan stukken
en verbrandden ze.
In het aartsbisschoppelijk pa
leis te Agran worden momenteel
verpleegd de Apostolisch Admi
nistrator van Banjaluka, mgr.
Carolus Celiky en de secretaris
van de 80-jarige bisschop van
Split, dr. Josef Marentic. Ook zij
zijn mishandeld doch nu door
een bende kwajongens.
De Proost van de Dom, dr.
Pavel Pasa, werd, toen hij op
het punt stond in een bootje te
stappen, om over te steken naar
de overkant van het meer, waar
hij zijn parochie in Ragnse wilde
bezoeken, door de jeugd aange
vallen, met rotte eieren gegooid
en daarna van het bootje in het
water gegooid. Dit alles geschied
de onder de ogen van zes Ameri
kaanse toeristen, onder wie zich
de leider van de Katholieke Ca
ritas in Minnesota. Mej. Voss,
die een foto van de gebeurtenis
sen wilde maken, werd daarop
door de jeugd aangevallen: zij
poogden haar fototoestel af te
nemen, doch de politie kwam
tussenbeide en begeleidde de
Amerikaanse naar het bureau
der Havenpolitie. De film werd
Van de andere arrestanten wer
den de namen niet genoemd
Allen zullen voor het hoogge
rechtshof moeten verschijnen.
Volgens de Oost-Duitse rege
ring werkte de bende met voor
malige agenten van admiraal
Canaris.
De bende zou onder leiding
gestaan hebben van generaal
Doering en politie-kolonel Bockel-
berg, eens medewerkers van Ca
naris.
Volgens een communiqué werd
de bende gefinancierd met Ame
rikaanse gelden.
De regering heeft bekend ge
maakt, dat een „groot aantal"
radiozenders van Amerikaanse
makelij tijdens een aantal razzia's
in alle delen van de Russische
zóne in beslag genomen zijn.
West-Berlijn, een geliefd doel
wit van de communisten, is het
centrum van de bende geweest,
die haar arbeid verrichtte onder
de schuilnaam „Instituut voor
Fabriekshygiëne". Tot de bende
zouden o.a. behoord hebben het
West-Duitse Ministerie van Vei
ligheid onder Theodor Blank, de
anti-communistische commissie
van vrije juristen en de Rias, de
radiozender van de Amerikaanse
Hoge Commissie.
Verder zou de Vrije Universi
teit, die vijf jaar geleden in Ber
lijn gevestigd werd, tot de
„medeplichtigen" behoren.
De spionnagebende vormde cel
len van elk drie leden. Deze cel
len gaven alle soorten van inlich
tingen door naar het Westen.
ZEELAND HIELD ZICH
GOED
ZIERIKZEE, 22 Sept. De
kusten van West-Europa hebben
Dinsdag te lijden gehad van de
hevigste stormen sinds die van
Februari j.l., toen zich in Zuid-
West-Nederland, België, Noord-
Frankrijk en Oost-Engeland ern
stige overstromingen voordeden.
De felle wind van gisteren, de
afgelopen nacht en hedenmorgen
heeft voor Schouwen en Duive-
land weliswaar moeilijkheden met
zich gebracht, maar ernstige
schade is tot dusverre niet ge
meld. De werkzaamheden aan het
dijkherstel bij Ouwerkerk, Schelp-
hoek en andere plaatsen moesten
volledig worden stilgelegd. Op
verscheidene plaatsen zijn ge
deelten van de pas aangebrachte
klei weggeslagen.
De Rampaartse Dijk, welke de
polder Oosterland en Sirjansland
van het buitenwater afsluit, heeft
het gehouden.
In Zierikzee ziet men met enige
spanning het springtij van a.s.
Vrijdag tegemoet. De normale
waterstand zal dan volgens de
getijtafel reeds vrij hoog zijn,
namelijk 1,90 m NAP, terwijl te
verwachten is, dat, bij aanhou
dende storm, deze stand zal wor
den opgevoerd. Men heeft maat
regelen getroffen om door vloed
planken en afdammingen het
water bij abnormaal hoge stand
in beslag genomen, waarna mej. een tijdig halt te kunnen toe-
Voss vertrekken kon.
roepen.
Diplomaten ontraadselen
Sovjet-politiek
WENEN, 26 September De
belangrijkste Amerikaanse diplo
maten achter het IJzeren Gordijn
en aan de randen ervan zijn hier
vanavond een conferentie begon
nen van drie dagen om te trach
ten de geheimen van de recente
Sowjet-politiek te ontraadselen.
ONTSLAGEN IN GEORGIë
LONDEN, 22 Sept. Radio
Tiflis heeft vandaag bekend ge
maakt, dat de premier van de
Georgische Sovjet-republiek en
de eerste secretaris van de Geor
gische communistische partij ont
slagen zijn.
NEW YORK, 22 Sept. De V.S. hebben vandaag voor
gesteld, dat de vertegenwoordigers van beide partijen
op de Koreaanse vredesconferentie zullen beslissen, of
zij ook neutrale landen op de conferentie vertegen
woordigd willen zien. Het voorstel werd gedaan door de
Amerikaanse afgevaardigde Henry Cabot Lodge, die aan
bood een vertegenwoordiger naar Genève te sturen om
de regelingen te bespreken met de Chinese communis
ten en Noord-Koreanen.
In de agendacommissie van de
algemene vergadering der V.N.
deed Lodge dit voorstel in een
rede, waarin hij zich uitsprak
tegen het voorstel van Wisjinsky,
dat de assemblee het debat over
de vertegenwoordiging op de
vredesconferentie zou heropenen.
De Britse minister van staat
Selwyn Lloyd en de Franse af
gevaardigde Henri Hoopenot
schaarden zich snel achter het
voorstel van Lodge.
Lloyd meende, dat een nieuw
openbaar debat over de Koreaanse
conferentie nu geen nut kon
hebben.
Het Amerikaanse voorstel was
een volledige verrassing. Door het
aanbod om een vertegenwoordi
ger te sturen om regelingen met
de communisten te bespreken
blijkt voor de eerste maal, dat de
V.S. te verstaan geven bereid te
zijn rechtstreeks met communis
tisch China te doen te hebben in
politieke of diplomatieke kwes
ties.
Wisjinsky heeft onmiddellijk de
Amerikaanse voorstellen als
„schaakzetten" van de hand ge
wezen.
De agendacommissie heeft het
Russische voorstel, dat de Ko
reaanse conferentie als een af
zonderlijk onderwerp op de agen
da geplaatst zou worden, met 11
tegen 2 stemmen (Rusland en
Polen) bij één onthouding (Joego-
Slavië) verworpen.
Wisjinsky had gewaarschuwd,
dat verwerping van zijn voorstel
de kansen op overeenstemming op
de conferentie zou bederven.
Verwacht wordt, dat de Sovjet
afgevaardigde in de assemblee zal
proberen het besluit van van
daag ongedaan te maken, maar
het schijnt dat hij weinig kans
maakt.
De agendacommissie heeft met
dertien tegen nul stemmen, bij
één onthouding aanbevolen, het
Russische voorstel „voor het af
wenden van de dreiging van een
nieuwe wereldoorlog" op de
agenda van de huidige zitting te
plaatsen. Nationalistisch China
onthield zich van stemming.
