In heel Atjeh is de strijd
met de rebellen ontbrand
WILLIAM OATIS
RADIO
Met Oosterse wreedheid
De Hoogovens draaien
nog óp volle toeren
Financiën en Economie
Het lot uit de
gevangene van een regiem
programma
UW PUZ
van vandaag
Buitenlandse
notities
Euwe verlies
van Gelier
Gedwongen onwetendheid
Scheepsberichten
Beurs
Koper mag niet
strafbaar zijn
O
Pagina 4
Donderdag 1 October 1953
DJAKARTA, 30 Sept. In een communiqué van het
leger wordt gezegd, dat de voorspits van het bataljon, dat
met een peloton pantsertroepen in opmars is naar Lhok-
seumawe, de wegversperringen bij Lhoksukon heeft op
geruimd. De spits van het bataljon bereikte Zondag
Lhokseumawe.
Vrijdag is, in samenwerking
met de mobiele brigade, een aan
val gedaan op een versterking
van de rebellen in de kampong
Tandjung bii Sigli, welke verde
digd werd door 600 man, die o.a.
bewapend waren met een Japan
se brengun, 40 karabijnen, mes
sen en kapmessen. Vijf rebellen
werden gedood, 25 gevangen ge
nomen. Zaterdag werd een aanval
gedaan op een kampong bii Sigli,
waarbij een bende 21 doden ver
loor en 9 bendeleden gevangen
werden genomen.
In een ander legercommuniqué
wordt gezegd, dat 29 bendeleden
gevangen werden genomen na
een aanval op een schuilplaats
van rebellen te Mentasik. 40 mo
torvoertuigen. waaronder trucks
en jeeps, werden in beslag ge
nomen.
Voorts werden benden aange
vallen en op dg vlucht gejaagd
in de omgeving van Heulaboh
aan de Westkust en in de om
geving van Sigli, waarbij 6 ben
deleden werden gedood en 25
gevangen genomen.
Zaterdag werden bii een aan
val van het leger op Lhokseu
mawe 17 rebellen gedood, aldus
het communiqué, dat voorts ver
meldt, dat Zondagochtend ver
sterkingen uit Medan te Bireuen
zijn aangekomen.
Een woordvoerder van het le
ger bevestigde, dat de verbindin
gen tussen de plaatsen in de re
gentschappen voor het ogenblik
voor het gewone verkeer verbro
ken zijn. Voor het leger en de
politie is er een luchtbrug.
Uit in beslag genomen docu
menten blijkt, dat Tengku Sulei
man Daud, fungerend resident-
coördinator van het gebied van
Atjeh, optreedt als leider van de
benden in Groot-Atjeh. Tenslotte
wordt in het legercommuniqué
vermeld, dat een schip van de
marine, toen het de vorige week
Donderdag op een niet genoemde
plaats uitrustingsstukken aan wal
wilde brengen, werd beschoten,
waarop de marine het vuur
opende.
Opgehangen
Uit Kutaradja meldt de cor
respondent van Pi Aneta, dat het
hoofd van politie van Seulimeum
(ten zuiden van Kutaradja) door
een bende is gevangen genomen
en opgehangen. Zijn vrouw en
kinderen werden meedogenloos
vermoord. Ook het hoofd van het
telefoonkantoor van Kutaradja
werd gevangen genomen en op
gehangen.
Maandag is er een gevecht ge
leverd te Lhoksukon tussen een
bende en het leger, waarbij het
leger een dode te betreuren had.
Het aantal doden aan de zijde
van de bende is niet bekend. 27
bendeleden werden gevangen ge
nomen. Dezelfde dag leverde een
bende van 60 man ten Zuidoosten
van Sigli een gevecht met het le
ger. Vijf bendeleden sneuvelden,
2 werden er gewond. De bende
vluchtte in de richting van Sim-
pantiga.
De woordvoerder van het leger
te Kutaradja, kapitein Sumahar-
di, verklaarde, dat de ingezetenen
van Kutaradja zich weer rustig
gevoelen. Het leger blijft voort
durend door de kampongs pa
trouilleren.
Nationale herdenking
oorlogsslachtoffers
AMSTERDAM. 30 September -
De nationale herdenking van alle
oorlogsslachtoffers, gevallen in
Nederland, in de kampen en in
Indonesië, zal dit jaar worden ge
houden op 26 December.
In een der katholieke kerken
en in de Nieuwe Kerk te Amster
dam zullen speciale diensten wor
den gehouden.
ATOOMVLIEGTUIG
BURBANK (Californië), 30
September De Amerikaanse
luchtmacht heeft een contract ge
sloten met een vooraanstaand
Amerikaanse vl egtuigfa'briek
voor de „inleidende bestudering
van plannen" voor een vliegtuig,
dat door atoomkracht wordt
voortbewogen, aldus is door de
fabriek te Burbank bekend ge
maakt.
Eervol ontslag
Dr P. Muntendam
'S-GRAVENHAGE, 30 Septem
ber Bij Koninklijk Besluit is
aan dr. P. Muntendam met in
gang van 1 October 1953 op de
meest eervolle wijze ontslag ver
leend als staatssecretaris van
volksgezondheid, onder dankbe
tuiging voor de vele en gewich
tige diensten, den lande bewe
zen.
VRIJDAG 2 OCTOBER 1953.
7.00—24.00 NCRV
HILVERSUM 1 (402 M.)
7.00 Nieuwsber. 7.10 Gram. 7.13
Gewilde muz. 7.45 Een woord v.
d. dag 8.00 Nieuwsber. en weer
berichten. 7.10 Gram. 8.30 Mede
delingen 8.35 Gram. 9.00 Voor de
zieken 9.30 Voor de huisvrouw.
9.35 Waterstanden. 9.40 Gram.
10.30 Morgendienst. 11.00 Gram.
11.30 Volksmuz. 12.30 Land-en
tuinb. medeci. 12.33 Gram. 13.a9
Klokgelui. 13.00 Nieuws. 13.15
Mandoline-ens. 13.45 Gram. 14.00
Voordr. 14.30 Gram. 15.15 Voordr.
15.35 Gram. 16.00 Wenken voor de
tuin 16.15 Bas-bariton en piano.
16.47 Gram. 17.30 Mil.rep. 17.45
Fries progr. 18.00 Gram. 18.05
Koorzang 18.30 Viool en Mozart-
vleugel. 19.00 Nws en weerber.
19.10 Regeringsuitzending: „Ver
klaring en toelichting". 19.30
Gram. 20.00 Radiokrant. 20.20
Kamerork., vocaal ens. en sol.
21.30 „Terug naar Athene pf voor
't eerst er heen" 21.45 Mil. ork.
king. 23.00 Nieuws en S.O.S.-ber.
22.15 Gram. 22.45 Avondoverden-
23.15 Salonork. 23.50—24.00 Gram.
HILVERSUM II (298 M)
7.00 VARA. 10.00 VPRO.
10.20 VARA. 12.00 AVRO.
16.00 VARA 19.30 VPRO.
21.00 VARA. 22.40 VPRO.
23.00—24.00 VARA.
VARA: 7.00 Nieuws 7.10 Gram.
7.15 Gymnastiek. 7.33 Gram. 8.00
Nieuws. 7.18 Gram. 8.45 Voor de
huisvrouw. 900 Gym 9.10 Gram.
9.35 Waterstaat. 9.40 Schoolradio.
VPRO: 10.00 „Kinderen en men
sen". caus. 10.05 Morgenwijding.
VARA: Voor de kleuters. 10.40
Lichte muz. 11.05 Radiofeuille
ton. 11.25 Orgelspel. AVRO: 12.00
Lichte muziek. 12.30 Land- en
tuinb. mededelingen. 12.33 Sport
en prognose. 12.48 Gram. 13.00
Nieuws. 13.15 Meded. of gram.
13.20 Metropolo ork. 14.00 Kook-
praatie. 14.20 Vocaal kwart 14.50
Voordracht. 15.10 Nederlandse
speelmuz. 15.30 Musette ork.
VARA: 16.00 Aus. muz 16.30 Muz.
caus. 17.10 Voor de jeugd 17.40
Gram. 18.00 Nieuws. 18.15 Vara-
Var-ia 18.20 Felicitaties. 18.45
„Wij roeren de trom", toespraak.
19.00 Koorzang. 19.15 Orgelspel.
VPRO: „Wat wij Vrijzinnige Pro
testanten geloven", caus. 19.50 Be
richten. 20.00 Nieuws 20.05 Boek
bespreking. 20.15 Zang en piano.
20.30: „Europa één", caus. 20.40
„Verdraagzaamheid", caus. VARA
21.00 Cabaret. 21.30 Verslag van
de Engelse arbeiderspartij te
Margate. 21.40 Gram. 22.05 Bui
tenlands overzicht. -22.20 Lichte
muziek. VPRO: 22.40 „Vandaag",
caus. 22.45 Avondwijding. VARA:
23.00 Nws. 23.15—24.00 Kamer
orkest.
T élevieieprogramma
VRIJDAG 2 OCTOBER
NCRV 20.15—21.45:
1. Journaal
2. Weerbericht
3. EHBO voor dieren
4. „Wat, waar, wanneer?", wed
strijd.
Pauze
5. „Zeven vrouwen", TV-spel.
6. Dagsluiting
In de gisteren gehouden jaar
vergadering van de Kon. Ned.
Hoogovens en Staalfabrieken NV
deelde de president-directeur
mede, dat een achteruitgang van
de bedrijvigheid in de staalin
dustrie, zoals in Amerika, in Ne
derland gelukkig nog niet valt te
constateren. Terwijl in andere
Europese landen op een lagere
capaciteit wordt gewerkt, draaien
de Hoogovens nog volop aldus de
president-directeur. Een aandeel
houder wilde weten hoeveel de
maatschappij aan vennootschaps
belasting verschuldigd is, met het
oog op de komende belastingver
laging. Het bestuur wenste dit
bedrag echter nog niet te ont
hullen. Men onderhandelt n.l. nog
met de fiscus over de grootte van
het bedrag en wenst niet op een
beslissing vooruit te lopen. Vol
gend jaar zal opnieuw worden be
zien, of het wenselijk is dit be
drag te publiceren.
De contributie aan de K.S.G.
(Europese Kolen- en Staalge
meenschap) is in het afgelopen
jaar gering geweest. Dit jaar zal
echter ca 2 millioen moeten wor
den betaald. De lagere cement
productie is een gevolg van een
POOLSE VISSER NAAR
ZWEDEN GEVLUCHT
STOCKHOLM, 30 Sept. De
schipper van een Poolse trawler
is Maandag met zijn schip naar
Zweden gevlucht. Hij viste op de
Oostzee bij het eiland Bornholm.
Met ziin revolver dwong hij de
overige twee leden van de be
manning naar hun hut te gaan,
die hij op slot deed.
Vervolgens zette hij koers naar
de Zweedse haven Solvesberg,
waar hii om politiek asyl vroeg.
De trawler wordt voorlopig door
de Zweedse autoriteiten vastge
houden.
Passagiersschepen:
Oranjestad 29 80 m. NW Carta
gena n. Aruba; Noordam 29 v
Rotterdam te New York; Alnati
29 90 m NO St. Pauls Rock n.
Rio de Janeiro; Groote Beer p
29 str. Elle Isle n. Quebec; Siba-
jak 29 v. Halifax n. New York;
Waterman 30 410 m OtZ Welling
ton n Balboa; Zuiderkruis 29 v
Rotterdam n Halifax; Bonaire 30
te Georgetown v Paramaribo;
Boschfontein 27 te Mombasa; In-
drapoera 29 p. Finisterre n Mar
seille; Maasdam 30 Southampton
verw.; Oranje 29 100 m OZO
Aden n Colombo; Rijndam 29 265
m WtZ Valencia n New York;
Willem Ruys 29 200 m NW Port
Said n Napels.
Tankers:
Sunetta 28 te Balikpapan; An-
tonia 24 te Makassar; Caltex
Utrecht 29 v. Sidon n. Rotterdam;
Caltex Pernis 29 v. Rotterdam n.
Sidon; Felipes 21 v. Telokanson
te Singapore (in dok); Ena 30 v
Port Said n Suez; Maropessa 26
v Singapore te Kawasaki; Papen-
drecht p 29 str Messina n Bey
routh; Ovula 29 v Rotterdam n
Curacao; Sunetta 23 te Surabaja;
Caltex Nederland p 29 Bizerta n
Rotterdam; Esso Den Haag p 29
Algiers n Antwerpen; Kieldrecht
29 v Genua te Marseille; Liseta
29 v Tjilatjap n Pladju; Malea 1
v Singapore te Adelaide verw.;
Myonia 29 v Stanlow te Amster
dam; Ondina 30 v Pladju te Sin
gapore verw; Perna 30 v Singa
pore te Yokohama; Rita 29 v
Bangkok n Pladju.
Vrachtschepen:
Stad Maastricht 1 v Huelva n
Sluiskil; Abbekerk 3 Kobe verw;
Aalsum 29 v Aden n Belawan;
Akkrumdijk 29 v Karachi n Bom
bay; Amstelland 30 te Ilheos;
Bennekom 30 te San Antonio;
Hector 30 te Lissabon; Ittersum
30 te Suez; Tiberius 30 v Port of
Spain te Paramaribo; Borneo 30
v Port Said te Djeddah; Gaaster-
kerk 30 v Colombo n Fremantle;
Tomini p 30 Gibraltar n Rotter
dam; Modjokerto 29 v Penang n
Belawan.
langere stilstand in de bouwnij
verheid gedurende de winter
maanden. De reserve van diverse
belangen, zo werd desgevraagd
verklaard, is een vrije reserve.
Het afsluiten van het boekjaar
per 31 Maart i.p.v. per ulto De
cember is een oude traditie.
Aan het eind van de vergade
ring nam de president-directeur
ir Ingen Housz afscheid van dr
R. H. Fentener van Vlissingen,
die voor de laatste maal de ver
gadering presideerde. Vanaf de
oprichting der Hoogovens heeft
hij de belangen der vennoot
schap behartigd. De president-di
recteur gewaagde van de grote
durf en moed van de scheidende
voorzitter van de raad van com-
„nssa issen ei 1 :dar ite hem
„voor alles wat hij met zijn con
structieve geest voor de Hoog
ovens heeft gedaan." De heer
Fentener van Vlissingen blijft
als commissaris aan de vennoot
schap verbonden.
HONDENPARADE
KANSAS CITY. Een ze
kere W. C. Boosman loofde
een beloning van 15 dollar uit
voor degene, die hem zijn
hond „Queenie" terugbezorg
de. In de advertentie kwam
bij vergissing 1500 dollar te
staan.
De bel stond niet stil. „Ik
geloof, dat ik wel 5Ó0 honden
eb moeten bekijken", aldus
Boosman, „de ménsen bleven
maar komen."
Hij hoefde uiteindelijk niets
te betalen, want hij vond
„Queenie" zelf terug.
■BammHOBanr.. ..xrcEaasHHanH
14. De ramen van alle cellen wa
ren getralied en de ruiten waren
van matglas, zodat de gevangenen
niets konden zien van hetgeen
buiten gebeurde. Deze getraliede,
ondoorzichtige vensters waren ty
perend voor de toestand, waarin
de gevangenen verkeerden: een
zame opsluiting en gedwongen
onwetendheid.
Dikwijls zat ik twee weken in
een cel zonder ooit buiten de
deur te komen al was het maar
om voor een douche door de gang
te lopen. Eens gingen meer dan
vier maanden voorbij zonder dat
ik ook maar eens in de buiten
lucht kwam en bij iemand anders
heeft dat zelfs eens negen maan
den geduurd.
Een zo eenzame afzondering in
zulk een onzekerheid maakt som
mige gevangenen gek. Een in de
buurt van mijn cel placht van tijd
tot tijd wartaal uit te schreeuwen
tot de bewakers hem onder een
douche zetten. Een ander, die aan
klaustrophobie leed en het be
nauwd kreeg, kreund de hele
nacht: „Help, help" en ik hoorde
dat weer een ander in zijn cel
minuten lang zat te brabbelen on
der de waanvoorstelling, dat hij
met zijn vrouw telefoneerde.
Gedurende de eerste weken van
mijn gevangenschap liep ik als
een gekooid dier in mijn cel heen
en weer met duizelend hoofd en
een gevoel in mijn maag, alsof ik
moest overgeven en het was me
alsof ik dood zou gaan als ik er
niet uit kwam. Het heeft maanden
geduurd, voor ik tot zo iets als
berusting kwam. Mijn denken in
de gevangenis werd beheerst door
de verbeelding. Ik was ook zo ver
van de werkelijkheid verwijderd.
Evenmin als andere gevangenen
in Roezienje mocht ik kranten of
tijdschriften lezen of naar de ra
dio luisteren. Wel mocht ik boe
ken lezen. Alle nieuws wat ik
daar hoorde kon gemakkelijk op
een speldeknop worden geschre
ven. Van medegevangenen, die
later waren gekomen, hoorde ik,
dat Churchill weer Brits premier
was geworden, dat Elisabeth ko
ningin van Engeland was en dat
Rudolf Slansky, de voormalige
secretaris generaal van de Tsje-
cho-Slowaakse communistische
partij, was gearresteerd. Pas na
mijn vrijlating vernam ik dat hij
was opgehangen.
Ongeveer eenmaal in de zes
weken mocht ik naar mijn vrouw
schrijven en kreeg ik brieven van
haar, soms twee of drie tegelijk.
Van mijn brieven gingen er veel
onderweg verloren en meer dan
een jaar lang heeft zij geen woord
van mij ontvangen.
Zjj vermeed wijselijk politiek
nieuws te schrijven. Dat zou nooit
de censor van de gevangenis zijn
gepasseerd, maar zij wist mij
mede te delen, dat Harold Ross,
Mildred Baily en John Dewey
overleden waren en dat Ingrid
Bergman-Rosselini een tweeling
ter wereld had gebracht.
In November werd ik bij een
politiefunctionaris ontboden om
aan mijn vroujv te schrijven. Ik
vroeg hem, wie president van de
V.S. was geworden. Hij weigerde
te antwoorden, maar twee maan
den later vertelde hij me, dat het
generaal Mac Arthur was. Vijf
dagen voor mijn vrijlating kreeg
ik een paar caricaturen en
rijmpjes, die mijn vrouw uit een
New Yorks tijdschrift had ge
knipt. Op de achterzijde van een
van die uitknipsels stond een deel
van de kolom: „Waar de stad over
spreekt". Het leek op het verslag
van de een of andere plechtigheid
en er stond in, dat „president en
mevrouw Eisenhower" er bij wa
ren geweest. Zo vernam ik, dat
de president in werkelijkheid een
andere generaal was.
Toch lijkt het, als ik er op te
rug zie, of de weken en maanden
snel voorbij zijn gegaan. Dat komt
doordat een gevangene zich wei
nig herinnert, dat in die tijd is
gebeurd om de eenvoudige reden
dat die maanden leeg waren. Juist
die leegheid maakt echter dat elke
dag op zichzelf zo langzaam voor-'
bij schijnt te gaan.
,Ik placht wakker te worden als
de reveille voor de bewakers werd
geblazen en dan dacht ik: 16 uur
tot ik weer kan gaan slapen. Hoe
kom ik die tijd ooit door?
Het was alsof ik op de bodem
van een diepe put was gevallen
en naar boven moest zwemmen,
hoger en hoger, met ingehouden
adem, om mijn leven te redden.
In een cel leeft een mens ter
wijl hij slaapt zolang hij wak
ker is, bestaat hij alleen maar.
In zijn dromen leeft hij het leven
dat hij in werkelijkheid niet kan
leven.
Ik droomde dat ik kranten
kocht, door de straten liep, in de
trein reed, in restaurants at, met
mijn vrouw en met vrienden
praatte.
De tijd gaat het langzaamst, als
de gevangene alleen is in een cel,
want dan is hij geheel op zichzelf
aangewezen om de tijd te doden
en is er veel kans, dat zijn geest
hem parten speelt en hem nood
lottig wordt.
Als hij een celgenoot heeft, be
schikt hij over de kracht van twee
in de strijd omdat hij naast zijn
krachten die van een ander heeft.
Ik ben slechts ongeveer drie
maanden alleen geweest in Roe
zienje, maar ik heb een man ge
kend, die meer dan negen maan
den in eenzame opsluiting heeft
doorgebracht en een ander, die
alleen of met een metgezel meer
dan twee jaar op zijn berechting
heeft gewacht.
(Wordt vervolgd).
Franse bommenwerper
neergeschoten
HANOI, 30 Sept. Woensdag
is een bommenwerper van de
luchtstrijdkrachten in Noord-
Viethnam in de nabijheid van
Hanoi neergestort. Kort tevoren
meldde het toestel, dat het door
luchtafweergeschut van de op
standelingen was geraakt. De
vier inzittenden van het toestel
kwamen om het leven.
Dit is het derde vliegtuig bin
nen tien dagen, dat de lucht
strijdkrachten in Noord-Viethnam
hebben verloren.
Kruiswoordraadsel no. 255
1. stadsadvocaat (gesch.)
10. voetbalclub
11. vogel
12. vorm van eten
13. bloem
15. plaats in Zeeland
16. bezittelijk vnw. (Eng.)
18. Nederland (afik.)
19. niet te tellen
20. plotseling
26. schaap (mnl.)
27. lidwoord
28. land in Azië
31. vogel
33. lidwoord
34. belofte
36. tentoonstellingsgebouw in
Amsterdam
37. wedergeboorte
VERTICAAL:
1. ambteloos burger
2. voetbalvereniging
3. nimmer
4. dierengeluid
5. zwaardvis
6. voorzetsel
7. al
8. Europeaan
9. snelsöhrift
14. bevel
15. insect
17. te zijner plaatse
18. windrichting
20. druk, knel
21. voorzetsel
22. vr. munt
23. uitroep
24. roem
25. begin
29. herkauwer
30. ontkenning
32. streling
34. voegwoord
35. titel
Oplossing Kruiswoordraadsel
No. 254
Horizontaal:
1. alp; 4. met; 7. siam; 9. mode;
10. horde; 12. pekel; 13. ne; 14.
kei; 16 el; 17. lo; 19. ar; 20. de;
21. al; 22. te; 24. ek; 26. ra; 27.
pui; 29.rp; 31. rondo; 33. kraal; 36.
iets; 37. kano; 38 are; 39. ier.
Verticaal:
1. ash; 2. lion: 3. parel; 4. mo
ker; 5. edel; 6. tel; 8. md; 9. me;
11. ek; 12 pi; 15. en; 18. ode; 19.
ale; 22. tante; 23. nu; 25. kraai;
26. roer; 27. po; 28. ik; 30. pane;
31. ria; 32. ds; 34 rk; 35. lor.
Nieuwe vergadering
Amsterdamse Rijtuig-Mij
Een nieuwe vergadering van
aandeelhouders der N.V. Amster
damse Rijtuig Maatschappij, zal
gehouden worden op 16 Novem
ber a.s. als uitvloeisel van de
stemming in de jaarvergadering
van 15 Juni j.l, toen de meerder
heid zich uitsprak voor een divi
dend van 3 pet., terwijl het be
stuur een uitkering onverant
woord achtte. In de komende ver
gadering zullen de jaarstukken
dus opnieuw in behandeling ko
men.
Men zal zich herinneren, dat in
de vorige vergadering ook de
positie van het taxibedrijf, en het
bestuursvoorstel dit bedrijf af te
stoten op het naar het Oordeel
van het bestuur meest geschikte
tijdstip, uitvoerig ter sprake zijn
gekomen.
Jaarvergadering
Deli-Courant
In de gisteren gehouden jaar
vergadering der N.V. de Deli-
Courant te Amsterdam in o.m.
meegedeeld, dat er voor het
nieuwsblad voor Sumatra, dat de
maatschappij tezamen met een
andere drukkerij uitgeeft, geen
grote winstmogelijkheden zijn.
Het bestuur acht de uitgifte van
deze courant echter vooral een
cultureel belang. Over het bedrijf
te Kutaradja, dat door de over
heid geëxploiteerd wordt, valt
niets nieuws te melden. De ver
goeding zou men echter graag
hoger zien. Het bestuur achtte het
voorts uitermate moeilijk een
voorspelling over 1953 te doen.
De gunstige gang van zaken heeft
zich tot nu toe 'bestendigd. Her
kapitalisatie is voor de maat
schappij fiscaal onmogelijk. De
liquide middelen acht men vol
doende.
Verbetering bij Ubbink
blijft bestendig
In de jaarvergadering der
IJzer-, metaal- en tempergieterij
voorheen B. Ubbink en Co. N.V.
te Doesburg werd O.m. medege
deeld dat de verbetering, die in
April j.l. inzette, bestendig blijft.
De jaarcijfers over 1952 werden
goedgekeurd. Aan de aftredende
directeur, de heer J. H. Ubbink,
werd grote dank gebracht voor
alles wat hij in het verleden
voor de maatschappij heeft ge
daan.
„Excelsior" stelt
tien procent voor
Aan de algemene vergadering
van aandeelhouders der N.V. Me-
taalbuizerifabriek-mij. „Excelsior"
te Schiedam, te houden op 20 Oc
tober a.s., zal worden voorge
steld over het boekjaar 1952/53
een dividend uit te keren van
tien procent.
Beeren leed verlies
van twee millioen
Blijkens het verslag over 1952
van de Tricotagefabrieken v.h.
Frans Beeren en Zonen N.V. te
Weert bedroeg het verlies
f 1.998.889. Dit wordt gedekt door
de aanwezige reserves (fl.548.290)
en uit de herwaardering vrijko
mende reserves.
Het verslag is samengesteld
door de commissarissen (zoals
bekend zijn de beide directeuren
afgetreden). Het stemt tot tevre
denheid dat het kapitaal, niette
genstaande de onvermijdelijke
verliezen als gevolg van de prijs
daling na de Korea-hausse, in
tact is gebleven. De omzetten in
binnen- en buitenland zijn voor
de meeste afdelingen op een re
delijk peil gehandhaafd. Enkele
afdelingen hadden een onderbe
zetting. De gemaakte prijzen wa
ren over het algemeen niet lo
nend.
Het euvel van minder vlót bin
nenkomende betalingen zette zich
in het verslagjaar voort. Aan de
raad van commissarissen zal een
voorstel tot regeling van de fi
nanciële verhoudingen met de ge
lieerde ondernemingen worden
vporgelegd. De gang van zaken
bij de dochteronderneming te
Durban is onverdeeld gunstig te
noemen.
De inmiddels overwonnen in
terne moeilijkheden in het eerste
half jaar 1983 hadden een ongun
stig effect op de resultaten. Sinds
1 Juli 1953 zijn productie en om
zet echter in stijgende lijn en
zijn alle afdelingen voor- het lo
pende jaar voldoende van Or
ders voorzien.
Gehoopt wordt eerlang weer
goede resultaten te kunnen berei
ken, aldus het verslag.
Tegen slot een lichte reactie
AMSTERDAM, 30 Sept. De
betere stemming van gisteren is
vanmiddag op het Damrak on
verminderd voortgezet, waarbij
weer enkele fondsen zoals Uni
lever en Deli als gangmaker
fungeerden. De buitenlandse be
langstelling met name uit Enge
land, blijft aanhouden en het
Unileverconcern nam gemakke
lijk de brug van 200. Reeds gis
terennamiddag werd 200Vz be
taald, vandaag werd geopend op
2Ö2 a 203. Later volgde echter 'n
achteruitgang tot ca. 200»/s (198)
Deli trok weer volop de aan
dacht en bij behoorlijke handel
steeg de notering in de eerste
tape tot 98 (94 3/4). Ook hier
bleef deze topprijs echter niet
behouden en volgde een reactie
tot 97.
Kon. Olie, Philips en AKU
gingen niet van harte mee. Toen
bleek, -dat de hoge openingsno
teringen niet gehandhaafd ble
ven, volgde er zelfs een lichte
achteruitgang tot een fractie be
neden gisteren. Buiten Deli wa
ren oog Senembah en HVA vast
gestemd. Amsterdam Rubber
bleef goed op peil. De incourante
afdeling was prijshoudend tot 'n
kleinigheid beter. Hetzelfde geldt
voor de scheepvaartpapieren.
Staatsfondsen gaven vanmiddag
een buitengewoon rustig verloop
te zien. De noteringen bleven
hier vrijwel onveranderd. Van de
Duitse fondsen, die de laatste da
gen de aandacht trekken, waren
obligaties Young weer beter.
Amerikanen stil.
De raad der gemeente 's-Her-
togenbosch heeft destijds een
verordening op de winkelsluiting
vastgesteld, die een verbodsbepa
ling inhoudt, ten doel hebbende
het handhaven van de bij of
krachtens genoemde wet vastge
stelde sluitingstijden door mid
del van mede-strafbaarstelling
van de koper bij overtreding der
wet.
De Kroon heeft thans dit
raadsbesluit vernietigd op grond,
dat de wet niet toelaat, dat de
gemeentelijke wetgever naast de
in de wet omlijnde verboden, een
ander stelt en dus corrigerend
optreedt.
Prinses Wilhelmina
in Amsterdam
De particuliere secretarie van
H.K.H. Prinses Wilhelmina meldt
ons, dat Prinses Wilhelmina voor
enige weken te Amsterdam ver
blijf houdt, doch daar streng in
cognito wenst te wonen.
Nationaal Congres K.J.M.V.
Op Zondag 4 Oct. zpl de Ka
tholieke Jonge Middenstandsver.
haar nationaal congres houden in
't Gebouw voor Kunsten en We
tenschappen te Utrecht.
In de ochtendzitting zal Dr.
Klaas Steur pr. het onderwerp
„De mensen hebben God nodig"
behandelen. In de middagverga
dering houdt Wouter Perquin 'n
inleiding onder de titel „God
heeft de mensen nodig". Een pas
sende omlijsting in het teken van
het feest van Sint Franciscus „de
zoon van de lakenkoopman" zal
door de KJMV-ers worden ver
zorgd. Verwacht wordt, dat o.a.
de Staatssecretaris voor de Mid
denstand dit Congres zal bijwo
nen.
Een detective-verhaal uit het
Engels vertaald
8.
Phil hoorde achter zich een in
gehouden „Oh!". Hij keerde zich
om en zag de liftjongen, die hem
gevolgd was.
„Blijf hier staan, Dick en
kijk goed uit, of nog iemand naar
beneden gaat."
Dick knikte vol trots en keek
als een veldheer de gang af.
Burke was met een paar stap
pen bij het lichaam. Zijn geoefend
oog zag, dat hier geen hulp meer
zou baten. De man was dood;
door het achterhoofd geschoten.
De telefoonhoorn hing nog naar
beneden. Heel voorzichtig nog
steeds met handschoenen aan
maakte Phil van het toestel ge
bruik en belde de afdeling:
moordzaken van de Yard op.
Daarna nam hij een stuk krijt
en trok daarmee langs de omtrek
van het lichaam lijnen op het
karpet. Toen riep hij Dick.
—„Durf je te kijken, of dit de
heer Selford is?"
Als enig antwoord stapte Dick
de kamer binnen en boog zich
over het lichaam en keek langer
dan nodig was, om intenser te
kunnen genieten van het gewicht
van het ogenblik.
Ik moest het „identiteren".
zou hij 's avonds vol trots aan
zijn kornuiten vertellen).
„Het is 'm, Sir! Het is Martin
Selford.
„Dank je, Dick. Ga nu met je
lift naar beneden, want ieder
ogenblik kan het parket hier
zijn."
Dick haastte zich met de lift
naar beneden.
Burke keek het kantoor eens
rond. Een ouderwetse schrijftafel
stond links tegen de muur, van
de deur uit gezien.
Aan de rechtermuur bevond zich
een brandkast en een paar rek-:
ken met klappers. In het midden
een tafeltje met een paar stoelen.
Niets wees op een worsteling,
niets op een inbraak of beroving
De brandkast was niet gefor
ceerd; de laden van het bureau
waren niet opengebroken., Trou
wens Selfrod was heel rustig aan
het telefoneren met Burke, toen
het schot hem trof.
Maar ook daarna was er geen
wanorde gesticht in de kamer.
Phil zocht in de zakken van het
slachtoffer en vond een bos sleu
tels. Hij opende de kluis; alles
was nog netjes in rode. Een flink
bedrag aan geld was aanwezig;
dus diefstal was hier niet het
motief.
Hij trok de laden van het bu
reau open: ook daar wees niets
er op, dat men de laden nagezocht
had.
Op het bureau lag een dik
schrijfboek ópen. Phil keek er in
en zag, dat het dè namen bevatte
van klanten.
Alles scheen in orde. Waarom
dan die moord?
Hij hoorde de lift aankomen.
Een ogenblikje later kwam de
oude politiedokter Harvis binnen.
Geroutineerd deed deze zijn werk.
Na een paar minuten richtte hij
zich op:
„Dood door een schot in het
achterhoofd. Hoogstens een uur
dood.
Hoogstens! Eerder korter dan
langer."
„Dat klopt," zei Burke
„want ik stond met hem door de
telefoon te praten, toen het schot
klonk. Ik ben er meteen naar
toe gegaan."
„Je kan het lijk weg laten
halen."
Burke gaf een teken aan twee
mannen met witte jassen, die een
draagbaar binnendroegen en het
lijk erop legden en met een laken
toedekten.
Toen zij met hun lugubere last
verdwenen waren, nam sergeant
Ramsy alles in zich op en maakte
notities voor een uitgebreid rap
port. De mannen van de dacty-
loscopische dienst maakten foto's
van vingerafdrukken op de kluis
en het bureau.
Phil Burke stond nog steeds in
gepeins,
„Waarom deze schijnbaar zin
loze moord?"
Hij haalde zijn schouders op.
Plotseling dacht hij aan de over
eenkomst met De Megaphoon. Die
moest haar primeur hebben. Juist
een zaakje voor Penner!
Hij draaide het nummer en
vroeg naar Bowler.
„Een primeur voor je blad!
Zo juist is Selford, de loterijagent
vermoord."
„Grote goden!", schreeuwde
Tom „Nog geen uur geleden
belde hij mij op om Jim Penner
het nieuws mede te delen, dat hij
de 100.000 gewonnen had. Maar
Penner was hier niet. Ik heb hem
toen naar jouw verwezen.
Waar is Penner?"
De goede Tom was in de hoogste
opwinding geraakt.
„Hou je kalm, ouwe jongen!"
zei Burke.
„Kalm houden?" schreeuw
de Tom. „Nu Penner schatrijk is,
laat hij de krant natuurlijk in de
steek."
„Dat denk is niet", antwoord
de Burke. Hij zal zeker eerst nog
deze moord op willen lossen. En
fin, wees ervan overtuigd, dat hij
mij ogenblikkelijk opzoeken zal,
als hij van de zaak hoort."
Tom wilde weer een klaaglita-
nie aanheffen, maar Burke belde
af.
Hij keek nog een keer het kan
toor rond en stapte toen naar
buiten en verzegelde het vertrek.
Hoofdcommissaris Wrokkel en
inspecteur Burke zaten tegenover
elkaar.
„Vertel me alles in chronolo
gische volgorde", verzocht Wrok-
Phil haalde ziin aantekeningen
voor de dag en begon:
„Precies vijf voor twaalf
(Bowler is altijd zeer precies)
werd Bowler door de loterij -
agent Selford opgebeld of Pen
ner op het kantoor was. Ogen
blikkelijk daarna belde Selford
mij on met de vraag of Penner
soms bii mij was.
Midden onder het gesprek
hoorde ik het geluid als van een
schot, gevolgd door een bons.
Toen ik op het loterii kantoor
aankwam, lag Selford op de
grond, door het achterhoofd ge
schoten, dood.
De telefoon hing omlaag naast
het toestel.
Er werd niets vermist, ten
minste de safe was niet gefor
ceerd noch de laden van het
bureau en na inspectie door mii
van de safe en het bureau was
alles nog op orde. Er lag zelfs
nog een aanzienlijke som geld in
de safe.
Selford is doodgeschoten ofwel
door iemand die in ziin kamer
was, of vanuit de gang, wat heel
gemakkelijk was, omdat het te
lefoontoestel vlak tegenover de
deur hing.
Mijn mensen hebben de hele
verdieping onderzocht, maar op
de tijd, dat de moord gebeurde
was er niemand meer op de ver
dieping.
De andere bewoners van de
flat worden op het ogenblik al
len aan de tand gevoeld. Dit is
tot nog toe alles."
Wrokkel had met gesloten
ogen geluisterd.
„Waarom moest Selford Pen
ner hebben?"
Hij wilde Penner mededelen,
len, dat hii de 100.000 had ge
wonnen."
„Hoe ziin de huiselijke om
standigheden van Selford?"
„Daar wordt op het ogenblik
naar geïnformeerd door ziin
mensen."
Op dat ogenblik werd hun ge
sprek gestoord door de binnen
komst van Penner. Maar een
Penner, zoals ze hem nog niet
hadden meegemaakt. Hii had
aardig wat op; een wolk van
whiskyreuk omzweefde hem. Zijn
hoed stond achterover op zijn
hoofd en ziin gezicht was hoog
rood. Onder druk gesticuleren
begon hij opgewonden te praten
(Wordt vervolgd).
HET LABOURCONGRES
De traditionele partijconferenl
van de Britse Labourpartij
Margate staat ook ditmaal, eve
als het vorig jaar, in het tek
van een splitsing tussen enerzij
de linkervleugel van Bevan
anderzijds de gematigde gro
onder Attlee en de zijnen. De aa
hang van Bevan bleek in Octofc
1952 sterker te zijn gewordt
want het gelukte de opposi
tegen Attlee een groter aan!
zetels, n.l. 6 van de 27, in I
partijbestuur te veroveren. 1
oud-minister van buitenlandse z
ken Herbert Morrison werd i
het bestuur verdrongen, na me
dan 30 jaar van de leiding dt
te hebben uitgemaakt. Toch b
hield de meerderheid onder Attl
de touwtjes in handen, maar g
heel gerust over de gang v
zaken bleek men niet, wat duic
lijk viel op te maken uit
woorden van de partijvoorzitl
Harry Earnshaw, die aan 1
slot van het congres van 1952
waarschuwing uitte: „Wij kunn
niet hopen in Groot-Brittani
weer een socialistische regeri
aan het bewind te krijgen, ind:
wij bezig zijn grote meningsv
schillen in de partij openbaar
maken en wij niet bereid zijn <1'
te overbruggen".
Korte tijd daarna, in Janu
1953, gaf de Britse soicialistisi
vakbeweging een verklaring i
waarin de vakbonden zich tef
Bevan verklaarden en tegelijk
kennen gaven geen deel te wil
nemen aan de opstelling van
werkprogramma. Het eerste adv
van de vakbeweging luidde
een nadere omschrijving van d
verklaring, „geen heil te zien
een verdere nationalisatie". Hl
mede was het vonnis voor Be\
geveld, omdat hij voor alles
„verdere nationalisatie" in z
vaandel schreef.
w verziet men de resultaten t
het huidige congres en luist
daarbij naar de debatten, c
blijkt er zich een kentering
hebben voorgedaan in de Labói
gelederen. De splitsing, m de
van de machtsverhoudingen t
beide groepen, heeft zich voo
gezet. Dê 6 aanhangers van Be\
ziin (Bevan zelf inbegrepen)
het partijbestuur gebleven. M;
het aantal uitgebrachte stemn
op de linkervleugel is gesteg
Maar ook de gematigde groep
vooruit gegaan. De grote tegi
stander van Bevan Mom:
keert terug. Van een werkeli
oplossing is dus geen sprake
de partij lijdt onder deze tw
spalt. Alleen zijn de sche
kantjes een beetje, bijgevijld, 1
waarschijnlijk te danken is i
het feit, dat Labour onder
huidige conservatieve bewind,
stevig in het zadel zit, bitter v
nig aantrekkelijks aan het kiez<
corps heeft voor te schote
De typisch anti-Amerikaanse i
ties van Bevan c.s. werden
worpen, maar op het punt van
nationalisatie heeft men elkan
in zekere opzichten gevonc
Ook de vakbeweging schijnt,
tegenstelling met een jaar gele'
de nationalisatie meer naar vo
te schuiven, wat de arbeiders
ders gevaarlijk in het vaarws
van Bevan brengt. Geheel ze
is men nog niet van de ze
De critiek in Margate op
partijprogramma, dat zich v
over de nationalisatie uitl
blijkt verdeeld. „Wat moet ik r
kiezers vertellen over de na
nalisatie van de Britse luchtvi
wanneer in éné week tijds
reldrecords worden gevesti;
vroeg een afgevaardigde zich
Het tekent de twijfel en de ai
voor het constructieve bev
van de Tories onder Churc
Het kabinet-Churchill heeft
belasting verlaagd, de betalii
balans gesaneerd en het Bi
rijk een grote prestige gegt
in de wereldpolitiek. Dit be
betekent ook groter welstand
de Engelse arbeidersbevolking
de Labourleiders, die hun houi
moeten toetsen aan de menir
in de plaatselijke afdelingen,
bij het samenstellen van hun
tijprogramma; zijri aan grote
zekerheid blootgesteld. Het
er voorlopig dan ook niet naar
dat Labour bij de verkiezir
in 1956, wanneer de toesi
blijft zoals nu, een overwin:
zal behalen. De mogelijkheid
Attlee zou alleen iets gunst
zijn, wanneer Churchill mi
aftreden, hoewel de conservatie
de beschikking hebben over li
dige mannen, die hem kunnen
volgen, al mogen deze candid:
niet over het prestige van
Winston beschikken. De Lab(
partij verkeert nog steeds in
crisis en ook nu blijven de wi
den van Earnshaw actueel i
de Britse socialisten.
Candidatentournooi
te Zurich
Te Zürich werden de afga
ken partijen van het candida
toumooi uitgespeeld. De ui'
gen luiden:
13e ronde: Reshevsky—B
stein 01. 15e ronde:
shevskyTaimanov
ronde: EuweGelier 01.; Si
bergKotov 01; Taiman
Gligoric 01.
Na de 17e ronde luidt de st
1. Smyslov 10% pnt uit 16
tijen; 2 en 3 Bronstein en
shevsky 9% pnt. (16); 4 Najd<
pnt. (16); 5 Keres 8y2 pnt. (1
Boleslavsky 8 pnt. (15); 7,
Euwe, Kotov en Petrosian 8
(16); 10, 11 Geiler en Taim
7% pnt (16). 12 Gligoric 7
(15); 13, 14 Averbach en S
7 pnt (16); 15 Stahlberg 4
(16).
