Reclame verricht een uiterst
nuttige functie
Vrije concurrentie
is noodzakelijk
Grootste zonne-oven ter
wereld staat in Frankrijk
Geen ernstige kritiek op
regeling watersnoodschade
IS iet duurmaar wel in
het belang van consument
Voor herstelbare pai
een hogere vergoeding
Minister v. d. legt
motie naast zich neer
Cliristeliiircli-raee-comité
heeft tekort van 6000 pond
Eerste Kamer
Dr Paul Rijkens op Reclame-congres
Reclame en nationale economie
Overheid moet bedrijfsleven
initiatief laten ontplooien
Elf doden bij
mijnontploffing
Warmtebron der toekomêt
T^m veraturen van 60OO traden
mitsde zon ivil schijnen
Warmte bewaren
is nog vraagstuk
Tweede Kamer
Donderdag 15 October 1953
s-GRAVENHAGE, 14 October „Reclame is het belang van
de consument en de kosten daarvan zijn in het algemeen wel
besteed". Dit heeft dr. P. Rijkens, voorzitter van de Raad van
Bestuur van Unilever N.V. verklaard in een inleiding, die hij
hield tijdens het 16e Nederlandse reclamecongres, door het
Genootschap voor Reclame gedurende drie dagen in het Kur-
liaus te Scheveningen georganiseerd. Uiteraard was dit niet
een stelling zonder meer: dr. Rijkens voerde er ook diverse
argumenten voor aan. Door de reclame kan de consument zich
oriënteren over de verscheidenheid van het aanbod via kranten
en catalogi, hij bespaart zich dus reis-, verblijf- of telefoon
kosten. De consument is dus door de reclame goedkoper uit.
De verbruiker wordt ook op
de hoogte gehouden van verande
ringen en uitvindingen, terwijl hij
verder aangespoord wordt tot
nieuwe verbruiksgewoonten, die
aansluiten op de technische voor
uitgang en een verheffing van
het levenspeil betekenen.
Volgens dr. Rijkens maakt de
reclame de massaproductie mo
gelijk. Het geleidelijk lager wor
den van de reclamekosten per
eenheid-product vloeit namelijk
in de meeste gevallen niet voort
uit een verlaging van het totale
reclamebudget, maar uit een ver
groting van de omzet. Reclame
schept massale vraag i.p.v. ver
brokkelde vraag. Verder is zij
onafscheidelijk verbonden aan
het merkartikel, waardoor een
betere behoeftebevrediging ge
waarborgd wordt.
In de klacht, dat het merk
artikel de warenkennis van de
consument en de winkelier over
bodig maakt, zit volgens de heer
Rijkens wel een element van
waarheid. Maar er ontstaan zo
veel nieuwe mengsels en nieuwe
stoffen, dat het „blote oog" het
onderscheid niet meer ziet. Sa
menstelling en deugdelijkheid zijn
alleen in het laboratorium vast
te stellen. Als een dergelijk pro
duct de consument voldoet wil
hij een gemakkelijk middel heb
ben om de volgende keer weer
precies hetzelfde te kopen. Dit
gemakkelijke middel is het han
delsmerk.
Deze inleider bestreed, dat re
clame duur zou zijn. In de Ver.
Staten bedroeg in 1952 het bruto-
inkomen 290 millioen dollar en
werd voor particuliere consump
tie 218 milliard gulden uitgege
ven. Aan reclame werd ongeveer
7,1 milliard gulden gespendeerd,
dat is dus rond 3 van het
geen de Amerikaanse consument
voor zichzelf uitgaf. En dat ter
wijl in Amerika de reclame op
veel grotere schaal wordt bedre
ven dan ergens anders. Engeland
bijvoorbeeld besteedt van 1 lh tot
2 van de particuliere consump
tie voor reclame.
In Nederland zette de dagblad
pers in 1952 voor 70 millioen gul
den aan advertenties om, de pe
riodieken 10 millioen. Geclassifi
ceerde advertenties maken van
het geheel misschien 10 .uit,
zodat de totale persreclame op
72 millioen gulden kan worden
gesteld. De totale uitgaven voor
reclame zijn volgens dr. Rijkens
in Nederland op het ogenblik te
stellen op 120 a 130 millioen gul
den per jaar. In 1952 bedroegen
de totale consumptieve uitgaven
der Nederlandse verbruikers
13.510 millioen gulden. De uitga
ven voor reclame zouden dus on
geveer een procent daarvan be
dragen.
„Ik bom dan ook tot de con
clusie". zo besloot de heer Rij
kens, „dat de reclame een uiterst
nuttige functie verricht en dat zij
ook het directe belang van de
consument op overtuigende wijze
dient. De kosten der reclame,
welke nationaal gezien, verras
send gering blijken te zijn, wor
den gerechtvaardigd door de stij
ging van het welvaartspeil, die
de reclame helpt bevorderen".
De belangstelling van de Rijks
overheid en autoriteiten op dit
congres was zeer groot.
's-GRAVENHAGE, 14 Oct. De secretaris-generaal van het
ministerie van Economische Zaken, prof. G. Brouwers, heeft
met het uitspreken van een opmerkelijke rede het zestiende
congres van het Genootschap voor Reclame, dat in Schevenin
gen wordt gehouden, geopend. Spreker greep deze gelegenheid
aan om de activiteit, die op het gehied van de reclame wordt
ontplooid, te beschouwen tegen de achtergrond van de eisen
die tegenwoordig aan het overheidsbeleid worden gesteld. Het
staat vast, aldus professor Brouwers, dat in het algemeen het
oordeel, dat men zich van een land vormt, aan objectiviteit zal
winnen, als men de inhoud van de redactionele artikelen toetst
aan die der advertentiepagina's!
V.S. WEIGERT
JAGAN VISUM
GEORGETOWN, 14 Oct. Dr.
Tsjeddi Jagan, leider van de
regering die verleden week door
de Britten afgezet werd als nro-
communistisch, heeft vandaag
medegedeeld, dat Amerika hem
geen doorreisvisum heeft ver
strekt. waardoor hij niet in staat
is naar Londen te gaan om te
protesteren tegen zijn afzetting
Roemenië en Griekenland
gaan „praten"
ATHENE, 14 Oct. De Roe
meense regering heeft Grieken
land uitgenodigd diplomatieke be
sprekingen te beginnen voor het
opnieuw aanknopen van betrek
kingen tussen de beide landen.
De Roemenen zouden ook bereid
zijn economische kwesties de
twee landen betreffend te be
spreken.
Sedert het einde van de tweede
wereldoorlog waren de betrek
kingen tussen de beide landen
verbroken.
TRADITIONELE
STEDENWEDSTRIJDEN
OP 24 OCTOBER
DEN HAAG. Zaterdagmiddag
24 October a.s., aan de vooravond
van Nederland-België, worden de
traditionele stedenwedstrijden
AmsterdamBrussel en Rotter
damAntwerpen gespeeld, onder
scheidenlijk in het Ajax-stadion
en op het terrein van Sparta.
Te Amsterdam begint men om
3 uur, te Rotterdam om 3.30 uur.
Het is evenwel zaak niet het
passieve nut der reclame, dan wel
de actieve rol, die de reclame in
de nabije toekomst kan spelen
als stimulans van de economische
bedrijvigheid in het licht van on
ze belangstelling te plaatsen. Het
is de laatste jaren gebruik gewor
den, zodra zich een relatief gun
stige economische toestand voor
deed, te spreken van een „won
der". Maar op zichzelf bevat onze
huidige economische positie niets
„wonderlijks". Weliswaar ken
merkt onze economie zich op dit
ogenblik meer dan die van ver
schillende andere landen door
een zeker evenwicht. Spreker
vestigde de aandacht van zijn ge
hoor op het feit, dat wij nu reeds
acht jaar lang, zij het met enige
ups en downs, een periode van
hoogconjunctuur meemaken, en
dat wij in vele opzichten een top
hebben bereikt. Het is niet waar
schijnlijk, dat nog hogere toppen
voor ons in het verschiet liggen
en het' is onzeker, of zich een
hoogvlakte voor ons uitstrekt of
een neerwaartse helling van ne
gentig graden.
Men stelt, aldus spreker, op dit
ogenblik in belangrijke mate zijn
hoop en zijn vertrouwen op de
integratie van Europa, die ons
eén gemeenschappelijke markt
geeft en de samenwerking met
Amerika.
Ongetwijfeld is slechts integra
tie de uiteindelijke oplossing voor
onze economische problematiek,
maar er schuilt soms een gebrek
aan realisme in de verwachtingen,
die men, en nog wel op korte ter
mijn, hiervan heeft. Voorts is
vrije concurrentie noodzakelijk
om ons economisch staande te
houden.
Passiviteit is een gevaar. En
voorzichtigheid, welke eigenschap
een nationale deugd van ons is,
kan een misleidende rol spelen in
de economische ontwikkeling van
Het comité dat de Londen-Christ-
church race heeft georganiseerd,
heeft, naar wij thans vernemen,
een tekort van ongeveer zesdui
zend pond. Er deden reeds voor
de aanvang van de wedstrijd ge
ruchten over een tekort de ronde.
Aan de regering van Nieuw
Zeeland is nu gevraagd een sub
sidie te verstrekken ter grootte
van het ontbrekende bedrag.
De bemanning van de K.L.M.-
wftmaster „Dr. Ir. M. H. Damme"
heeft vandaag op uitnodiging van
de vereniging voor vreemdelin
genverkeer in Nieuw Zeeland,
jnet leden dezer vereniging de
lunch gebruikt. Daarbij was ook
aanwezig John S. W. Stannage,
die in 1930 met onze landgenoot
de heer Evert van Dijk, met de
Smith en met de Ier Saul in 1930
een vlucht over de Oceaan heeft
gemaakt. Dat was toentertijd nog
een hele onderneming en hoe
zulk een vlucht kon worden ge
maakt kan men o.a. lezen in het
boek dat de heer Evert van Dijk
daarover heeft geschreven.
John Stannage was de radio
telegrafist aan boord van de drie-
motorige Fokker de „Southern
Cross" waarover de bekende vlie
ger Kingsford Smith het com
mando voerde. Zijn rechterhand
was de KLM-gezagvoerder Evert
van Dijk, en Saul de waarnemer.
Sir Charles Kingsford Smith is,
zoals men zich zal herinneren, od
7 Nov. 1935 niet van een vlucht
boven de Golf van Bengalen
weergekeerd: de heer van Dijk
woont in Wassenaar en Saul is,
voor zover bekend, werkzaam op
ons land. Wij mogen ons geluk
kig prijzen, aldus spreker, dat wij
als resultaat van een doelbewust
economisch beleid op dit ogen
blik over een goede goud- en
deviezenreserve beschikken om
evenwichtsstoornissen van niet al
te lange tijd op te vangen. De
overheid moet voorts het bedrijfs
leven in staat stellen om initia
tief te ontplooien. Men zal die
nen te beseffen, dat integratie op
de eerste plaats vrije handel be
tekent. Hierbij kan de overheid
niet afzijdig blijven. Productie en
afzettechniek dienen op uiterst
moderne leest te worden ge
schoeid. In deze afzettechniek
speelt de reclame een zeer grote
rol. Zij maken het Nederlandse
product in het buitenland en in
het binnenland bekend.
Spr. merkte op, dat ondanks de
goede resultaten op dit gebied,
met name de exportreclame nog
pas in haar ontwikkelingsstadium
verkeert. Dit congres is zomaar
niet een bijeenkomst van een
aantal lieden, die in de reclame
hun brood verdienen, want het
belang hiervan staat ver uit bo
ven dat van de er direct bij be
trokkene. De reclame dient, als
uiterst belangrijk element in de
verkooptechniek, tot in de per
fectie te worden opgevoerd, om
dat het Nederlandse product te
genwoordig zichzelf niet meer
verkoopt, aldus prof. Brouwers
tenslotte.
Radio Peking beschuldigt
Verenigde Naties
SAN FRANCISCO, 14 Oct.
In een uitzending van radio Pe
king, die gisteren in San Fran
cisco beluisterd werd, is gezegd,
dat de communisten dé recente
geallieerde beschuldiging. als
zouden er communistische vlieg
tuigen in kratten verpakt naar
het vliegveld Oeijoe in Noord-
Korea zijn gebracht, volkomen
ongegrond achten.
In de uitzending werd de
teger.beschuldiging uitgebracht,
dat de Verenigde Naties oorlogs
materiaal in kratten aanvoeren
en dit „onderdelen" noemen.
CIUDAD REAL (Spanje)
14 Oct. In een kolenmijn bij
Puertollano 50 km ten zuiden
van Ciudad Real zijn elf mijn
werkers door een explosie om het
leven gekomen.
Twintig andere mijnwerkers,
die door vallend gesteente en
aarde van de buitenwereld afge
sneden waren, konden door de
reddingsploegen levend boven
gebracht worden.
Brundage over het
„staats-amateurisme"
in Oost-Europa
NEW-YORK, 14 Oct. In een
persconferentie, gehouden na ziin
terugkeer van een reis door
Europa, heeft de president van
het I.O.C.. Avery Brundage, ziin
bezorgdheid uitgesproken over de
wiize waarop men in sommige
Europese landen athleten opleidt.
„Wanneer men daar een veelbe
lovende athleet op het spoor
komt wordt hij ingelijfd bij de
politiemacht of bii het leger,"
verklaarde Brundage. ..en dan
heeft hij niets anders te doen dan
zich te trainen voor wedstrijden."
In dit verband sprak hij ook van
„studiebeurzen op nationale
schaal". Speciaal in de landen
van Oost-Europa zag men vol
gens Brundage tegen geen kosten
op, als het de sport betrof.
MONT LOUIS (Frankrijk) De geleerde legde een staaf
ijzer in het zonlicht. Na enkele ogenblikken begon het
te walmen en vervolgens bijna als boter te smelten.
Toverij? Neen. alleen maar spiegels. Die spiegels maken
deel uit van de grootste zonne-oven ter wereld, welke drie
jaar geleden door Frankrijk op de 1600 meter hoge
Mont Louis in de Pyreneeën is gebouwd.
De oven is uitgerust met een
spiegel van tien meter hoogte en
de Fransen hebben er, uitsluitend
gebruik makend van de stralen
van de zon, buitengewoon hoge
temperaturen mee weten te ont
wikkelen.
De oven werkt uitsluitend op
zonneschijn. Maar het is zonne
schijn, waar pit in zit, zonne
schijn, door 3500 kleine spiegels
tot brandhitte geconcentreerd in
een enorme parabolische schaal,
die precies lijkt op een reusachtig
soepbord.
Met behulp van dit apparaat
bereiken de Fransen temperatu
ren van 6000 graden Fahrenheit,
zuiver ijzer smelt bij 2.795.
De mensheid weet al duizenden
jaren, dat gewoon zonlicht een
verschrikkelijke hitte kan leveren,
indien het wordt geconcentreerd
De Griekse natuurkundige Archi
medes zou in de derde eeuw voor
Christus de vijandelijke schepen,
die zijn vaderstad, Syracuse, aan
vielen, in brand gestoken hebben
door middel van geweldige brand
glazen, waarin hij de stralen van
de zon opving en concentreerde.
Sindsdien zijn voortdurend proe
ven met zonnewarmte genomen
en de mensheid is er altijd door
gebielogeerd geweest. Welk kind
heeft nooit de sensatie ondergaan
van het in brand steken van pa"
pier, snippers of houtspaanders
met behulp van een brandglas?
De geleerden van thans houden
zich bezig met het dienstbaar
maken van de zonne-energie aan
de industrie. In haar normale
vorm, zonder concentratie, kan
de zonneschijn huizen en water
verwarmen, de ijskast doen wer
ken en zonnemotoren aandrijven,
in geconcentreerde vorm kan
hij metalen doen smelten, die ge
wone temperaturen weerstaan,
scheikundige verbindingen toet
sen, gassen produceren en de
enorme temperaturen leveren, die
nodig zijn voor de fabricage van
ceramiek.
Sommige geleerden gaan zelfs
zover, te zeggen dat de zon en
niet de energie, besloten in het
atoom, in de toekomst de voor
naamste bron van industriële
energie voor de mensheid zal zijn.
Overheersende factor
„Tegen het einde van deze
eeuw", zegt James B. Conant,
(Van onze parlementaire redacteur)
Zal er nog een betere regeling komen met betrekking tot de
vergoeding voor herstelbaar beseliadigdie huizen? Dat is de
voornaamste vraag aan het slot van de eerste dag van het
Kamerdebat over het wetsontwerp, dat de schadevergoeding
regelt aan de slachtoffers van de watersnood. De heer van
Vliet (K.V.P.) kondigde aan, dat hij een desbetreffend amen
dement overwoog. Deze afgevaardigde en zijn fractiegenoot
dr. N. v. d. Heuvel stelden zich op het standpunt, dat de
vergoeding zij het met enige beperkingen, integraal zou moe
ten zijn. En ook waren zij, evenals de A.R.-woordvoerder C.
v. d. Heuvel, van mening, dat de watersnoodslachtoffers gerust
een gunstiger regeling mogen hebben dan de oorlogsslacht
offers. De schade is thans beperkter en de omstandigheden
zijn veel beter dan toen. Een andere mogelijke wijziging geldt
de vergoeding voor huur. Het ontwerp laat de mogelijkheid
daartoe open, maar amendementen van Vliet (K.V.P.) en
ten Hagen (P.v.d.A.) willen ook een recht op een dergelijke
vergoeding in de wet vast leggen.
Er zijn in eerste aanleg veel
harde woorden gevallen over het
wetsontwerp, dat gisteren in
openbare behandeling kwam. In
en buiten de Kamer werd er op
aangedrongen om ook de vergoe-
i lliv. L U V v J. wv V V. X KJ C- Xxvildf W C. X CXCtl 1X \J j.
Australiër Sir Charles Kingsford het vliegveld Shannon op Ierland.
De minister van Financiën zal
binnenkort met bijna wiskundige
zekerheid een tik op zijn vingers
krijgen. Dat zal dan het gevolg
zijn van zijn weigering om, tegen
het advies van het overgrote deel
der Eerste Kamer in, een wijzi
ging te brengen in de wet op de
materiële oorlogsschade.
Deze wet werd Woensdagmid
dag zond-er hoofdelijke stemming
door de Eerste Kamer aanvaard,
nadat de minister een met 28 te
gen 11 stemmen aanvaarde motie
waarin op wetswijziging werd
aangedrongen, naast zich neer
had gelegd.
Het debat over de materiële
oorlogsschade concentreerde zich
op het wetsartikel, dat het moge
lijk maakt aan oorlogsslachtoffers
meer vergoeding te geven dan
waar zij recht op hebben. Als
mede op het gigantisch foefje van
het ministerie, dat dit gevaar zou
moeten bezweren, te weten een
ministeriële beschikking. De frac
ties van de K.V.P., de P.v.d.A.
fvoor het grootste deel) en de
V.V.D. waren van oordeel, dat de
wet zelf voor een dergelijk veval
voorzieningen moet treffen en
niet de minister door middel van
een beschikking.
Maar de minister, gesteund
door de heer Pollema (C.H.U.)
bleef op het standpunt staan, dat
de huidige wet in alle gevallen
kan voorzien. Minister Lieftinck,
de vroegere minister van Finan
ciën, heeft bij dezelfde wet ook
dit oordeel aangehangen met het
gevolg, dat het scheidsgerecht
hem in het ongelijk stelde. Blij
kens de motie, die door de -heren
Molenaar (V.V.D.Kraayenvan-
ger (K.V.P) en Hellema (A.R.)
werd ingediend en die een sterke
weerklank vond in de Kamer, zal
minister van de Kieft met deze
wet dezelfde ervaring beleven.
„U zult zich dan in de onaan
gename positie van een recidivist
bevinden", waarschuwde ir.
Kraa.yenvanger, „en dat zal alles
behalve het gezag van de over
heid ten goede komen". De mi
nister liet zich echter niet over
tuigen. ook niet door de motie,
die in dit geval, waar de Eerste
Kamer niet het recht van amen
dement heeft, als een formeel te
ken van misnoegen moet worden
opgevat. Verwerping van de wet
vond de Kamer kennelijk te ver
gaan, omdat de ongeveer tiendui
zend oorlogsslachtoffers, die nog
op hulp wachten, daar niet mee
gebaat zouden zijn.
ding van de huisraadschade in de
wet op te nemen en deze vergoe
ding niet zonder meer over te
laten aan het Nat. Rampenfonds.
Dat Rampenfonds was toen nog
niet veel meer dan een giro
nummer, aldus de heer ten Ha
gen (P.v.d.A.), een giro-nummer
dat 130 millioen zou moeten ver
delen.
Bezwaren weggenomen
De heren N. v. d. Heuvel
(K.V.P.), C. v. d. Heuvel (A.R.),
v. d. Feltz (C.H.) en ten Hagen
(P.v.d.A.) bleven erbij, dat de
andere methode principieel juis
ter zou zijn geweest, maar een
twistpunt in dit debat zal het
toch niet meer zijn. De heer N.
v. d. Heuvel (A.R.) wees op het
voldongen feit. De huisraadscha
de is bereids voor een deel afge
wikkeld. Maar de berusting viel
toch vooral gemakkelijker omdat
inmiddels vele bezwaren zijn
weggenomen.
De Kamer is tot de conclusie
gekomen, dat het Nat. Rampen
fonds de vergoeding van de z.g.
immateriële schade had ter hand
genomen, dat is de schade, die
niet direct aanwijsbaar is, heeft
een toezegging van de regering
ook hier, alhans voorlopig, vol
doening gegeven. Het Nat. Ram
penfonds reserveert de gelden
voor deze schade. Komt het fonds
er aan tekort dan zal de rege
ring alsnog financieel bijsprin
gen bij de vergoeding van de
huisraadschade.
Zeker niet overbodig was in
tussen de vraag van dr. N. v.d.
Heuvel (K.V.P.) om nog iets meer
te mogen vernemen over hetgeen
het Rampenfonds zich ten aanzien
van de vergoeding voor immate
riële schade voorstelt te doen. En
de heer ten Hagen (P.v.d.A.)
vond de toezegging bijna te mooi
om waar te zijn. Realiseert het
Rampenfonds zich wel voldoende
om welke bedragen het hierbij
kan gaan? De heren N. en C. v.
d. Heuvel hadden er in het zelf
de verband al opgewezen. dat er
toch ook een vergoeding moet
komen voor de schade, die men
lijdt, door de onmogelijkheid om
zijn bedrijf te kunnen uitoefenen.
Hier schijnt het rijk echter toch
niet geheel op het Rampenfonds
af te gaan. Er is namelijk een
circulaire aan de burgemeesters
verzonden, die hen met betrek
king tot deze schade bepaalde be
voegdheden geeft. Een volledige
leemte in de regeling is, dat geen
vergoeding kan worden gegeven
voor verloren gegaan geld en
andere waardepapieren. De heer
v. d. Feltz (C.H.) achtte dit een
groot nadeel. Maar in de schrif
telijke stukken is reeds door de
regering gezegd, dat dit wel heel
moeilijk zou vallen.
Dubbel getroffenen
Bij de watersnoodslachtoffers
zijn er die ook tot de categorie
van de oorlogsslachtoffers beho
ren. De regering heeft de onge
rustheid, dat deze mensen dub
bel achterop zullen komen, trach
ten weg te nemen. In die geval
len zal zij extra over de brug
komen, aldus de toezegging. Maar
ook hier geldt, dat met de wet in
de hand niet gesproken kan wor
den van een stellig recht. Dr. N.
v. d. Heuvel (K.V.P.) drong dan
ook aan op een uitvoeringsbe
schikking, die deze leemte onder
vangt.
Konden alle woordvoerders tot
de erkenning komen, dat de voor
gestelde regeling over het alge
meen wel bevredigend is, dit wil
niet zeggen, dat verschillende af
gevaardigden ook geen ruimte
wilden laten voor critiek op on
derdelen.
Voor herstelbaar beschadigde
onroerende goederen (huizen en
bedrijfspanden) geldt volgens het
ontwerp een vrij gunstige rege
ling voor zover het om een wo
ning en een bedrijfspand gaat. De
rechthebbenden kunnen dan de
volgende bijdrage ontvangen: in
dien de herstelkosten meer dan
f 1000.bedragen, maar niet
meer dan f 3000,f 1000.- plus
90 van het resterende deel. In
dien de herstelkosten meer dan
f 3.000bedragen: f 2500.plus
75 van het resterende deel.
Maar als het om de meerdere
woningen en bedrijfspanden gaat
worden genoemde percentages be
duidend lager en wel resp. 75
en 60 De heer v. d. Heuvel
(A.R.) had er als eerste spreker
al op gewezen, dat de gunstigste
regeling een aanvaardbaar mi
nimum is, maar dat zou dan ook
voor alle woningen en bedrijfs
panden moeten gelden. De heer
van Vliet (K.V.P.) kwam deze
eis onderstrepen. Zij past in de
opvatting van de K.V.P.-fractie,
dat de vergoeding in beginsel in
tegraal moet zijn. Deze afgevaar
digde overweegt, zoals gezegd,
een amendement, dat de percen
tages van 90 en 75 in alle
woningen en bedrijfspanden wil
laten gelden.
Voor onherstelbaar beschadig
de woningen zal, volgens het ont
werp, een vergoeding worden ge
geven, gelijk aan de bouwkosten
van het vervangend goed, maar
voormalig president van de Har
vard Universiteit, thans hoge
Commissaris der V.S. in Duitsland,
„zal zonne-energie de overheer
sende factor zijn bjj de productie
van energie voor de industrie.
Het gebruik van deze onuitputte
lijke bron van energie zal, teza
men met de daaruit voortkomen
de grote wijzigingen in de pro
ductie van levensmiddelen, enor
me invloed hebben op de econo
mische en dientengevolge politie
ke betrekkingen tussen de vol
ken".
Maar er moeten nog heel wat
grote problemen worden opgelost,
vooraleer de zon de taak op zich
kan nemen, ons leven gemak
kelijker en rijker te maken.
Het meest voor de hand liggen
de van die problemen is de onbe
rekenbaarheid van de zonneschijn
zelf. Op regenachtige dagen, of
als de hemel bewolkt is, gaan dr.
Trombe directeur van Mont
Louis en ziin assistenten met
een goed boek in een hoekje
zitten. De oven werkt eenvoudig
niet.
Een andpre moeilijkheid is. dat
een middel moet worden gevon
den om de zonne-energie op te
zamelen en te bewaren in reser
voirs, waaruit men kan ruitten
als men haar nodig heeft. Tot he
den is dit nrohleem nog verre
van onwelost.
Er zün reeds zonnemotoren Uit
gevonden en enkele er van. zoals
die. welkp 40 iaar veleden in
Eevnte is aphnuwd dnen nuttig
werk. bv veer de bevlneüne van
tandnrUen Maar hun doeltref
fendheid is „opt geringer dan die
van gewone mntnren die doof
benzine nlie of eleetririteit wor
den wedrenen
irotgenc Vrn-nbe beeft de zenne-
nven zn goed als ween nadelen,
afwewien natimrlnV van do wrïl-
liwtinid van de zon. die maakt dat
bit alleen met voordeel 7011 kim -
npn worden wehrnïkt in strekpn
met een vriiwel eonstante hne-
TToplkeid zonlieht Maar hit mppnt.,
dat de ynnne-enorwip niettemin
terctond met voerdeel 7011 kunnen
worden gebruikt in pen vierde
deel van de wereld* en als het
nrohleem van het onzamelen en
bewaren eenmaal is onreinst. 70U
dit webied aanmorkeliik kunnen
worden uitgebreid.
De houw van de znnne-oven
on de Mont T.nuia heeft onge
veer 50 000 dollar gekost, dat is
ongeveer driemaal zoveel als de
in gehruik ziinde ovens van het
normale tvne. maar Trombe is
van menlnw. dat massam-ndurtie
dit cijfer zal doen dalen. De voor
delen van de zonne-oven ronden
onwegen t.peen de financiële na
delen. die nog over zouden blij
ven.
Behalve de grote zonne-oven
met de spiegel van dertien meter
zijn er twee kleinere, die de
zeisspiegels van zoeklichten van
de luchtafweer als reflectoren
gebruiken. Maar deze spiegels
zijn duurder dan het grote appa
raat. Trombe krijgt er ongeveer
dezelfde temperatuur mede als
met de grote oven. Bij de grote
oven worden twee spiegels ge
bruikt. Een er van is de parabo
lische, die vast staat en de zon
nestralen samenbundelt tot een
gloeiende kegel van hitte en licht.
De andere is een geweldige spie
gel, bestaande uit 500 ruiten van
gewoon vensterglas op een enkel
plat vlak, die met de zon mee
draait, de gehele dag alle zonne
stralen opvangt en ze naar de
parabolische spiegel kaatst. Daar
door kan de oven, die ongeveer
zes meter van het centrum van
de parabolische spiegel is ge
plaatst, stationnair blijven.
Trombe en zijn assistenten
Marc Foex en Charlotte Henry
le Blanchenais, zijn zo tevreden
over de resultaten van de oven op
Mont Louis,, dat zij voornemens
zijn, binnenkort een nog grotere
te bouwen met spiegels, die onge
veer 33 meter hoog en 40 meter
breed zullen zijn.
met een aftrek van 1 voor elk
jaar, dat het huis oud is.
Credieten
Belangrijk zowel bij de ver
goeding voor herstelbaar als on
herstelbaar beschadigde huizen is
de vraag waar de betrokkene het
ontbrekende geld moet halen. De
regeling opent de mogelijkheid
van aanvullende credieten, maar
dr. N. v. d. Heuvel (K.V.P.) wil
de ook hier liever een stellig
recht vastgelegd zien.
De heer van Vliet (K.V.P.),
die evenals andere woordvoerders
bezwaren maakte tegen de aftrek
van 1 voor elk jaar dat het
huis heeft gestaan, achtte nog
gevaarlijker, dat de regeling ook
de mogelijkheid opent om bij de
herbouw tot 'n minder luxueuze
opzet te dwingen. Bij de oorlogs
schadevergoeding hebben de be
trokkenen van een dergelijke be
paling veel ellende ondervonden.
Er was een wastafel teveel, de
schutting moest achterwgee blij
ven, geen tegels in de keuken
etc. Hij wilde dan ook de toe
zegging, dat deze bepaling nu niet
op die manier zal worden gehan
teerd.
Met betrekking tot een ver
goeding voor het gemis van huur
wil het ontwerp ook weer slechts
de mogelijkheid openen en dan
nog slechts ingaande op 1 Januari
1954. De heer ten Hagen PvdA)
zal een amendement indienen dat
aan deze datum vast houdt, maai»
de betrokkenen wel een rechf
geeft. Het amendement dat de
heer van Vliet (K.V.P.) heeft la
ten ronddelen gaat verder. Dit
wenst een stellig recht en mei
terugwerkende kracht tot de da
tum van de'ramp. Deze afgevaar
digde wees er op, dat zulks bil
lijk is omdat de eigenaar van het
getroffen perceel aan zijn ver
plichtingen moet blijven voidoen
