EELDE
word t tweede lu chthaven
van
Nederland
Wan Deer
kan men
op Schiphol de mist regeert,
alsnog uit wijken naar Eelde
Vliegveld
Bouwen
Als er één büj is
op Eelde
Bij de foto's
Zaterdag 31 October 1953
Pagina 7
Toen Eelde in 1951 be
stemd werd tot uitwijkhaven
voor Schiphol en tot basis
\an de Rijksluchtvaartschool
moest rekening worden ge
houden met de eisen, welke
volgens de International Ci
vil Aviation Organisation,
aan een vliegveld in klasse
C3 moeten worden gesteld.
Dat hield in, dat er een
hoofdstartbaan van een leng
te van 1800 meter en een
tweede starthaan van een
lengte van 1500 nieter moest
komen. De hanen moesten
in staat zijn een wieldruk op
te nemen van 27 ton, zodat
de grootste transatlantische
i liegtuigen nog kunnen lan
den. De hoofdstartbaan is ge
legen in de richting Zuid
west Noord-Oost. Het is de
z.g. slechtweerbaan, die inge
richt wordt voor landng met
radiografische instrumenten.
De tweede haan ligt ongeveer
Noord-Zuid. Beide lianen
hebben een breedte van 45
meter. Aan de N.O.-zijde van
liet veld ligt het opstelpla
teau, lang ca. 350 meter en
breed 90 nieter. Dit plateau
is door 23 nieter brede rij
banen met de startbanen ver
bonden. Het vliegveld heeft
een uiteindelijke grootte van
ca. 175 ha. Het terrein waar
op het vliegveld in aanleg
is, bestond voor een deel uit
moerassig onland en overi
gens uit bouw- en grasland.
Het geheel was zeer oneffen
en vertoonde enkele meters
hoogteverschil.
Het Rijk heeft voor de
verbetering van dit veld de
aanzienlijke som f 7.100.000
moeten voteren.
Omvangrijke werken ten
behoeve van de verlichting
van het veld alsmede van de
radioinstrumenten voor het
landen en starten moeten
nog worden uitgevoerd. Te-
v ens zal het stationsgebouw
worden uitgebreid en wordt
'11 parkeerterrein aangelegd.
Hiernaast rechts: Nog voor
kort een gezellig provinciaal
vliegveldje met een natte
grasmat. Binnenkort de 2e
luchthaven, van Nederland,
uitwijkhaven van Schiphol
en basis van de Rijkslucht
vaartschool. In de verkeers
torendie men ziet afgebeeld,
krijgt men het drukker dan
ooit. Uitbreiding zal daarom
noodzakelijk zijn en ook al
ziet men er zo direct nog
niets van, begin volgend jaar
is Eelde geoutilleerd en kun
nen de kisten komen
I'oto hieronder: Koortsachtig
wordt er momenteel aan de
afbouw van de zes grote han
gars op Eelde gewerkt. Grote
stalen gebouwen, ontmanteld
met een stenen laag, ruim en
modern zullen binnen enkele
maanden geheel zijn afge
bouwd. Dan zullen de toe
stellen van de Rijkslucht
vaartschool er een veilige
stal vinden. De hangars
tweemaal drie, staan tegen
over elkaar en worden inge
sloten door het gebouwen
complex^ van de R.L.S., dat
op Eelde ook nog gebouwd
wordt.
(Van onze redacteur)
EELDE Binnen niet al te
lange tijd zal Nederland er
een luchthaven bij krijgen van
allure. Het vliegveld Eelde zal
dan niet meer zijn het kleine
onmogelijke vliegveldje, waar
af en toe eens een sportvlieg-
tuig landt, maar de tweede
luchthaven van Nederland,
waar grote, binnen- en buiten
landse toestellen een veilige
haven vinden; waar desnoods
toestellen kunnen landen met
een wieldruk van maar even
tjes 27 ton, want daarop zijn
de nieuwe banen, welke zich
thans op Eelde uitstrekken,
zelfs berekend.
Eelde zal worden de uitwijk
haven van Schiphol en de
basis van de Rijksluchtvaart
school. Door zijn tweeledig
heid zullen er op Eelde meer
landingen en starts per dag
gemaakt worden dan op het
nu al zo drukke Schiphol.
Dit is 'berei'kt, door een een
drachtig samengaan van rijk en
streek, want samen vormen zij
de N.V. Luchtvaartterrein Eel
de. Riiik en sfreek zongen er voor
dat...er een groot en naar de
eisen des t'iids ingerichte lucht
haven verrijst, met alle moderne
snufjes en luehttoeveiliging, van
navigatie en accommodatie.
Het rijk zorgt er voorts al
léén voor, dat naast zes han
gars, een werkhangar, sportter
reinen, internaat etc., een moder
ne instructiebasis op Eelde komt,
waar onze toekomstige verkeers
vliegers hun opleiding ontvan
gen om straks de roem van de
Nederlandse luchtvaart uit te
dragen ver buiten Neerlands
grenzen. Nederland bezit dan in
het Noorden van het land een
luchthaven, waarop het met recht
trots kan zijn. Een luchthaven,
de naam van onze luchtvaart
waardig.
Als er één blij is op het vliegveld Eelde met de nieuwe ont
wikkeling van het luchtvaartterrein, is dat wel havenmeester
P. Vogelzang. Hij heeft enkele jaren triest zitten treuren over
een verlaten veld, dat hier en daar werd onderbroken door
een kleibult, als teken dat er gewerkt werd. „Ik liep soms
het terrein op," zo vertelde ons de heer Vogelzang, „en stond
in mezelf te praten tegen een lorrie. „Ben jij nu een vliegtuig",
zei ik dan. Je werd er soms stapelgek van. Stilte en nog eens
stilte over dit verlaten veld. 's Zomers ging het nog wel, maar
's winters was het een ware obsessie.". De joviale haven
meester van Eelde heeft nu weer werk, veel werk dan, wel
te begrijpen, want vlieger Vogelzang zat nooit stil. Hij had
zo zijn liefhebberijen, waarvan er één: de vliegerij, direct naar
voren springt. Als hij boven in de lucht met zijn gele Piper
Cub de meest vreemdsoortige toeren maakt, dan is Vogelzang
eerst in zijn element. Er gaat een nieuwe toekomst voor Eelde
open en ook p. Vogelzang heeft weer wat uitzicht. Hij zal de
verantwoordelijke taak van havenmeester van een tweede
luchthaven straks zwaar op zijn schouders voelen drukken.
Maar we zijn ervan overtuigd, dat deze last hem nimmer
te zwaar zal vallen.
Beivogen historie
De geschiedenis van het lucht
vaartterrein Eelde is er een ge
weest met vele „ups" en
„downs". Burgemeester J. C. Le-
gro van Eelde heeft destijds in
1930 nimmer kunnen dromen,
dat zijn Eelder vliegveldje, dat
hij in 1930 op aandringen van
een enthousiaste groep sportvlie
gers stichtte, nog eens zou uit
groeien tot 'een tweede luchtha
ven van Nederland.
Veel heeft Eelde te danken
aan de Noordelijke pionier van
de luchtvaartsport, de heer Hayo
Hindriks, die helaas bij de be
oefening van deze sport in 1932
op dit kleine vliegveldje om het
leven kwam.
De K.L.M. begon in 1931 plan
nen te maken voor een luchtver-
binding Eelde.Schiphol gedu
rende de zomermaanden, mits
Eelde aanzienlijk werd verbe
terd. Het was te begrijpen dat de
gemeente Eelde deze kosten nim
mer kon dragen en zo groeide
uit een overleg tussen de provin
cies Groningen en Drente en de
gemeenten Groningen, Eelde en
Assen de N.V. Luchtvaartterrein
Eelde. Er werd een aandelen
kapitaal gestort, waarin ook de
Kamers van Koophandel uit de
provincies Groningen en Drente
participeerden.
Belangrijk was de uitbreiding
van het vliegveld in de jaren
19341938. De K.L.M. onderhield
regelmatige diensten en de be
langstelling voor de sportvlie-
gerij in het Noorden groeide bij
het jaar; men kan zeggen, dat
Eelde in 1940 was gegroeid tot
een behoorlijke regionale lucht
haven. De oorlog en de bezetting
brachten deze optimistische toe
komstverwachtingen echter een
harde klap toe. De aanblik die
het totaal ontredderde vliegveld
na de bevrijding bood, was wei
nig bemoedigend.
Weer opnieuw
Met frisse moed startte men
evenwel na de oorlog weer. maar
het stond wel vast dat ook het
Rijk in de N.V. diende te partici-
piëren, en zo werd er een nieu
we vennootschap opgericht. De
Provinciale Waterstaat van Gro
ningen maakte een nieuw plan.
waarvan de kosten werden ge
raamd op 4.300.000, waarvan
800.000 ten laste van de streek
kwam. De plannen werden even
wel niet direct verwezenlijkt,
omdat men in Nederland een
uitwijk/haven nodig had en een
bestemming voor de Rijkslucht
vaartschool, waarmee ook on
derhandelingen gaande waren
met het vliegveld Beek in Lim
burg. Toen na tal van bespre
kingen eindelijk het vliegveld
Eelde werd aangewezen tot uit
wijkhaven van Schiphol en ook
de basis zou worden van de
Rijksluchtvaartschool, werd een
geheel nieuw plan opgesteld en
werd er een hoofdlandingsbaan
van 1800 meter geprojecteerd
alsmede een tweede baan van
1500 meter, brede rolbanen en
een groot opstelplateau. De kos
tenraming van de plannen 1951
gaf een eindcijfer aan van
9.400:000, waarvan 1.735.000
ten laste zal komen van de
streek en 7.665,000 ten laste
van het Rijk. De streek moest
nog een bedrag van 1.356.000
inbrengen, waarbij rekening
werd gehouden met de waarde
van de bezittingen van de huidi
ge N.V. en het bezit aan liquide
middelen.
De Rijksluchtvaartschool
bouwt
Met de stichting van de gebou
wen van de Rijksluchtvaart
school, werd in 1953 een aan
vang gemaakt. Momenteel zijn
zes hangars in aanbouw. De an
dere gebouwen zuilen later vol
gen. De complexen van de Rijiks
luchtvaartschool strekken zich
rechts van het stationsgebouw
uit. Er zullen tal van recreatie
mogelijkheden worden gescha
pen, als sportvelden, tennisba
nen, cantine etc.; een internaat
biedt plaats voor vele leerlingen
terwijl de gemeente Eelde een
bouwvolume ontving voor de
■bo^iw van plm. 180 woningen.
Hiervan zuilen ook woningen
worden toegewezen aan het per
soneel van de luchthaven. Alleen
reeds voor de meteo-dienst en
voor het radiowezen van Eelde
zullen 14 huizen beschikbaar
moeten komen, terwijl nog ruim
te gezocht wordt voor grondper
soneel. dat ongehuwd is.
Burgemeester Struben van Eel
de heeft er dan ook heel wat
zorgen bijgekregen, temeer daar
men de wens te kennen heeft
gegeven, dat in Eelde ook een
katholieke school zal worden ge
bouwd voor de kinderen van per.
soneelsleden uit Gilze Rijen. Een
groot percentage van het perso
neel uit Gilze Rijen, dat naar
Eelde komt, is n.l. katholiek en
men kan verwachten, dat ook dit
jaar nog een bouwpastoor wordt
benoemd voor Eelde, om ook in
deze plaats een katholieke kerk
te bouwen.
Voortreffelijke outillage
Eelde krijgt een voortreffelijke
outillage. Het volgende voorjaar
zal er langs de hoofdbaan een
„International landingsysteem"
worden aangebracht, een vliegba-
ken, dat erg goed voldoet en dat
de Rijks Luchtvaartdienst heeft
doen besluiten om niet zoals op
Schiphol een radarsysteem aan te
brengen. Verder zal Eelde worden
uitgerust met een F.O.R. routena
vigatiesysteem voor het geven
van hulp en assistentie aan toe
stellen die overvliegen. Eelde
krijgt tenslotte een tweede radio-
peilinrichting, die op zeer hoge
frequentie werkt, terwijl ook de
radiokamers van Eelde aanzien
lijk zullen worden uitgebreid. De
qachtverlichting zal er een zijn
van zeer moderne uitvoering, ter
wijl voor beveiliging eveneens
de nodige voorzorgen zijn ge
troffen. Eelde is uitgerust met
enkel moderne brandspuiten, ter
wijl de gemeentelijke geneeskun
dige dienst én de brandweer uit
Groningen, paraat staan om bij
eventuele vliegrampen direct naar
Eelde te jagen. Een proef alarm
heeft geleerd, dat men er in
dertien minuten kan zijn.
Wanneer nu de weersomstan
digheden van dien aard zijn, dat
op Eelde door binnen- of buiten
landse toestellen geland dient te
worden, dan zullen de passagiers
vele wegen kunnen bewandelen
om hun uiteindelijke bestemming
te bereiken.
Betreft het slechts enkele pas
sagiers, dan zal er op kosten
van de K.L.M. een taxi naar
Schiphol rijden. Zijn het er meer,
dan rijdt er een bus. Het kan
ook gebeuren dat passagiers in
In (le kop: De Saab-Saphirs van
de Rijksluchtvaartschool zijn bij
de leerlingen zeer in trek. Er
zullen verscheidene van deze
toestellen op Eelde komen. Af
en toe nemen de leerlingen van
de Rijksluchtvaartschool op Eelde
een kijkje, om te zien hoe hun
toekomstige basis vordert. Hier
zien we juist zo'n geel snel toe
stelletje, waaruit twee leerlingen
van de R.L.S. stappen. Hun in
druk over de landingsbanen is
zeer goed. Prima banen, verkla
ren zij enthousiast en ze zijn wat
blij, dat ze eindelijk op Eelde
zich ten volle kunnen ontplooien.
Daaronder: Groots strekt het
opstelplateau zich voor het sta
tionsgebouw van Eelde uit. Een
flinke ruimte, waar straks tal
rijke binnen- en buitenlandse
toestellen zullen worden opge
steld om de even talrijke passa
giers uit te laten stappen. Nu
staan er nog maar drie kleine
toestelletjes. Op de voorgrond 'n
Piper Cub, van de Noordneder
landse Aeroclub, in het midden
een ander toestel, dat wel op
Schiphol kan starten, doch niet
landen, maar wel op Eelde aan
de grond kan komen, worden
„overgepakt" en hun reis naar
Rome, Londen, Parijs of waarheen
ook de vlucht is. voortzetten. Re
kening is gehouden met voldoen
de hotelaccommodatie voor be
manning en passagiers om even
tueel op Eelde of in de onmidel-
Uike omgeving te overnachten.
Hard wordt er momenteel aan
de Noordelijke luchthaven ge
werkt. Men hoopt het volgend
jaar voorzover het de luchthaven
betreft geheel greed te zijn, ter
wijl de Rijksluchtvaarschool in
de tweede helft van 1954 geheel
gereed is.
Per 1 November a.s. kunnen
reeds binnen- en buitenlandse
vliegtuigen vanaf zonsopgang tot
aan zonsondergang op Eelde lan
den. Nederland kan trots zijn op
zijn tweede luchthaven waar
voor ook in het buitenland gioJ*
belangstelling bestaat.
Hierboven: Tegen een stralend
blauwe najaarslucht, dwars door
een raam van ijzeren spanten
van een in aanbouw zijnde han
gar heen, fotografeerden wij de
Piper-Cub, waarmede de haven
meester van Eelde, de heer P.
Vogelzang, regelmatig zijn leer
lingen van de Noordnederlandse
Aeroclub lest. Zes grote hangars
zijn momenteel op Eelde in aan
bouw. Drie ervan hebben reeds
een stenen ommanteling, terwijl
de andere drie binnenkort ook
klaar zullen zijn. Hard wordt er
op Eelde gewerkt, om de „stal
len" voor al de vliegtuigen van
de Rijksluchtvaartschool gereed
te krijgen, zodat men begin vol
gend jaar reeds de toestellen naar
Eelde kan overbrengen.
de Auster, welke zoals we meld
den wordt ingezet voor hulp
verlening aan de Friese eilanden
en op de achtergrond een Saab-
Saphir van de Rijksluchtvaart
school, een toestel, dat men thans
vaak op Eelde kan zien landen,
omdat Eelde ook de toekomstige
basis voor de Rijksluchtvaart
school is.