Eisenhower beschuldigt iet-Unie Sovj de 1 ^uitsland-overleg heeft geen doel 9 Dr Hermann Staudinger vader van „plastic-tijdperk" Nobelprijs natuurkunde voor prof. Dr F. Zernike Demonstranten in Triest raakten slaags met politie Rusland schept zoveel mogelijk moeilijkheden Hertog van Edinburgh wordt regent Dagblad voor Alkmaar en omgeving Fins kabinet gevallen MENING VAN MOSKOE: Tien jaar lang miskend Vijftien studenten gewond Verlaging van collegegeld „Poolzee" vaart naar zinkend schip Geheim herderlijk schrijven in Polen Rusland werkt E.D.G. in de hand Groninger hoogleraargeleerde van grote experimentele vaardigheid NOORDHOLLANDS i Abonnementsprijs 6,20 per kwartaal, 2,07 per maand, 0,48 per week, tnclnsief Incasso. Advertentie-tarief per editie 16 ct per mm, minimum 2,50; in alle edities 26 ct per mm, minimam 4, familieberichten 20 ct, resp. 30 ct per mm. Bij contract belangrijke korting. Directeur: E. J. M. Stumpel. Hoofdredacteur H. N. Smits. Bankrelatie: Ned. Credietbank. Kantoren: Hoorn, Draaf- singei 59, tel. 4243 en Grote Noord 77, tel. 4362 K 2290; Alkmaar, Ritsevoort 52, tel. 2046 K 2200; Den Helder, Keizerstraat 89, tel. 2800 K 2230; Schagen, Ged. Gracht 39, tel. 459 K 2240. Buiten God is 't nergens veilig (Vondel) STADSEDITIE Donderdag 5 November - 49e Jaargang Nummer 12926 WASHINGTON, 4 Nov. President Eisenhower heeft vandaag verklaard, dat de laatste Russische nota aan de Westerse mogendheden „niet het voornemen manifes teert om samen te komen, maar een plan om zoveel mo gelijk moeilijkheden te creëren". In zijn verklaring zei Eisenhower, dat de Russen in hun nota het Westerse voorstel voor een vroegtijdige conferentie over Duitsland en Oostenrijk niet slechts verwerpen, maar in feite dergelijke conferentie trachten te vermijden". •een De president verklaarde: Wij zijn bezig de Sovjet-nota die wij gister ontvangen hebben, te bestuderen. Zij is negatief en verwerpt het voorstel van de Verenigde Staten, Engeland en Frankrijk voor een spoedige conferentie over Duits land en Oostenrijk". De nota, zo zei Eisenhower, „schijnt te trachten zulk een con ferentie tegen te houden door on mogelijke voorwaarden te stellen ten aanzien van de Europese verdedigingsgemeenschap, het NAVO-steïsel van collectieve be veiliging en de positie van com munistisch China". „Uit de Sovjet-nota blijkt niet een opzet om tot elkaar te komen maar om zoveel mogelijk moei lijkheden te schepen. „Wij hebben vooral geprobeerd met de Sovjet-Unie ernstige pro blemen, welke tussen de vrije en Het van van- HELSINKI, 4 Nov, Finse minderheidskabinet premier Urho Kekkonen is daag gevallen. Het kabinet werd ten val gebracht door de hoofd commissie van de Diet (parle ment) dat zich uitsprak tegen een regeringsprogramma voor de op bouw van de industrie. Met 31 tegen 14 stemmen leed de regering de nederlaag. Alleen de boerenpartij en de Zweedse Volkspartij steunden het rege ringsprogramma. de communistische wereld be staan, aan te pakken. „Wij hebben keer op keer ge tracht te komen tot een bespre king over Duitsland, welke leiden zou tot zijn eenmaking. tot een bespreking over Oosten rijk, die dat land zou bevrijden". Hij vervolgde: „Wij trachten nu in Korea te komen tot een bijeen komst om het vraagstuk van de hereniging van Korea en het te rugtrekken van onze en andere vreemde troepen te behandelen. In de bewapeningscommissie van de Verenigde Naties hebben wij getracht de Sovjets er toe te brengen een realistisch standpunt in te nemen ten aanzien van het vraagstuk van beperking van een bewapening en beperking van het gebruik van methoden voor mas sale vernietiging. Wereldvrede is het voornaamste streven van volk den. Piet van Wijngaerdt geridderd AMSTERDAM, 4 Nov. De Amsterdamse kunstschilder Piet van Wijngaerdt is vandaag ter gelegenheid van zijn 80ste ver jaardag benoemd tot ridder in de „Wij hebben getracht te komen orde van Oranje Nassau. A.P. berichtte gistermiddag uit Parijs, dat de Sovjet-Unie in de antwoord-nota op het Westers voorstel een bijeenkomst te beleggen van de ministers van Buitenlandse Zaken der vier grote mogend heden in afwijzende zin heeft geantwoord. Volgens de Sovjet-nota maken de bekrachtigingen van dè verdragen tussen Bonn en het Westen en de totstandkoming van de E.D.G. een conferentie over de Duitse kwestie „doelloos". Moskou heeft in de antwoord-nota tevens enkele tegenvoorstellen gedaan, die inhouden, dat er een vijf mogend heden conferentie, met inbegrip van Communistisch-China, moet worden gehouden over de internationale tegenstellingen. Aan elke bespreking over het probleem Duitsland moet een dergelijke conferentie met Peking-China vooraf gaan. De Amerikaanse autori teiten in Washington toonden zich gistermiddag teleurgesteld over het antwoord van de Sovjet-Unie. De algemene indruk is, dat Foster Dulles gelijk heeft gehad met zijn uitlating, dat de Russen geen overleg wensen over Duitsland. George Bidault, de Franse minister van Buitenlandse Zaken, zou als zijn mening in een kabinetsvergadering te kennen hebben gegeven, dat het Westen aan Moskou een korte nota dient te zenden, waarin de Sovjetregering wordt gevraagd -te antwoorden op de voorstellen, die in de vroegere Westelijke nota's zijn gedaan en in het laatste Russische antwoord niet zijn aangeroerd. STOCKHOLM, 4 Nov. Aan een beroemd West-Duits scheikundige, dr. Hermann Staudinger, bekend als de wetenschappelijke vader van „het plastic tijdperk", is vandaag de Nobelprijs voor scheikunde 1953 toegekend. Dr. Staudinger, die 72 jaar is, heeft meer dan 30 jaar van zijn leven gewijd aan de studie van de lange, ingewikkelde reeksen van moleculen, die nodig zijn zowel om nylons voor de dames als om essentieel menselijk weefsel te maken. De Zweedse Academie van normale chemische wetten en Wetenschappen, die de prijs van 33.840 dollar toewijst, verklaarde dat hij aan dr. Staudinger is toegekend voor diens ontdekkin gen op het gebied der „chemie der reuzen moleculen". Staudinger is de eerste geleer de geweest, die deze moleculen heeft onderkend en hun chemi sche structuur en gedrag heeft bepaald. Hij voerd'e de term „macro moleculen" in, die eenvoudig be tekent: Buitengewoon plastische grote moleculen. Macromoleculen vormen de basis van de zich snel uitbrei dende plastic-industrie, waarin milliarden zijn geïnvesteerd. Zij vormen de nieuwe weefstoffen, die uit de reageerbuizen stam men, alle synthetische rubber- soorten evenals natuurrubber en een groot aantal van de belang rijkste substanties in levend weefsel, zoals proteinen, zetmeel, cellulose en andere koolhydraten. Vóór Staudinger werden zo goed als al deze reuzenmoleculen door de scheikundigen be schouwd als weinig meer dan chaotisohe klompen van kleinere „echte" moleculen. Staudinger bracht op dit gehele terrein der scheikunde een vol komen revolutie teweeg door te bewijzen, dat die reuzenmolecu len waren opgebouwd volgens normale chemische wetten en bijeengehouden werden door krachten. Door pijnlijk nauwkeurige ex perimenten was hij in staat te bewijzen, dat het bijzondere ge drag en de eigenschappen van de macromoleculen het recht streeks gevolg waren van hun hoog moleculair gewicht en hun ketenachtige structuur. Slechts in het bezit van zulke gegevens konden chemici begin nen te voorzien, welke stenen zij zouden kunnen gebruiken om op steeds groter schaal synthe tische macromoleculen op te bouwen. Staudinger heeft de theorieën, die hem de Nobelprijs deden winnen, voor het eerst ongeveer 30 jaar geleden naar voren ge bracht. Bijna tien jaren lang heeft hij zo goed als alleen voor zijn denk beelden gestreden tegen het een drachtig verzet van de vooraan staande scheikundigen van zijn tijd. Thans worden zijn theorieën algemeen aanvaard en de waar dering, die daarvoor is getoond, door toekenning van de Nobel prijs, stempelt hem tot „de vader van het tijdperk der plastic". Staudinger werd in 1881 in Worms geboren en heeft zijn gehele wetenschappelijke carrière gemaakt aan Duitse universitei ten. Gedurende de oorlog is hij als emeritus professor van de Universiteit van Freiburg in Duitsland gebleven. Thans staat hij in dezelfde stad aan het hoofd van het Instituut voor we tenschappelijk onderzoek op het gebied van de macromoleculaire scheikunde. Kroon op zijn werk. Dr. Staudinger heeft vandaag verklaard, dat de toekenning van de Nobelprijs voor hem de kroon op zijn levenswerk is.. De 72-jarige professor, die eens door zijn mede-geleerden belache lijk gemaakt werd wegens zijn „dwaze onderzoekingen", zeide, toen het bericht hem bereikte: „Het is heerlijk dat ik dit heb mogen beleven." BREST, Frankrijk, 4 Nov. Het Britse tankschip Esso Cardiff vaart op het ogenblik rondom het verlaten en in zinkende toestand verkerende Zweedse vrachtschip „Tonghai", waarmede het op 50 mijl van de Spaanse kaap Ortegal in een dichte mist mede in botsing gekomen is. De 44-koppige bemanning van de Zweed werd door het Britse schip opgepikt. Niemand werd ge wond. ,Het schip moet zwaar bescha digd zijn aan de boeg. De beman ning verliet het en voer in de reddingsboten naar de 10.648 ton metende Esso Cardiff. Ook de Nederlandse sleepboot „Poolzee" die in Vigo gestation- neerd is, is naar de Tonghai on derweg. De botsing is op 380 mijl van Brest gebeurd. Zodoende zal de Nederlandse sleepboot de Tonghai en regering van Amerika. Als volk zullen wij bereid blijven elke aangelegenheid met de Sov jets te bespreken onder omstan digheden, die een heldere en be trouwbare basis voor overeen stemming vormen". Eisenhower zei, te hopen, dat de kansen op een politieke confe rentie over Korea gunstig stonden doch dat hij weigerde enige voor spelling hieromtrent, omdat er zo veel hinderpalen in de weg ston- Concentratiekamp voor katholieke studenten VATICAANSTAD, 4 Nov. Radio Vaticana brengt een be richt van het persbureau Apor, waarin wordt gezegd, dat het Poolse Episcopaat een geheim herderlijk schrijven heeft uitge vaardigd, dat alle priesters en gelovigen van het land oproept tot gebed en offer voor kardinaal Wyszynski. De priesters worden daarin aangespoord iedere maand een H. Mis voor dezelfde intentie op te dragen. Radio Vaticana meldt voorts, dat in de Poolse Universiteitsstad Lublin een concentratiekamp is gevestigd, uitsluitend voor de stu denten van deze Kath. Univer siteit. EISENHOWER OVER STEMBUSNEDERLAGEN WASHINGTON, 4 Nov. Pre sident Eisenhower heeft vandaag verklaard, dat hij uiteraard niet geheel voldaan is over de uitsla gen van de gisteren gehouden ver kiezingen. Hij voegde hieraan echter toe: „maar ik heb reeds eerder scher mutselingen verloren". 14 Dec. NAVO-conferentie PARIJS, 4 Nov. De Russi sche afwijzing van de Westelijke uitnodiging voor de conferentie in Lugano zal, naar hier verwacht wordt leiden tot een vluggere ra tificatie door de West-Europese parlementen in het bijzonder het Franse van het E.D.G. ver drag. In officiële kringen verwacht men, dat de Sowjet-houding, wel ke uit de antwoordnota blijkt, de verwezenlijking van de E.D.G. in de hand zal werken. Enige uren nadat Rusland het voorstel voor een conferentie in Lugano van de hand gewezen had, heeft de Atlantische Raad van daag 14 December vastgesteld als de datum voor de grote conferen tie van ministers van Buitenland se Zaken van de NAVO-landen. Op deze conferentie zal beslist worden, hoeveel geld de NAVO in 1954 zal uitgeven om de ver dediging van West-Europa langs het 6400 km lange Sowjet IJzeren Gordijn te versterken. Morrison over Suez Kanaal LONDEN, 4 Nov. De vroe gere minister van Buitenlandse Zaken Herbert Morrison heeft vandaag de regering Churchill ge waarschuwd niet toe te laten, dat de militaire macht van Egypte zo groot wordt, dat daardoor „de vei ligheid van Israël als staat en daardoor de vrede in het Midden- Oosten in gevaar komt". De Nohelprijs-winnaar voor natuurkunde, prof. dr. F. Zernike, kijkt hier door zijn zelf ontworpen phasencontrast-microscoop. Het is juist deze phasencontrast-microscoop geweest die aanleiding werd dat prof. Zernike door de Koninklijke Zweedse Academie werd uit geroepen tot Nobelprijs-winnaar 1953 voor de natuurkunde. (Van onze redacteur) GRONINGEN. De 65-jarige-reeds grijzende Groninger hoogleraar in de theoretische natuurkunde, prof. dr. Frits Zernike heeft gister avond de Nobelprijs voor de natuurkunde toegewezen gekregen. Het besluit viel tijdens de laatste algemene vergadering van de Zweedse Koninklijke Academie, welke gisteravond te Stockholm werd gehou den. Prof. dr. F. Zernike zal op 10 December, de sterfdag van Alfred Nobel, zijn prijs van ruim 175.000 Zweedse kronen in ontvangst nemen van niemand minder dan Koning Gustaaf Adolf van Zweden, tijdens een bijeenkomst in het concertgebouw van Stockholm. Hiermede hebben de geleerden die de commissie van de Zweedse Academie adviseren voor het toe kennen van de Nobelprijs, erkend, dat deze eenvoudige en zeer in nemende Groninger hoogleraar, waardering geniet in de kringen van de grote natuurkundigen in de wereld. Prof. Zernike heeft deze hoge onderscheiding te danken aan zijn theoretische en experimentele on derzoekingen op het gebied der physische optica en speciaal voor zijn uitvinding van de phasen- contrast microscopie. Deze geleer de van groot formaat wist zijn diep theoretisch inzicht te paren aan een virtuose experimentele vaardigheid. Deze tweezijdige ge nialiteit, een combinatie van we tenschappelijke eigenschappen is kenmerkend voor zijn persoon. Phasen-contrast-microscoop unieke vinding. Prof. Zernike wordt voorname lijk geëerd om zijn unieke vinding op het gebied van de phasen- contrast-microscopie. De nieuwe mogelijkheden, die de phasen- contrast-microscopie biedt, lijken zo belangrijk, dat het niet zou verwonderen, wanneer bij het onderzoek van het protoplasma in levende toestand de gewone op tiek geheel door het phasen-con- trast zal worden verdrongen, zo verzekerde men ons gisteravond van biologisch-wetenschappelijke zijde. Sinds 1913 werd aan een Ne derlands hoogleraar geen Nobel prijs toegekend. Wel ontving prof. dr. P. J. W. Debije in 1936 de Nobelprijs voor de chemie, doch hij was toen verbonden aan de Universiteit te Berlijn. Het was prof. H. Kamerlingh Onnes, die in 1913 de Nobelprijs voor na tuurkunde ontving voor het vloei baar maken van helium. JOURNALIST IN ARREST In Oost-Duitsland De Oost-Duitse staatsveiligheids- politie heeft Tilbert Ekkertz, waarnemend hoofd van de afde ling buitenlands nieuws van het Oost-Duitse persbureau A.D.N. gearresteerd. De reden voor zijn arrestatie was onbekend, zo werd gezegd. Het inlichtingenbureau verklaar de voorts, dat Helmut Heine, een afdelingschef, ontslagen was we gens gebrek aan oplettendheid. Hij was ervan beschuldigd be langrijk nieuws te hebben gepu bliceerd voor het van Sowjet-zijde vastgestelde tijdstip. LONDEN, 4 Nov. Het Britse Lagerhuis heeft Woensdag een stemmig een boodschap van Ko ningin Elizabeth goedgekeurd, waarin zij het Huis verzoekt haar echtgenoot, de Hertog van Edin burgh, tot regent te benoemen, in- TRIëST, 4 November Pro Italiaanse studenten zijn vandaag in hotsing gekomen met de politie die het. stenen gooien van de demonstranten beantwoordde met de gummistok. Het gevecht duurde drie uur. Het is vandaag de dag waarop herdacht wordt dat Triëst na de eerste wereld oorlog aan Italië kwam. Vijftien studenten werden ge wond. Twee hunner zijn er ernstig aan' toe. Aan de zijde der politie vielen eveneens slacht offers. De herrie eindigde toen de politie over de hoofden van de studenten, die met stokken en stenen streden, begon te schieten. De politie heeft doen weten dat zij die gearresteerd werden, zonder meer vrijgelaten zullen worden. Ongeveer tezelfder tijd bekogel den Italianen en Zuid-Slaviërs elkaar in Gorizia. een stad, die 60 kilometer van de Italiaans- Zuidslavische grens ligt. De vermoedelijk het eerste bereiken, grenspolitie >van beide landen werkte samen voor het herstellen van de orde. Honderdduizend Italianen zijn vandaag bijeengekomen in Redi- puglia, waar 't grootste Italiaanse oorlogsgedenkteken staat, om de Italiaanse overwinning in de eerste wereldoorlog te herdenken. Terwijl premier Pella de plech tigheid leidde, drong de opgewon den bevolking op en maakte luide de eisen inzake Triëst kenbaar. Met de grootste moeite kon de politie een weg voor Pella vrij maken, zodat hij met zijn auto het terrein kon verlaten. PROCES-MOSSADEQ NIET VOOR VRIJDAG TEHERAN, 4 Nov. Amidi Noori, een zegsman van de Iraan- se regering heeft vandaag bekend gemaakt dat het openbare proces tegen de voormalige premier Mo hammed Mossadeq binnenkort, maar in ieder geval niet voor Vrijdag, geopend zal worden. DEN HAAG, 5 Nov. Het col legegeld voor studenten aan rijks universiteiten en hogescholen zal worden verlaagd van f 325.tot f 200.per studiejaar. Een wets ontwerp, dat thans hij de Tweede Kamer is ingediend, moet deze verlaging mogelijk maken. De minister van O. K. en W. deelt mede in de toelichting op het ontwerp, dat maatregelen in voorbereiding zijn om te voorko men dat de bijzondere universi teiten en economische hogescholen financiële nadelen van de verla ging der collegegelden zullen on dervinden. Voor derving van in komsten zal tijdig een,compen satieregeling worden ontworpen. De wetsontwerpen zullen zo mogelijk voor het eerst toepas sing vinden in het studiejaar 1953 —1954. dien de noodzaak zich hiertoe zou voordoen. Het Huis wordt in de boodschap gevraagd de wetten op het regent schap van 1937 en 1943, krachtens welke prinses Margaret automa tisch regentes zou worden indien de troonopvolger, Prins Charles, voor zijn achttiende jagr koning zou worden, te veranderen alvo rens zij haar reis door het Ge menebest maakt. De boodschap is Woensdag in het Huis voorgelezen. Er wordt voorts gevraagd, dat Koningin- Moeder Elizabeth lid van de re- gentschapsraad wordt. De Koningin vraagt tevens, dat de wet op het regentschap zoda nig wordt veranderd, dat de troonopvolger, of vermoedelijke troonopvolger, indien nodig re gent kan worden, wanneer hij of zij de leeftijd van achttien jaar heeft bereikt. Sir David Maxwell Fyfe deelde mede, dat de betrokken premiers van het Gemenebest de wensen van de Koningin hebben bestu deerd en de voorstellen goedge keurd. Koreaanse vredesconferentie nog niet aanstaande PANMOENJON, 4 Nov. De communistische gedelegeerden hebben vandaag het geallieerde voorstel om begin December een Koreaanse vredesconferentie bij een te roepen verworpen. Zij uitten de beschuldiging, dat de Ver. Staten de wapenstil standsovereenkomst geschonden hadden door een verdedigingspact met Zuid-Korea te sluiten.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noordhollands Dagblad : dagblad voor Alkmaar en omgeving | 1953 | | pagina 1