Eisenhower beschuldigt
iet-Unie
Sovj
de
1 ^uitsland-overleg
heeft geen doel
9
Dr Hermann Staudinger
vader van „plastic-tijdperk"
Nobelprijs natuurkunde
voor prof. Dr F. Zernike
Demonstranten in Triest
raakten slaags met politie
Rusland schept zoveel
mogelijk moeilijkheden
Hertog van Edinburgh
wordt regent
Dagblad
voor
Alkmaar
en omgeving
Fins kabinet
gevallen
MENING VAN MOSKOE:
Tien jaar lang miskend
Vijftien studenten gewond Verlaging van
collegegeld
„Poolzee" vaart
naar zinkend schip
Geheim herderlijk
schrijven in Polen
Rusland werkt
E.D.G. in de hand
Groninger hoogleraargeleerde van
grote experimentele vaardigheid
NOORDHOLLANDS i
Abonnementsprijs 6,20 per kwartaal, 2,07 per maand, 0,48 per
week, tnclnsief Incasso. Advertentie-tarief per editie 16 ct per mm,
minimum 2,50; in alle edities 26 ct per mm, minimam 4,
familieberichten 20 ct, resp. 30 ct per mm. Bij contract belangrijke
korting. Directeur: E. J. M. Stumpel. Hoofdredacteur H. N.
Smits. Bankrelatie: Ned. Credietbank. Kantoren: Hoorn, Draaf-
singei 59, tel. 4243 en Grote Noord 77, tel. 4362 K 2290; Alkmaar,
Ritsevoort 52, tel. 2046 K 2200; Den Helder, Keizerstraat 89, tel.
2800 K 2230; Schagen, Ged. Gracht 39, tel. 459 K 2240.
Buiten God is 't nergens veilig (Vondel)
STADSEDITIE
Donderdag 5 November - 49e Jaargang Nummer 12926
WASHINGTON, 4 Nov. President Eisenhower heeft
vandaag verklaard, dat de laatste Russische nota aan de
Westerse mogendheden „niet het voornemen manifes
teert om samen te komen, maar een plan om zoveel mo
gelijk moeilijkheden te creëren". In zijn verklaring zei
Eisenhower, dat de Russen in hun nota het Westerse
voorstel voor een vroegtijdige conferentie over Duitsland
en Oostenrijk niet slechts verwerpen, maar in feite
dergelijke conferentie trachten te vermijden".
•een
De president verklaarde: Wij zijn
bezig de Sovjet-nota die wij gister
ontvangen hebben, te bestuderen.
Zij is negatief en verwerpt het
voorstel van de Verenigde Staten,
Engeland en Frankrijk voor een
spoedige conferentie over Duits
land en Oostenrijk".
De nota, zo zei Eisenhower,
„schijnt te trachten zulk een con
ferentie tegen te houden door on
mogelijke voorwaarden te stellen
ten aanzien van de Europese
verdedigingsgemeenschap, het
NAVO-steïsel van collectieve be
veiliging en de positie van com
munistisch China".
„Uit de Sovjet-nota blijkt niet
een opzet om tot elkaar te komen
maar om zoveel mogelijk moei
lijkheden te schepen.
„Wij hebben vooral geprobeerd
met de Sovjet-Unie ernstige pro
blemen, welke tussen de vrije en
Het
van
van-
HELSINKI, 4 Nov,
Finse minderheidskabinet
premier Urho Kekkonen is
daag gevallen. Het kabinet werd
ten val gebracht door de hoofd
commissie van de Diet (parle
ment) dat zich uitsprak tegen een
regeringsprogramma voor de op
bouw van de industrie.
Met 31 tegen 14 stemmen leed
de regering de nederlaag. Alleen
de boerenpartij en de Zweedse
Volkspartij steunden het rege
ringsprogramma.
de communistische wereld be
staan, aan te pakken.
„Wij hebben keer op keer ge
tracht te komen tot een bespre
king over Duitsland, welke leiden
zou tot zijn eenmaking.
tot een bespreking over Oosten
rijk, die dat land zou bevrijden".
Hij vervolgde: „Wij trachten nu
in Korea te komen tot een bijeen
komst om het vraagstuk van de
hereniging van Korea en het te
rugtrekken van onze en andere
vreemde troepen te behandelen.
In de bewapeningscommissie van
de Verenigde Naties hebben wij
getracht de Sovjets er toe te
brengen een realistisch standpunt
in te nemen ten aanzien van het
vraagstuk van beperking van een
bewapening en beperking van het
gebruik van methoden voor mas
sale vernietiging. Wereldvrede is
het voornaamste streven van volk
den.
Piet van Wijngaerdt
geridderd
AMSTERDAM, 4 Nov. De
Amsterdamse kunstschilder Piet
van Wijngaerdt is vandaag ter
gelegenheid van zijn 80ste ver
jaardag benoemd tot ridder in de
„Wij hebben getracht te komen orde van Oranje Nassau.
A.P. berichtte gistermiddag uit Parijs, dat de Sovjet-Unie in de
antwoord-nota op het Westers voorstel een bijeenkomst te beleggen
van de ministers van Buitenlandse Zaken der vier grote mogend
heden in afwijzende zin heeft geantwoord. Volgens de Sovjet-nota
maken de bekrachtigingen van dè verdragen tussen Bonn en het
Westen en de totstandkoming van de E.D.G. een conferentie over de
Duitse kwestie „doelloos". Moskou heeft in de antwoord-nota tevens
enkele tegenvoorstellen gedaan, die inhouden, dat er een vijf mogend
heden conferentie, met inbegrip van Communistisch-China, moet
worden gehouden over de internationale tegenstellingen.
Aan elke bespreking over het probleem Duitsland moet een dergelijke
conferentie met Peking-China vooraf gaan. De Amerikaanse autori
teiten in Washington toonden zich gistermiddag teleurgesteld
over het antwoord van de Sovjet-Unie. De algemene indruk is, dat
Foster Dulles gelijk heeft gehad met zijn uitlating, dat de Russen
geen overleg wensen over Duitsland.
George Bidault, de Franse minister van Buitenlandse Zaken, zou als
zijn mening in een kabinetsvergadering te kennen hebben gegeven,
dat het Westen aan Moskou een korte nota dient te zenden, waarin
de Sovjetregering wordt gevraagd -te antwoorden op de voorstellen,
die in de vroegere Westelijke nota's zijn gedaan en in het laatste
Russische antwoord niet zijn aangeroerd.
STOCKHOLM, 4 Nov. Aan een beroemd West-Duits scheikundige,
dr. Hermann Staudinger, bekend als de wetenschappelijke vader van
„het plastic tijdperk", is vandaag de Nobelprijs voor scheikunde
1953 toegekend. Dr. Staudinger, die 72 jaar is, heeft meer dan 30
jaar van zijn leven gewijd aan de studie van de lange, ingewikkelde
reeksen van moleculen, die nodig zijn zowel om nylons voor de
dames als om essentieel menselijk weefsel te maken.
De Zweedse Academie van normale chemische wetten en
Wetenschappen, die de prijs van
33.840 dollar toewijst, verklaarde
dat hij aan dr. Staudinger is
toegekend voor diens ontdekkin
gen op het gebied der „chemie
der reuzen moleculen".
Staudinger is de eerste geleer
de geweest, die deze moleculen
heeft onderkend en hun chemi
sche structuur en gedrag heeft
bepaald.
Hij voerd'e de term „macro
moleculen" in, die eenvoudig be
tekent: Buitengewoon plastische
grote moleculen.
Macromoleculen vormen de
basis van de zich snel uitbrei
dende plastic-industrie, waarin
milliarden zijn geïnvesteerd. Zij
vormen de nieuwe weefstoffen,
die uit de reageerbuizen stam
men, alle synthetische rubber-
soorten evenals natuurrubber en
een groot aantal van de belang
rijkste substanties in levend
weefsel, zoals proteinen, zetmeel,
cellulose en andere koolhydraten.
Vóór Staudinger werden zo
goed als al deze reuzenmoleculen
door de scheikundigen be
schouwd als weinig meer dan
chaotisohe klompen van kleinere
„echte" moleculen.
Staudinger bracht op dit gehele
terrein der scheikunde een vol
komen revolutie teweeg door te
bewijzen, dat die reuzenmolecu
len waren opgebouwd volgens
normale chemische wetten en
bijeengehouden werden door
krachten.
Door pijnlijk nauwkeurige ex
perimenten was hij in staat te
bewijzen, dat het bijzondere ge
drag en de eigenschappen van
de macromoleculen het recht
streeks gevolg waren van hun
hoog moleculair gewicht en hun
ketenachtige structuur.
Slechts in het bezit van zulke
gegevens konden chemici begin
nen te voorzien, welke stenen
zij zouden kunnen gebruiken om
op steeds groter schaal synthe
tische macromoleculen op te
bouwen.
Staudinger heeft de theorieën,
die hem de Nobelprijs deden
winnen, voor het eerst ongeveer
30 jaar geleden naar voren ge
bracht.
Bijna tien jaren lang heeft hij
zo goed als alleen voor zijn denk
beelden gestreden tegen het een
drachtig verzet van de vooraan
staande scheikundigen van zijn
tijd.
Thans worden zijn theorieën
algemeen aanvaard en de waar
dering, die daarvoor is getoond,
door toekenning van de Nobel
prijs, stempelt hem tot „de vader
van het tijdperk der plastic".
Staudinger werd in 1881 in
Worms geboren en heeft zijn
gehele wetenschappelijke carrière
gemaakt aan Duitse universitei
ten. Gedurende de oorlog is hij
als emeritus professor van de
Universiteit van Freiburg in
Duitsland gebleven. Thans staat
hij in dezelfde stad aan het
hoofd van het Instituut voor we
tenschappelijk onderzoek op het
gebied van de macromoleculaire
scheikunde.
Kroon op zijn werk.
Dr. Staudinger heeft vandaag
verklaard, dat de toekenning van
de Nobelprijs voor hem de kroon
op zijn levenswerk is..
De 72-jarige professor, die eens
door zijn mede-geleerden belache
lijk gemaakt werd wegens zijn
„dwaze onderzoekingen", zeide,
toen het bericht hem bereikte:
„Het is heerlijk dat ik dit heb
mogen beleven."
BREST, Frankrijk, 4 Nov.
Het Britse tankschip Esso Cardiff
vaart op het ogenblik rondom het
verlaten en in zinkende toestand
verkerende Zweedse vrachtschip
„Tonghai", waarmede het op 50
mijl van de Spaanse kaap Ortegal
in een dichte mist mede in botsing
gekomen is.
De 44-koppige bemanning van
de Zweed werd door het Britse
schip opgepikt. Niemand werd ge
wond.
,Het schip moet zwaar bescha
digd zijn aan de boeg. De beman
ning verliet het en voer in de
reddingsboten naar de 10.648 ton
metende Esso Cardiff.
Ook de Nederlandse sleepboot
„Poolzee" die in Vigo gestation-
neerd is, is naar de Tonghai on
derweg.
De botsing is op 380 mijl van
Brest gebeurd. Zodoende zal de
Nederlandse sleepboot de Tonghai
en regering van Amerika. Als
volk zullen wij bereid blijven
elke aangelegenheid met de Sov
jets te bespreken onder omstan
digheden, die een heldere en be
trouwbare basis voor overeen
stemming vormen".
Eisenhower zei, te hopen, dat
de kansen op een politieke confe
rentie over Korea gunstig stonden
doch dat hij weigerde enige voor
spelling hieromtrent, omdat er zo
veel hinderpalen in de weg ston-
Concentratiekamp voor
katholieke studenten
VATICAANSTAD, 4 Nov.
Radio Vaticana brengt een be
richt van het persbureau Apor,
waarin wordt gezegd, dat het
Poolse Episcopaat een geheim
herderlijk schrijven heeft uitge
vaardigd, dat alle priesters en
gelovigen van het land oproept
tot gebed en offer voor kardinaal
Wyszynski.
De priesters worden daarin
aangespoord iedere maand een
H. Mis voor dezelfde intentie
op te dragen.
Radio Vaticana meldt voorts,
dat in de Poolse Universiteitsstad
Lublin een concentratiekamp is
gevestigd, uitsluitend voor de stu
denten van deze Kath. Univer
siteit.
EISENHOWER OVER
STEMBUSNEDERLAGEN
WASHINGTON, 4 Nov. Pre
sident Eisenhower heeft vandaag
verklaard, dat hij uiteraard niet
geheel voldaan is over de uitsla
gen van de gisteren gehouden ver
kiezingen.
Hij voegde hieraan echter toe:
„maar ik heb reeds eerder scher
mutselingen verloren".
14 Dec. NAVO-conferentie
PARIJS, 4 Nov. De Russi
sche afwijzing van de Westelijke
uitnodiging voor de conferentie in
Lugano zal, naar hier verwacht
wordt leiden tot een vluggere ra
tificatie door de West-Europese
parlementen in het bijzonder
het Franse van het E.D.G. ver
drag.
In officiële kringen verwacht
men, dat de Sowjet-houding, wel
ke uit de antwoordnota blijkt, de
verwezenlijking van de E.D.G. in
de hand zal werken.
Enige uren nadat Rusland het
voorstel voor een conferentie in
Lugano van de hand gewezen had,
heeft de Atlantische Raad van
daag 14 December vastgesteld als
de datum voor de grote conferen
tie van ministers van Buitenland
se Zaken van de NAVO-landen.
Op deze conferentie zal beslist
worden, hoeveel geld de NAVO
in 1954 zal uitgeven om de ver
dediging van West-Europa langs
het 6400 km lange Sowjet IJzeren
Gordijn te versterken.
Morrison over Suez Kanaal
LONDEN, 4 Nov. De vroe
gere minister van Buitenlandse
Zaken Herbert Morrison heeft
vandaag de regering Churchill ge
waarschuwd niet toe te laten, dat
de militaire macht van Egypte zo
groot wordt, dat daardoor „de vei
ligheid van Israël als staat en
daardoor de vrede in het Midden-
Oosten in gevaar komt".
De Nohelprijs-winnaar voor natuurkunde, prof. dr. F. Zernike, kijkt hier door zijn zelf
ontworpen phasencontrast-microscoop. Het is juist deze phasencontrast-microscoop geweest
die aanleiding werd dat prof. Zernike door de Koninklijke Zweedse Academie werd uit
geroepen tot Nobelprijs-winnaar 1953 voor de natuurkunde.
(Van onze redacteur)
GRONINGEN. De 65-jarige-reeds grijzende Groninger hoogleraar
in de theoretische natuurkunde, prof. dr. Frits Zernike heeft gister
avond de Nobelprijs voor de natuurkunde toegewezen gekregen. Het
besluit viel tijdens de laatste algemene vergadering van de Zweedse
Koninklijke Academie, welke gisteravond te Stockholm werd gehou
den. Prof. dr. F. Zernike zal op 10 December, de sterfdag van Alfred
Nobel, zijn prijs van ruim 175.000 Zweedse kronen in ontvangst
nemen van niemand minder dan Koning Gustaaf Adolf van Zweden,
tijdens een bijeenkomst in het concertgebouw van Stockholm.
Hiermede hebben de geleerden
die de commissie van de Zweedse
Academie adviseren voor het toe
kennen van de Nobelprijs, erkend,
dat deze eenvoudige en zeer in
nemende Groninger hoogleraar,
waardering geniet in de kringen
van de grote natuurkundigen in
de wereld.
Prof. Zernike heeft deze hoge
onderscheiding te danken aan zijn
theoretische en experimentele on
derzoekingen op het gebied der
physische optica en speciaal voor
zijn uitvinding van de phasen-
contrast microscopie. Deze geleer
de van groot formaat wist zijn
diep theoretisch inzicht te paren
aan een virtuose experimentele
vaardigheid. Deze tweezijdige ge
nialiteit, een combinatie van we
tenschappelijke eigenschappen is
kenmerkend voor zijn persoon.
Phasen-contrast-microscoop
unieke vinding.
Prof. Zernike wordt voorname
lijk geëerd om zijn unieke vinding
op het gebied van de phasen-
contrast-microscopie. De nieuwe
mogelijkheden, die de phasen-
contrast-microscopie biedt, lijken
zo belangrijk, dat het niet zou
verwonderen, wanneer bij het
onderzoek van het protoplasma in
levende toestand de gewone op
tiek geheel door het phasen-con-
trast zal worden verdrongen, zo
verzekerde men ons gisteravond
van biologisch-wetenschappelijke
zijde.
Sinds 1913 werd aan een Ne
derlands hoogleraar geen Nobel
prijs toegekend. Wel ontving prof.
dr. P. J. W. Debije in 1936 de
Nobelprijs voor de chemie, doch
hij was toen verbonden aan de
Universiteit te Berlijn. Het was
prof. H. Kamerlingh Onnes, die
in 1913 de Nobelprijs voor na
tuurkunde ontving voor het vloei
baar maken van helium.
JOURNALIST IN ARREST
In Oost-Duitsland
De Oost-Duitse staatsveiligheids-
politie heeft Tilbert Ekkertz,
waarnemend hoofd van de afde
ling buitenlands nieuws van het
Oost-Duitse persbureau A.D.N.
gearresteerd. De reden voor zijn
arrestatie was onbekend, zo werd
gezegd.
Het inlichtingenbureau verklaar
de voorts, dat Helmut Heine, een
afdelingschef, ontslagen was we
gens gebrek aan oplettendheid.
Hij was ervan beschuldigd be
langrijk nieuws te hebben gepu
bliceerd voor het van Sowjet-zijde
vastgestelde tijdstip.
LONDEN, 4 Nov. Het Britse
Lagerhuis heeft Woensdag een
stemmig een boodschap van Ko
ningin Elizabeth goedgekeurd,
waarin zij het Huis verzoekt haar
echtgenoot, de Hertog van Edin
burgh, tot regent te benoemen, in-
TRIëST, 4 November Pro
Italiaanse studenten zijn vandaag
in hotsing gekomen met de
politie die het. stenen gooien van
de demonstranten beantwoordde
met de gummistok. Het gevecht
duurde drie uur. Het is vandaag
de dag waarop herdacht wordt
dat Triëst na de eerste wereld
oorlog aan Italië kwam.
Vijftien studenten werden ge
wond. Twee hunner zijn er
ernstig aan' toe. Aan de zijde der
politie vielen eveneens slacht
offers. De herrie eindigde toen de
politie over de hoofden van de
studenten, die met stokken en
stenen streden, begon te schieten.
De politie heeft doen weten
dat zij die gearresteerd werden,
zonder meer vrijgelaten zullen
worden.
Ongeveer tezelfder tijd bekogel
den Italianen en Zuid-Slaviërs
elkaar in Gorizia. een stad, die
60 kilometer van de Italiaans-
Zuidslavische grens ligt. De
vermoedelijk het eerste bereiken, grenspolitie >van beide landen
werkte samen voor het herstellen
van de orde.
Honderdduizend Italianen zijn
vandaag bijeengekomen in Redi-
puglia, waar 't grootste Italiaanse
oorlogsgedenkteken staat, om de
Italiaanse overwinning in de
eerste wereldoorlog te herdenken.
Terwijl premier Pella de plech
tigheid leidde, drong de opgewon
den bevolking op en maakte luide
de eisen inzake Triëst kenbaar.
Met de grootste moeite kon de
politie een weg voor Pella vrij
maken, zodat hij met zijn auto
het terrein kon verlaten.
PROCES-MOSSADEQ
NIET VOOR VRIJDAG
TEHERAN, 4 Nov. Amidi
Noori, een zegsman van de Iraan-
se regering heeft vandaag bekend
gemaakt dat het openbare proces
tegen de voormalige premier Mo
hammed Mossadeq binnenkort,
maar in ieder geval niet voor
Vrijdag, geopend zal worden.
DEN HAAG, 5 Nov. Het col
legegeld voor studenten aan rijks
universiteiten en hogescholen zal
worden verlaagd van f 325.tot
f 200.per studiejaar. Een wets
ontwerp, dat thans hij de Tweede
Kamer is ingediend, moet deze
verlaging mogelijk maken.
De minister van O. K. en W.
deelt mede in de toelichting op
het ontwerp, dat maatregelen in
voorbereiding zijn om te voorko
men dat de bijzondere universi
teiten en economische hogescholen
financiële nadelen van de verla
ging der collegegelden zullen on
dervinden. Voor derving van in
komsten zal tijdig een,compen
satieregeling worden ontworpen.
De wetsontwerpen zullen zo
mogelijk voor het eerst toepas
sing vinden in het studiejaar 1953
—1954.
dien de noodzaak zich hiertoe zou
voordoen.
Het Huis wordt in de boodschap
gevraagd de wetten op het regent
schap van 1937 en 1943, krachtens
welke prinses Margaret automa
tisch regentes zou worden indien
de troonopvolger, Prins Charles,
voor zijn achttiende jagr koning
zou worden, te veranderen alvo
rens zij haar reis door het Ge
menebest maakt.
De boodschap is Woensdag in
het Huis voorgelezen. Er wordt
voorts gevraagd, dat Koningin-
Moeder Elizabeth lid van de re-
gentschapsraad wordt.
De Koningin vraagt tevens, dat
de wet op het regentschap zoda
nig wordt veranderd, dat de
troonopvolger, of vermoedelijke
troonopvolger, indien nodig re
gent kan worden, wanneer hij of
zij de leeftijd van achttien jaar
heeft bereikt.
Sir David Maxwell Fyfe deelde
mede, dat de betrokken premiers
van het Gemenebest de wensen
van de Koningin hebben bestu
deerd en de voorstellen goedge
keurd.
Koreaanse
vredesconferentie
nog niet aanstaande
PANMOENJON, 4 Nov. De
communistische gedelegeerden
hebben vandaag het geallieerde
voorstel om begin December een
Koreaanse vredesconferentie bij
een te roepen verworpen.
Zij uitten de beschuldiging, dat
de Ver. Staten de wapenstil
standsovereenkomst geschonden
hadden door een verdedigingspact
met Zuid-Korea te sluiten.