Pater Leppich vond nieuwe vormen
voor oude waarheden
Regering betaalde in 1952
22 millioen voor emigranten
Rapnort brengt nieuw licht
,in de zaak-Fonteijn
Drie jaar voor koning
clandestiene slachters
De geschiedenis
van Amerika
jk
Zaterdag 7 November 1953
Pagina 3
RSVER WACHTING
V
KLEEN
7 - Alkmaar
UK MAAR
Notaris
H. C. Westen
De weg van een modern priester
Bouwheer van gouden stad"
GODS LINKERHAND
leze bon invullen
IMMIGRANTEN IN AUSTRALIë (IX)
Huisvestingsprobleem baart
voor sommigen moeilijkheden
(Van onze speeiale verslaggever Jan Onstenk)
SYDNEY, October. We hebben vrij veel emigranten
ontmoet, die er zich over beklaagden, dat ze voor hun
vertrek door de Nederlandse regering financieel waren
„uitgekleed". Dat klinkt vreemd in de oren van hen die
weten, dat de regering voor vele emigranten zowel de
voorbereidingskosten als de reis en bet landingsgeld be
taalt. In 1952 kostte dat de schatkist f 22 millioen. Maar
er zit misschien toch ook wel weer wat in. als men boven
dien weet, dat in datzelfde jaar door de emigranten uit
eigen middelen f 45.millioen aan reis- en andere
kosten werd bijeengebracht.
H. VADER BLIJFT NOG
OP CASTEL GANDOLFO
Canadese Bisschoppen
keuren oprichting van
Katholiek Persbureau goed
Stoffelijk overschot
Braziliaanse ambassadeur
Minister Beyen naar Bonn
Medische commissie kon
niets van asthma vinden
!r>
edeeld door het K.N.M.I.
Bilt, geldig van Zater-
>nd tot Zondagavond
VEEL WIND
nkelijk zwaar bewolkt
jdelijke regen, later van
besten uit opklaringen.
tot krachtige, langs de
f en toe harde Zuidwes-
wind. Vannacht minder
Morgen overdag onge-
dezelfde temperaturen
ïdaag.
H-ZACHT WASWATER!
^ARSE WASSejt
hk. v. d. u, ja,
kleine Goliath
grootse prestaties
'IJK (Z.H.) TEL. 771990
KEN:
3KMAAR - Telef. 2976
H 20; notaris appel Hl
schellinkhouter Hl 37;
inet K 21; gieser wilde-
24; st. rémy Hl 15; beur-
;eau Hl 25; winterjan Hl
^zwijndrechtse wijnpeer
STER, 6 Nov. Aard-
bi. Eigenheimers, mid-
13.40. Bevelanders, mid-
0. Slabonen z. dr. 47
nkbonen 1439. Tomaten
63—98. Witlof 14—46.
ol 826. Rode kool 4
ie kool 69. Spruitkool
3oerekool 610. Spinazie
31a 2.509 Andijvie 6—
le bieten 45. Bospeen
aspeen 815. Uien: mid-
l Prei 813. Druiven:
80113. Appels: Alling-
in 1039. Bramley Seed
0 Cox Oranje Pippin 16
llisins Orange 1048.
in Holland 828. Goud-
633. Groninger Kroon
acques Lebel 310. Jo-
S41. Laxton Superbe 10
tarisappel 626. Present
iland 624. Transparan-
msels 829. Zoete Cam-
17 Zoete winterkroon
'eren: Beurré Clairgeau
Bonne Louisse d'Avran-
-38. Comtesse de Paris 6
nférence 628. Doyenné
ce 1862. Emile d'Heyst
Fertilon 629. Gieser
n 826. Kamperveen 7
uveau Poiteau 418. St.
—17. Winterlouwtje 6
iterjan 619. Zwijn-
Wünpeer 329.
AAR DE VAKMAN
volle garantie!!
t, nog dezelfde dag klaar
te Schoorldam zal op
Dinsdagen 10 Nov. 1953
bij opbod en 17 Nov.
d.a.v. bij afslag, n.m. 8 u.
precies in ,,'t Gulden
Vlies", Koorstraat te
Alkmaar,
publiek verkopen
de navolgende percelen
te Alkmaar:
1. Huis en erf aan de
Schermerweg 6. groot
82 c.A. Verh. voor
f 5.— p. week.
2. Huis en tuin a. d. Zo-
cherstraat 45, gr. 1 22
A„ verh. voor f 4.70
per week.
3. Huis en erf a. d. Lief
delaan 25, gr. 82 c.A.
verh. voor f 2.40 p. w.
4. Tuin aldaar gr. 84 cA.
5. Pakhuis, erf en steeg
a. d. Geest 15, groot
1.89 A., verh. voor
f 2.30 per week.
6. Pakhuis en erf aldaar
nos. 17 en 15a, groot
87 c.A.. verhuurd
voor f 4.05 en f 2.30
per week.
J. Pakhuis, erf en steeg
aldaar no. 19, groot
1.42 A., verh. voor
f 3.55 per week.
8. Pakhuis en erf aldaar
no. 27, gr. 1.60 A.,
verh. voor f 2.90 p. w.
9. Huis en erf aid. no. 25
gr. 80 c.A., verh.
voor f 6.75 per week.
0. Huis en erf aid. no. 23
gr. 1.07 c.A., verh. v.
f 6.45 per week.
1. Huis en erf aid. no. 13
gr. 72 c.A., verh.
voor f 6.75 per week.
2. Huis en erf aid. no. 11
gr. 1 A„ verh. voor
f 6.75 per week.
3. Huis en erf aid. no. 9,
gr. 1 A„ verh. voor
f 6.45 per week.
4. Pakhuisje en erf aid.
naast no. 9, gr. 14
c.A., verh. voor f 0.60
per week
iezichtiging op de ver-
oopdagen van 24 uur.
w r
gebeurt er? Vrouwen halen met
tranen in de ogen de ring van
hun vinger af. Mannen geven 'n
gouden sigarettenkoker, een hor-
In Essen, die grauwe fabrieksstad van het Ruhrgebied, loge of een ring. Een jong meis-
aan de rand van het stadscentrum, ligt het voor een deel goudenketting,^d?" toe'behoorde
weer herstelde klooster der paters Jezuïeten. Hier woont f™ geven, ^pdaVde bTinde" kun-
de mens en priester, over wie heel Duitsland spreekt, nen zien, dat de liefde onder de
i i i i mensen nog leeft. En is dit met
wiens naam staat geschreven op de duizenden affiches iets positiefs?
Met dit alles hebben wij nog
maar heel weinig gezegd over de
man, waarover men in Duitsland
niet uitgesproken komt. Hij is ook
van een te groot formaat om hem
volledig te karakteriseren bin
nen de kolommen van een kran
tenartikel.
Het moderne leven weer bren
gen in de sfeer van God, dat is.
wat pater Leppich beoogt. Het
moderne leven, dat men kan ver
gelijken met een rivier. Aan de
ene oever ligt een stad, de Kerk,
der aanplakzuilen en naar wiens woord reeds millioenen
hebben geluisterd. Het is de Jezuïetenpater Johannes
Leppich, in de volksmond genoemd de „rode pater", met
welke bijnaam men hem typeren wil als de priester der
arbeiders. Wie iS deze pater, vanwaar komt hij en wat
wil hij! Pater Leppich werd geboren te Ratibor in Ober-
schlesien. Evenals de 14 millioen verdrevenen in West-
Duitsland is ook hij zelf een vluchteling.
Zijn ouders waren arme men
sen, vader een landarbeider en
later oppasser in een tuchthuis,
moeder, een vrouw, wier leven,
zoals pater Leppich zelf zegt, een
doorlopend martelaarschap was.
ontbering, lijden en honger waren
het speelgoed, waarmee hij zich
in zijn kinderjaren moest verma
ken. Maar - en dat is wel de
verklaring waarom in dit milieu
geen communist, maar een pries
ter werd gekweekt - thuis werd
gebeden.
Met vijf mark in zijn zak gaat
Johannes Leppich met vrienden
op retraite bij de paters Jezuieten
in Mittelsteine en wat niemand
had verwacht, hij blijft. Hier in
dit afgesloten Jezuietennoviciaat
vond hij jongemensen, wier hon
ger naar sociale rechtvaardigheid
zich paarde aan een echte, diepe
godsdienstige levensvisie.
Na zijn priesterwijding hield
hij gedurende twee jaar kinder
retraites van grootse allure en
werd daarna kapelaan van een
uitgestrekte arbeidersparochie in
Breslau. Toen kwamen de Rus
sen!
Pater Leppich weet toegang te
krijgen tot een groot vrouwen
kamp, waardoor alle Duitse meis
jes en vrouwen gesluist worden,
alvorens zij als dwangarbeidsters
naar Siberië worden gesleept.
„Grote God, U loven wij", zin
gen dan op zekere dag duizenden
aan het station. Katholieke en
niet katholieke vrouwen omhel
zen elkaar, wanneer langzaam - - -
veewagens het verwoest station' de z.g. „Gouden Stad", een huis
natuurlijk niet zo belangrijk, wat
ons boeit is het feit, dat deze
priester nieuwe vormen heeft
weten te vinden voor oude waar
heden, zodat zij de moderne mens
aanspreken.
Twee thema's vooral zijn het,
die hem bezig houden: het sociale
vraagstuk en het sexualisme van
onze tijd. Aan het adres van de
staat richt hij de vlammende aan
klacht: „Ik vraag de staat; wat
feeft u uit voor onze moeders en
inderen en hoeveel voor ge
slachtszieken? Minister van fi
nanciën, weet u, dat voor de mil
lioenen, die besteed worden aan
de uitgave van schunnige aan
plakbiljetten en pornographische
litteratuur, voor alle ontheemden
waardige huizen konden ge
bouwd worden?
Van katholieke zijde heeft men
hem verweten ,dat hij te negatief
is. Zeker hij geselt onbarmhar
tig de wraakroepende zonden
van deze dwaze wereld, maar hij
Ïiredikt ook en vooral de christe-
ijke liefde. De cynische woorden
van een communist, die hem zei-
de, dat hij met zijn redevoerin-1
gen wel kon inpakken, wanneer
hij een arme drommel nog geen
zakje aardappelen in zijn kelder'
bezorgde, heeft hij in daden be
antwoord. Wanneer men de pak
ketten opstapelt die door hem
naast de Ostzone zijn gestuurd
krijgt men een berg,' twee maal
zo hoog als de Keulse Dom. Nu is
hij begonnen met de bouw van
aan de andere oever leven de1 den gebouwd.
vigen. De vraag is nu, hoe zal
men vanuit de stad, de Kerk een
brug slaan over de rivier, wan
neer aan de andere kant bil de
mensen de vaste grond ont
breekt? Hier moet een aankno
pingspunt gezocht worden bij de
realiteit van het gewone alle
daagse leven. Dit dagelijkse le
ven is niet meer gezond en daar
om moet eerst dit genezen, voor
dat men een brug naar de kerk
kan slaan.
En dit is de weg, die pater
Leppich bewandelt. Hij gaat naar
moderne, zieke mensen. Hij
spreekt hun taal en vindt woor
den, voor dat wat hen bezig
houdt. Hij snijdt de ziektehaard
uit, hij maakt de mensen onrus
tig, brengt hen tot bezinning, zo
dat ze weer eens gaan biechten
om de verbroken verbinding met
God opnieuw te herstellen. Dat is
natuurlijk nog niet alles, maar 't
-is al veel. Het fundament is ge
legd, de brugpijlers kunnen wor-
mensen. Deze mensen kunnen de
overkant niet meer bereiken, weil
er een brug ontbreekt. Bovendien
is het moeilijk een nieuwe brug
te bouwen, daar de grond, waar
op de mensen wonen zanderig en
ondergraven is. De mensen zijn
ziek; ze weten niet meer hoe de
bodem waarop zij staan te verste-
Zeker dit is alles pioniersarbeid,
maar wie zal na alles wat wij
schreven over de godsdienstige
situatie in het Duitsland van van
daag durven beweren dat hier
geen pioniers nodig zijn?
(Pater Rembert v. Vugt O.F.M.)
Minderbroedersklooster
Nieuwe Niedorp
Advertentie
in Amerika en Engeland
in Frankrijk
in Duitsland
in Denemarken
in Nederland en België
THE LEFT HAND OF GOD
LA MAIN GAUCHE DE Dl EU
GOTTES LINKE HAND
GUDS VENSTBE HAND
is de titel van één der machtigste romans, die de laatste jaren
zijn verschenen. U heeft erover gelezen, U heeft ervan gehoord,
NU nog één stap en U is de gelukkige bezittfstjer van dit
prachtboek, wantU kunt het kopen tegen de winkelprijs
van f 6.25, maar ook in precies dezelfde fraaie uitvoering
r- cn door lid te worden van HET
voor slechts t Z.DU THIJMFONDS, het eerste, het
grootste en het goedkoopste Nederlandse boekenfonds voor
Katholieken.
Géén inschrijfgeld. - Enige verplichting: minstens 1 jaar lid
blijven en in dat jaar zes boeken afnemen a f2,50 per stuk.
Ook betaalbaar met 1,25 p. mnd.
Prospectus gratis op aanvraag.
binnenrollen. Zegenend strekt 'n
man, in wien men vanwege zijn
kleren de priester niet meer her
kent, zijn handen uit over de
kinderen, die met hun moeders in
de ijzige koude een onzekere toe
komst tegemoet gaan. Ergens ver
weg, het wijde Rusland in!
Vloekend drijven soldaten deze
weerloze vrouwen en kinderen de
wagons in. En wanneer dan de
locomotief de overkapping verlaat
blijft deze zegenende gestalte
achter. Het is pater Leppich, de
man die momenteel in Duitsland
ontelbaren in de ban van zijn
woorden gevangen houdt.
Men vraagt zich verbaasd af
hoe het mogelijk is, dat de Rus
sen deze man ongedeerd hebben
laten gaan, dat zij telkenmale hun
revolvers lieten zakken, wanneer
zij in die heldere ogen zagen.
Er zijn nog vele jongeren in de
stad en hij moet ze redden. Drie
karavanen jongens en meisjes
brengt hij dwars door de Sowj et-
zone veilig naar het Westen.
In 1946 komt hij dan zelf naar
West Duitsland. Hij hoort dat er
in het kamp Friedïand twee jaar
lang geen priester is geweest en
dat in deze „hel der heimatver-
triebenen" dagelijks 7000 men
sen op de grond overnachten. Hij
smeekt zijn bisschop hier te mo
gen arbeiden. Zelf „Ostflüchtling"
kent hij de nood dezer mensen.
Verbitterde, gesloten mensen met
tot steen geworden harten
spreekt hij moed en verwachting
in.
Van Friedïand gaat hij naar
Göttingen en spreekt daar tot de
jeugd. Hij weet welke gevaren
er dreigen voor deze van hun
idealen en van hun vaderland be
roofde jongemensen. Wat moet er
terechtkomen van de arbeiders
jeugd? Deze vraag houdt hem
vast en laat hem niet meer los.
Zonder pas en visum, verkleed
als Frans officier reist hij naar
België om Cardijn, de vader der
internationale arbeidersjeugdbe-
weging te leren kennen. Met hem
bespreekt hij de problemen der
Duitse jeugd. Dan komt hij terug
en met een geleende motor door
kruist hij alle Duitse diocesen
om met gloeiende geestdrift de
zaak der Christelijke arbeids-
jeugd te behartigen. Dan breekt
de 29ste Februari aan van het
jaar 1948. Na succesvolle tridua
in meer dan twintig kerken van
de stad Essen - men noemde hem
toen reeds lang de „arbeiders-
pater" - en verschillende buiten
landse reizen, verkondigen affi
ches, vlugschriften en brochures:
„Christus of Chaos? pater Lep
pich spreekt in circus Bügler".
Duizenden en nog eens duizenden
stromen tezamen. De mensen
luisteren aandachtig en gespan
nen toe. Deze priester spreekt een
ongewone taal, hij verlaat platge
treden paden. Hij dwingt tot na
denken en schudt sluimerende
gewetens wakker.
Dit was zijn eerste openlijk
naar buitentreden, maar tegelijk
het begin van een hele reeks re
devoeringen in alle steden van de
Bondsrepubliek. Eerst het Ruhr
gebied en toen naar Nürnberg,
voor oorlogsblinden, dat alleen
bekostigd wordt uit giften van
goud. Goud geven, zegt pater
Leppich, kost een offer, omdat
met goud vele lieve herinnerin
gen verbonden zijn. Maar als zij
het licht van hun ogen hebben
geofferd, laat onze hulp dan ook
een werkelijk offer zijn. En wat
INVULLEN IN BLOKLETTERS
BON
Naam:
Adres:
Plaats:
wenst lid te worden van „Het Thijmfonds" tegen betaling van
ƒ7.25 per maand f2.50 per boek ƒ75.— per jaar
betaling geschiedt: per postgiro no. 268700. per kwitantie,
verhoogd met incassokosten.
Niet verlangde s.v.p. doorhalen.
Handtekening
n
en verzenden in ongefrankeerde enveloppe
met op de adreszijde: Machtiging no. 1557,
Den Haag. Aanmelding kan ook geschieden
per brief of briefkaart.
VATICAANSTAD (K.N.P.)
Verwacht wordt, dat de H. Vader
dit jaar veel langer op zijn zo
merresidentie te Castelgandolfo
zal blijven dan Hij andere jaren
gewoon is. De H. Vader zal ver
moedelijk niet voor eind Novem
ber naar Vaticaanstad terugkeren.
Hij geniet op het ogenblik een
uitstekende gezondheid en schijnt
onvermoeibaar.
OTTAWA (K.N.P.) De Ca
nadese bisschoppen hebben hun
goedkeuring gehecht aan de op
richting van een Katholiek Ca
nadees persbureau. In tegenstel
ling met de in West Europa gang
bare werkwijze, zal dit persbureau
zich beperken tot een wekelijkse
in het Frans opgestelde
documentatie-dienst voornamelijk
ten behoeve van de weekbladen.
Volgens de Canadese opvatting
zou een dagelijkse nieuwsdienst
in -Canada weinig zin hebben
aangezien dit land geen confes
sionele dagbladen doch alleen
dergelijke weekbladen kent.
Het Haagse gerechtshof heeft
de Amsterdamse poelier VV. de B.
veroordeeld tot drie jaar gevan
genisstraf met aftrek van voor
arrest.
De B„ die in de oorlogsjaren de
bijnaam had gekregen van „ko
ning van de clandestiene slach
ters", zou in de nacht van 6 op
7 Augustus 1952 een vaarskalf
uit een weide in de omgeving
van Amsterdam hebben gestolen.
Er werd, zo was gebleken uit de
getuigenverklaringen van een re
chercheur, die het onderzoek in
deze zaak had geleid, omtrent
die tijd veel vee uit de weide
gestolen, dat dan ter plaatse
werd geslacht. On de bewuste
nacht was de auto van De B.
gevonden De B. beweerde, dat
deze gestolen was waarin 83
kilo vlees en een bijl werden
aangetroffen. Hoewel De B. hard
nekkig ontkend had iets te ma
ken te hebben gehad met deze
diefstal, waren er voor hem zeer
bezwarende omstandigheden.
De rechtbank te Amsterdam
had De B. tot 3 jaar gevange
nisstraf met aftrek van onder
gaan voorarrest veroordeeld,
welk vonnis het Amsterdamse
hof in beroep had bevestigd. Via
de Hoge Raad wak deze zaak bij
het gerechtshof te 's-Gravenhage
gekomen. De procureur-generaal
had. tegen De B. vier jaar ge
vangenisstraf met aftrek van
voorarrest gerequireerd.
Het stoffelijk hulsel van de on
langs te 's Gravenhage overleden
ambasadeur van Brazilië bij het
Nederlandse Hof, J. R. de Macedo
Soares, zal Zondag a.s. per vlieg
tuig worden overgebracht naar
Brazilië.
De Minister van Buitenlandse
Zaken, Mr. J. W. Beyen zal op
15 November a.s. naar Bonn ver
trekken teneinde een beleefd
heidsbezoek te brengen aan de
West Duitse Bondskanselier, Dr.
Konrad Adenauer.
Op Woensdag 11 November a.s.,
des middags om 2 uur, zal het
Haagse gerechtshof de behande
ling voortzetten van het nu reeds
iy2 jaar slepende proces tegen
de 54-jarige ex-sergeant konsta
bel van de Koninklijke Marine
A. H. F. Fonteijn uit Amsterdam,
die in 1935 te Den Helder wegens
bronchiale asthma als ongeschikt
voor de dienst werd ontslagen en
sedertdien met taaie volharding
tegen dit zijns inziens onrechtma
tige ontslag geopponeerd heeft.
Fonteijn die er steeds van over
tuigd is geweest, dat hij nimmer
asthma heeft gehad, probeerde ja
renlang tevergeefs bij allerlei mi
litaire en overheidsinstanties
rechtsherstel te krijgen. Tenslotte
ging hij er in t 1949 toe over een
pamflet te verspreiden, waarin
hij de drie artsen, die hem in 1935
hadden afgekeurd, openlijk be
schuldigde van valsheid in ge
schrifte. Hij bereikte daarmede,
zoals zijn opzet was geweest, dat
hij zelfs wegens smaadschrift
werd vervolgd. Zowel voor de
Amsterdamse rechtbank, het Am
sterdams gerechthof, als het
Haagse gerechtshof, waarna de
zaak door de Hoge Raad werd
teruggewezen, drong Fonteijn aan
op het gelasten van een nieuw
gerechtelijk medisch onderzoek,
aanvankelijk echter tevergeefs.
Hij werd telkens veroordeeld.
Tot de Hoge Raad precies een
jaar geleden de zaak voor de
tweede maal terugwees naar het
Haagse hof met de opdracht
Fonteijn toe te laten te bewij
zen, dat wat hij beweert waar
is en dat hij dit proces tegen
zich zelf in het algemeen belang
heeft uitgelokt.
Zo belandde de zaak opnieuw
bij de instructie voor een verder
vooronderzoek. Het is de Am
sterdamse rechter-commissaris,
mr H. Winkel, geweest, die aldus
een van Fonteijns voornaamste
wensen heeft ingewilligd: hij is
dit jaar door een speciaal be
noemde medische commissie, be
staande uit één hoogleraar en
twee dokters, aan een uitgebreid
lichamelijk onderzoek onderwor
pen. In het rapport van deze
commissie staat, „dat dit on
derzoek geen enkel aanwijsbaar
punt heeft ogeleverd, waardoor
het aannemelijk is, dat verdachte
in 1935 terecht volgens het keu-
ringsbesluit zou zijn ongeschikt
verklaard; dat er geen enkel aan
wijsbaar punt is gevonden voor
het bestaan, of in 1935 bestaan
hebben, van bronchiale asthma
en dat verdachte in geen geval
behoort tot de groep van chro
nische asthmalijders met aller
gische verschijnselen."
volkomen juist, dat een emigrant
de reis zelf betaald die hij uit
eigen vrije wil in zijn eigen be
lang onderneemt. Daar is geen
twijfel over en de meesten doen
dat ook, dat blijkt uit de cijfers.
Het was juist de grootste grief
van een aanzienlijke groep emi
granten, dat zij voor 1 Januari
1953 niet nog meer van hun eigen
geld naar hun nieuwe vaderland
konden krijgen, tenminste hier
een huis te kopen of een bedrijf
te beginnen. Dat is nu volkomen
anders. Een gezinshoofd of een
ander die alleen vertrekt mag ai-
vast deviezen tot een waarde van
f 1500.mee naar Australië ne
men. Voor zijn vrouw komt daar
nog eens f 750.bij en voor
ieder kind f 400.Bovendien
is het onder bepaalde voorwaar
den en op een verklaring van de
emigratie-attaohé hans mogelijk
een kapitaal van ten hoogste
f 15.000.uit Nederland te la
ten overkomen, dan wel be-
drijfsinventaris tot een maximum
van f 29.000.Met deze rege
ling zijn velen gediend, voor wie
in Nederland het keurslijf van
„„B, wettelijke voorschriften en be-
Regensburg, Münster, Osnabrück. lastingmaatregelen te nauw sloot
Hannover, Goslar, Kiel en Ham-rond initiatief en werkkracht
burg. En overal waar hij kwam
Het is in beginsel natuurlijk granten heeft echter bedragen
vulden zich de kerken, de fa
briekshallen en werkcantines.
iepen de mensen te hoop op de
marktplaatsen om hem te horen.
Meer dan twee millioen men
en hebben tot nu toe naar hem
geluisterd, zijn radiovoordrach
ten niet meegerekend. De pers
kon aan dit feit niet voorbijgaan
en we zien dan ook hoe in 'grote
opmaak artikelen verschijnen
over het „Phaenomeen" pater
Leppich zowel in Duitse als Ame
rikaanse kranten. Dit laatste is
Ik heb hier verschillende mid
denstanders ontmoet, die in Ne
derland met al hun werken
geen stap vooruit kwamen, maar
hier met wat geld achter de hand,
hard aanpakken en goed uitkij
ken veelbelovend zijn gestart,
met name in de kleinere steden
en dorpen. Het is niet langer no
dig geld langs zwarte wegen naar
Australië te brengen, zoals voor
heen zonder twijfel in vele ge-
va'len is geschied.
De meerderheid van de emi-
als hier genoemd zijn, nog nooit
ineens bij elkaar gezien. Het is
goed, dat ook hen de kans tot
emigratie naar Australië wordt
geboden en het is in beginsel re
delijk, dat ook zij in de reiskos
ten naar vermogen bedragen De
moeilijkheid schuilt nu maar in
het oordeel over wat mogelijk is,
en wat niet. De emigrant staat
hier tegenover de ambtenaar die
de grootte van de bijdrage moet
.vaststellen. Ongetwijfeld zijn er
emigranten die onjuiste inlichtin
gen verstrekken en even zeker
zijn er ambtenaren die naar de
letter van de wet het onderste uit
de kan willen hebben. Niet iedere
ambtenaar trekt dezelfde lijn met
hetzelfde inzicht. Wat de ene
gesubsidieërde emigrant volgens
de ene ambtenaar heeft mogen
behouden, heeft een andere ge
subsidieërde emigrant volgens 'n
andere ambtenaar te gelde moe
ten maken. De één rijdt triom
fantelijk met z'n eigen bromfiets
van de boot en een ander heeft
zelfs zijn slaapkamermeubeltjes
moeten verkopen Wie handig
was heeft zich tijdig van zijn
spaarcentjes goed in de kleren
gestoken, een ander heeft tot en
met de laatste stuiver in de grote
reispot gestort.
Bedrag landingsgeld verhoogd.
Het is allemaal heel begrijpe-
'ijk. heel menselijk en misschien
onvermijdelijk In het algemeen
komt het er echter op neer, dat
veel emigranten hier starten met
niets meer dan hun landingsgeld,
dat bedroeg in de eerste emi-
granteniaren maar 10 pond per
gezin Het was laatstelijk geste
gen tot 50 pond en het is juist
deze maand opnieuw verhoogd.
Als straks de „Joban van Olden-
barneveld" hier aankomt, dan
wacht de gesubsidieërde gezinnen
aan boord de verrassing dat 50
pond landingsgeld per echtpaar
wordt uitbetaald en 10 pond voor
ieder kind. Dat is een belang
rijke verbetering, ongetwijfeld.
De start voor gezinnen met klei
ne kinderen, waarvoor de vadeT
het alleen moet verdienen, wordt
er iets gemakkelijker door. Nog
altijd blijft het echter waar, dat
deze gezinnen maar moeilijk tot
sparen voor hun deposit zullen
kunnen komen en nog altijd ook
zitten er meer gezinnen met
kleine kinderen in alle mogelijke
hotels en kampen, dan men ge
neigd is aan te nemen. Boven
dien zij er hier dan nog de ge
zinnen die in een soort wan
hoopspoging de kampen uittrok
ken en ergens maar wat hebben
gehuurd: een paar dure kamers
een schuur of een stal. Er zijn
gezinnen die in tenten wonen en
andere die al spoedig strandden
nadat ze waren uitgekomen met
'n verklaring over reeds verkre
gen huisvesting in hun bezit.
Sommigen zijn eenvoudigweg be
drogen, anderen waren al snel
met samenwonenden in ruzies
verwikkeld, weer anderen zijn
ondanks de beste bedoelingen
van degenen die voor hun huis
vesting garant waren, op plaatsen
terecht gekomen waar in hun vak
geen werk te vinden is.
Sommigen staan voor een muur.
Ik zou niet graag willen be
weren dat de meerderheid van
de Nederlandse emigranten in
Australië nog altijd in armzalige
woningomstandigheden leeft. Van
het tegendeel heb ik althans tal
van bewijzen gezien. Ik wil
slechts pleiten voor die groep van
emigranten die buiten eigen
schuld nog altijd met betrekking
tot de huisvesting voor 'n muur
staan. Voor hen en voor de ge
zinnen die nog komen is het
dringend noodzakelijk dat er al
thans een beperkte mogelijkheid
van credietverstrekking onder
overheidsgarantie wordt gescha
pen. Men behoeft hen het geld
niet cadeau te doen Men behoeft
niet iedereen zonder meer cre-
diet te verstrekken: er moet wel
degelijk bewijzen geleverd zijn
van de wil tot werken en het
ontbreken van andere mogelijk
heden. Het gaat er niet om, de
mensen in de walten te leggen
of gebrek aan eigen initiatief met
'n nremie te belonen. Maar als
Ne-doriand en Australië de emi-
willen houden, dan zal er iets op
dit gebied moeten gebeuren. Zo
niet, dan moeten gezinnen met
vier of vijf kleine kinderen wel
degelijk weten, dat hen in het
algemeen zeer harde en uitzicht
loze jaren te wachten staan.
1. De Engelsen beheersten omstreeks het
jaar 1700 de Oostkust van Noord-Amerika,
maar in het binnenland probeerden de
Fransen vaste voet te krijgen. Franse
Jezuieten drongen tot het gebied rondom
het Michigan meer door en van pelsjagers
vernamen zij, dat er iets verder naar het
westen een geweldige rivier moest zijn.
In het voorjaar van 1673 trok daarop de
jonge pelshandelaar Joliet, vergezeld van
de monnik, vader Marquette, en 5 India
nen erop uit, om die grote rivier te zoeken.
2. In lichte kano's van berkebast voeren
zij zo ver mogelijk de rivier Fox op. Daar
na droegen zij de kano's over een berg
keten naar een andere rivier. Deze bracht
hen naar de rivier de Wisconsin, die zij 7
dagen volgden. Op 17 Juni 1673 bereikten
zij de Mississippi zelf. Hier was nu de
grote rivier, maar waar leidde die heen?
3. Zij lieten zich stroomafwaarts drijven
en waren afwisselend omringd door sta
tige oerwouden en eindeloze open vlakten.
Zij passeerden de plek, waar de Soto 132
jaar geleden over de Mississippi keek en
waar sedertdien niemand meer was ge
weest. Pas toen zij de monding van de
Arkansas bereikten en Spaans sprekende
Indianen ontmoetten, begrepen zij, dat de
Soto's Mississippi „De grote rivier" was.
4. De terugreis stroomopwaarts was zeer
moeilijk, doch één van de opperhoofden
der Illinois-Indianen wees hun een kortere
weg via de rivier de Illinois naar de rivier
de Chicago, die in het uiterste zuiden van
het Michigan meer uitmondde. De grote
tocht was volbracht en uitgestrekte gebie
den waren nader verkend.