Vijftig jaar wetboek voor vrijgevochten
zangers wierp zeer schone vruchten af
Afrikaan kreeg twintig
diamanten op ziclit
PJMShme
De geschiedenis
van Amerika
Industrialisatie en emigratie
dienen gelijke kansen te krijgen
Tegen de verdrukking in gegroeid
Teleurstelling over
ouderdoms
voorziening
Hij had er verstand van
wacht nog op hem
H umanistische
verzorgers
Dronken chauffeur
reed op agent in
Soekarno pleit
voor éénheid
GEEN ARBEID
OP 5 MEI?
Officier tekent
beroep aan
Zaterdag 21 November 1953
Pagina 3
Na de Hoogmis is het kopje koffie thuis een hoogtepunt van de Dag
des Heren. Na de suiker-en-melk-ceremonie wordt de preek onder
de loupe genomen en na de preek het zangkoor. „Ze hebben het
vandaag weer bruin gebakken daarboven op de zangzolder".
„Ut hoor liever alleen mannen zingen, zonder jongens er bij".
„Nou, ik vind een knapenkoor niet gek, maar ze moesten niet zo
schreeuwen".
„Vind jij niet, dat ze tegenwoordig zulke eigenaardige missen zingen,
net of alles vals is? Ik kan niet bidden zij zulk liwaai".
„Onze pastoor moet bij de Consecratie altijd wachten tot het koor
met het Sanctus klaar is".
„Dat doen de zangers met opzet, omdat zij met hun Credo moeten
wachten tot de pastoor uitgepreekt is".
„Maar waarom hoor je hier nou nooit violen en trompetten in de
kerk? Dat doen ze in het buitenland toch ook. Er zouden veel meer
mensen in de kerk komen, als ze daar eens mee begonnen".
Stemmen van de
zangzolder
Zangers (op een dor,p natuur
lijk) converseren anders en
liever met bier en zo dan met
koffie. „Het was vroeger heel
anders op ons koor: toen kon je
nog eens lekker uithalen."
„Weet je nog die solo van „qui
tollis" uit de mis vanDan
werd het finaal still in de kerk
beneden"
„Ja, tegenwoordig inoet het
allemaal Gregoriaans zijn. Geef
mij maar muzieikmissen, daar zit
tenminste wat in."
„Gregoriaans, dat noem ik
Abessijnse muziek, op een voor
middag gecomponeerd door Haile
Selassie."
„Nou. zo erg is het niet; als ze
maar niet aan volkszang begin
nen bij ons in de keik, want dan
kunnen wij zangers wel inpak
ken."
Stem uit Rome 1903
„FVAAROM vaardigen Wij, vol-
komen willens en wetens,
(„MOTU PROPRIO et certa
scienta") de volgende Instructie
uit, waaraan Wij. als een rechts
geldig wetboek der Gewijde Mu
ziek, krachtens de volheid van
Ons Apostolisch Gezag, kracht
en wet verlenen, en Wij bevelen
dor dit Ons schrijven, dat zij
door een ieder met de meest
bezorgde nauwgezetheid zal moe
ten opgevolgd worden."
Zo sprak Paus Pius X in het
eerste jaar van Zijn pontificaat op
de feestdag van de Maagd en
Martelares St. Cecilia in het jaar
1903. En dan volgen de korte
hoofdstukken, die in die dagen
als brandbommen op de zang
zolders onzer keiken vielen: Al
gemene Grondregels Soorten
van gewijde muziek De Li
turgische Tekst Uiterlijke
vorm der gewijde toonzettingen
De zangers De orgels en
de instrumenten Omvang der
liturgische muziek Hoofdmid
delen en Slot. Totaal 10 pagina's,
in een kwartier te lezen, doch
in 50 jaar slechts gedeeltelijk en
locaal verwezenlijkt. We zijn nu
immers een halve eeuw verder
en velen menen te moeten jubi
leren 'bij dit gouden bèstaans-
feest van .dat rechtsgeldig Wet
boek der gewijde muziek.
Diagnose
DOCH hoe staan na 50 jaar de
zaken der Kerkmuziek in
Nederland? Laat ons kort een
eerlijke diagnose stellen.
Een halve eeuw is nauwelijks
genoeg om een mentaliteit om
te wentelen, zeker als die periode
zelf een revolutionnaire is, waar
in het kraakt van gezagsafbraak
en waarin de -ismen elkander
wervelend verdringen. Kan über
haupt de Muze, dé Profane zo
wel als de Gewijde, nog wel ge
hoord worden in het lawaai dezer
dagen? Is het musiceren ,pour
faire le plaisir" en het musiceren
voor de Heer uiteraard wel mo
gelijk zonder de achtergrond van
een resonerende rust? Of moet
de muziek zelf de stem van onze
tijd zijn, ook in de kerk? Ik weet
dit laatste niet zo zeker en zulke
beschouwingen liggen in de sec
tor der cu'ltuurphilosopihie, het
geen een moeilijk bedrijf is.
Oogst
WEL weet ik, dat de Kerkmu
ziek in Nederland wellicht
op alle andere landen vooruit is,
ondanks de meest verscheiden
Tussentijdse verkiezing
in Engeland
LONDEN, 19 Nov. (A.P.). De
Labour Party heeft vandaag de
Lagerhuiszetel van 'Holborn en
Saint Pancras in de fel-omstre-
den 23ste tussentijdse verkiezing
voor het tegenwoordige parlement
behouden.
De 38-jarige Lena Jager, we
duwe van de afgevaardigde dr.
Santo Jager, wist de stemmen-
meerderheid van Labour in dit
Londense district met 200 op te
voeren tot 1876. In totaal werden
30.207 stemmen uitgebracht
10.000 minder dan bij de algemene
verkiezingen in 1951.
De uitslag: Lena Jager (La
bour) 15.784; Timothy Donovan
(Conservatief) 13.808; I. J. Hyam
(Liberaal) 695.
readies op het beroemde Motu
Proprio van Paus Pius X.
In ons land verschenen Kerk-
muziekscholen in Utrecht, Til-
burg, Twente en elders. Muziek
werd een veelbeoefend vak op
de Seminaria. Er kwamen zan
gers-, directeuren- en organis
tencursussen. Er was reeds 25
jaar voor het verschijnen van 't
Motu Proprio een St. Gregorius-
vereniiging (met een eigen tijd
schrift), die de kerkmuzikale za
ken in Nederland tot op heden
behartigt. De zangkoren sloten
zich aaneen in Korenbonden, die
studiedagen hielden en zelfs
zangers - retraiten. Abdijen van
zingende monniken werden graag
bezochte bolwerken van Grego
riaanse muziek. De gramofoon-
platen en de radio hebben de be
langstelling en de smaak der ge
lovigen geactiveerd. De liturgi
sche vernieuwing, samenhangend
met kerkmuziek, is groot geweest
en voltrekt zich nog. Het volk
hoeft niet langer te zwijgen in
de kerk en men zingt Vespers
en Completen in parochiekerken
en internaten.
Sinds 1950 kregen de koorzan
gers van Nederland een eigen
voorbeeldig geredigeerd maand
blad „Zingende Kerk." Het telt
enige duizenden lezers. Er mag
weer sprake zijn van een eigen
Nederlandse kerkcomponisten-
school. De nieuw verschijnende
werken worden op hun toelaat
baarheid namens de Bisschoppen
gekeurd door deskundige com-
missiesj en comité's van toezicht
speuren in de dekenaten naar
ongerechtigheden bij de uitvoe
ring.
Sinds 25 jaar wordt er Ward-
methodisch muziek-onderwijs ge
geven op vele lagere en andere
scholen met verrassende resulta
ten.
Onkruid
DEZE vruchten zijn schoon,
misschien te schoner, door
dat ze temidden van hardnekkig
onkruid en tegen de verdrukking
in zijn gegroeid. Immers: het
Motu Proprio is bespot door com
ponisten en uitvoerende kerkmu
sici, maar velen hunner hebben
het nog nooit gelezen; evenmin
als de meeste koorzangers, die er
enkel de twee eerste woorden
van kennen. Men acht het ver
ouderd en een belemmering voor
de menselijke vrijheid en de
,ware" kunstbeoefening die meent
dat in de kerk alles moet kun
nen wat op het concertpodium
kan. Van de andere kant werden
de voorschriften uit Rome niet
altijd even tactisch of soms te
rigoureus toegepast, vergetend
dat men een klimaat niet moet
forceren doch vormen. Volkszang
groeide, kwijnde, hield stand.
Kerkkoren ontstonden, vervielen,
verrezen en verdwenen weer; zij
waren nagels aan de doodkisten
der pastoors. En zingend Neder
land kent nog in 1953 dirigenten,
die in een week een Misje schrij
ven en 't drie weken later uit
voeren tot meerdere eer van hun
kleine rijk, maar er is zelfs geen
Motu Proprio of keuringscom-
Vele Tweede Kamerleden zijn
blijkens het voorlopig verslag op
de begroting van Sociale Zaken
zeer teleurgesteld over de geringe
vorderingen ten aanzien van de
ae regeling van de definitieve ouder
domsvoorziening. Zij betreuren
het, dat een desbetreffend rapport
van advies van de S.E.R. nog
steeds niet is ingediend.
missie nodig om hun oeuvre te
beoordelen: de tijd zal harder
blijken dan een PausMaar
genoeg.
„Homo ludens
AL die problemen doen
eenvouaige Koorzanger geen
kwaad, üij Kinnt eine Zondag
zijn wenteltrap op, slaat een
kruis, groet zijn Proeders-zangtis
en zijn directeur en zingt m
vanzeilsprekende genoorzaamneiu I
aan neroceiijit gezag en koordi-Enkele leden verwijten de rege-
rectie, belangeloos ais een merel,ZV de verantwoordelijk
met voile iongen en een vol neld voor het treffen van maat-
nart zicnzelf en ziin aezin de ne 1 regelen terzake voor een belang-
mei' fn Hij ^s de geiuiuagsiè deel. op de S.E.R. afschuift
mens ter wereid en meelt van IDe regering beseffe, dat zij zelf
een wetooek geen weet. Doen 1 i, ur.Wanneer
wanneer Pius A net volgend jaar i 4 2?"- 'g®.^reke blijft dan zal
zal worden bellis verkiaum weet e regering dit orgaan daarop
zal worden heilig verkiaara, weet
lit met or deze Sanctus Plus (ik
oad op zijn graf voor mijn vrien
den, de zangers) in ue hemel
vreugde ot ergernis zal beleven
aan de rnuzieK, die in ue ban
Pietro te Rome opklinkt rond zijn
heiligverklaring
Wat zijn nu 50 jaren voor een
Eeuwige Stad
B. JAN HOES pr.
Blijft Vitesse op
Monnikenhuizen spelen?
ARNiiitiVi, zo iNov. De on
derhandelingen tussen het ge
meentebestuur van Arnhem en
het bestuur van Vitesse over de
voorwaarden waarop het terrei
nencomplex aan de Rozendaalse-
weg door Vitesse bespeeld kan
worden, zijn in een beslissend
stadium gekomen.
Woensdag j.l. is een bespre
king gehouden onder voorzitter
schap van de burgemeester, de
heer Chr. Matser, tussen het ge
meentebestuur, een vertegenwoor
diger van de K.N.V.B. en het be
stuur van Vitesse. Het laat zich
thans aanzien dat de gemeente
raad half December een beslis
sing zal nemen.
Kaasmarkt Leeuwarden
LEEUWARDEN, 20 Nov. I
Gouda volvet 1.941.95. Edam-
uier 40+ 1.741.75, broodkaas
40+ 1.74—1.75 stemming kalm.
moeten wijzen en zo nodig on
afhankelijk haar weg dienen te
gaan.
(Advertentie)
AmctorrlamGe Mil I In ,bet hotel 'had de Clerc<b dle
i VIIlSlcI ClctlUSC J° zowel over een Belgisch als een
AMSTERDAM, 20 Nov. Eén
der grootste diamantmaatscnap-
pijen in de hoofdstad mist sedert
het begin van deze maand 20
diamanten ter waarde van ruim
f 103.000.
Brits paspoort op zijn eigen naam
beschikt en die dus waarschijn
lijk een dubbele nationaliteit
heeft, bovendien de dag van zijn
aankomst f 500,geleend, die
evenmin terugbetaald zijn.
(Advertentie)
Zij heeft deze kostbare stenen
op 5 November in goed vertrou
wen op zidht meegegeven aan de
47-jarige E. L. de Clercq uit Jo
hannesburg, die enkele dagen la
ter het hotel in Amsterdam, waar
hij gelogeerd had heeft verlaten
en van wie sindsdien niemand
meer iets heeft gehoord.
Bij zijp vertrek uit het hotel
deelde hij het personeel mede,
dat hij enkele dagen naar Kopen
hagen ging. Hij liet wat toilet
gerei op zijn kamer en een kof
fer achter, die bij onderzoek leeg
bleek te zijn. De recherche van
het bureau Pieter Aertszstraat
aöht het daarom aannemelijk, dat
hier oplichting in het spel is.
De Clercq heeft tijdens zijn kor
te verblijf in ons land getoond,
dat hij van diamanten veel ver
stand heeft. Hij liet zich in hqt
hotel de naam en 't adres geven
van een Amsterdams diamantair,
zocht deze op, besprak met hem
op vakkundige wijze de plannen,
die hij had, bezocht in de dagen
daarna de diamantbeurs en werd
tenslotte door de diamantair bij Sociale Zaken,
de d-iamantmij. geïntroduceerd,
die zidh thans gedupeerd voelt.
Hij vertelde aldaar de direc
tie met opgave van bekende na
men, dat hij hoopte een aantal
.«S Hamea-Gelei
-«V een super
O handverzorging
in de DUW-kampen
Opgedane ervaringen met hu
manistische verzorgers in de
D.U.W.-kampen hebben uitgewe
zen, dat in tal van kampen aan
deze functionarissen weinig he-
hoefte bestaat, aldus oordelen vele
Tweede Kamerleden in het voor
lopig verslag op de begroting van
Deze groepen Kamerleden, die
zeker de K.V.P.-fractie omvat, be-
schrijven de werkzaamheden 'van
diamanten te kunnen tonen aan I de humanistische verzorgers al-
tijdelijk in Amsterdam verblij
vende buitenlandse relaties van
hem eh kreeg 3 diamanten op
zicht mee. Drie dagen later, op
5 November, keerde hij bij de
maatschappij terug, retourneerde
1 diamant en vertelde een an
dere te hebben verkocht, docih
daarvoor pas op 7 November de
dollars te zullen ontvangen. Hij
vroeg of hij de derde diamant
nog even mocht behouden en
verzocht nog enkele diamanten
op ziöht mee te mogen nemen.
Hem werden toen de 20 dia
manten ter hand gesteld, die hij
op 9 November zou komen terug
brengen of afrekenen.
Sindsdien heeft men hem niet
meer gezien. De hotelrekening is
niet betaald. Ook hier leefde men
in de veronderstelling, dat de
Clercq zeker binnen enkele da
gen terug zou komen. Met die
mogelijkheid houdt de politie
ook thans nog rekening.
dus: zij komen in can tines en
huiskamers, verspreiden er lec
tuur of sporen aan tot deelneming
van humanistische bijeenkomsten
in of buiten het kamp. Of de ar
beiders indien zij al nooit van
het humanisme hebben gehoord
zich daartoe voelen aangetrokken
of contact met humanistische ver
zorgers wensen, schijnt geen rol
te spelen.
Gezien deze situatie vragen vele
Kamerleden of het wel verant
woord is aan het humanistisch
verbond zulk een bevoorrechte
positie naast de kerken te geven.
Zij heeft de indruk, dat het stre
ven heeft voorgezeten naast de
kerken, het humanistisch verbond
in te schakelen voor de buiten
kerkelijken. Daarop alleen reeds
„Ik rijd jullie allemaal
dood"
AMSTERDAM, 20 Nov. Op
de Stalinlaan te Amsterdam is
vanochtend omstreeks half vier i
een 34-jarige chauffeur-monteur
aangehouden, die onder invloed
van sterke drank op het Thor-
beckeplein kort tevoren voor- en
achteruit had gereden, daarbij te
gen de omstanders roepende: „Ik
rijd jullie allemaal dood".
Inderdaad reed hij twee man
nen aan, waarna hij via de Heren
gracht in de richting Utrechtse
straat verdween. Op de hoek bij
de Utrechtsestraat gaf een agent
van politie hem een stopteken en
I ging daartoe midden op de weg
staan. De chauffeur hield in, doch
gaf terstond daarop vol gas en
reed recht op de agent in. Deze
kon zich slechts aan een aanrij
ding onttrekken door snel opzij
te springen.
Zonder licht reed de chauffeur
door in de richting van de Amstel.
De agent slaagde er in de auto
van een autospuiter aan te hou
den, die voor hem de achtervol
ging door de stad inzette. Op de
Stalinlaan wist de autospuiter de
dronken chauffeur voorbij te rij
den en zijn wagen dwars over de
straat te zetten. Op deze wijze
dwong hij de vluchteling stil te
houden, die daarna naar het poli
tiebureau werd overgebracht.
Charles Hollman overleden
In de ouderdom van 76 jaar is
te Maastricht overleden de schil
der Charles Hollman. Hollman
was een der prominente figuren
van de Limburgse schilderschool,
welke op het eind der vorige eeuw
ontstond door de Maastrichtse
schilder jhr. Robert Graafland, die
ook de leermeester van Hollman
is geweest.
Hollman bleef tot het laatste
jaar van zijn leven zeer produc
tief.
DJAKARTA, 20 Nov. (P.I. Ane-
ta). Ter gelegenheid van de
viering voor de geboorte van Mo- i
hammad een officiële feestdag 1
in Indonesië zei president Soe
karno gisteren tijdens een bijeen
komst op het paleis, dat hem bij
de herdenking van de geboorte
van de profeet voor de geest
kwam, hoe Mohammad een gees
tesgesteldheid had, waarbij het
zich verheven denken van de
Aan de industrialisatie en aan
de emigratie zal in de eerstvol
gende jaren in het belang van
onze groeiende bevolking zoveel
mogelijk gelijke kansen gegeven
moeten worden, aldus oordelen
nagenoeg alle Tweede Kamer
leden in het voorlopig verslag op
de begroting van Sociale Zaken.
Zij wensen uitbreiding van het
aantal emigrantenlanden en spe
cialisatie van emigratie-attaché's.
In het voorlopig verslag wordt
door vele leden betreurd dat er
ditmaal geen afzonderlijke emi
gratie-nota is verschenen. Ten
aanzien van de nazorg van emi
granten wordt meer steun ge
vraagd in deze zin, dat de emi
grant na aankomst in het emi-
gratieland ruimer armslag zal
hebben. Welke hulp denkt de
overheid te verschaffen bij de
aankoop van huizen en boerde
rijen? Voor het werk van geeste
lijken onder emigranten wordt
subsidiëring gevraagd. Verder
wordt aangedrongen op een on
derzoek naar de emigratiemoge
lijkheden voor personen uit intel
lectuele en semi-intellectuele be
roepen.
Tal van Kamerleden vragen de
minister van Sociale Zaken wat
meer te vertellen over de resul
taten van de emigratie naar
Australië. Ongunstige berichten
hierover worden naar hun oordeel
door de minister wel wat gebaga
telliseerd. Met betrekking tot de
emigratie naar Frankrijk wordt
geïnformeerd naar de oorzaken
van het geringe succes hiervan,
ondanks de grote mogelijkheden
die daar met name voor landarbei
ders liggen. Tenslotte wordt ge
vraagd of de minister reeds con
tact heeft opgenomen met de Su-
ELECTRISCH DROOGSCHEERAPPAR AAT
Zeer vele Tweede Kamerleden
hebben de minister van Sociale
Zaken gevraagd, voor zoveel in
zijn vermogen ligt te bevorderen,
dat werknemers op 5 Mei geen
arbeid behoeven te verrichten
opdat deze dag ais nationale feest
dag gevierd zal kunnen worden.
Verder wordt er bij de minis
ter op aangedrongen het recht op
vacantie voor alle werknemers
en dan een vacantie van meer dan
6 dagen wettelijk te regelen.
rinaamse regering om de moge
lijkheden onder de ogen te zien
van de emigratie van Indische
Nederlanders naar dat rijksdeel.
Tweede Kamer liad
Staatssecretaris voor
Volksgezondheid willen
behouden
Blijkens het voorlopig verslag
op de begroting van Sociale Za
ken zijn zeer vele Tweede Kamer
leden ontevreden over de ophef
fing van het staatssecretariaat
voor de Volksgezondheid. Het is
niet duidelijk, oordelen zij, waar
om de staatssecretaris voor Volks
gezondheid, dr. Muntendam, bij
de kabinetsformatie nog nodig
werd geoordeeld, kort na de be-
behandeling van de Rijksbegro
ting 1953 is heengezonden.
OVERHEIDSINGRIJPEN
GEVRAAGD
In het voorlopig verslag op de
begroting van Sociale Zaken
wordt door vele Tweede Kamer
leden de vraag gesteld of het niet
wenselijk is mogelijkheden in het
leven te roepen om van over
heidswege in te grijpen wanneer,
zoals onlangs in het geval van
„de Ommelanden" is gedemon
streerd, de leiding van de onder
neming een dusdanig beleid voert,
dat het algemeen belang daardoor
wordt geschaad.
De zaak tegen de
Rotterdamse journalisten
Mr. B. van der Meulen, officier
van Justitie te Rotterdam heeft
hoger beroep aangetekend tegen
de vonnissen, die de arrondisse-
ments-rechtbank te Rotterdam
heeft uitgesproken in de zaken
tegen de 21-jarige leerling-jour
nalist L. J. E. en de 44-jarige
chef-redacteur L. W. S„ beiden te
Rotterdam.
Zoals bekend is, zijn beide jour
nalisten, venbonden aan een te
Rotterdam verschijnend „Rotter-
damsehe Parool", Donderdag j.l.
vrijgesproken. De rechtbank acht
te niet bewezen, dat zij zich aan
strafbare feiten hadden schuldig
gemaakt toen in Januari j.l. een
artikel in het blad verscheen over
de bouw van een bunker voor het
korps luchtwachtdienst.
wijst het brievenhoofd, dat de eigen groep boven een ander.
hoofdverzorger van het verbond
gebruikt, namelijk: geestelijk
raadsman voor touiten-kerkelij-
ken".
wordt veroordeeld. De president
leidde uit het feit, dat op de her
denkingsavond, zowel vertegen
woordigers van de Masjumi als
van de communistische partij, de
Persatuan Indonesia Raya, de Par-
tai Socialis Indonesia, de Partai
Nasional Indonesia en de Partai
Sjarikat Islam Indonesia aanwezig
waren, af, dat „wij een godsdienst
beleiden en liefhebben, namelijk
de Islam".
Hij signaleerde ook in dit ver
band het oplevend provincialisme j
en zeide, dat het dr. van Mook
was, „die steeds de nadruk legde
op de verschillende rassen en
groepen in Indonesië, met de be
doeling tweedracht te zaaien. Hij
zei, dat een opleving van het pro
vincialisme de eenheid schaadt
„waarvoor sinds 1908 offers zijn
gebracht".
1. Gedurende veel jaren lagen de Alle
ghany bergen als een slagboom tussen de
Franse en de Engelse gebieden, maar de
Engelsen maakten steeds aanspraak op
geheel Noord-Amerika, en in 1754 voerde
dit tot een werkelijke oorlog: De Frans-
Indiaanse oorlog tegen Engeland. Bijna
alle Indiaanse stammen kozen partij voor
de Fransen, alleen de wilde Irokezen
steunden de Engelsen.
2. Een jonge man uit Virginia, George
Washington, trok aan het hoofd van een
leger van 150 man erop uit om 't Franse
fort Duquesne te veroveren, maar leed
een nederlaag. Het jaar daarna kreeg hij
steun van 2000 Engelse soldaten onder
generaal Braddock, doch bij het eerste
gevecht werden 800 man door Indiaanse,
verdekt opgestelde, scherschutters gedood
en Washington moest zich, met de rest
van zijn leger, weer terugtrekken.
3. Intussen kwamen er aanzienlijke ver
sterkingen uit Engeland. De ene Franse
vesting na de andere moest zich overge
ven. In 1763 werd vrede gesloten. Frank
rijk verloor alle bezittingen, behalve enige
kleine eilanden bij New Foundland.
4. Engeland kreeg Canada en het gehele
gebied ten Oosten van de Missisippi.
Spanje, dat de bondgenoot van Engeland
was geweest, kreeg al het land tussen
de Missisippi en de rotsketenen in Wes
telijke richting, maar moest Florida aan
de Engelsen afstaan, zodat Noord-Amerika
feitelijk tussen Engeland en Spanje ver
deeld werd, met de Missisippi als grens.
De Indianen lieten zich echter niet zo
maar aan de Engelsen „overdragen" en
maakten weldra oproer.