Zweden's Koning Gustaaf
reikte Nobelprijzen uit
In de Tweede Kamer kwam
de rechterzijde in 't geweer
B
h
or Gouzenko bereid
getuigenis af te leggen
De huldigingsrede,
tot prof. Zernike gericht
7S
eiloo
Marshall
en Schweitzer
Indrukwekkende plechtigheid
Prof. Zernike hartelijk gehuldigd
Weer een dode
op Rijksweg no. 1
Humanistische verzorging bij
D.U.W. van abnormale omvang
Grote bezwaren tegen 1
vastgestelde uitbreiding
m
I II
INCIDENT
TE OSLO
On-
deugende
Taks
rwachting
door het KNMI
dig van Vrij dag-
irdagavond
SER WIND
:t met enkele
Iaringen en voor-
i op vele plaat-
mist. Overwe-
Iwakke tot ma
in Oost en Zuid.
ts lagere tempe-
ludiëntie
[e Bisschop van
nsdag 15 Dec. a.s.
verlenen.
ereniging
ten" voert
lelange" op
Doordat Zondag-
nber de toneeluit-
r Melange" niet
negens ziekte van
;ens. zal dit stuk
'orden opgevoerd
December. Wij
t aan of dit goed
stuk zal nogmaals
z van velen trek-
llen genieten van
sn spannend snel.
arheden zie men
in dit blad.
rogramma
i Boys
ARD Nrd Het
:n zware opgave
rang 2 uur. Jon-
r de volle 100
onstig resultaat te
crijgt St. Bavo 2
lur en het dsrde
12 uur thuis. Het
ten winnen, dan
een goede kans
n een prettige
venst.
ACTIE 1953
Het Kerstcomité,
erken de actie
de St. Vincentius-
R.K. Armbestuur,
Actie en de R.K.
eeft verleden jaar
ie 1952 veel me-
ïrvonden van de
in de gedachte:
st van Liefde",
ar het Kerstcomi-
ipen om 'n Kerst-
doör het noodlot
minderbedeelde
;n delen in onze
let bij dit Kerst-
me en bezwaren
laakt het mooiste
Uw leven. Een
f gelang van zijn
Alles is welkom,
een bon voor
aren en..., och,
te bedenken. Ook
bijdrage stelt het
prijs.
ag 14 December
Verkenners deze
komen afhalen,
ongeluk worden
unt u hiervan 'n
aan het secreta-
Kerstcomité, de
ker, Zevenhuizer-
St Nicolaas-
N.K.J.B.
bensdagavond j.l.
B. en die J.G. hun
colaasavond. On-
en met een vro-
de N.K.J.B.-band
n zijn knecht via
ral binnen. Allen
lint een pakje en
n vermaning aan
bracht de toneel-
lige voordrachten
or het voetlicht,
rd er op choco-
speculaas getrac-
t van deze avond
e gemaakt, inge-
t en zijn knecht.
r de tropen
Voensda,g 16 De-
ret Instituut voor
nsterdam voor de
nd verzorgeh met
lezing over de
- 8 uur.
ke Stand
leboren: Johanna
icob Oppenhuisen
Carper: Helena
van Lienen en
Paul P. M zv
Wijffels en Lau-
irdman; Gerardus
us Mnoii en Mar-
Bakker.
Martinus J de
Paulina G. M.
oh G. H. Tourneii
M. Klaver 25 jr.
■a Liefting 85 jr
s Guiper; Agatha
79 jr geh. met
adegaard.
Igen
)e uitslag van de
luidde als volgt:
R Hertogh 20%
-Mr Kriek 20%
-W. Hertogh 19
V de Vries 18
H. Veul 17%
A. v.d.
Voort 16
I. Slik 14
en Omstreken
De algemene
van de histori-
Oud Schagen en
lt Zaterdagavond
den, d.w.z. na de
en nog voor de
delchior in hotèl
t op Zondag
)WNA Zondag
er J. Veenis de
iele polder waar,
lag 13 uur.
Vrijdag 11 December 1953
Pagina 3
(Advertentie)
OSLO, 10 Dec. Het Noorse
Instituut voor de Nobelprijzen
heeft vandaag tijdens een een
voudige, doch roerende plechtig
heid de Nobelprijzen voor de
Vrede uitgereikt aan de Ameri
kaanse Generaal George Catlett
Marshall en aan dr. Schweitzer.
Een schitterend gezelschap was
In de aula van de Universiteit
van Oslo bijeengekomen om de
uitreiking bij te wonen. Koning
Haakon van Noorwegen bevond
zich op de eerste rij.
Generaal Marshall besteeg
zelf het podium om de No
belprijs voor de Vrede 1953 te
aanvaarden.
Even tevoren had de Franse
ambassadeur Louis de Monicault
de Vredesprijs 1952 namens dr.
Schweitzer die niet persoonlijk
uit Afrika naar Oslo had kun
nen komen in ontvangst geno
men.
De aanwezigen applaudisseer
den, terwijl Marshall, rechtop in
weerwil van zijn 73 jaar en zijn
recente ziekte het podium be
klom om de medaille uit han
den van Gunnar Jahn, de pre
sident van de Noorse Nobelcom-
missie te aanvaarden.
Het is de eerste maal. dat een
oud-generaal op deze wijze is
geëerd, doch zoals de ervaren
diplomaat Joahim Hambro in
zijn rede, waarin hij Marshall's
strijd voor de vrede prees, uit
eenzette: „wordt de Nobelprijs
voor de Vrede niet aan Marshall
uitgereikt voor al hetgeen hij
tijdens de oorlog heeft gepres
teerd."
„Niettemin, hetgeen hij na de
oorlog heeft gedaan om de vre
de te bevorderen is voortge
vloeid uit deze prestaties, en het
is het grote werk voor de be
stendiging van de vrede, dat de
Nobelcommissie wenst te eren".
Hambro herinnerde aan Mars
hall's strijd voor de doorvoering
van, het Europese Herstelplan en
zei, dat de tijd het bewijs had
geleverd van de „constructieve
aard van dit plan.
„De organen, die in deze moei
lijke jaren uit de Marshall-hulp
zijn voortgekomen, hebben meer
dan wie ook een bijdrage gele
verd aan hetgeen Nobel noemde
„het denkbeeld van een algehele
vrede in Europa" en aan de rea_
listische verwezenlijking van het
begrip, dat Nobel in zijn, testa
ment „de broederschap tussen
de volken" noemde.
„Tegen deze achtergrond is de
Nobelprijs voor de vrede uitge
reikt aan George Catlett Mars
hall" verklaarde Hambro. die
zelf lid is van de Nobelprijscom
missie.
Schweitzer
Terwijl Schweitzer in het zie
kenhuis van Lambarene in Frans
Equatoriaal Afrika zijn zieken
verzorgde, luisterden de aanwe
zigen in de aula van de Univer
siteit van Oslo ontroerd naar de
rede van Gunnar Jahn waarin
deze de pogingen van de Elzasser
geleerde om het denkbeeld van
de wereldbroederschap te be
vorderen beschreef.
„In de loop der tijden heeft
menigeen de mensheid toege
sproken over het belang van de
eerbied voor het leven de reli
gie van de liefde en het denk
beeld van de broederschap
vaker in het verleden dan in
het heden nu het denkbeeld van
de broederschap overschaduwd
wordt door zovele leuzen van. de
dag.
„Als de naastenliefde, de eer
bied voor het leven en de we
reldbroederschap leven in de
geest der mensen, dan is de
grondslag gelegd voor een duur
zame vrede onder de individuen,
de volken en de rassen.
„Het is de jeugd van vandaag,
die de koers van Albert Schweit
zer moet volgen. Zijn gehelê le
ven lang^ is hij trouw gebleven
aan zijn jeugd.... door zijn da
den heeft hij het leven geschon
ken aan het denkbeeld var, de
broederschap en zijn woorden
zijn aanvaard door en hebben
wortel geschoten in de geest van
ve^n", aldus Jahn.
De plechtigheid die sewoon-
Hik zeer sober is. eindigde met
Beethoven's allegro con brio uit
de Promctheussmte. gespeeld
door bet Noors Philharmonisch
Orkest.
De aanwezigen stonden eerbie
dig op, toen generaal Marshall
en de leden van de Nobelcom
missie de 82-iarige Koning
Haakon uit de zaal geleidden.
STOCKHOLM, 10 Dec. De Zweedse Nobelstichting
heeft vandaag de beroemdste Nobelprijswinnaar in de
loop van haar bestaan van een halve eeuw gehuldigd
de Britse premier Sir Winston Churchill, die evenwel
zelf niet aanwezig was. In zijn plaats was zijn vrouw,
Lady Clementine, gekomen. Vóór liaar hadden vier
wereldberoemde geleerden een Nederlander, een
Duitser, een Engelsman en een Amerikaan de hun
voor hun buitengewone verdiensten op hun terrein toe
gekende prijzen in ontvangst genomen.
Als eerste verscheen Prof. F.
Zernike uit Groningen, die win
naar van de prijs voor de na
tuurkunde is, op het podium om
de tiende Nobelprijs in ontvangst
te nemen, die zijn weg naar Ne
derland vindt, tevens de eer
ste, welke sinds jaren is toege
kend voor klassiek natuurkundig
werk en niet voor werkzaam
heden, verricht op het terrein
van de kernphysica, de natuur
kunde van onze eeuw.
Zijn prestatie: een microscoop,
zo fijn, dat zij zijn medegeleerden
in staat stelt levende materie van
dichterbij te aanschouwen dan
ooit tevoren mogelijk is geweest.
„Het kan ternauwernood een
overdrijving genoemd worden,
dat deze microscoop een van onze
belangrijkste onderzoekingsinstru
menten is", zeide Prof. Erik Hul-
then van de Zweedse Koninklijke
Academie van Wetenschappen in
zijn tot Prof. Zernike gerichte
huldigmgsrede.
„Naast de capaciteit om kleur
loze en doorschijnende objecten
zichtbaar te maken in de mi
croscoop is zij (zijn phase con
trast methode) ook in staat om
lichte barsten in spiegels, tele-
scooplenzen en andere instrumen
ten, die onontbeerlijk zijn voor
het onderzoek, zichtbaar te ma
ken.
In dit verband dient Zernike's
phaseplaatje als een indicator, die
het optische bedrog aanduidt en
meet tot op een fractie van de
lengte van een lichtgolf. Deze
dieptesterkte is zo groot, dat zij
doordringt tot het punt, waarbij
de atomische bouw van de stof
manifest begint te worden."
Dochter en zoon
Prof. Zernike's 22-jarige zoon
Frits en zijn 27-jarige dochter
Woutera, waren er getuige van,
dat hun vader zijn prijs uit de
handen van Koning Gustaaf in
ontvangst nam.
Lady Churchill begaf zich
glimlachend naar het podium en
nam met een reverence het diplo
ma, de medaille en de cheque ten
■bedrage van ongeveer 128.590
ulden uit de handen van de
Iweedse Koning aan.
Trompetten schetterden in de
grote zaal van het Concertgebouw
te Stockholm, toen de opeen
gepakte menigte zich van haar
zetels verhief.
Een koningin, prinsen en prin
sessen, dragers van adellijke ti
tels allen in avondkleding en
de borst bezaaid met onderschei
dingstekenen sloten zich bij de
hulde aan de prijswinnaars aan
door een daverend applaus.
Iedere prijswinnaar werd door
een vooraanstaand Zweeds des
kundige op zijn terrein gehuldigd
in een uitvoerige rede, alvorens
het podium te betreden, waar de
Koning hem afwachtte om hem
de fraai bewerkte lederen porte
feuille met het diploma, zijn
cheque en de gouden medaille
ter waarde van ongeveer 780 gul
den te overhandigen.
Een handdruk en een glimlach
van de Koning en dan onderging
hij de beproeving van de „weg
terug" onder de blikken van meer
dan 2000 paar ogen. Dit alles was
eerder op de dag zorgvuldig ge
repeteerd.
Op het podium waarop zich
een met een lauwerkrans ver
sierde buste van Nobel zelf be
vond, werd iedere nieuwe gelau
werde nogmaals toegejuicht.
Na Prof. Zernike kwam de 72-
jarige Westduitse professor Her
mann Staudinger van de Univer
siteit van Freiburg. Zijn echt
genote Magda Staudinger, glim
lachte trots, toen de rijzige pro
fessor zich naar het podium be
gaf om zijn prijs voor scheikunde
in ontvangst te nemen.
Na hem was de 'beurt, aan Prof.
Hans Adolph Krebs uit Sheffield
en Prof. Albert Lipmann van
Harvard, die de prijs voor ge
neeskunde delen.
Beiden zijn in Duitsland gebo
ren en sinds lang vrienden, of
schoon de een thans Engelsman
is en de ander Amerikaan. Zij
hebben gewerkt op nauw ver
wante gebieden van de medische
wetenschap aan beide zijden van
de Oceaan.
Beiden hadden zoontjes van
acht jaar bij zich als getuigen
van dit hoogtepunt in hun be
roepsleven.
De jonge John Krebs zat naast
zijn elfjarig zusje Helen, dat trots
haar eerste lange avondjapon
droeg en zijn grote broer Paul
van 14 jaar. Mevrouw Margareth
Krebs hield een wakend oogje op
de kinderen, terwijl zij deelnam
aan het applaus voor haar echt
genoot. De kleine Stephen Lip
mann, die met grote ogen toekeek,
rekte de hals om zijn vader ook
te zien. Zijn knappe blonde moe
der, mevr. Freda Lipmann, droeg
een japon, die zij zelf had ont
worpen.
Lady Churchill was de laatste
van allen. Haar reeds op andere
gebieden zo beroemde echtgenoot
heeft de Nobelprijs gekregen voor
zijn „meesterschap op het gebied
van de historische en 'biografi
sche literatuur en zijn schitte
rende gaven als redenaar", waar
mede hij menselijke waarden
heeft verdedigd.
Zij glimlachte, toen zij dr. Sig-
frid Siwertz van de Zweedse Aca
demie een opmerking hoorde ma
ken over het „John Buil profiel"
van Sir Winston en keek plechtig,
toen hij zeide: „Er is iets bijzon
ders aan geschiedschrijving door
een man, die zelf de geschiede
nis heeft helpen maken".
„Churchills gerijpte redekunst
is vlot, mist nooit haar doel en is
ontroerend in haar grandeur",
zeide dr. Siwertz. „Daar is de
macht die de schakels der histo
rie smeedt. Napoleons proclama
ties waren vaak doeltreffend door
hun lapidaire stijl, maar Chur
chills welsprekendheid in uren,
die beslissend waren voor de vrij-
aiw unuwi wi-iy. Iiog ik phase-
heid en de waardigheid van de contrast ontdekte
mens, probeerden het hart op
een, andere wijze.
Door zijn grote redevoeringen
heeft hij wellicht zich zelf het
duurzaamste monument op
gericht".
Banket
Terwijl de laatste fanfares
weerklonken, leidde Koning Gu
staaf Adolf Koningin Louise en
de overige leden van de Konink
lijke Familie de zaal uit.
Een lange rij auto's stond bui
ten het gebouw te wachten om
de koninklijke personen, de on
derscheidenen, de diplomaten en
een groot aantal hooggeplaatste
gasten door de straten van Stock
holm naar het stadhuis te bren
gen.
Daar wachtte de gasten een of-
ficiëel banket.
Tevoren werden de echtgenoten
en oudere kinderen van de No
belprijswinnaars aan de Koning
en Koningin voorgesteld.
Professor Zernike houdt Vrijdag
in de Technische Hogeschool te
Stockholm een voordracht over
het onderwerp:
NAARDEN, 10 Dec. Op de
Rijksweg Amsterdam-Het Gooi
bij de Hakkelaarsbrug is van
morgen een auto-ongeval ge
beurd, dat aan de 54-jarige heer
L. A. Everts uit Amsterdam het
leven heeft gekost.
Van een vrachtauto met opleg
ger, komende uit de richting Am
sterdam en geladen met een 15-
tons vracht liep, ter hoogte van
de zeepfabriek „De Toren", een
achterwiel af. Terzelfdertijd na
derde uit de tegenovergestelde
richting een militaire vrachtauto,
die aan de voorzijde door het los
geraakte wiel geraakt werd. Door
de klap sloeg het wiel enige
meters de lucht in en kwam
toen terecht op het dak van een
derde auto die in de file reed
achter de auto die het ongeval
veroorzaakte.
Het dak van deze auto werd
ingedrukt, zodat het wiel de be
stuurder raakte. De heer E„ die
alleen in de wagen zat, verloor
de macht over het stuur. De wa
gen reed de berm van de weg
af én kwam in de sloot terecht.
De heer E. bekwam een schedel-
basisfractuur en is enige minuten
na het ongeval overleden.
(Van onze parlementaire redacteur)
Moet het aantal humanistische verzorgers in de D.U.W.-kampen
worden uitgebreid? Op de begroting van „Sociale Zaken en Volks
gezondheid" zijn gelden voor dit doel uitgetrokken, maar gisteren
bleek, dat de rechtse meerderheid in de Tweede Kamer niet bereid
is om hieraan haar goedkeuring te geven. Terecht, want de Memorie
van Antwoord heeft duidelijk gemaakt, dat de verhoudingen nu al
volkomen scheef liggen. De totale kosten voor de geestelijke ver
zorging in de D.U.W.-kampen zijn als volgt verdeeld: Protestanten
f 47.400, Katholieken f 22.950 en humanisten f 29.650. De Protestan
ten hebben 25 verzorgers, de Katholieken 16 en de humanisten 19.
Bij de Katholieken zijn 5 van de 16 betaalde krachten, bij de huma
nisten zouden dat er straks 2 zijn, maar magister Stokman toonde
aan, dat een humanistische verzorger f 7250.ontvangt en een
Katholieke verzorger f 1560.een verschil, dat door de minister
werd gemotiveerd met een verschil in levensomstandigheden.
OTTAWA, 10 Dec. Igor
Gouzenko heeft toegestemd in
een geheime bijeenkomst met af
gevaardigden van de Amerikaan
se subcommissie voor Binnen
landse Veiligheid, aldus wordt
vandaag vernomen.
Gouzenko is een voormalige
decoderingsambtenaar op de Rus-
sisehe ambassade, die zich aan
meldde bii de Canadese autori
teiten in 1945 met een massa be
wijzen waardoor een spionnage-
net met vertakkingen in Canada, ancS6m
Amerika en Engeland opengebro- Gouzenko.
ken werd. Hij kreeg nadien in
Canada asyl en leeft hier sedert
dien onder een andere naam.
Het is niet bekend wanneer de
bijeenkomst tussen Gouzenko en
de afgevaardigden van de com
missie zal plaats vinden. De
plaats waar dit zal geschieden is
evenmin bekend maar men spe
culeert er hier op, dat dit Ottawa
zou kunnen zijn.
De Minister van Justitie, Stuart
Garson zal naar verwacht wordt
in het Lagerhuis een verklaring
afleggen over de beslissing van
De heer Stapelkamp (A.R.) ging
terug tot 1951. Toen werden voor
het eerst gelden voor de- huma
nistische verzorging aangevraagd,
doch enkel voor arbeiders, die
zich hiertoe aangetrokken zouden
voelen. En hoeveel zijn er dat nu?
De minister van Sociale Zaken
heeft op deze vraag in het Voor
lopig Verslag geen antwoord kun
nen geven. Dit werd ook gecon
stateerd door mag. Stokman, de
heer Kikkert (C.H.) en prof. Le-
maire (groep-Welter). De heer
Kikkert kon niet geloven, dat het
er veel zullen zijn. Het humanis
me heeft slechts werfkracht on
der intellectuelen.
Breed terrein genomen
In feite is het dan ook zo, dat
het humanisme zich in de „Duw"-
kampen niet enkel tot sympathi-
serenden maar tot alle buiten
kerkelijken wendt. Mag. Stokman
wees er in dit verband op, dat de
humanistische verzorger op zijn
brieven heeft staan: „geestelijke
raadsman voor buitenkerkelijken".
Alleen het „de" voor buitenkerke
lijken ontbreekt nog. Er worden
voor allen toegankelijke bijeen
komsten georganiseerd, o.a. met
het onderwerp „wat is leven?"
Volgens de minister ligt het
humanistisch vraagstuk bij de
„D.U.W." anders dan in het leger
en de gevangenissen. In de D.U.W.
gaat het z.i. om mensen uit de
vrije maatschappij. Mag. Stok
man stelde daartegenover, dat
het ook hier wel degelijk om ge-
isoleerdè mensen gaat, los van
hun eigen millieu en gezin en om
mensen, die in hun omstandighe
den veeleer teruggevoerd dienen
te worden tot de kerken en de
eigen sociale organisaties.
De heer van Lier, een katholiek
lid van de P.v.d.A., stond ook
afwijzend tegenover het huma
nisme als zodanig. Met de andere
woordvoerders was hij evenzeer
van mening, dat de kerken en
het humanisme niet op één lijn
mogen worden gesteld, maar als
woordvoerder van zijn fractie
verbond hij hieraan toch geen
consequenties. Voor de P.v.d.A.
is het zo, dat alle groepen de
zelfde plichten, maar ook dezelf
de rechten tegenover de overheid
hebben. Het verschil meende hij
te kunnen verklaren door de ge
ringe autoriteit van de kerken.
Beroepskeuze
De heer de Kort (K.V.P.) sneed
bij dit debat een andere princi
piële kwestie aan. Geruime tijd
geleden heeft de Kamer een motie
de Kort aangenomen, volgens
welke de bijzondere beroepskeuze-
bureaux financieel gelijkgesteld
moeten worden met de Rijksbu-
reaux, die zich ook met dit werk
bezig houden. De heer de Kort
moest nu vaststellen, dat daarna
een commissie-Langeveld is inge
steld, maar deze commissie is nog
steeds niet met haar werk gereed.
De K.V.P.-afgevaardigde had be
grip voor de moeilijke problema
tiek, die de commissie moet ver
werken, maar hij kondigde tege
lijk aan, dat hij nog slechts een
jaar wil wachten. Ook de heer
Kikkert vroeg zich af of de com
missie nu nog niet lang genoeg
heeft gestudeerd. De Rijksbureaux
gaan onderwijl door, hetgeen wrij
ving heeft veroorzaakt tussen O.
K. en W. en „Sociale Zaken". De
heer Zegering Hadders (V.V.D.)
had er de vorige dag zijn ont
stemming over geuit, dat minis
ter Cals de activiteit van de ar-
beidsibureaux op de scholen een
halt heeft toegeroepen. Hij riep
de minister van Sociale Zaken
op, om dit ongedaan te maken.
De heer de Kort berispte deze
minister echter omdat hij zulks
reeds kennelijk beproefd heeft.
Over de werkgelegenheidspoli-
tiek van de regering toonden allé
woordvoerders zich voldaan. De
heer Zegering Hadders bracht
deze waardering ook vanuit de
hoek der oppositie op.
Over het loonbeleid valt in dit
stadium niet veel te zeggen. De
heren Stapelkamp en de Kort
hoopten, dat de besprekingen in
de Stichting van de Arbeid tot 'n
bevredigend resultaat zullen lei
den. Ook de heer Berger, P.v.d.A.,
achtte een oplossing in beginsel
niet onmogelijk.
De heer Reuter (com.) consta
teerde, dat de „ruwe stoot" van
prof. Romme al succes heeft ge
had. Volgens hem is het niet toe
vallig, dat deze aangelegenheid
juist nu aan de orde is gesteld.
Het E.D.G.-verdrag gaat massa's
geld kosten en daarom moeten
de lonen omlaag.
Met de definitieve ouderdoms
voorziening wil het nog niet vlot
ten. Het advies van de S.E.R.
blijft uit. In de Memorie van Ant
woord heeft minister Suurhoff
gezegd, dat hij niet lang meer kan
wachten en zo nodig zonder ad
vies met een ontwerp zal komen.
De heren de Kort, Stapelkamp,
Kikkert en Lemaire noemden dit
flinke taal. De heer Berger had
wel begrip voor de moeilijkheden
van de S.E.R.
Hij suggereerde, dat het rap
port van de commissie-v. d. Grin
ten, uitgebracht voor het Centrum
voor Staatkundige Vorming, hier
aan niet onschuldig is. Het had
hem en terecht verbaasd,
dat men juist aan Katholieke zij
de nu nog te elfder ure voor
staatspensioenen is komen plei
ten. Ook uit deze critiek kan nog
eens blijken, dat de Katholieke
politiek met dit rapport, dat het
Centrum op eigen verantwoorde
lijkheid uitbracht, nu juist geen
dienst werd bewezen.
De definitieve regeling voor een
kinderbijslag voor zelfstandigen
wacht eveneens op een advies van
de S.E.R. Het rapport-v. d. Grin
ten wees een dergelijke voorzie
ning, zoals bekend, af. De heren
de Kort, Stapelkamp en Berger
vroegen nadere inlichtingen om
trent het opnemen van blinden
onder de sociale voorzieningen. De
heren van Koeverden (K.V.P.) en
Bieuwinga (A.R.) behandelden
emigratieproblemen. De finan
ciële regeling voor de maatschap
pelijke organisaties is nog steeds
niet in werking. Zij drongen op
spoed aan.
Hieronder volgt de toespraak
die professor Erik Hulthen, van
de Koninklijke Academie van
Wetenschappen gehouden heeft tot
professor Zernike uit Groningen
bjj de uitreiking van de Nobel
prijs natuurkunde 1953.
Majesteiten, Koninklijke Hoog
heden, dames en heren:
De Koninklijke Academie van
Wetenschappen heeft dit jaar de
Nobelprijs voor Natuurkunde
toegekend aan professor Frits
Zernike uit Groningen voor de
phase contrast-methode, die door
hem ontworpen is, en in het bij
zonder voor zijn uitvinding van
de phase contrast-microscöop.
De ontdekking van Zernike valt
binnen dat deel van de optica,
waarbij gewerkt wordt met de
theorie dat licht een golfbewe
ging is. Hieruit volgt o.a., dat
licht door interferentie gedoofd
kan worden en dat een licht
straal gebroken en verstrooid
wordt door kleine partikels als
b.v. de microscopische objecten.
Deze opvatting behoort tot een
afgesloten hoofdstuk, dat ge
woonlijk de klassieke physica ge
noemd wordt.
Wanneer thans een nobelprijs
toegekend wordt voor bijdragen
in de klassieke physica, is dit feit
zo opmerkelijk, dat wij terug
moeten gaan tot de allereerste
Nobelprijzen om een equivalent
te vinden. Alle latere Nobelprij
zen, met uitzondering van enige
waar de nadruk meer lag op het
technische aspect, zijn toegekend
voor ontdekkingen op het gebied
van de kernphysica, de physica
van deze eeuw.
Het kan ternauwernood een
overdrijving genoemd worden te
beweren dat de microscoop een
van onze belangrijkste onderzoek
instrumenten is.
Elke verbetering waardoor het
oog meer kan waarnemen van de
microcosmos, kan de weg effenen
voor grote vorderingen in de na
tuurwetenschappen, medicijnen
en de technische wetenschappen.
Vermoedelijk is geen ander in
strument ooit het voorwerp ge
weest van zo veel technische
theoretische studie als de micros
coop. De grondige theoretische
basis die wij te danken hebben
aan het genie van Ernst Abbe
van het beroemde Zeiss-concern
werd aan het einde van de afge
lopen eeuw gevolgd door een ont
wikkeling van de microscoop,
waardoor de optische en licht-
kwaliteiten de volmaaktheid zeer
dicht benaderen.
Maar zelfs in de theorie van
Abbe zat een gaping, want zij
hield alleen rekening met die om
standigheden waarin het object
van de microscoop verschijnt te
gen de achtergrond dank zij het
contrast in kleur en intensiteit.
Vele microscopische objecten
echter, micro-organismen zoals
bacteriën en cellen, zijn kleurloos
en doorschijnend en daarom
moeilijk te onderscheiden van de
omgeving. Er zijn pogingen ge
daan om deze moeilijkheden te
overwinnen met verschillende
methodes van kleuren en met
speciale belichting, de zogenaam-
De grote Ned. Herv. Kerk op de Grote Markt in Wageningen
werd tweemaal in korte tijd verwoest, de eerste maal in 1940,
tijdens de gevechtshandelingen in Gelderland, de tweede maal
in de jaren 1943T44 voor de bevrijding. Twee maanden was
de restauratie van de Kerk gereed in 1943, toen zij weer in
puin werd gegooid. Thans echter, is men voor de tweede maal
begonnen aan de restauratie, die al aardig vordert. Het beton
nen skelet van de toren staat al, men is thans bezig
met het ommantelen van dit skelet.
Communistische
demonstratie
OSLO, 10 Dec. - Communisti
sche demonstranten hebben van
daag de uitreiking van de No
belprijs 1953 voor de Vrede aan
de Amerikaanse generaal Geor.
ge S. Marshall onderbroken,
door boven het verbaasde audi
torium in de feestzaal van de
Universiteit van Oslo, ar..ti-
Marshall strooibiljetten uit te
strooien en te roepen: „Dit is
geen vredescandidaat".
Niettegenstaande een grondige
controle aan de hoofdingang,
heeft een twintigtal jonge com
munisten weten naar binnen te
glippen naar de publiek galerij
van de feestzaal.
Bij het laatste accoord van de
oude suite van de Noorse com
ponist Johan Halvorsen; ge
speeld door het Philharmonisch
Orkest van Oslo en toen de pre
sident van de Noorse Nobel
commissie, Gunnar Jahn de of
ficiële eervolle vermelding begon
voor te lezen, waarbij de prijs
toegekend wordt aan de archi
tect van het na-oorlogse herstel
plan, riepen de demonstranten in
koor: „Dit is geen vredescandi
daat; Marshall ga naar huis".
Kleine strooibiljetten met de
kop: „Wij protesteren", fladder,
den naar beneden op de aan
wezigen. Hieronder bevonden
zich ook Koning Haakon en
Kroonprins Olav.
De politie snelde naar de ga
lerij en wist de herrieschoppers
snel te overmeesteren.
Marshall escorteerde Koning
Haakon uit de zaal toen het pro
gramma afgelopen was. Zichtbaar
ontstemd over de communistische
interruptie van de plechtigheid
klom de Koning met een grim
mige uitdrukking op zijn gezicht
in de wachtende auto.
de donkerveld-belichting. De
kleurmethodes zijn niet altijd ge
schikt, zoals bijvoorbeeld wanneer
wij te doen hebben met levende
objecten en de contrastbelichting
leidt gemakkelijk tot verkeerde
interpretatie van de fijnere details
in het structurele beeld.
Het was deze gaping in de theo
rie van Abbe die in de dertiger
jaren Zernike er toe bracht het
breken van het licht opnieuw te
onderzoeken met betrekking tot
het microscopische beeld. Zelfs als
het oog niet in staat is de ver
andering te onderscheiden die on
dergaan wordt door een licht
straal wanneer deze door een
doorschijnend object gaat, bestaat
die verandering toch als een pha
se verandering ter grootte van 'n
kwart van de golflengte van een
directe lichtstraal, die door het
object gaat. Het probleem was
dus deze anders niet te onder
scheiden phase veranderingen te
vervormen tot zichtbare con
trasten in intensiteit. Zernike was
in staat aan te tonen dat dit mo
gelijk is. dank zij het feit dat de
twee lichtstralen verschillende
wegen volgen door de microscoop
alvorens zich te verenigen in het
beeld.
Door op de weg van de directe
straal een zogenaamde phase
plaatje te plaatsen die, of de
phase-verandering verhoogt tot de
halve lengte van een lichtgolf of
deze volledig dooft, bereikte Zer
nike het beoogde doel. zodat de
twee stralen elkaar uitdoven of
versterken. Op deze wijze ver
schijnen de deeltjes die eerst
ontzichtbaar waren in donker of
lichtcontrast met hun omgeving.
Stavenisse wordt
herbouwd
Gisteren zijn in Stavenisse de
eerste vier na de stormramp van
Februari gebouwde woningen on
der de kap gekomen. Het betreft
hier de eerste van 50 woningen,
die de gemeente ten behoeve van
rampslachtoffers in aanbouw
heeft.
(Copyright by BÖrre Börreten. Copenhagen)
