NIEUW
BUREAU:
DE REDE VAN Z. H. DEN PAUS Half Duitschland onder
De kerkvervolgers hebben hun land geruïneerd
en zijn zelf ten onder gegaan
Russisch beheer?
Alkmaar
bOK. ,.-45
41e JAARGANG - NUMMER 1ÖÖM
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
Buiten God is 't nergens veilig Vondel
Abonnementsprijs f l.tO per maand; f 3.30 per kwartaal
Langestraat 42A
Alkmaar
Telefoon 4550
In antwoord op een adres van het H. College van Kardinalen heelt Z. H. de Paus een
toespraak gehouden in verhand met het einde van den oorlog, over de gebeurtenissen in
Duitschland. over het lijden van de Kerk en over de mogelijkheden en verwachtingen voor
de toekomst. WH zijn in staat, een uitvoerige vertaling van de rede des Pausen te geven.
Thans, zoo zeide de H. Vader, is na ongeveer zes jaar, het broedermoordend strijden
geëindigd, tenminste in een deel van deze door den oorlog verwoeste wereld. Er is nu
vrede als men het. breekbaar als het nog is, zoo kan noemen, vrede, die slechts ver
sterkt kan worden door onophoudelijke zorg. Deze vrede legt heel de Kerk, Herder en kudde
samen, een zeer delicate taak op. Allen worden opgeroepen om zichzelf geheel aan hun
ambt en post te wijden. Niemand kan er te veel ijver aan geven. Wat Ons en Onze apos
tolische bedïeiUaig betreft, wij weten zeker, dat wij kunnen vertrouwen op Uw wijze
samenwerking, op Uw onophoudelijke gebeden en Uw onwankelbare toewijding. In Europa
is de oorlog voorhij, maar de litteekens zijn er nog. De Goddelijke Meester heeft gezegd:
„Wie het zwaard opneemt, zal er door omkomen". En wij zien nu wat er is achtergelaten
door een staatsbeleid, dat geen rekening houdt met de heiligste gevoelens van de menschheid,
dat onschendbare princiepen van het Christelijk Geloof onder den voet loopt. De geheele
hedendaagsche wereld, die bedwelmd ter neer ligt. aanschouwt de ruïnes, die uit dat beleid
voortgekomen zijn. Zulk een algeheele ineenstorting kon men van verre zien aankomen.
Meer dan 12 jaar de beste jaren van Ons leven hebben wij voor officieele werkzaam
heden doorgebracht In den Duitschen staat. In dien tijd streefden wij ernaar om de Katho
lieke Kerk in Duitschland te versterken volgens de sociale en politieke condities, die toen
de overhand hadden. Zoo leerden wij de groote hoedanigheden van die natie kennen en wij
waren in persoonlijk contact met zijn leidende figuren. Daarom zijn wij vol vertrouwen, dat
deze natie zal herrijzen tot een nieuwe waardigheid en een nieuw leven, na het duivelsche
schouwspel van het na*jonaal-soaialisme verdreven te hebben.
Zoolang er een straal van hoop was, dat
deze beweging een andere richting zou nemen
misschien door verandering van gedachte
bij de meer gematigden - moet toegegeven
worden, dat het concordaat met Duitschland
van eenig voordeel was. of tenminste grooter
kwaad voorkwam. Ondanks alle schendingen
van dit concordaat, gaf het den katholieken
een juridisch vaste positie, waarachter zij zich
kor.den verschansen en van waaruit zij tegen
stand konden bieden, in zoo verre dit moge
lijk V/as tegen steeds groeiende godsdienstige
vervolging. In feite werd de strijd tegen de
Kerk steeds feller. Hij bracht den ondergang
van de katholieke organisaties, toenemende
onderdrukking van bloeiende openbare en
particuliere katholieke scholen. verplichte
scheiding der jeugd van huisgezin en school,
en een druk op het geweten van de burgers,
vooral van staatsambtenaren.
Het was een systematische knechting vah de
geestelijkheid en den leekenstand. ontwrich
ting van instellingen, leer en geschieden!*,
door grondig georganiseerde en voorbereide
propaganda. In hun weerstand tegen deze ver
volgingen schaarden millioenen mannen en
vrouwen zich rond hun bisschoppen, wier dap
pere en onbuigzame stemmen nooit ophielden
te protesteeren, zelfs niet in het laatste jaar
van den oorlog. Ondertusschen bleef de Hei
lige Stoel protesteeren bij de Duitsche heer-
schers. door hen klaar en duidelijk terug te
roepen tot eerbied voor en het volbrengen
van de plichten, die voortkwamen uit de rech
ten der natuur en geformuleerd in het con
cordaat.
Was het toen misschien mogelijk geweest om
met passende politieke activitkit voor altijd
het losbreken van bruut geweld te beteuge
len, en het Duitsche volk in staat te stellen
zich los te maken van de vangarmen, die het
verstikten? Zou het mogelijk geweest zijn de
wereld deze bloedvergieting te besparen? Nie
mand kan hierop een zeker antwoord geven.
Ook al zou het zoo zijn, toch kan niemand de
Kerk ervan betichten, dat Zij niet op den
juisten tijd de ware natuur van het nwfcionaal-
socialisme bekend gemaakt heeft.
De Duitsche katholieken erkennen bijna
eensgezind, dat de Encycliek „Mit brennender
Sorgo" troost gebracht heeft aan al degenen,
die oprecht geloofden in de leer van Christus
en dit geloof beleefden. 1937 was voor de Ka
tholieke Kerk in Duitschland een jaar van
onuitsprekelijke bitterheid en vreeselijke stor
men. De groote politieke gebeurtenissen, die
de volgende jaren kenmerkten, en de oorlog,
verzachtten op geen enkele wijze de vijand
schap van het nat.-soc. tegen de Kerk, een
vijandschap, die duidelijk zichtbaar was tot de
laatste maanden van den oorlog, toen zijn
aanhangers zich nog in staat dachten, na het
bereiken van de militaire overwinning. de
Kerk eens en voor altijd op zij te zetten.
Gezaghebbend en onweerlegbaar bewijsma
teriaal hield ons op de hoogte van zulke plan
nen, welke in zich zelf al blijk gaven van een
herhaalde en steeds meer vijandige activiteit
tegen de Katholieke Kerk in Oostenrijk, Elzas
Lotharingen en vooral in die streken van
Polen, die gedurende den oorlog ingelijfd wa
ren in het Duitsche Rijk.
In de voortzetting van het werk van onzen
voorganger hielden wijzelf nooit op, vooral
niet gedurende den oorlog, in onze boodschap
pen de onverbiddelijke toepassing van de na-
tionaal-socialistische leer te bestrijden, een
leer die zoo ver ging. dat zij de meest geraf
fineerde wetenschappelijke methoden toepaste
bij het kwellen en het onderdrukken van per
sonen, waarvan velen onschuldig, en van de
eischen en .wetten van humaniteit en Christe
lijk geloof.
Maar als de leiders van Duitschland van plan
waren de Katholieke Kerk te vernietigen, dan
heeft de Voorzienigheid het anders bepaald.
De beproevingen van de Kerk door de handen
van de nationaal-sociallsten eindigden met het
plotselinge en tragische einde van de vervol
gers; samen met de politieke gevangenen
stroomen er nu uit de gevangenissen, concen
tratie. en werkkampen, rijen menschen, gees
telijken en leeken. wier eenige misdaad was:
trouw aan Christus, aan het geloof van hun
voorvaderen en hun moedig vervulde priester
lijke plichten.
Met steeds groeiende vasthoudendheid streef
de het nat.-soc. ernaar, de Kerk voor te stel
len als de vijand van het Duitsche volk. De
overduidelijke onrechtvaardigheid van de be
schuldiging zou het gevoel van de Duitsche
Katholieken en ook het onze diep beleedigd
hebben, als het van andere lippen gekomen
zou zijn. Maar op de lippen van deze men-
schen was zulk een aantijging, verre van
grievend te zijn. een stralende en eervolle ge
tuigenis voor de sterke en onophoudelijke op
positie van de Kerk tégen de rampzalige leer
stellingen en methoden, ten vóórdeele van de
ware beschaving en het Duitsche volk. Wij
wenschen dat het volk. dat nu bevrijd is van
de dwaling, die het in den chaos stortte, ten
slotte haar eigen redding mag verdienen.
We hebben in de afgeloopen jaren zeker een
harde les geleerd. God geve, dat de naties haar
begrepen hebben en er voordeel uit zullen
trekken. De oorlog schiep gestrande, veriaten
en hopelooze menschen, die zouden uitgroeien
tot revolutionaire en ordelooze massa's in
dienst van een tyrannic, die niet minder des
potisch is dan die, welke hen ten onder deed
gaan. De naties, vooral de kleine en de mid-
delgroote, eischen dat hun bestemming in hun
eigen handen gelaten wordt. Nadat zij een
groot aandeel gedragen hebben in de verwoes
ting van een systeem van bruut geweld, heb
ben zij het recht elk opgedrongen nieuw poli
tiek en cultureel systeem te weigeren, en een
groot deel van de bevolking is vast besloten
dat te doen.
De volkeren me enen. en niet zonder recht,
dat de voornaamste taak van de organisatoren
van den vrede is, een einde te maken aan het
misdadig spel van den oorlog en de rechten
en de onderlinge verplichtingen van sterken
en zwakken te verdedigen. In het diepst van
hun geweten denken de volkeren, dat deze
overeenkomsten waardeloos zouden zijn. als
de overheersching van het geweld niet ge
volgd zou worden door de overwinning van
het recht.
De geheele menschheid volgt met spanning
de gang van zaken op de conferentie te -San
Francisco. Bedenkt wat een menschelijke tra
gedie het zou zijn, als deze faalde, als zooveel
jaren van lijden en ontberingen tevergeefs ge
weest zouden zijn door toe te staan, dat de
geest van verdrukking weer zou triompheeren,
waarvan de menschheid voor altijd verlost
hoopte te zijn. Politieke en sociale omstandig
heden zetten ons aan. deze waarschuwende
woorden te uiten. In meer dan één landstreek
moeten wij het vermoorden van priesters, het
wegvoeren van burgers en het dooden van
burgers zonder proces uit persoonlijke wraak,
betreuren.
Maar wij moeten den moed niet verliezen.
Uitspraken van bevoegde en verantwoorde
lijke personen gedurende de laatste paar we
ken doen ons denken, dat de overwinning van
het recht in zicht is. niet alleen als politiek
doel, maar ook als een doel. dat zij willen
bereiken uit moreele overwegingen.
PERSZUIVERING
Het M G. heeft op grond van het Persbesluit
de „Vrije Schager". die beschouwd wordt als
voortzetting van de Schager Crt, verboden.
In de plaatselijke nieuwsbehoefte zal voorzien
worden door „De Nieuwe Schager", die zich,
wat het algemeen nieuws betreft, heeft geasso
cieerd met de „Vrije Alkmaarder". Voorts
heeft de M.C. de persen, het materiaal en de
kantoorlokalen van het 'vroegere Dagblad v.
Noordholland gevorderd om deze toe te wij
zen voor een deel aan de Vrije Alkmaarder en
voor een deel aan de Vrije Pers, welke bladen
over fusie hebben onderhandeld, zonder tot
resultaat te komen.
De vertegenwoordigers van Engeland, Ame
rika, Rusland en Frankrijk hebben Dinsdag
middag te Berlijn een gemeenschappelijke ver
klaring onderteekend inzake het volledig toe
zicht op Duitschland. Het bestuur van Duitsch
land zal worden uigeoefend door een Raad van
Toezicht, bestaande uit de vier opperbevel
hebbers. met zetel te Berlijn. Duitschland
wordt in vier zönes verdeeld: een Oostelijke,
die door de Russen wordt bezet, een Noord
westelijke onder Engelsch, een Zuidwestelijke
onder Amerikaansch en een Westelijke onder
Fransch beheer. Volgens Reuter zouden de
Russen de grenslijn van hun gebied meer
Westelijk willen hebben. Dit komt bij de thans
ingeleide besprekingen met Eisenhower en
Montgomery aan de orde.
Door de Russen zijn kaarten gepubliceerd,
aangevende de verschillende bezettingszones
van Duitschland volgens Russisch idee. Vol
gens deze kaarten zou het door de Russen te
bezetten gebied ongeveer half Duitschland
beslaan, onder meer omvattend Thuringen,
Saksen, Mecklenburg en Anhoït. een belangrijk
grooter gebied dus dan oorspronkelijk is uit
gestippeld.
EEN HALF MILLIOEN MAN ONDER
DE WAPENBN!
Blijkens een nieuwe mededeeling van het
Ministerie van Oorlog zullen in het Koninkrijk
der Nederlanden spoedig 500 000 man onder de
wapenen komen, waarvan er 150.000 bestemd
zijn voor de bevrijding van Nederlandsch-In-
dië, 50.000 voor de vloot, 200.000 voor de be
zetting van Duitschland en 50.000 voor den
dienst in Nederland zelf.
VOLDOENDE VOEDSEL VOOR DIT JAAR!
Van bevoegde zijde is verzekerd, dat Neder
land verzekerd is van voldoende "voedsel voor
dit jaar. dankzij de geallieerde hulp. aankoo-
pen van de regeering in het buitenland en
binnenlandsche productie.
ZiwASMriq,
)la em faaA
Met groote dankbaarheid hebben mij,
oolk oan Nederland, den gisteren ge/
passeerden onoergetelijken datum van
6 Juni ig44 te gedenken. Toen immers
begon de invasie in Normandië, de
grootste krijgsoperatie, melke ooit in de
geschiedenis is uitgevoerd. En met melk
een grandioos succes. Onverbrekelijk
blijft aan deze gemeldige onderneming
den naam verbonden van den man,
die als opperbevelhebber van de invasie
legers een enorme taak en een verschrik
kelijke verantwoordelijkheid droeg: gene
raai Eisenhower. Het succes van deze
onderneming, met alle ups en downs
die zooveel spanning hebben teweeg ge/
bracht, heeft onze bevrijding ingeleid.
Het wonder, dat nooit zou geschieden,
is toch gekomen. Blijven mij vervuld
van dank jegens Cod. Danken mij onze
bondgenooten metterdaad, door hun
groote offers te beantwoorden met maren
offerzin voor den heropbouw van de
nieuwe wereld!
PRAKTIJKEXAMENS
De Nederl. Associatie van Praktij kexamens
bericht, dat haar aanstaande examens in boek
houden en Handelscorrespondentie zullen plaats
hebben op 9 en 10 October a.s. overdag. In
lichtingen Deurloostraa-t 122, Amsterdam-Z.
DE L.O. EN HET GEWESTELIJK
ARBEIDSBUREAU
In een artikel over de L.O. en haar bemoei
ingen voor gerepatrleerden en onderduikers,
doet de redactie van De Vrije Pers een beroep
op de werkgevers, om, wanneer zij personeel
noodig hebben, zich daarvoor rechtstreeks te
wenden tot de L.O. en niet tot het Geweste
lijk Arbeidsbureau, waarin de L.O. evenals
de werkgevers en werknemers geen vertrou
wen meer hebben.
Het komt ons voor, dat men hier den ver
keerden kant uitgaat. Wanneer de L.O. naast
bestaande Rijks, of gemeente-instellingen eigen
bureaux voor hetzelfde doei wil gaan stellen,
dan zou het spoedig een chaos worden.
Wij nemen aan, dat het Gewestelijk Arbeids
bureau, waarheen zoovele jongemannen in de
bezettingsjaren met lood in de schoenen, en
wanhoop in het hart zich gedwongen moesten
wenden, zich nog niet direct in de algemeene
sympathie mag verheugen. Maar dat is nog
geen redes, om deze Rijksinstelling meteen
maar te elimineeren. De N.S»B. -elementen van
het Arbeidsbureau zijn terstond opgeborgen en
de nog politiek verdachten zullen binnenkort
door de Zuiveringscommissie getest worden.
Er is over de zuivering zoo hier
en daar nog wel het een en ander
te doen. In Amsterdam zijn een paar
gevallen voorgekomen van nog losloo-
pende en weer vrijgelaten personen,
die voor zware collaborateurs, mede
werkers dus met de Duitschers, wer
den aangezien en mogen wij Amster-
damsche bladen gelooven, dan dreigen
hier schandalen. Het zou jammer zijn,
in het groot zoowel als in het klein,
wanneer, in Amsterdam zoowel als el
ders, de grooten met de macht en den
invloed, gespaard bleven voor wat ze
verdienen, boven de kleinen. In Bra
bant en Limburg zijn bij de zuivering
groote fouten gemaakt. Reeds eerder is
daarover geklaagd. Daar zaten kleine
domme N.S.B.'ers, die vrijwel onscha
delijk waren, achter de tralies, terwijl
de grooten, die in het groot hadden ge
zondigd en openbaar ergernis gegeven,
niet alleen vrij rondliepen, maar zelfs
op belangrijke posten zaten. Die fou
ten moeten zich, kost wat kost, niet
herhalen. Men verzekert in officieele
uitlatingen nog al eens, dat dit niet zal
gebeuren, dat opgetreden zal worden
zonder aanzien des persoons. Wij ach
ten het nuttig, op grond van wat ieder,
die zijn oor te luisteren legt, ook in ons
gewest kan vernemen, er sterk op aan
te dringen, dat dit optreden zonder
aanzien des persoons inderdaad zal ge
schieden en de fouten van elders zicK
bij ons niet zullen herhalen. Indien wij
goed zijn ingelicht, is de tweede fase
der arrestaties, die van de aanhouding
van collaborateurs e.d., thans ook in
onze provincie begonnen. Velen nu
maken zich zorg, dat de vergelding
voor het Duitsche volk niet hard ge
noeg zal aankomen. Dat kunnen wij
gevoegelijk aan de bevoegde autoritei
ten overlaten. Wij hebben aan de zorg
voor de vergelding in Nederland ge
noeg. Wij, d.w.z. allen die daarmede
te maken hebben, dienen te zorgen,
dat „onze eigen vergelding" zonder re
serve zóó geschiedt, dat zij het rechts
gevoel van het volk bevredigt en het
vertrouwen in de betrokken instan
ties versterkt.
Van het circa 50 man-sterke personeel van
voorheen is momenteel no? ongeveer de helft
in functie en wel onder leiding van den heer
Bandsma. die hier half Mei zijn intrede deed.
Vóór den oorlog was de heer Bandsma direc
teur van de Arbeidsbeurs te Den Helder, daar
na van het Gewestelijk Arbeidsbureau te
Zaandam, alwaar hij zich al spoedig uit zijn
functie terugtrok.
In een onderhoud, dat wij met hem hadden,
deelde de heer Bandsma ons mede, dat de
heeren van de L.O. zich niet met hem in ver
binding hadden gesteld; het verwijt van gebrek
aan medewerking kwam hem dan ook vreemd
voor.
En als het Arbeidsbureau een oproep voor
personeel in de diverse plaatselijke bladen
zet, om een ieder in de gelegenheid te stellen
te solliciteeren dan kan ook de L.O. daarop
ingaan en trachten haar menschen aan werk
te helpen. Als het gaat over samenwerking,
dan zal het. naar onze overtuiging niet aan
den heer Bandsma liggen.
Wanneer straks het Arbeidsbureau met eer*
gezuiverd en aangevuld personeelcorps weer
op volle toeren kan gaan draaien, dan zal het
heusch spoedig wel het vertrouwen van werk
gevers en werknemers herwinnen.
Men ga echter niet op eigen houtje Ar
beidsbureau spelen. Dat maakt de zaak niet
eenvoudiger. FR. QTTEN.
9)Mbi&idimleuw~3
OFFICIEELE MEDEDEELING
Om verwarring te voorkomen, wordt de
aandacht van het publiek en de detaillisten er
op gevestigd, dat er verschil bestaat tusschen
de bonnen „Reserve" en „Reserve R". Eerst
genoemde bonnen komen slechts voor op de
M.G.-kaarten voor personen ouder dan 4 jaar.
terwijl laatstgenoemde bonnen alleen voorko
men op de M.G.-kaarten voor personen van
4 jaar en jonger.
Zelfverzorgers moeten met ingang van he
den de aangewezen bonnen voor brood, bis
cuits, vleesch. aardappelen en melk. voorzoo-
ver zij voor een of meer van deze artikelen
aan de zelfverzopging deelnemen, eenmaal per
14 dagen inleveren, onder straffe van Inname
der bonkaarten of uitsluiting van de zelfver-
zorging.
