NIEUW
ID&ma&tiUie en uMjfieid,
delótei en u^eAjnieuwdnq,
fSidl en werkt
lOal
we
eens
graag wilden welen
DONDERDAG 14 JUNI 1945
41e JAARGANG - NUMMER 16657
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
Buiten God ts 't nergens peiUg (Vondel)
Abonnementsprijs f 1.10 per maand; f 3.30 per Icwnrtanl
BUREAU:
Langestraat 42A
Alkmaar
Telefoon 4330
Het probleem van de vorming van den
politieken wil van ons volk heeft de
laatste jaren een gevaarlijke ontwikkeling
doorgemaakt. Men begrijpt dat met één slag.
als men weet, dat die zoogenaamde „vorming"
tenslotte gedrongen werd in de richting van
de eenheidspartij, die notabene bij decreet van
een buitenlandsch staatshoofd werd aangewe
zen als de draagster van den politieken wil
van het Nederlandsche volk! En tenslotte ge
schiedde dit alles ook nog in naam van de
democratie! Nu er allerwegen geroepen wordt
om herstel en vernieuwing, moet op den voor
grond staan, dat deze twee dingen ook gelden
voor de democratie. Zij moet hersteld en ver
nieuwd worden. Dit beteekent dus, dat niet
de zgn. voor-oorlogsche democratische metho
den moeten terugkeeren. De gezonde demo
cratie moet hersteld èn vernieuwd worden.
Wij gaan geen wetenschappelijke betoogen
houden over de vraag, wat democratie eigen
lijk is. Een voldoend algemeen begrip mag ge
acht worden daarover te bestaan. Toch is het
goed, dat men zich in deze dagen over de
juiste beteekenis van de gezonde democratie
bezint. Want misverstanden bestaan ten aan
zien daarvan niet alleen tusschen de Anglo-
Amerïkan'en en de Russen! Meenlngsverschil-
len daarover kennen wij ook in ons land. Hier
liggen gevaren, waartegen gewaakt moet wor
den. Meer dan als volksregeering. wat het
woord eigenlijk zegt. geldt democratie in ons
land als georganiseerde invloed van het volk
op het staatsbestuur. Meer in algemeenen zin
niet tot het zuiver staatkundige beperkt, wor
telt de democratie in de v r ij h e i d, en dan
van geweten, van godsdienst, van meenings-
uiting, van vereeniging en vergadering, van
pers. enz. Op die vrijheid zijn de groote goe
deren, ook van onze staatkundige vrijheden,
gebouwd, en daaruit vloeien die belangrijke
volksvrijheden voort, die in Grondwet en wet
gewaarborgd zijn. Zij zijn een uitvloeisel van
het groote feit. dat ons hoogstbeschaafde en
politiek zeer ontwikkelde land een rechts-
êtaat vormt, waarïn evenwicht tusschen gezag
en vrijheid bestaat. Die rechtsstaat zullen wij
weer worden, moeten wij weer spoedig wor
den, nu de bevrijding ook in dit opzicht voor
waarden voor hersel en vernieuwing gescha
pen heeft. Aan het ideaal van den rechtsstaat
ontbrak veel in het verleden en ontbreekt
veel op dit oogenblik. Dit laatste is het gevolg
van den noodtoestand en van de gezags-onze
kerheid. Zoo spoedig mogelijk moet tot de
ware constitutioneele verhoudingen worden te
ruggekeerd. Veel onbezonnen geroep en veel
ongefundeerde luidvuchigheid is reeds op dit
punt In betere b*>nen geleid. Het was hard
noodig. Men leek wel hier en daar hard doen
de, onbewust maar niet minder feitelijk te
herhalen wat in de jaren der bezetting ge
beurde en wat van zekere zijde in de jaren
daaraan voorafgaande werd gepoogd: de de
mocratie met een beroep op de democratie te
vermoorden. Albarda, de socialistische minis
ter uit het Londensche kabinet, heeft een
tipje van den sluier opgelicht, toen hij op een
vergadering te Amsterdam pas sprak van zijn
optornen tegen autoritaire stroomingen in de
Londensche omgeving! Maar in ons eigen land
trachtte men soms. en tracht men nog wel,
met een beroep op de democratie verkapte
dictatuur in te voeren. Voor de ware volks
vrijheden zal op de bres gestaan moeten wor
den. Dat is óók herstel! En wat de vernieu
wing betreft, zal men niet met lappendekens
kunnen volstaan. De vrijheid van den rechts
staat is een groot goed, maar het moet dan
ook de ware vrijheid zijn! De zedelijke
vrijheid, die de noodzakelijke grondslag is
voor alle andere vrijheden en de persoonlijke
waarde van den mensch bepaalt, is geen ab
soluut begrip. De ware vrijheid is aan God te
gehoorzamen. Daar vindt men den grondslag
voor de verhouding tusschen vrijheid en ge
zag, dikwijls een moeilijk probleem. welks> op
lossing ook voor de praktijk van onze toekom
stige staatkunde tegen dwaling moet worden
behoed. Wij meten naar gezuiverde democra
tische opvattingen en methoden. Wie spreekt
van gezonden volksinvloed en sterk overheids
gezag. verneemt bekende klanken uit een eer
der tijdperk, dat zich voor zijn principieele
bezinning en scholing niet behoeft te schamen.
Boven luidruchtigheid en roekelooze voortva
rendheid verdienen ook nu nog de gezonde
leer en de gezonde gedachten den voorrang.
Gezonde democratie, steunend op de ware vrij
heid laat bijv. geen vrijheid aan levensstroo-
mingen die gericht zijn tegen de vitale be
langen van den staat of de volksgemeenschap.
B-cdh Pvetpt AiJbnaWi
Het Engelsche stadje BATH, dat
Alkmaar geadopteerd heeft, ver
zond 11 Juni 500 stuks kleeding
naar Alkmaar. Verder stelde de be
volking van Bath 1.000 beschik
baar voor de Alkmaarsche bevol
king. Tenslotte zullen de inwoners
van Bath kinderkleeding, meubelen,
keukengerei, dekens en andere ar
tikelen naar Alkmaar zenden.
Gedeeltelijke demobilisatie
van ons leger
De Regeering heeft bij monde van den Mi
nister van Oorlog in een legerorder van 23 Mei
1945 besloten tot gedeeltelijke demobilisatie
van ons leger. De Militaire Commissaris te
Alkmaar, prof. Bokhorst, gaf hierover in een
persconferentie nadere mededeelingen.
Het oude leger gaat naar huis en een nieuw
leger wordt gevormd. De officieren komen
eerst aan de beurt voor demobilisatie, als de
rest gedemobiliseerd is. Alle manschappen, die
15 Mei 1940 5 jaar in werkelijken dienst wa
ren. gaan uiterlijk 15 Juli naar huis. De
diensttijd op de koopvaardij doorgebracht, telt
mee. Voor alle anderen wordt er naar ge
streefd, dat zij binnen zes maanden na het
beëindigen der vijandelijkheden (8 Mei '45)
gedemobiliseerd worden. En wel in de volgen
de rangorde: 1. alle militairen beneden den
rang van officier, die 1 Jan. '45 40 jaar of
ouder waren; 2. alle overige militairen bene
den dien rang in volgorde naar leeftijd en
diensttijd, met dien verstande dat twee maan
den diensttijd gelijk gesteld' wordt met een
jaar leeftijd. Daarna komen de officieren aan
de beurt. De militairen bunnen zich echter be
reid verklaren om langer te dienen, of een
verzoek doen. om zoolang in dienst te mogen
blijven, tot zij een burgerbetrekking hebben
gevonden; daarbij kan de Regeering bemidde
lend optreden, terwijl de betrokkenen ook zelf
een betrekking kunnen zoeken. Bij de demo
bilisatie hebben voorts voorrang zij. die van
overzee bij de brigade Irene waren aangeslo
ten. Zij, die gedemobiliseerd worden, ontvan
gen zoodra deze voorradig zijn. een stel bur
ger kleeren. Voorts ontvangen zij. ongeacht
hun rang, flO._ voor iedere maand diensttijd
en een uitkeering van 1 dag soldij of jaarwed
de (inclusief kostwinnersvergoeding) voor
iedere twee maanden diensttijd. Alle hulp
wordt verleend, om de gedemobiliseerden aan
een passenden werkkring te helpen.
Binnenkort zullen nadere mededeelingen ge
daan worden over de rehabilitatie van gede
mobiliseerde militairen; bij alle legeronder
delen wordt een contact-officier benoemd.
Alle militairen krijgen vooraf twee weken
verlof in het buitenland en daarna vrij reizen,
eventueel met vrouw en kinderen, naar Hol
land; de demobilisatie geschiedt eerst na aan
komst in het vaderland.
Geen eindexamens, maar wel
diploma of acfe!
Bij Kon. Besluit is bepaaald dat in het jaar
1945 de eindexamens der gymnasia, hoogere
burgerscholen en kweekscholen niet zullen
worden afgenomen. Behalve leerlingen die
zich politiek misdragen hebben, krijgen 'allen,
die gerechtigd zouden zijn aan het eindexamen
deel te nemen, het getuigschrift of de onder-
wijzersacte, zonder dat examen behoeft te
worden afgelegd.
VOLGENS ..PAROOL" zouden de kabinets
formateurs voornemens zijn de vorming van
een zgn. kernkabinet voor te stellen ln den
geest van het Engelsche oorlogskabinet, dat
dagelijks bijeen zal komen en snelle beslissin
gen zal kunnen nemen.
DE POOLSCKEE KWESTIE schijnt haar op
lossing te zullen naderen. De gearresteerde
Poolsche diplomaten zullen op een na in vrij
heid gesteld worden en de voorloopige Pool
sche regeering van Lublin zal inderdaad op
breeder basis komen.
Een orgaan, dat de staatkundige medezeggen
schap regelt, is noodig, hoe die volksvertegen
woordiging er zal uitzien, is een kwestie van
uitwerking. Zooveel mogelijk worde uitgegaan
van de organische maatschappij gedachte. Des
kundigheid en bekwaamheid dienen voorrang
te hebben boven willekeur en dillettantisme,
de staat moet zijn eigen taak niet omvangrij
ker maken dan waarlijk door het algemeen
welzijn wordt geëischt en het zal juist daar
van afhangen, hoe de volksvertegenwoordiging
zal kunnen en moeten worden Ingericht. De
eerste jaren zal alles moeten zijn ingesteld
op de ordening en oplossing der na-oorlogsche
problemen. Zij zullen diep ingrijpen en veel
van de spankracht van ons volk eischen. Voor-
oorlogsche maatstaven zullen daarbij niet kun
nen worden aangelegd. Maar de groote maat
staf blijft altijd, dat alles geschieden moet op
de natuurrechtelijke grondslagen van de sa
menleving, en dat in wetgeving en bestuur
Gods wet opperste richtsnoer zij! Die oude
waarheid is altijd nieuw
DE KABNETSFORMATIE
De heeren prof. 2chermerhorn en Drees
schijnen met de vorming van een nieuw kabi
net gereed te komen. Naar wij officieus ver
nemen, zouden in dit nieuwe kabinet, behalve
de formateurs zelf, onder anderen zitting heb
ben de heeren ir. Mansholt (voor landbouw),
dr. Bolkestein (voor onderwijs), verder ir. de
Booy, prof. Gerbrandy, prof. Oranje, dr. van
Mook, ir. Albarda, mr. In t Veld.
DE REORGANISATIE
VAN DE B.S.
Naar wij vernemen is de reorganisatie van
de Binnenlandsche Strijdkrachten thans in dit
stadium, dat 'door het Hoofdkwartier de op-
heffng van de functies van Districtscomman
danten, Onder-districtscommandanten en van
Plaatselijke Commandanten bevolen is, wat
ook geldt voor de leden van de verschillende
staven, een en ander met ingang van 15 Juni.
Het besluit, dat overigens verband houdt met
de vorming van de nieuwe Weermacht, waar
in een deel van de B.S. wordt opgenomen,
heeft in de kringen van de B.S. groote beroe
ring verwekt.
De groote Drie!
De ontmoeting tusschen President Truman,
Maarschalk Stalin en Minister-pres. Churchill
zal binnenkort plaats hebben. Tijd en plaats
zijn vastgesteld, doch worden niet bekend ge
maakt. Over deze belangrijke bespreking zal
niets meer gepubliceerd worden, dan nadat
de conferentie is afgeloopen.
DE VETO-CLAUSULE
is Woensdag te San Francisco onderteekend.
Alleen Cuba en Columbia stemden tegen.
Vijftien andere staten onthielden zich van
stemming.
OP BORNEO
hebben de geallieerden een stevig bruggehoofd
gevestigd. Zij naderen de stad Brunei.
TWEEDUIZEND ZEELIEDEN BRACHTEN
HUN LEVEN TEN OFFER
In Mei 1940 bevond zich 2.40 millioen ton
Nederlandsche scheepsruimte buiten ons land.
Hiervan ging de helft in den oorlog verloren.
Tweeduizend zeelieden zijn voor de gemeen
schappelijke zaak gevallen. Aldus de heer
Hudig, directeur van de K.N.S.M. Hij had
niets dan lof voor de wijze, waarop de be
manningen onder de moeilijkste omstandig
heden hun taak hebben vervuld. De Neder
landsche koopvaardijvloot zal slechts langzaam
hersteld kunnen worden, afspraken zijn daar
toe echter met Amerikanscbe en Engelsche
werven gemaakt.
Fr"'
DE GEALLIEERDEN verloren in den oorlog
in totaa] 4770 schepen.
DE PAUSELIJKE INTERNUNTIUS van Ne
derland, Mgr. Giobbe, en de Apostolische De-
legaat in Groot-Brittannië, hebben in Enge
land een kamp met 500 Nederlandsche kinde
ren bezocht.
VERBETERD BERICHT De mededeeling
inzake regeling van het arbeidsloon voor het
bedrijfsleven berust op een misverstand ten
gevolge van verkeerd overbrengen. Een en
ander geldt' alleen voor de arbeidsreserve in
Amsterdam, die in staking was gegaan, welke
staking nu opgeheven is.
TELEGRAMMEN zullen binnenkort weer in
beperkte mate in binnen- en buitenlandsch
verkeer mogelijk zijn.
HEILIGEN EN HEILIGHEID.
De Heiligen zijn het teekenstift,
waarmede God de geschiedenis der
Kerk schrijft, tot zijn eigen ver
heerlijking en tot onze leering. Sint
Antonius (13 Juni), de Hamer der
Ketters, leert ons, dat wij niet alleen
met welsprekendheid, maar ook'met
heiligheid God moeten dienen. En
Basïlius, de Groote genoemd (14
Juni), is ons een voorbeeld, hoe wij,
als ware leerlingen van Christus,
aan alles moeten verzaken en met
woord en daad het volk leiden en
vrijwaren tegen zedenbederf en ket
terij. Wie geen afstand doet van zijn
bezittingen, kan mijn leerling niet
zijn, leert Christus ons in het evan
gelie van Basilius' feestdag: „goed is
het zout, maar als het zout ver
schaalt, waarmee zal men zouten?
Noch op het land. noch op den mest
hoop is het bruikbaar, men werpt
het weg. Wie oor en heeft om. te hoo-
ren, hij hoore."
roei
I
Zijn alle menschen voldoende doordrongen
van den plicht van dankbaarheid voor het
groote goed der herstelde vrijheid, die de
grondslag is van het goede, dat van de ver
nieuwing wordt verwacht? Vooral wij m onze
gewesten, die betrekkelijk zoo weinig van di
recte oorlogshandelingen hebben geleden? Be
seffen wij. dat wij die dankbaarheid metter
daad hebben te toonen? Waken wij tegen
het oude kwaad, om maar weer weg te zak
ken in burgerlijke gezapigheid, nu het leed
voorbij is? Het leed is nog lang niet voorbij.
Voor duizenden in ons land. Namen als Rot
terdam en Arnhem. Zutfen. Venlo en Roer
mond, de Betuwe en wat al niet meer, spre
ken boekdeelen van ellende. Henri de Greeve
heeft er een beeld van opgehangen in zijn
jongste lichtbaken, waarin hij hartstochtelijk
pleitte voor medewerking met de inzameling
van goederen en kleeren e.d. voor Nederland's
Volksherstel. En reeds bleek, dat velen al we
der klaar staan met die typisch Hollandsche
burgerlijke uitvluchten, die weer vrij spel
hebben, nu de angst voor den Duitschen be
zetter verdwenen is! Wat hebben velen ge-
lóópen als hazen met echte hazenharten naar
de mzamelingbureaux van den mof. die onze
textiel noodig had. Wat hebben ze nu groote
monden over den roof, vergetend, dat die met
hun medewerking geschiedde! Nu komt het
eigen vaderland aan de beurt. Het róóft niet,
maar het vraégtEn wij moeten geven zon
der terughoudendheid, uit dankbaarheid, ter
liefde Gods. denkend aan het woord van den
Aartsbisschop, dat de tijd weer déér is, dat
we de helft van onzen mantel moeten geven
aan onzen medemensch. gelijk eens St. Maar
ten dat deed!
NIEUWE SECRETARIS VAN HET BISDOM
Z.H. Exc. de Bisschop van Haarlem heeft
benoemd tot Seerearis van het Bisdom den
Weleerw. Heer J. P. J. Solleveld, thans kape
laan te Bergen; tot kapelaan te Bergen den
Weleerw. Heer J. Koning: tot kapelaan te
Hillegom (H. Martinus) den Weleerw. Heer
F. C. Verheul; tot kapelaan fe Amsterdam
(K. Kart) den Weleerw. Heer J. A. M. ten
Hengel, thans kapelaan te Voorburg (H. Mar
tinus).
De nieuwe Secretaris is geboren te Maas
land 11 Maart 1915; priester gewijd 3 Juni
1939, was kapelaan te Noordwrjkerhout (St.
Victor) bij pastoor-kanunnik Westerwoudt,
oud-secretaris, en vanaf 14 Augustus 1942 ka
pelaan te Bergen.
LEVENSMIDDELEN UIT AMERIKA!
Zaterdag kwam het eerste schip van de
vloot van de Rotterdamsche Lloyd de Lekha
ven van Rotterdam binnen, met 8000 ton le
ve) .smiddelen aan boord, o.a. soya boonen.
rijst, reuzel koffie enz. Kapitein was de heer
J. H- L. C.'Baan, die evenals zoovelen van de
equipage, in geen vijf jaar in Holland was ge
weest.
GEREPATRIEERDE KRIJGSGEVANGENEN
Terugkeerende krijgsgevangenen van Land
en Zeemacht moeten zich vervoegen bij den
betaalmeester van het Departement van Oor
log, Singel 250. Amsterdam.
HONDERDDUIZEND KINDEREN uit net
Westen des lands zullen opgenomen worden
in Brabant. Limburg. Friesland en Groningen.
Ook gaan er met ingang van deze week per
dag honderd naar Noord-Frankrijk.
DE K.L.M. heeft viermotorige vliegtuigen
besteld voor transatlantische luchtdiensten
naar Amerika, Rusland en Indië. Schiphol zal
waarschijnlijk niet de Nederlandsche wereld
luchthaven kunnen worden.
EEN HALF MILLIOEN GULDEN heeft de
Koningin beschikbaar gesteld voor de slacht
offers van de verzetsbeweging.
DE NEDERLANDSCH-DUITSCHE GRENS is
gesloten voor alle burgerverkeer; een verbo
den streek varieerend van 500 tot 5000 diepte,
is ingesteld.
BOUWMATERIALEN zijn voor ons in het
buitenland besteld tot een omvang van 250.000
ton. Gebrek aan scheepsruimte belemmert
echter het vervoer.
VIJFHONDERD NOODWONINGEN worden
op korten termijn vervaardigd bij de firma
Bruynzeel te Zaandam. Het is een goed begin»
maar een druppel in een emmer.
VAN DE SPOORWAGENS in Duitsehland
zal de Regeering de helft terug trachten te
krijgen. Het is bitter noodig en de verhouding
met andere landen deugt niet. In het Zuiden,
zoo heeft minister Tromp verklaard, rijden er
350. en België heeft er 15.000! Hoe bestaat het!
DE RUSSEN zijn begonnen met enkele, tot
nog toe door de Amerikanen bezette, 'gedeel
ten van Duitsehland over te nemen.
Directeur E. J. M. Stumpel: hoofdredacteur
H. N. Smits; gewestel. redacteur FYans Otten;
verantw. voor de advertenties mej. C. W. J.
Smit; druk: drukkerij Noordholland.
