NIEUW
Onderwijsmaatregelen ongedaan
gemaakt!
Teschen en Tanger: nieuwe kwesties
"~N
Co.
J
DINSDAG 3 JULI 1945
BUREAUX:
De stafmuziek der
Koninklijke Marine
5ijna 2000 arrestanten
Hoe staat het met de salarissen
der kloosterlingen-onderwijzers?
„Niet alleen materieel
herstel
Gaat Leopold naar
Zweden
Weer cacao!
De strijd op Borneo
Instructeurs voor
ons leger
we
wel
eetts
graag wilden welen
en werf
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
41e JAARGANG - NUMMER 18669
Buiten God is 't nergens veilig (Vondel)
Abonnementsprijs i 1.10 per maand: i 3.30 per Icwnrtaal
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
DEN HELDER
Loodsgracht 69
SCHAGEN
Molenstraat 52
Telefoon 459
Hei faieariclttte. pAoftieem
Het is verheugend te constateeren. dat
het kabinet-Schermerhorn, blijkens de
aankondigingen in de regeeringsverklaring,
voornemens is, ten aanzien van verschillende
punten oude, platgetreden paden te verlaten.
Zoo ten aanzien van het financieele probleem.
Daar is natuurlijk niet in een handomdraaien
een oplossing voor te vinden. Maar het blijkt
duidelijk, dat het kabinet niets wil weten van
de befaamde budgetpolitlek. waaraan vroegere
kabinetten te lang halstarrig hebben vastge
houden. Vooral in de laatste jaren die aan
den oorlog vooraf gingen, had ook van Katho
lieke zijde op dit punt een duidelijk geluid ge
klonken. De financieele politiek van de Over
heid diende gericht te zijn op het algemeen
belang van de volkshuishouding. Men kan zeg
gen, dat het kablne-Schermerhorn de zaken
ook zoo ziet, al kan men niet goochelen of
tooveren. Er komt financieele saneering ook
in het economisch leven, de belastingpolitiek,
prijs- en loonpoltiek vormen kernonderdeelen
van het noodplan en het herstelplan, dat op
stapel komt. Wat de monetaire politiek betreft,
aanvaardt de Regeering geen internationaal
dogma. Het komt haar belangrijker voor dat
het peil van den gulden maatschappelijk ver
antwoord is. dan dat hij „gaaf" is ten opzichte
•van de buitenlandsche valutaverhoudingen.
Aan de Regeering worde wijsheid geschonken,
om hét juiste evenwicht te vinden en te
bewaren! Om alle misverstand uit te sluiten,
zet de Regeering het bespreken van kaar
eigenlijke financieele politiek voorop, zulks in
verband met de zware erfenis" der laatste
vijf jaren, dat de bestaande openbare schuld
als een nationale verplichting wordt erkend.
De bestaande openbare schuld als een natio
nale verplichting wordt erkend. De bestaande
geldovervloed zal gelukkig zoo spoedig moge
lijk moge de nadruk vallen op spoedig!
verdwijnen. Heffingen ineens zullen onvermij
delijk zijn. Het staat er bout, en moet het
einde beteekenen voor oude theorieën, welke
voorheen over dit probleem zoo dierbaar wer
den gekoesterd. Slechts over den vorm en de
mate waarin kan men van genachten wisselen,
heffingen ineens, eenige nog wel. zullen er
komen,. Het geld wordt populair gezegd, ge-
hwaar het zit. Moge het gevonden wor
den! En dan volgt spoedig daarop in de Ver
klaring die andere aankondiging, die de klas
sieke financiers als een vloek in ae ooren moet
klinken: den eersten tijd zal een sluitende be
grooting niet mogelijk zijn, dekking wordt ge
zocht in hoofdzakelijk buitenlandsche leenin
gen l Groote tijden en groote problemen vra
gen nu eenmaal groote oplossingen en maat
regelen in grooten stijl. Het is geen tijd' meer
voor kleine dingen en pietepeuterigheid. Wij
lezen, dat Denemarken voor zijn economisch
herstel meer uitvoer noodig heeft. Daarom
worden de rantsoenen in Oenemarken vermin
derd, en boter, vleesch en eieren worden uit
gevoerd. Dat is een drastische maatregel in
het algemeen belang. Zoo roept ook onze Re
geering op tot dïastisch ingrijpen zoo vraagt
zij aan het groote publiek niet om minder
te eten, daar zijn we nog niet aan toe!
maar om de uitgaven te beperken „en aldus?
het werk van nationalen wederopbouw door
de vrijkomende gelden te ondersteunen".
Daarbij zullen de belastingopbrengsten groot
moeten zijn. Maar aan fiscale eischen zullen
[die van het sociaal-economisch leven zich pa
ren. De bijzondere omstandigheden, waarin wij
voorloopig nog wel zullen blijven leven, zullen
het vinden van het noodzakelijke evenwicht
hier niet gemakkelijk maken. Maar de vooruit
strevende financieele politiek van het nieuwe
kabinet verdient warme ondersteuning.
Men meldt ons uit Den Helder: De marine
kapel wordt weer samengesteld uit die musici,
die in 1940 van bovengenoemd orkest lid wa
ren. Zij ontvingen dezer dagen, voor zoover
dit mogelijk was, in Den Haag hun instruc
ties. Naar wij vernemen is de heer B. Stein-
:oth met de leiding belast. Zoo wordt onze
5tad weer letterlijk nieuw leven ingeblazen.
Maar.... niet in Den Helder. Of Den Helder
weer standplaats zal worden, valt voorloopig
:e betwijfelen. Volgens geruchten gaat de staf
/an Den Kaag naar Rotterdam waar zij wordt
toegevoegd aan het corps mariniers.
Door de P.O.D. zijn in het district Alkmaar
gearresteerd 1967 personen, waaronder 66 zgn.
noffengrieten. Vrijgelaten werden 72 arres
tanten. op grond van begane vergissingen. Van
le 1895 arrestanten is thans van 838 personen
aet verbaal in orde. Van 362 is het dossier af
gesloten. zoodat zij klaar zijn voor behande-
ling door hot tribunaal.
Naar wordt medegedeeld door den secretaris-generaal van het departement van Onder
wijs, Kunsten en Wetenschappen zijn de meeste maatregelen, welke de Duitschers ten
aanzien van ons onderwijs hebben genomen, ongedaan gemaakt. Dit betreft o.a. die ten
aanzien van Joodsche studenten en andere aangaande het Hooger Onderwijs de gelijk
stelling van Duitsche en Nederlandsche diploma's en de bemoeiing van het departement
met de benoemingen van het bijzonder onderwijs. Deze worden geacht niet te hebben
bestaan. Andere maatregelen worden gewijzigd. Enkele worden gehandhaafd, zooals de
pensioneering van onderwijzers op 60-jarigen leeftijd en het -achtste leerjaar. Wij zouden de
vraag willen stellen, of met het vervallen van de bemoeiing van het departement met de
benoemingen bij het bijzonder onderwijs nu ook vervalt de hatelijke bepaling ten aanzien
van het beperken van de bevoegdheid van religieuzen, om als schoolhoofd op te treden.
En dan missen wij in deze opsomming de mededeeling, dat ingetrokken wordt de onbillijke
en vooral door de omstandigheden waarin zij genomen werd pijnlijke bepaling, inzake den
extra-aftrek van het salaris van de kloosterlingen-onderwijzers. Voorloopig volstaan wij
met de verwachting uit te spreken, dat bovenstaande opsomming een samenvatting zijnde
van maatregelen, door de radio opgenoemd, voorloopig is en dat spoedig zal blijken, dat de
zuivering van ons Onderwijs van Duitsche maatregelen volledig zal zijn!
Men spreekt veel over herstel en vernieu
wing. Maar denkt men wel voldoende aan dt
noodzaak van geestelijk hersel? Het ge
vaar bestaat, dat allerwegen den nadruk te
zeer valt op het materleele. Dat gevaar on
derkent ook de Wachter van het Vaticaan.
,Niet alleen materieel herstel", het klonk als
een hartekreet van den Paus. toen de K'. Va
der, blijkens een bericht uit Londen, dezer
dagen in het Engelsch het woord voerde tot
de Commissie voor Vlootaangelegenheden on
der leiding van Harry Sheppard. Teneinde een
blijvende vrede te vestigen, moeten de ver
antwoordelijke mannen zich niet uitsluitend
met het materieele herstel bezig houden, maar
moeten zij ook, voor elk volk. het politieke
geestelijke en godsdienstige herstel verzeke
ren." Aldus de Paus.
De correspondent van de Newts Chronicle,
die mededeelde dat de Koning van België
binnen enkele dagen zal aftreden, een bericht,
dat overigens nog niet bevestigd werd, voegt
daaraan toe, dat Leopold zich waarschijnlijk
in Zweden zal vestigen waaraan hij door nau
we banden verbonden is. Zooals men weet.
was Leopold's eerste vrouw de Zweedsche
Prinses Astrid. die In 1934 bij het tragisch on
geluk bij Kussnacht in Zwitserland om het
leven kwam. Enkele jaren geleden is de Ko
ning opnieuw getrouwd met de dochter van
den Belgischen oud-minister Baels. Gelijk wij
gisteren meldden, zou Leopold opgevolgd wor
den door zijn zoon prins IVoudewtjn, die tot
zijn achttiende jaar onder regentschap vaiv
Prins Karei zou staan.
De vlaggen wapperden gisteren op de Rin
gers chocoladefabrieken te Alkmaar, want dë
eerste zending cacao van 17Vb ton is binnen
gebracht. De hoeveelheid suiker, die voor ver
werking noodig is, is reeds toegewezen. Nu is
het wachten nog op brandstof. Wij hopen dat
spoedig deze voor Noordholland's Noorden zoo
belangrijke industrie weer zal gaan draaien
hetgeen een teeken zal zijn, dat het normale
bedrijfsleven zich langzamerhand gaat her
stellen.
Australische troepen hebben hun brugge-
hoofd op Borneo uitgebreid bij Balik Papan.
In Noordwest Borneo rukken de troepen op
langs d'e spoorlijn. Formosa is zwaar gebom
bardeerd, er woeden groote branden. Opnieuw
hebben vliegende vestingen hef Japansche
moederland zelf gebombardeerd.
Het Hoofd van het Aanmeldingsbureau voor
Oorlogsvrijwilligers te Alkmaar deelt mede,
dat in Engeland ongeveer 2000 man in daar
voor ingerichte scholen tot instructeurs voor
d'e E. M. (Expeditionaire Macht) zullen wor
den opgeleid. Deze opleiding zal zeer spoedig
aanvangen. Vandaar dan ook, dat reeds 9 Juli
a.s. een transport vertrekt naar Milligen en
vandaar verder naar Engeland.
Deze toekomstige instructeurs komen na
een opleiding van ongeveer 3l/s maand
weer terug in Nederland en zullen dan hier
de opleiding van de vrijwilligers ter hand
nemen. Het spreekt dus wel vanzelf, dat
voor instructeur slechts de allerbesten in
aanmerking zullen komen, ornaat voor een
groot deel van hen zal afhangen, hoe ons
leger, hoe onze expeditionaire macht straks
zal zijn.
Waar deze opleiding in Engeland geschied,
is het noodig, dat de toekomstige instructeurs
een behoorlijke kennis van de Engelsche taal
moeten hebben met uitzondering dan van de
korporaals en manschappen, al wordt ook in
dat geval kennis van de Engelsche taal wel
gewenscht.
Het bureau Alkmaar zal. ongeveer kunnen
leveren 30 officieren, 60 onderofficieren en 40
tot 50 korporaals en manschappen. Korporaals
en manschappen moeten specialisten zijn:
monteurs, chauffeurs, teekenaars,
schrijvers bankwerkers, radio
monteurs electriciëns. timmer
lieden, enz. In het algemeen geldt, dat d'e
a.s. instructeurs den leeftijd van 40 jaar niet
mogen overschrijden.
Waar het hier werkelijk een onderschei
ding beteekent, er worden immers de besten
uitgezocht, zal deze kans door de meeste
O.V.W.-ers met beide handen worden aan
gegrepen.
Daarom O.V.W.-ers, en gij die O.V.W.-er
worden wilt. meldt U onmiddellijk aan het
bureau te Alkmaar (Koorstraat). Hier dient
in enkele dagen een beslissing genomen te
worden en straks is misschien Uw kans
voorbij!
lOat
Wordt de plicht van iedereen, om mede te
werken aan de zuivering, wel voldoende begre
pen? Ziet men-dergelijke'zaken werkelijk altijd
wel zuiver? Klampt men zich niet te gauw
aan vrees en menschelijk opzicht vast, om een
vervelend karweitje maar liever achterwege te
laten? Want, laten we het eerlijk zeggen
prettig is het niet, om je buurman of een
goede kennis of een stad- en volksgenoot „aali
te brengen". Maar vervelende karweitjes moe
ten nu eenmaal ook gebeuren en ze kunnen
in dit geval niet ongedaan blijven. Er kunnen
gevallen zijn. dat het gemoedsbezwaar over-
heerscht. Maar waarom aan eens niet gepraat
met bevoegden, bij voorkeur met den leider
van den P.O.D. of den voorzitter van de be
trokken commissie? Het is natuurlijk niet zóó
dat de zuivering alléén geschieden kan op
grond van particuliere inlichtingen, maar voor
een groot deel is men daar toch wel op aange
wezen. Men kome niet met praatjes aan, maar
met gefundeerde gegevens. Hier schuilt ook
een opvoedend element voor de toekomst, om
geen waarde meer te hechten aan kletspraat
en achterklap uit te bannen. Toe te geven valt,
dat vooral in kleinere plaatsen, waar iedereen
iedereen kent, de zaak wel eens moeilijk staat.
Vrees voor v.'raak in de toekomst is soms niet
denkbeeldig vooral als beschuldigingen niet
houdbaar blijken of niet voldoende grond voor
maatregelen opleveren. Maar men moet ook
weer niet te benauwd zijn. Een hoofdonderwij
zer ergens in Noordholland' noemt ons bijv.
een geval van een P.W.N. opzichter, die aan
leiding is geweest tot arrestatie van 23 bur
gers. Geen hunner heeft dezen man nog aan
gebracht. Maar wat heet men van hem in dat
dorp te vreezen? Wij kunnen maar moeilijk
inzien, dat hij zoo'n potentaat is. dat men voor
hem in z'n schulp moet kruipen! En willen
dus maar zeggen, dat men niet te gauw bang
moet zijn, om bij de zuivering zijn plicht te
hoen
ST. ADELBERTUS-VIERING TE EGMOND
Zondag vierde Roomsch-Kennemerland op
den St. Adelbertusakker te Rinnegom het
feest van den patroon van Kennemerland.
's Morgens om 6 uur droeg dë Z. E. Heer Rec
tor J. Henneman een Gezongen H. Mis op
waaronder hij in een preaikatie het missie
werk van St. Adelbert schetste. Katholiek Eg-
mond was in groote getale verschenen, even
als onder de Plechtige Hoogmis, welke om
half 10 op den akker door den Pastoor van
Rinnegom, den Z. E. Heer J. Duijves werd'
opgedragen. Nog grooter was d'e opkomst van
Katholiek Kennemerland bij het Plechtig Lof,
des middags gecelebreerd door den Z. E. Keer
A. de Boer, Pastoor van Egmond' aan den
Hoef, met assistentie van den Z. E. Heer F. v.
d. Vliet als diaken en den Z. E. Heer P. Visser,
Rector van het St. Elis. Ziekenhuis te Alk
maar als subdiaken. Het mannen- en jongens
koor zong zeer verdienstelijk de Gregoriaan-
sche gezangen, terwijl het fanfarecorps voor
muzikale omlijsting zorgde.
Maj. v. d. Vliet hield de feestpredikatie
waarin hij St. Adelbert schetste als den Vaan
deldrager in het Leger van Koning Christus;
St. Adelbertus was nog geen priester, hij was
diaken, maar hij heiligde het zand van onze
Westerstranden door zijn voetstappen. Hij
kwam niet onder de vrome Kennemerlanders
van 1945, maar onder wilde en woeste kanine-
faten, wier bloed vermengd was met dat der
Noormannen. Ret was geen gemakkelijke taak
hier den boodschap des Vredes te brengen. Wij
brengen hem daarvoor dank door in ons en
anderen den Geest op te wekken, die St. Adal
bert bezielde; den geest van geloof en dank
baarheid om dat Geloof.
Na de processie rond' den akker, waarin vele
bruidjes in 't wit bloemen strooiden werd het
Te Deum gezongen. Na het Lof was er gele
genheid dë relikwie van St. Adalbertus te
vereeren.
I3idl
MARIA BEZOEK
De feestdag van Maria's bezoek aan
haar nicht Elisabeth houdt ons het
groote voorbeeld van Maria's hulp
vaardigheid voor oogen. „Zij ging
met spoed over de bergen" en zij
zorgde voor haar nicht drie maan
den lang. In deze dagen wordt van
ons allen meer dan ooit de plicht tot
helpen gevraagd. Vele menschen
staan voor bergen moeilijkheden.
Goddelijke ingeving leidde de H
Maagd. Moge Gods liefde ons leid
den: naastenliefde uit God is bidden
en werken.
Nieuwe kwesties vormen nieuwe obstakels op den weg naar internationale vrede, die
immers rust en orde beteekent! Daar is eerst het probleem Teschen. Dit betreft een belang
rijk gebied tusschen Polen en Tsjecho Slowakije. Beide landen maken op het bezit van dit
gebied aanspraak. Besprekingen erover zijn reeds gevoerd, maar zijn afgebroken. Beide
partijen handhaven hun standpunt. De Groote Drie hebben nieuwe conflictstof op te ruimen!
Een volgend punt is Tanger. Dit had een internationaal statuut. In 1940 nam Spanje dit
Noord-Afrikaansche gebied in bezit. Nu gaan Frankrijk en Engeland met Amerika er over
spreken. Italië en Spanje, die aanvankelijk dit stntuut, anno 19123, mede hadden ondertee
kend zijn tot de besprekingen niet uitgenoo digd. Rusland ook niet. Dit land heeft nu
zichzelf maar uitgenoodigd. Dat wil zeggen Rusland heeft thans te kennen gegeven, dat
het er bij wil zijn en deswege is de conferentie, die vandaag zou beginnen, uitgesteld.
Amerika heeft tegen deelname van Rusland geen bezwaar!
CONTACT EX-GEVANGENEN EN
GIJZELAARS
Nederlanders van allerlei politieke, maat
schappelijke en godsdienstige groepeeringen
zijn door hun lotsverbondenheid in gevange
nissen, concentratiekampen, gijzelaarskampen
gedurende de vijf oorlogsjaren nader tot el
kaar gekomen. Het was de in 1944 in het kamp
te Amersfoort gestorven Ir. Hüssen, die tegen
over zijn medegevangenen het initiatief opper
de, om na de bevrijding dit contact voort te
zetten, uit te breiden en te verstevigen door
een organisatorisch verband, teneinde daar
door elkander, waar noodig, geestelijken en
materieelen bijstand te verleenen. Gedacht
wordt o.a. aan een orgaan en aan bijeenkom
sten, om tot dit doel te geraken.
Zij, die in de bezettingsjaren als gijzelaar,
politieke gevangene of als principieel onder
duiker in Nederland of Duitschland of Polen
in gevangenis of concentratiekamp vertoefd
hebben, en met dit initiatief instemmen, wor
den verzocht hun naam en adres op te gevert
aan den heer A. van Wikkeren. Westerweg 52,
Alkmaar, die hiermede een poging wil onder
nemen, het initiatief van Ir. Hüssen tot uit
voering te brengen. Bladen, die dit communi
qué niet ontvangen hebben, worden verzocht
dit over te nemen.
De Patriarch der Maronieten heeft verklaard
dat wanneer de Franschen zich uit den Liba
non zouden terugtrekken dit een ramp voor
de christelijke bevolking zou beteekenen.
Directeur E. J. M. Stumpel; hoofdredacteur
H. N. Smits; gewestel. redacteur Frans Otten;
verantw. voor dë advertenties mej. C. W. J.
Smit; druk: drukkerij Noordholland.