NIEUW
Het kolenfront heeft hulp noodig
Koningin Wilhelmina weer „thuis"
ZATERDAG 7 JULI 1945
BUREAUX:
lüat rtw-dqakdifo U
Enthousiaste ontvangst in de Residentie
i*Corl liDereldn ieviws
Aanie^cmmg&ti
Koningin tijdelijk in
Noordwijk
Prins Bernhard naar
Indië,
13 id en werk
Het herstel van het land begint bij de kolen
Een beroep op jonge werkkrachten
Locomotieven keeren terug
41e JAARGANG - NUMMER 18073
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
Buiten God is 't nergens veilig (Vondel)
Ab'onnementsprtfs I 1.10 per maand; f 3.30 per kwartaal
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
DEN HELDER
Loudsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Molenstraat 52
Telefoon 459
Laten wij het eerlijk zeggen: het heeft
hier en daar eenige deining veroorzaakt,
dat wij in ons nummer van 12 Juni een artikel
wij delen aan het feit, dat het tegenwoordig
mode schijnt te zijn, nieuwe bewegingen en
strevingen aan te duiden met den naam „so
cialisme". Daartegen stelling nemend, bleven
wij in de consequente lijn van het standpunt,
dat wij verdedigd hebben ook in de maanden,
dat onze krant in dien bezettingstijd nog kon
verschijnen. Wij hebben toen bijv. de Neder -
landsche Unie verdedigd, ondanks de bezwa
ren, welke wij hadden tegen haar methode,
om zich socialistisch te noemen. Immers, het.
socialisme is voor velen, die algemeene samen
werking willen, onaanvaardbaar. En als men
iets dat geen socialisme is, alleen maar zoo
noemt, dan sticht men verwarring. Dit alles
nu nog te beweren; zei men echter; was ouder-
wetsch en conservatief. Maar nu komt patei
dr. Cassianus Hentzen O.F.M., blijkens een
verslag in de „Volkskrant" van 3 Juli in een
groote rede te Haarlem o.a. ten aanzien van
de houding der Katholieken tegenover de Ne
derlandsche Volksbeweging precies het
zelfde betoogen als wij op 12 Juni
schreven. De Volksbeweging, zegt hij, wil zich
richten tegen het individualisme, dus tegen
overschatting van het persoonlijke, en ook
tegen het collectivisme, de overschatting van
het gemeenschappelijke. En zij vindt als derde
mogelijkheid het personalistisch socialisme.
Maar, zegt dr. Kentzen, socialisme beteekende
tot nog toe, dat het individu opging in de
gemeenschap. Dus van tweeën éénóf de
Volksbeweging is geen eigenlijk socialisme,
maar waarom noemt zij zich dan zoo, of het
is een logische onmogelijkheid. Reeds in 1904
kwam pater Pesch, de beroemde katholieke
econoom, met dezelfde gedachten naar voren
.en toen heette het solidarisme. Men doet
dan ook, constateert hij, in het andere kamp
niet ander3 dan coquetteeren met ons solida
risme, met onze uitvinding. En daarom wil hij
waarschuwen en zeggen waar het op staat
precies als wij dedent Wij, Katholieken, zoo
voegde dr. Hentzen daaraan toe, met onze
eigen sociale organisaties, laten ons niet in
den conservatieven hoek drukken. „Wij heb
ben één program: Rerum Novarum en Quadra-
gesimo Anno en wie heeft meer voor dit alles
gestreden dan het Katholieke volksdeel van
Nederland? Onze Katholieke organisaties heb
ben dezen tijd voorbereid. Hadden wij er
onze eigen schouders niet met alle kracht on
der gezet, da publiekrechtelijke bedrijfsorgani
satie ware nog niet tot stand gékomen." En
verder: „Wij zijn geen achterlijke organisaties,
omdat we Katholiek zijn! Wij laten onze hei
lige principes nooit aantasten door de zoo
genaamde eenheidsbewegingen. Wij gevoelen
niet de minste behoefte om samen te smelten
met groepen, die slechts ten deele onze
waardevolle beginselen erkennen. Wij willen
als Katholieken on3 zelf zijn in onze eigen
Katholieke organisaties! Die Katholieke sociale
organisaties blijven noodzakelijk, daar grijpen
we de verschillende brandende problemen di
rect tot in de diepste kernen aan." Zoo is
onze taak een grootsche nationale taak! Wij
Willen samenwerken, niet samensmelten. Ook
in d,e toekomst' zullen de Katholieke stands-
en vakorganisaties een taak hebben, zelfs al
zou de corporatieve maatschappij verwezenlijkt
zijn.
Eu daarbij legde dr. Hentzen er den nadruk
op,, dat de door het Episcopaat gegeven richt
lijnen inzake het toetreden tot niet-katholieke
organisaties niet zijn ingetrokken, terwijl ook
het mandement der Bisschoppen inzake de
politieke organisaties anno 1934 nog steeds van
kracht is.
Pater dr. Hentzen behoort tot de vooraan
staande werkers in het katholieke sociale le
ven, wiens woord gezag heeft. Zijn betoog zal
er toe dijnen, die verheldering te brengen,
welke in deze dagen zoo dringend noodig is.
UIT EIGEN LAND
In de bakkersbedrijven is overeenstemming
bereikt over een algemeene landelijke loónSver-
hooging van 25 'pet, in Groningen openbaren
zich ernstige gevolgen door inundatie met brak
water; er zUn duizenden doode boomen.
Vrijdag heeft den Haag zijn grooten dag beleefd: den intocht van H. M. do Koningin in de
Residentie. Bezien in het licht van hetgeen achter ons ligt, een feit van historische betee-
kenis; voor de Hagenaars de vervulling van een lang gekoesterden wensch; voor onze
Landsvrouwe ongetwijfeld een „thuiskomst", zooals Zij zich moeilijk hartelijker had kunnen
denken. Geen motregentje kon de wachtende menigte van duizenden rond het feestelijk met
oranje doeken en bloemen versierde Paleis deprimeeren. Een groote menschenmenigte
wachtte aan de stadsgrens de aankomst van Hare Majesteit af. Om 11.20 uur kwam de Ko
ninklijke stoet de Laan van Nieuw Oost Indië afrijden. Op de grens der gemeenten Voorburg
en 's-Gravenhage stopte de Koninklijke auto. De Koningin werd hier hartelijk begroet door
Haar Grootmeesteres C. M. Baronesse van Tuijll van Serooskerken. Vervolgens trad de Gou
verneur der Residentie, Luitenant-Generaal J. J. G. Baron van Voorst tot Voorst, naar voren,
die Hare Majesteit begroette, gevolgd door den Burgemeester van 's-Gravenhage, den heer
Mr. S. J. R. de Monchy.
vijf jaren van verdrukking, en zorg de Ko
ningin, onze Koningin, weer „thuis" was.
Een bijzonder plechtig oogenblik was het,
toen, de Koningin na de inspectie der eere-
wacht, zich op het bordes van het paleis ver
toonde, een hoornsignaal het begin van één
minuut stilte voor de gevallenen in het onder-
grondsche verzet aangaf en de vaandels eer
biedig neigden. Zacht en plechtig speelde de
militaire kapel het Wilhelmus. Een drietal kin
deren, wier vaders in den verzetsstrijd waren
gevallen, hadden een oogenblik tevoren bloe
men aan Hare Majesteit aangeboden.
Nadat de stilte door luid gejuich van de dui
zenden menschen (alleen al ruim 10.000 padvin
ders stonden langs het laatste deel der route
opgesteld) gevolgd was, betrad de Koningin
haar paleis.
In het paleis werd H. M. allereerst met een
warme toespraak begroet door den burgemees
ter, Mr. de Monchy. Hierna heeft de waarne
mende Commissaris der Koningin in Zuidhol-
land een kort begroetingswoord gesproken,
waarop de Konihgin een aantal vooraanstaan
de personen ontving, alsmede vertegenwoor
digers der Binnenlandsche Strijdkrachten van
burgerlijke illegale groepen.
Na deze ontvangst verscheen H. M. nog eeni-
gen tijd op het balcon van het paleis. Dit was
het oogenblik, waarop het publiek langen tijd
had staan wachten. Een luid enthousiasme
steeg op en men zong de Koningin plechtig
toe: „Dat 's Heeren zegen op U daal"! De var
stin bleef men toejuichen tot het oogenblik,
dat H. M. zich in het paleis terugtrok.
In den middag maakte de Koningin een rij
toer door de stad.
Toen begon de intocht in Den Haag. Het wa3
een blij, hartelijk binnenkomen. Door de lange
route, die werd gevolgd was het de bevolking
mogelijk, zonder dat men in dichte drommen
opeengepakt behoefde te staan, Hare Majesteit
te verwelkomen. Op verschillende plaatsen ver
brak de enthousiaste menigte ~~de cordons.
In het Noordeinde gekomen, kon de politie
de juichende, opdringende menigte nauwelijks
tegenhouden. Hare Majesteit werd niet moede
links en rechts met buigingen en handgebaren
te danken voor de warme, hartelijke begroe
ting, die Haar ten deel viel, toen Zij het Pa
leis naderde.
De Koninklijke Militaire Kapel zette het Wil
helmus in en de Koninklijke Standaard werd
boven het paleis geheschen ten teeken, dat na
Tusschen Frankrijk en den Libanon zijn bespre
kingen gaande. De Gaulle gaat op verzoek
van Truman naar Washington. In Loriden-
sche politieke kringen is men verwonderd over
de mutaties in de Amerikaansche regeering.
De nieuwe Poolsche regeering eisckt de eigen
dommen in Londen op, die de oude niet wil
afstaan! Vandaag is het acht jaar geleden,
dat Japan den oorlog tegen China begon.
Australische troepen hebbeneen landing ge
daan op een nieuw punt op Borneo. Zes
honderd vliegende vestingen hebben gisteten
opnieuw jdjf fabriekssteden op Hondoe aange
vallen. i>e Britsche libefale partij verwacht
80 a 100 van de zeshonderd zetels in het La
gerhuis. De Reegeering van dr. Renner in
Oostenrijk is door Engeland nog niet erkend.
In September a.s. wordt een bijeenkomst van
de drie Scandinavische koningen verwacht.
Fred Vinson, directeur van het bureau voor de
oorlogsmobilisatie, is opvolger geworden van
Morgenthau als minister van Financiën in de
V.S. De Australische minister van Oorlog,
Forde, is beëedigd als minister-president van
Australië ter opvolging van minister Curtin.
Er wordt een Russisch-Chineesch vriendschaps
verdrag verwacht als gevolg van de besprekin
gen te Londen.
VOOR DEN EINDAANVAL OP JAPAN
Op Okinawa, dat thans gebruikt wordt als
basis voor de Liberator-vliegtuigen, welke Ja
pan aanvallen, wordt een startbaan aangelegd
van een totale lengte van 25 mijl, welke ge
bruikt zal worden voor den eindaanval op Ja
pan. De vliegvelden, welke op het eiland door
de Amerikanen worden aangelegd', zullen
naar door een der Amerikaansche ingenieurs
van de luchtmacht werd verklaard tweemaal
zooveel verkeer kunnen verwerken als .het
groote La Guardia vliegveld bij New York.
Okinawa zal eerlang de grootste eilandlucht
basis zijn, welke ooit heeft bestaan.
Men heeft al meer gezegd, dat mede door de
raciored'e van minister-president Schermer,
horn, waardoor de Regeeringsverklaring tot
ons kwam, een periode is afgesloten. Ook in dit
opzicht, dat niet langer voet gegeven moet
worden aan de meening, die al tamelijk door
gewerkt is, dat er onderscheid gemaakt moet
worden en tegenstellingen bestaan tusschen da
illegaliteit en de rest van ons volk. Dat on
derscheid heeft bestaan en moest in zekeren
zin aanvankelijk bestaan. Ket heeft bereids tot
tegenstellingen aanleiding gegeven. Dat moet
nu uit zijn en daarean moet iedereen mede
werken. Ook in dit opzicht, dat vertegenwoor
diging van ons volk en burgerij niet langer al
leen of allereerst aan illegalen worden toever
trouwd. Dit gebeurt nog veel te veel. Zoo be
staan er links en rechts adviescommissies uifc
de illegaliteit, die hier meer. daar minder als
officieele adviescommissies uit de burgerij be
schouwd werden (worden). Bij het ontbreken
van anderen contacten mei de burgerij was dit
m d'e eerste weken na de bevrijding onvermij
delijk. Nu kan en moet de volksinvloed anders
geregeld' woraen. Waar een regeling voor het
samenstellen van noodgemeenteraden nogal op
zich laat wachten, verdient het sterk aanbeve
ling, dat gemeentebesturen zich op voldoende
breede basis uit de burgerij doen voorlichten
en adviseeren
Naar „de Tijd" verneemt, worden in Noord-
wijk eenige villa's in gereedheid gebracht voor
een tijdelijk verblijf'van H. M. de Koningin en
een kleine hofhouding, ■*-
Naar de „Pen Gun", het weekblad voor de
B.S1., mededeelt, heeft Z.K.H. Prins Bernard in
een interview met het Amerikaansche persbu
reau „International News Service" verklaard,
het voornemen te hebben naar Indië te gaan.
„PRAATJES BIJ DE HAARD"
Hield wijlen Roosevelt vroeger zijn gewaar
deerde „Praatjes bij de haafd", onze Minister-
President heeft het voornemen binnenkort te
beginnen met des Vrijdagsavonds van 9 uur
tot kwart over 9 voor de radio het woord te
voeren tot het Nederlandsche volk en daarbij
vraagstukken van regeeringsbeleid te bespre
ken en toe te lichten.
CYRILLUS EN METHODIUS
Deze twee heilige broeders herdenkt
de Kerk op 7 Juli. Zij hebben bijna
elf eeuwen geleden hun geheele leven
gewijd aan de bekeering van de Sla
vische volken. Zij hebben tot de ken
nis van Gods heiligen naam geleid de
voorvaderen van de volken, die thans
in het centrum van de wereldbelang-
stolling staan. En, die door gevaar
lijke levensstroomingen bedreigd, een
nieuwe crisis van huit veelbewogen
bestaan doormaken. Behoort het niet
tot onze katholieken missie-plicht, dat
wij voor hen bidden en offeren Wij,
die gelooven aan de gemeenschap der
heiligen, mogen niet verzuimen, de
groote Slavische Bisschoppen en Be
lijders van dit feest, om voorspraak
te vragen.
gDe kolenvoorziening is voor ons land van eminent belang, het herstel van het land begint
bij de kolen", aldus is vandaag medegedeeld in een communiqué, dat uitgegeven is na de
uitvoerige driedaagsche besprekingen, welke de Minister van Verkeer en Energie, ir. van Schaik
te Heerlen heeft gevoerd met alle instanties en organen, direct en indirect bij het mijnbe
drijf betrokken. Alle kwesties, van groot belang voor het mijnbedrijf, zijn hier besproken.
Richtlijnen voor de pensioenregeling zijn vastgesteld, nieuwe maatregelen getroffen voor een
gezonde zuivering. De staking op de „Maurits" is afgekeurd in dit communiqué, er was vol
doende contactmogelijkheid om grieven te bespreken, bepaalde wenschen zullen in dezen
tijd onvervuld moeten blijven, een onderzoek naar de gedragingen van de rustverstoorders
zal worden ingesteld. Het communiqué eindigt met den oproep: Hard werken, niet kankeren,
een oproep, die.... niet alleen voor het mijnbedrijf geldt! Ir. Groothof heeft in een pers
conferentie eenige mededeelingen gedaan, die.van algemeen belang zijn. Hij wees er o.a. op,
dat de kolenproductie in de Limburgsche mijnen vóór den oorlog 45.000 ton per dag bedroeg.
Door allerlei oorzaken is de dagproductie op het oogenblik slechts.... 16.000 ton. Voor be
perkte voorzieningen aan brandstof, electra en gas is een dagproductie van 26.000 noodig 1
De oorzaken van de vermindering zijn vele,
op de eerste plaats de vernielingen door de
Duitschers, tekort aan voedsel, kleeding enz.,
vermindering van het aantal mijnwerkers, ook
gebrek aan werklust. Ir. Groothoff meende, dat
de mijnindustrie recht heeft op prioriteit bij
bepaalde voorzieningen. Hij deed een beroep
op jonge werkkrachten, om zich naar het ko
lenfront te begeven. Intusschen is gisteren te
Amsterdam een vergadering gehouden van de
Eenheidsvakbeweging, waar behalve de ge
beurtenissen in de haven van Rotterdam, ook
die in het mijnbedrijf besproken zijn. Een spre
ker uit de mijnstreek deelde mede, dat de Een
heidsvakbeweging bijna de helft van de 27000
mijnwerkers georganiseerd heeft. Van die helft
is naar zijn zeggen tweederde katholiek, dat
zou ongeveer 8000 zijn. Dat zal du3 spoedig an
ders moeten worden! Een andere spreker her
haalde de reeds gedane uitspraak, dat een sta
king over het geheele land zal worden afge
kondigd, indien de verschillende eischen, te
Rotterdam gesteld, niet vóór 26 Juli worden
ingewilligd. Mede in verband met de aange
kondigde Straffe houding van de Regeering te
gen degenen, die strijd en chaos ln ons land
willen ontketenen, lijkt het ons onjuist, dat in
openbare vergaderingen gelegenheid wordt ge
geven, op zulk een wijze tegen de levensbelan
gen van het land te ageeren.
GEëVACUEERDE FAMILIE OP THUISREIS
VERDRONKEN
Elf slachtoffers
De gezinnen van den Bout-Viergever en
Akkerdaas-van den Bout, uit Schouwen, eva
cueerden na de overstrooming in Zeeland naar
familie In den Wieringermeer vanwaar zij op
17 Aprl 1.1. weer genoodzaakt waren te ver
trekken als gevolg van de onderwaterzetting
door de Duitschers. Zij vonden onderdak in
Nieuwe Niedorp. De familie die uit twaalf le
den bestond, wilde eind Juni weer terug
naar Schouwen en scheepte zich in op een
100-tons Schuit. In da Zeeuwsche wateren aan
gekomen. liep de boot op een mijn en zonk.
Slechts één van de opvarenden kon gered
worden.
In den loop van deze week zijn via Oldenzaal
23 Nederlandsche locomotieven, die door da
Duitschers waren geroofd, „gerepatrieerd". Ook
vele goederenwagens keeren terug.