NIEUW
DOOR .GETEISTERD NEDERLAND
Turkije ongerust over de
Russische penetraties
Noord helpe nu Zuid
DONDERDAG 12 JULI 1945
Churchill - Franco
Landverraders
naar Suriname?
Toch aftreden van
Leopold
150 slachtoffers
De geallieerde comman-
dantur te Berlijn
Mr. van Kleffens beleid 1
in Oorlogstijd
Een merkwaardige
bruiloft in den Haag
Het dal van Aosta
The „Under" Ten!
Pri nses Juliana in
Canada
41e JAARGANG - NUMMER 18677
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
Buiten God is r»ergens aeilig (Vondel)
Abonnementsprijs I 1.10 per maand; f 3.30 per kwartaal
BUREAUX:
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
DEN HELDER
Loodsgracht 69
Telefoon 2383
SCHfiGEN
Molenstraat 52
Telefoon 459
Wat hebben wij Noordelingen het
Zuiden benijd, om zijn vroegere be
vrijding! Waren wij ook maar in
Brabant of Limburg, zoo hebben wij
verzucht. Wij dachten, dat we er al
heel erg aan toe waren, omdat we
geen licht en geen verwarming had
den, omdat we 0113 moesten aanslui
ten aan die langen hongertocht, op
zoek naar wat graan of aardappelen.
Zeker, we hebben een ellendigen
winter achter ons, waarvan de her
innering aan honger en ongerief,
aan zorg en terreur ons levenslang
zal bijblijven, maar hoe gauw wilden
we na de bevrijding al die ellende
vergeten, vooral toen door de door
tastende hulp van de geallieerden,
het hongerspook binnen enkele we
ken verdreven was. Wij mogen niet
klagen en behoeven het Zuiden niet
te benijden; wij hebben ons huis en
ons huisraad mogen behouden en het
herstel van het maatschappelijk le
ven is hier een kwestie van af zien-
baren tijd. Maar waar de wals van
het oorlogsgeweld oversteden en
dorpen gerold is, waar de bevolking
met het oorlogsmonster op de hie
len, haasje-rep je haar woningen
moest verlaten, zonder te weten,
waar een liefderijk "onderdak te vin
den, zonder te weten wanneer en on.
der welke omstandigheden haar ont
vluchte woningen weer te kunnen
betrekken, daar is ellende geleden,
waar al onze ontberingen van den
laatsten oorlogswinter in het niet
verzinken.
Onze landgenooten in het Oosten
en Zuiden en tusschen de groote ri
vieren verkeeren in grooten nood.
Niet alleen zijn hun steden en dor
pen tot puinhopen geworden, zij mis
sen bij hun terugkeer alles wat noo-
dig is, om het normale leven te her
vatten; geen huisraad en geen ge
reedschap; geen materiaal en geen
transportmiddelen. Een beeld van
volkomen ontreddering bieden de
verwoeste gebieden en het lijkt on
begonnen werk het herstelwerk aan
te vatten.
En toch: één ding bleken onze ge
troffen landgenooten op ons Noorde
lingen voor te hebben, n.l. een ener
gieke dadenkracht, een werkdrift,
om aan te pakken en niet bij de
puinhoopen te gaan zitten en zuch
ten.
In een totaal in puin geschoten
dorpje in Limburg en aan den dijk
van Westkapelle wordt gewerkt met
een tempo en een animo, door jong
en oud, door man en vrouw, dat wij
ons afvroegen: moet een volk eerst
zóó zwaar getroffen worden, om de
arbeidslust te herwinnen? En wij
dachten aan de honderden en dui
zenden jongemannen in het Noorden,
die nu nog twee maanden na de
bevrijding hun dagen in vacantie-
stemming en ledigheid doorbrengen,
terwijl er ook voor hun handen
werk is, dat noodig gedaan moet
worden voor den wederopbouw van
de getroffen gebieden. En we zou
den hen een aannemer ^ult Leeuwar
den ten voorbeeld wiljén stellen, die
op eigen initiatief met veertig Frie-
sche bouwvakarbeiders daarbij ge
holpen door M.G. uit Friesland en
Limburg naar het nagenoeg totaal
verwoeste dorpe Montfort in Lim
burg trok, met eigen bouwgereed
schap en daar aan het bouwen sloeg
met een tempo en een werkdrift, die
vanzelfsprekend moest overslaan op
de door de oorlogsellende haast lam
geslagen Limburgers, met het ver
rassende resultaat, dat daar het eene
huis na het ander hersteld werd en
het dorp binnen enkele weken al
weer bewoonbaar begint te worden.
Een golf van hulpvaardigheid rolt
over het Noorden. Allerwege worden
inzamelingen gehouden van huis
raad, textiel en gereedschap; vooral
gereedschap is er noodig. Het was de
moffen niet voldoende dorpen en
steden in brand te steken, ze heb
ben ook geroofd en geplunderd, zoo
als we van die H'unnen-bende slechts
konden verwachten; en wat zij niet
roofden, vernielden zij.
Bij deze golf van hulpvaardigheid
gaat zich voegen een golf van pro
paganda voor de verwoeste gebieden.
De veertig journalisten, die deze
duizend-kilometer lange tocht door
geteisterd Nederland mochten mee
maken, willen een orkaan van vrij
gevigheid ontketenen, opdat de
meest starre en de meest-benauwde
bezitter goedgeefsch gaat worden.
Na lezing van onze reportage, die
wij in nog volgende artikelen willen
géven moetrmen niet de krant dicht
vouwen en zeggen: 't is erg'. neen,
men ga dan direct zijn huis door,
van den zolder tot den kelder en
scharrels alles bij elkaar, dat bruik-
Een 40-tal journalisten maakte
vorige week een excursie naar de
door den oorlog verwoeste gebie
den van Gelderland, Limburg, Bra
bant en Zeeland. Voor de Noord-
hollandsche bladen maakte Fr. Ot-
ten, redacteur van het Nieuw N.H.
Dagblad, deze meer dan duizend
K.M.-lange reportage-tocht mee,
waarvan hij in enkele artikelen
zijn indrukken zal weergeven. Zijn
voornaamste conclusie is: Noord
helpe nu Zuid: vlug en overvloe
dig
baar is en dat men zelf overcompleet
heeft. Waarom niet aldus de Com
missaris der Koningin in Gelderland,
toen hij ons in Arnhem ontving
uw logeerkamer ter beschikking ge
steld neen, weggegeven aan uw
leeggeplunderde landgenoot. Waar
om niet uw overtollig meubilair,
serviesgoed, kachels enz. wegge
schonken aan wie niets heeft. U gaf
de moffen .wellicht uw radio, fiets en
textiel, zij het onvrijwillig; maak
deze onvaderlandslievende daad goed
door vrijwillig te geven aan uw be
rooide broers en zusters in het Zui
den. Tot degenen, die zich met de
inzameling van een en ander belas
ten, zouden wij willen zeggen: gaat
er nog mee door zoo lang mogelijk;
juist nu nu de geheele pers uw
werk propageert; gaat er mee door
tot dat het *Noord-en alles gegeven
heeft, wat het kan en het Zuiden
alles ontvangen heeft, wat het noo
dig heeft.
Een speciaal woord nog tot de boe
ren en tuinders; uw collega's, wier
bedrijven bezaaid liggen met land
mijnen, wier vee graast over de
grens, zij hebben vooral gereedschap
noodig om «hun bedrijf weer uit te
oefenen. Helpt hen ook daarmee en
geef van uw materiaal, wat ge maar
even missen kunt. En bedenkt: spoe
dige hulp is dubbele hulp!
FR. OTTEN
Te Londen is thans nogmaals offi
cieel tegengesproken, dat Churchill
of zijn vrouw of dochter een bezoek
aan Spanje zouden hebben gebracht
of voornemens zouden zijn, dit te
brengen.
Men heeft daar liever anderen
Ket blad „De West" te Paramaribo
heeft uittreksels gepubliceerd uit ar
tikelen in de Amerikaansehe pers,
waarin over een mogelijke deportatie
ders naar Suriname gesproken wordt,
ders naar Suriname besproken wordt.
„De West" noemt zich voorstander
van een dergelijk plan, aangezien
zulks ten goede zou komen aan de
economische ontwikkeling van Suri
name. Alle andere Surinaamsche bla
den echter toonen zich daar veront
waardigd over. Het blad „Suriname"
schrijft: „Wij hebben geen verraders
noodig; wel dappere en loyale man
nen en vrouwen. Waarom volgt men
niet het Fransche voorbeeld, door
jonge mannen uit de verzetsbeweging
naar de koloniën te zenden?"
Uit Brussel wordt gemeld, dat men
daar vervacht, dat koning Leopold
van België dezer dagen de acte van
troonsafstand zal teekenen. Het ver
blijf v. den Belgischen minister-pre
sident en van verscheidene vooraan
staande politieke en juridische lei
ders in de tijdelijke residentie van
den Koning te Sankt Wolfgang
schijnt daar óp te wijzen.
DE PETROLEUM
Naar men ons nader mededeelt, zal
de petroleum die in de distributie
beschikbaar komt, verkrijgbaar wor
den gesteld bij de bekende petro-
leumverkoopers.
Rusland is actief op alle fronten. Het zet voet in de Chineesche zaken,
waar de verhouding tusschen hetTsjoengking-bewind van Tsjang Kal
Tsjek en de Communistische Regeering van Jenan geregeld moet wor
den, ook, zoo men te Moskou meent, terwille van de kracht van het Chi
neesche verzet tegen Japan, waartoemeer eenheid in het Chineesche Rijk
vereischt wordt. Anderzijds is Rusland doende^ zijn zaken in den Balkan
met voortvarendheid te consolideerem In Maart 1944 is het Turlcscli
Russische vriendschapsverdrag opgez<®L Ook in Engeland heeft men
uiteraard groote belangstelling voor de vraag, welke voorwaarden voor
een nieuw verdrag gesteld zullen worden. Men neemt in Engelsche diplo
matieke kringfen aan, dat het vooral om drie punten gaat.
Ten eerste om de zee-engte tus
schen de Zwarte Zee en de Egeïsche
Zee, als een internationale kwestie,
geregeld in het verdrag van Mon-
treux en dus als een internationale
kwestie ook, opnieuw te regelen en
niet alleen tusschen Rus en Turk.
Onder die, voorwaarden steunt En
geland de Rhssische verlangens. Ten
tweede verlangt Rusland teruggave
van twee provincies aan de grens van
Turkije en Georgië, welke bij het
vredesverdrag van Bres Litowsk aan
Turkije kwamen.- In verband hier
mede is men in Turkije bezorgd over
de penetratie van Rusland op den
Balkan en in het Midden-Oosten.
Ten derde gaat het om zekere terri
toriale wijzigingen in den Balkan.
Dit schijnt op Thracië betrekking te
hebben, waar ook Bulgarije en Grie
kenland belang bij hebben. Ook dit
is een zaak, die internationaal moet
worden geregeld en niet aan de orde
dient te worden gesteld, voor ze op
ae vredesconferentie is behandeld. In
verband met het bezoek van den
Turkschen minister van Buitenland-
sche Zaken is men te Londen vol be
langstelling voor deze aangelegen
heid. Engeland is vriend met Tur
kije en Rusland beiden!
VISCH- EN BUIKTYPHUS
In verband met buiktyphus^evaar
is den verkoop van gerookte visch
tijdelijk verboden. De bereiding van
versche visch dient met zorga te ge
schieden. goed koken of stoven ver
dient de voorkeur boven bakken.
Volgens voorlooplge berichten zou
den te Duinkerken minstens 150
menschen zijn gedood of gewond
door de reeks ontploffingen in Duit-
sche munitie-opslagplaatsen. De
slachtoffers zouden zijn 30 l^irgers,
80 Duitsche krijgsgevangenen en een
veertigal soldaten, die deze gevange
nen bewaakten.
Er is geen crisis geweest,
zeggen de Engelschen.
Gisteren zijn 1.600.000 Berlijners
onder Engelsch-Amerikaansch be
stuur gekomen. De Engelsche bevel
hebber heeft verklaard, dat geen cri
sis heeft bestaan in de betrekkingen
met de Russen. De besprekingen ter
regeling van verschillende zaken zijn
zeer hartelijk geweest. Er is een
Commandantur, 'n geallieerd hoofd
kwartier gesti(|h,t, vanwaar de be
stuurszaken gemeenschappelijk wor
den ter hand genomen. Er wordt van
Britsche zijde op gewezen dat ook
in Duitschland de strijd tegen den
honger moet worden gevoerd. Hon
ger brengt ziekte mee en dat betee-
kent een gevaar voor de geheele
volkerengemeenschap.
Tijdens een persconferentie heeft
minister van Kleffens een overzicht
gegeven van zijn beleid in de vijf
oorlogsjaren. De plannen voor de eco
nomische oorlogvoering, die hier te
lande reeds voor Mei 1940 waren
voorbereid en die Van Kleffens naar
Londen meebracht, werden daar be
ter gevonden dan de Engelsche plan
nen. Minister Van Kleffens achtte
samenwerking met de andere mo
gendheden in het Westen noodig,
doch blokvorming uit den booze, de
regionale pacten mogen niet tegen el
kaar uitgespeeld worden. De samen
werking moet in overeenstemming
met andere groepen geschieden.
De bestraffing der oorlogsmisdadi
gers is in het algemeen men is 111
landen als Nederland veel feller te
dien aanzien dan in Engeland en
Amerika in vrij goede banen. Ook
de Russen werken nu eenlgszins sa
men. De ergste oorlogsmisdadigers
zullen streng gestraft worden.
Zoowel het departement als de
ibuijtenlandsche diensten zullen op
korten termijn gemoderniseerd wor
den. Over het Atlantic Charter zei
de minister, dat ook Nederland er
zich binnenkort over moet uitspre
ken. Tot annexatie is geen stoot ge
geven van buitenaf. Het volk moet
zelf beslissen. Daar wij troepen naar
het Oosten moeten sturen, moeten
wij ons matiging opleggen inzake de
Duitsche bezetting. Geen bezetting
vooruitloopend op annexatie. Deze
kan alleen in samenwerking met de
andere mogendheden geschieden. De
indruk over een tolunie met België
is *in het algemeen gunstig.
Minister Van Kleffens ontkende het
streven van Amerika om alléén In
donesië te bezetten. Wel wil Amerika
de hoofdrol spelen in den strijd tegen
Japan in de Pacific. Er is een pu
blicatie op komst over het optreden
van Nederland te San Francisco. De
Staten-Generaal en het noodparle-
ment zullen volledig ingelicht worden.
Vele merkwaardige gebeurtenissen
hebben zich in den loop der eeuwen
al afgespeeld in de oude Klooster
kerk te 's-Gravenhage. De huwelijks
inzegening, welke er dezer dagen
plaats vond, was echter wel zeer
bijzonder.
Om kwart over twaalf stopte een
stoet van acht Brenn-Carriers be
mand met mannen van de Irene-
Brigade, voor den ingang van de
kerk. Tot verbazing van het van al
le zijden toestroomende publiek
stapte uit den voorsten wagen, welke
den toepasselijken naam droeg van
„Pietje Bell", een bruidegom in het
kranige „battle-dress" en zijn char
mante bruid, gekleed in een aller
aardigst bruidstoilet van groene ca-
mouflagezijde van een Amerikaan
sehe parachute. De bruidegom had
deze van het slagveld bij Grave op 21
September meegebracht. Het waren
Petronella Johanna Smit en Bob Cats
die op deze origineele wijze den' be
langrijksten gang van hun leven
maakten. In 1941 nog ,,in stilte ver
loofd" had de bruidegom zijn bruid
je achtergelaten, om zich na een
spannende, maar gelukkig succesvol
le reis via Frankrijk en Spanje in
Engeland bij de Irene-Brigade te
voegen. Ir%de afgeloopen- maanden
tusschen D-day en V.E.-day baande
hij zich een weg terug naar huis,
n£ar Petra, zooals haar vrienden en
vriendinnen haar noemen, misschien
een beetje mager geworden, maar
niet minder verlangend hem terug te
zien. Koetsen voor den bruidsstoet
waren "in Den Haag moeilijk te vin
den, geen nood: Bobs metgezellen
van Frankrijks slagvelden, onder
commando van Sergeant Majoor
Slingeland, wisten raad. Waarom niet
hun dagelij ksche voertuigen, de
Brenn Carriers, kleine open ge
vechtswagens op rupsbanden, ge
bruikt? Zoo gezegd, zoo gedaan, al
lijkt de combinatie van gekleede jas
sen en hooge hoeden met de grijs
groene lawaaiige wagens wat
.vreemd. Laat ons hopen, dat dit
vreemdsoortige huwelijksbootje op
rupsbanden geen te strijdvaardig be
gin Is van den band voor het leven.
Frankrijk en Italië hadden mee-
ningsverscliil over het dal van
Aosta, een Fransch sprekende pro
vincie ln Noord-Italië, welkê door
Fransche troepen was bezet. Die
troepen zijn onlangs teruggetrokken.
Thans heeft de Italiaansche regee
ring besloen, een zekere mate van
zelfsbestuur aan Aosta toe te staan.
Volgens een voorlooplge taxatie
van deskundigen is 10 pet. van het
Nederlandsche volk al zijn bezit
tingen kwijt. Meer dan 800.000 Ne
derlandsche mannen, vrouwen en
kinderen bezitten geen bed, dat zij
hun eigen kunnen noemen, geen
bord om van te eten en geen stoel
om op te zitten
10e re ldtt ieu ws
De Amerikaansehe commissie voor
Buitenlandsche Zaken is voorstander
van het toetreden van Italië tot den
nieuwen Volkenbond. De Turk-
sche minister van Buitenlandsche
Zaken confereert met Minister ÉTden
te Londen. Volgens een Reuter-
bericht dreigt hongersnood in Italië
en op den Balkan. In Kansas zijn
vijf Duitsche krijgsgevangenen opge
hangen wegens moord op een mede
gevangene. De Sovjet-Unie heeft
aan Tsjecho-Slowakije een belang
rijke partij stamboekvee geschonken
voor den wederopbouw van den vee
stapel.
Guide Bararin, vroeger republikeinsch
fascistisch minister van Binnenland-
sche Zaken in Italië, is in Milaan ge-
executeerd.
Einde dezer week zal Prinses Ju
liana uit Canada scheep gaan naar
New York, om vandaar naar Neder
land te vertrekken. Op een perscon-
ferenltie te Montral verklaarcDe de
Prinses ten aanzien van de annexatie
van Duitsch gebied, dat Nederland
dit wenscht in verband met de her
stelkwestie, echter zonder de Duit
sche bevolking, die willen we niet
hebben, zei de Prinses. Juliana heeft
van Canada officieel afscheid geno
men. Zij verklaarde, dat het na vijf
jaar niet gemakkelijk is, afscheid te
nemen van menschen, die altijd zoo
hartelijk geweest zijn.
BRAZILIAANSCHE KRUISER OP
EEN MIJN GELOOPEN
De Braziliaansche kruiser Bahia is
ter hoogte van Recife op een mijn
geloopen en in de lucht gevlogen.
Door een EngelSch schip zijn 33 op
varenden gered; 100 man zijn aan
land gebracht te Fernando Noronha,
terwijl anderen zijn gered door Bra
ziliaansche en Amerikaansehe sche
pen. Volgens eerder ontvangen be
richten zijn 367 opvarenden om het
leven gekomen of gewond.
BESTELBON D 05 INLEVEREN
VOOR VET
Teneinde* ook bij den verkoop van
het artikel vet den normalen handel
in te schajcelen, stelt de directeur-
generaal van de voedselvoorziening
het publiek ln de provincies Noord
en Zuid-Holland en Utrecht, evenals
dit reeds voor verschillende artike
len geschied is, in de gelegenheid een
winkelier te kiezen, van wien men
vet wenscht te betrekken. Men moet
hiertoe den bestelbon D 05 (rood en
blauw) uiterlijk 14 Juli a'.s. bij den
gekozen handelaar' inleveren.
MELKBONNEN
Er mag eerst des Maandags
worden geleverd.
In aansluiting aan hetgeen reeds
gepubliceerd is%mtrent de afleve
ring van melk maakt de. directeur-
generaal van de voedselvoorziening
bekend, dat op de meikbonnen, wel
ke des Vrijdags worden bekend ge
maakt eerst met ingang van den
daaropvolgenden Maandag melk mag
worden afgeleverd. De bon, welke
Vrijdag 13 Juli a.s. wordt aangewezen
kan Zaterdag 14 Juli bij den melk-
leverancier worden ingeleverd, waar
na eerst Maandag 16 Juli op dezen
Ingeleverden bon melk mag worden
betrokken. Ket publiek dient er der
halve rekening mede te houden, dat
de hoeveelheid melk, welke men ont.
vangen moet voor de malkbonnen,
welke geldig zijn tot en met 14 JulL
zoodanig verdeeld wordt, dat menE
ook Zaterdag 14 Juli nog melk voor
deze bonnen ontvangt.