NIEUW
DOOR GETEISTERD NEDERLAND
Stalin nog niet aangekomen?
Weergalooze aanval op Tokio
Mannelijke hulpcolonnes voor
den wederopbouw
DINSDAG 17 JULI 1945
BUREAUX:
Noord- en Midden-Limburg
leeggeroofd en gebrandschat
Hitier in Patagonië?
Prinses Juliana naar
Nederland vertrokken
Groote bosch-
en heidebrand
Uil
eigen
land
Bon 112 voor
schoenreparatie
10ereldnieuws
Qanteekeningen
Gedeeltelijke
deblokkeering
der bankbiljetten
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
41e JAARGANG - NUMMER 18681
Buiten God is 't nergens veilig (Vondel)
Abonnementsprijs t 1.10 per maand; f 3.30 per kwartaal
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
DEN HELDER
Loudsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Muienstraat 52
Telefoon 459
Nijmegen, stad zonder hart
De Kelzer-Karelstad heeft haar be
kende silhouet van torens verloren.
Slechts de toren van de Dominica-
nerkerk bleef voor den oorlogsbrand
gespaard.
Vergeleken bij Arnhem waar de
sporen van den strijd nog versch en
veelvuldig zijn, kan Nijmegen
„schoon" genoemd worden. Daar
heeft men al 9 maanden kunnen
puinruimen en reorganiseeren. De
Waalbrug, de trots van Nederland
bleef dank zij de moedige hande
ling van de patriotten onbescha
digd, maar is men er over, dan blijkt
weldra, welk offer Noviomagum
voor zijn vrijheid gebracht heeft. De
derde Septemberweek in '44 was er
voor Nijmegen een van bloed en
brand.
In hun woede over den onafwend
baar naderende nederlaag staken
de moffen de eene straat na de an
dere in brand; vooral de binnenstad
en de omgeving van station en Waal
bruggen moesten het ontgelden. Er
viel niet veel te blusschen. Een week
lang lag de stad onder hevig granaat-
vuur en honderden burgers vonden
den dood.
Bij het bombardement van 22 Febr.
'44 was reeds de binnenstad verwoest
en lieten 860 burgers het leven; ge
durende de frontperiode 17 Sept.
17 Maart vielen er 768 dooden en
2000 gewonden. Nijmegen is door het
oorlogsgeweld een stad zonder hart
geworden; behalve 2000 huizen gin
gen 300 perceelen, als kerken, scho
len, magazijnen en theaters in vlam
men op; verder zijn 13.000 woningen
beschadigd. De woningnood is groot;
ondanks samenwoning op groote
schaal zijn thans nog 9 maanden na
de bevrijding, gezinnen in 'schuilkel
ders gehuisvest, terwijl 1600 gezin
nen (7000 personen) een aanvraag
om woonruimte hebben loopen. Door
verwoesting van ca. 500 zakenpan-
den ontstond 'n groot tekort aan
winkelruimte; in bijna eiken winkel
is 'n collega-middenstander onder
gebracht, terwijl er plannen zijn
voor noodwinkels.
Tengevolge van de geallieerde be
zetting is er ook groot gebrek aan
schoolruimte en aan arbeidskrach
ten; 3500 arbeiders zijn in geallieer
den dienst en 2000 werken aan het
overladen van geallieerde goederen.
Bij ons bezoek aan Nijmegen waar
wij door het gemeentebestuur met
echt Nijmeegsche hartelijkheid wer
den ontvangen, klaagden tal van
plattelandsburgemeesters uit den
omtrek ons hun nooden; hun ge
meentenaren waren geëvacueerd, be
stolen. uitgeplunderd ci gebrand
schat; hun woningen en boerderijen
verwoest en na hun terugkomst le
ven ie in ellendige omstandigheden
wegens het gemis aan de meest-ele-
mentalre levensbehoeften; nagenoeg
al het vee, gereedschap en landbouw
machines was door de moffen gesto
len.
Noord- en Midden-Limburg
Het summum van oorlogsellende
en leed troffen wij aan in het wel 't
zwaarst getroffen gebied tusschen
Nijmegen en Sittard.
Wanneer ons een krant van 8 pa
gina's ter beschikking stond', had
den wij nog ruimte te weinig om een
volledig beeld te schetsen van den
nood, dien wij daar aantroffen.
Van September '44 tot Maart '45
lag deze streek in het frontgebied.
In die periode werd Noord- en Mid
den-Limburg systematisch leegge
roofd en gebrandschat. Op de eerste
plaats werden de weerbare mannen
weggehaald, voorts het vee en het
veevoeder, tenslotte het huisraad en
de landbouwgereedschappen.
H!et is ongelooflijk wat de Hitler -
piraten onze Limburgsche boeren
ontstolen hebben; 'n kleine, doch
onvolledige opsomming; meubilair,
linnengoed, beddegoed en keuken
gerei, voor 12.000 gezinnen (alleen in
Noord-Limburg) gereedschappen en
landbouwwerktuigen 95 pet.; 38.000
rijwielen, 2900 karren, 800 luxe en
600 vrachtauto's; 425 motorrijwielen
en alle autobussen; voorts wat den
veestapel in Noord-Limburg betreft;
5200 paarden (van de 8400); 16.300
stuks rundvee (van de 26.500); 32.000
varkens (van de 45.500); 340.000 stuks
pluimvee (van de 400.000). In de ge
meente Bergen waren op 1 Mei '45
van de 741 paarden, nog 44 over; van
de 2853 koeien nog 94; van de 3783
varkens nog 70 ?n van de 12.000 kip
pen nog maar 50.
Van Midden-Limburg ontbreken
nog volledige gegevens, doch de toe
stand van den veestapel in Maas-
bracht, Linne, Montfort, Stevens-
weert en Vlodorp is ongeveer gelijk
aan dien in Maasniel, waar gestolen
werden: 630 paarden (95 pet.), 1554
stuks jong vee (94 pet.); 900 melk
koeien (80 pet.); 1400 varkens (98
pet).
xn Venray, dat viermaal gebom
bardeerd is en 7 weken onder gra-
naatvuur lag en derhalve grooten-
deels verwoest is, werden gestolen
of gedood 2530 koeien, 533 paarden,
4683 varkens en 90.000 kippen; 600
boeren zijn hier aangewezen op over-
bruggingssteun. Het totaal aantal
runderen dat de moffen in Limburg
gestolen hebben, wordt op 60.000
stuks geschat.
(Vervolg in de 5e kolom)
Volgens een bericht uit Brazilië
zou Hitler met Eva Braun in Argen
tinië aangekomen zijn en zich bege
ven hebben naar een Duitsch land-
g'oed' in Patagonië
Gisteren, Maandag, is Prinses Ju
liana, met de drie prinsesjes, uit
Ottawa naar Nederland vertrokken.
Het vertrek had onder groote belang
stelling plaats. De reis gaat via En
geland.
Bij Heeze, Mierlo en Geldrop is
Zondagochtend een groote bosch- en
heidebrand ontstaan door het ont
ploffen van mijnen. De brand nam
reusachtige afmetingen aan en begon
Maandag opnieuw. Maandagavond'
duurde hij nog voort.
Hedenmorgen om negen uur was nog geen bericht ontvangen, dat
Stalin met zijn gevolg in Berlijn is aangekomen. Truman en Churchill
en hun gevolg zijn Zondag gearriveerd. Berichten van corresponden
ten bevestigen, dat in poliielce kringen verondersteld wordt, dat een
van de voornaamste vraagstukken van de conferentie is de eventueele
deelneming van Rusland aan den oorlog tegen Japan. De samenstelling
van de delegaties zou daarop wijzen. Het zijn echter maar veronderstel
lingen, daar geen enkele uitlating is gedaan, die eenig officieel houvast
biedt. De besprekingen zijn geheel geheim, j Engelsche correspondenten
weten te melden, dat een voorgenomen reis van den Pauselijken Inter
nuntius, mgr. Orsenigo en van Kar dinaal Faulhaber, naar Rome is uit
gesteld, omdat het van belang wordt geacht, dat deze kerkelijke hoog
waardigheidsbekleders tijdens de conferentie in Duitschland blijven.
Ook Reuter meldt, dat de aan
komst van Stallrj nog steeds door
een waas van geheimzinnigheid om
geven wordt. Terwijl' Churchill en
Truman een autotoocht door Berlijn
gemaakt en de puinhoopen bezich
tigd hebben van der.' Rijksdag en
H'ltlers Rijkskanselarij, moet het be
richt van Stalins aankomst nog altijd
officieel bevestigd worden, noewel
de Berlijnsche correspondent van de
„Daily Express" hedenochtend meld
de vernomen te hebben, dat Stalin
in alle stilte in Potsdam was aange
komen. De .News Chronicle" laat 'n
protest hooren tegen wat het blad
noemt de „buitensporige geheimzin
nigheid", waarmede de samenkomst
van de „big three" wordt omgeven.
Er komt deze week een ponton
brug over de Maas bij Roermond
gereed. In Suriname wordt het
stemrecht uitgebreid. Amsterdam
heeft Arnhem geadopteerd, d.w.z.
aangenomen om er voor kleeding,
meubels, bedden en wat al niet, te
zorgen. In Rotterdam is een café
gesloten omdat er borrels verkocht
werden voor drie rijksdaalders per
stuk. In Groningen is egn jonge
man ingesloten, die sigaretten van
Canadeezen in den zwarten handel
verkocht. In verband mte de ver
hooging van de kosten van het le
vensonderhoud heeft het gemeente
bestuur van Rotterdam besloten, de
steunbedragen tijdelijk te verhoogen.
De Volkshoogeschool „Diependaal"
in Markelo heeft haar werk weer
hervat. Aangezien er dringend
behoefte bestaat aan voorlichting
omtrent de nieuwe adressen van alle
instanties van openbaar belang, is er
besloten tot uitgave van een nood-
adresboek van Nederland.
In Amsterdam worden 50.0C-3 een
heidspakketten van het Fran*che
Roode Kruis onder ouden van dagen,
zieken, jeugd, enz. verdeeld. In
Breda kunnen gehuwde ambtenaren
textiel koopen voor een costuum uit
in beslag genomen voorraad. Ef
wordt veel fruit verwacht maar de
kwaliteit zal slecht zijn. Een
schaakzeskamp te Amsterdam is door
dr. Euwe gewonnen.
Zaterdag hebben wij reeds gemeld
dat bon 112 (rood en blauw) van de
M.G. kaart ir.' de provincie Noord-
Holland', Zuid-Holland en Utrecht
geldig is verklaard voor het doen
repareeren van schoenen met een
hoeveelheid leder van 25 gram. Het
publiek dient den bon eerst dan bjj
aen schoenhersteller in te leveren,
wanneer laatstgenoemde verklaart
in staat te zijn de reparatie bijv.
binnen veertien dagen te kunnen
verrichten. De geldigheidsduur van
bovengenoemde bon Is onbeperkt
daar deze samer.' met later aan te
wijzen bonnen bij den schoenherstel
ler kan worden ingeleverd voor het
doen verrichten van grootere repa
raties. De aandacht wordt er met na
druk op gevestigd dat bon 112 geen
z.g. voorinleverir.'gsbon is.
Het verbod in de Engelsche zone,
om verbroederend op te treden je
gens de Duitschers, is opgeheven.
In Birma zijn 11000 Japanners om
singeld. De I.R.A., de republikein-
sche Iersche ondergrondsche, heeft
o.a. de Valera per brief ter dood
veroordeeld. Leiders van de Duit-
sche S D A P. in Londen hebben den
geallieerden verzocht, vrijheid van
vergadering en meening3uiting te
herstellen voor de democratische
krachten. Nieuwe minister-presi
dent van Australië is Joseph B. Chif.
ley, die de functie van Curtin al
eenigen tijd waarnam.
Amerika brengt in October twee
persoons particuliere vliegtuigen aan
de markt voor 2295 dollar, grootere
familievliegtuigen voor 6500 dollar.
De besprekingen tusschen Stalin en
Soeng, den Chineeschen minister van
Bnitenlandsche Zaken zijn zonder re
sultaat gebleven, hetgeen vermoede
lijk de deelneming van Rusland aan
den oorlog tegen Japan vertragen
zal. De Britten zullen een millioen
steenkool uit het Ruhrgebied naar
Berlijn brengen. Parijs heeft de
veertiende Juli, dag der Fransche
revolutie, weer als vanouds gevierd,
Er komt werking ir.' de kwestie
van den zomertijd. De zaak zit zoo,
dat ook Engeland de dubbele zomer
tijd heeft. Deze is nu met ingang
van Zondag j.l. afgeschaft, de Brit
ten hebber, weer den enkelen zomer
tijd'. Men is op het oogenblik in Den
Kaag bezig te overwegen of Neder
land nu ook in dit opzicht Engeland
volgen zal. België heeft al besloten
dat niet te doen. Wen deden verstan
dig, het wel te doen.
„Trouw" ergert zich terecht aan '4
feit, dat krijgsgevangen Duitsche
marinemannen in Velsen een heeren
leventje hebben. Zij krijgen volop
vrijheid van bewegen bader.' en zon
nen en hebben ruim te eten. Wij
blijven toch de Chineezen van Euro
pa!
Het weekblad „Je Maintiendrai"
meldt, dat Ge burgemeester van den
kreis Barmstadt Nederlandsche on
derdanen heeft verdreven. Ze moch
ten 30 K'.G. bagage meer.emen, de
rest van hun bezit werd' verbrandt
Het is wel prettig, zei „Parool" te
recht na vijf jaar oorlog tot de over
winnende partij te behooren en
machtige bondgenooten te hebben.
Vooral als men er op let, dat die
burgemeester verklaart dat Neder
landers die aan zijr.- bevel niet vol
doen, de bescherming van de geal
lieerde autoriteiten zouden verlie
zen. Men vraagt zich af, wat voor
zeggenschap zulk een Duitsche bur
gemeester daar „überhaupt" over
heeft.
Deklandingsvliegtuigen van de Britsche Pacificvloot hebben als onder
deel van de Amerikaansche derde vloot gisteren, voor de eerste maal
als de omvangrijkste gecombineerde Britsch-Amerikaansche vlootstrijd-
krachten, die ooit zijn geformeerd, deelgenomen aan de aanvallen op de
Japansche eilanden. Zeer krachtige luchtaanvallen hadden plaats op het
gebied van Tokio door 1500 deklan dingsvliegtuigen. Nooit tevoren in
de geschiedenis heeft een gevechts-eenheid zooveel strijdkrachten onder
één enkel commando vereenigd. O.a. het slagschip King George V van
35000 ton, een der reusachtigste slagschepen ter wereld, heeft aan den
aanval deelgenomen. Admiraal Nimitz heeft verklaard, dat de phase, wel
ke aan de invasie tegen Japan voorafgaat, thans begonnen is.
Personen, wier salaris of pensioen
over Juni niet meer dan f 333.33 net
to heeft bedragen, en dat geheel of
gedeeltelijk is uitbetaald in bankbil
jetten van f 100.—, kunr.én een in
tweevoud gesteld verzoek tot den in
specteur der belastingen richten. Op
elk exemplaar van het verzoek moet
een verklaring van een werkgever
zijn gesteld. Op de door der.' inspec
teur verstrekte machtiging wordt
ten hoogste drievierde van het
maandinkomen uitbetaald. Oorlogs
getroffenen, die op of na 1 Maart
een uitkeermg ter zake van oorlogs
schade hebben ontvangen, kunnen
restitutie van bedoelde uitkeermg
bekomen. Binnenschippers kunnen
zich eveneens wenden tot den Inspec
teur der belastingen, teneinde met
diens goedvinden een bedrag terug te
ontvangen van ten hoogste f 500.
In gezamenlijk overleg tusschen de Bissch. Hulpactie voor Oorlogs
slachtoffers en de K.A. der mannelijke jeugd is besloten tot oprichting
over te gaan van mannelijke hulpcolonnes voor den wederopbouw. Zij
hebben tot doei: le. onze getroffen lartdgenooten te helpen hij de be-
woonbaarmaking van hun verwoest bezit, zoowel wat woning als lan-
derij aangaat. Daarom onderscheiden we: a. opbouw-, b. landbouw-, c.
transportcolonnes. Een aanvang wordt genomen met de oprichting van
een opbouwcolonne. Hiervoor wer den onderhandelingen gevoerd met
diverse rijksinstianties.
2e. Om vele jonge mannen, die
door allerlei factorer.' in eigen bedrijf
nog niet werkzaam kunnen zijn, in
te schakelen in het arbeidsproces,
ook tot eigen vakbekwaming.
Het' gaat over jor.'ge mannen van
18 tot 24 jaar. Zij moeten werkelijk
vakbekwaamheid bezitten, bijv. een
timmerman, metselaar, electricien,
schilder, smid, stucadoor, stratenma
ker, lood'- en zinkbewerker.
Vooral zijn vócr dit eerste kamp
noodig prima vakkrachten. Hiervan
hangt het weislager.' af van heel de
verdere gang van zaken. Dit kamp
komt zoo goed als zeker in Den Hel
der. In totaal gaat het hier om vijf
tig jongens. De aalmoezeniers van
dé B.H.O. geven nadere inlichtingen.
WAVELL LIJDT SCHIPBREUK
De onderhandelingen van Lord
Wavell, den onderkoning, om tot
overeenstemming te komen met de
verschillende partijen over de vor
ming van een Britsch-Indische Re-
geermg, op grond van de voorstellen
der Britsche - Regeering, zijn thans
definitief mislukt. De conferentie
van Simla is gesloten. Toch zullen
nieuwe mogelijkheden overwogen
worden. Engelsche persstemmen doen
vermoeden, dat het uitstel van Sim
la geen afstel is. Men speculeert in
bepaalde Britsch Indische kringen
lbijkbaar op verdergaande voorstel
len van Engeland' als straks de uit
slag van de verkiezingen bekend is..
(Vervolg van 2e kolom)
Het is gebeurd, dat een burgemees
ter wat koeien liet terughalen van
over de grens; het gevolg was, dat
de koe-halers in Duitschland tot
twee jaar gevangenisstraf werden
veroordeeld. Het kostte heel wat
moeite om de jongens nadat nog
Prins Bernard er aan te pas was ge
komen, na 3 weken vrij te krijgen.
Intusschen graast het roodbonte Lim.
burgsche vee over de grens tusschen
het zwartbonte van de Duitsche boe
ren. Alle pogingen om het gestolen
vee terug te krijgen zijn tot dusver
mislukt.
De verontwaardiging onder de
Limburgsche en Betuwsche bevol
king over het feit, dat de moffen
ongestoord in het rustig bezit gela
ten worden van alles, wat ze in Ne
derland gestolen hebben is algemeen.
Intusschen wordt het vee uit Lim
burg en de Betuwe in Duitschland
afgeslacht, zoodat er geen roodbont
vee meer te vinden zal zijn, als de
Shaef er eindelijk eens toe over zal
gaan, onze boeren hun rechtmatige
bezittingen terug te geven. De mof
fen hebben voor drie jaar vleesch in
de kuip van onze gestolen koeien. Zij
ontzagen zich niet in hun vandalis
me hoogdrachtig vee af te slachten.
Wat voor het vee geldt, geldt ook
voor het landbouwgereedschap, ploe
gen, eggen, cultivatoren, dorsch- en
zaaimachines, karren en kruiwa
gens. De Duitsche boeren spelen
mooi weer van de spullen van onze
uitgeplunderde en gebrandschatte
boeren van Limburg en Gelderland.
Niet Nederland, maar Duitschland
heeft den oorlog verloren; niet onze
door de oorlogshandelingen toch al
zoo getroffen boeren dienen als over
wonnenen behandeld te worden,
doch de boeren van het Herrenvolk,
dat ons vijf jaren geterroriseerd en
bestolen heeft.
Deze roep om recht klinkt over 't
zwaar geteisterde land van Limburg
en vindt zijn weerklank in de Neder
landsche pers. Moge deze roep ook
resoneeren ih Regeeringskrlngen ett
via deze in de kringen der geallieer
den. Met het terugontvangen van al
les wat ons ontstolen is, kan Neder
land niet wachten tot na de Vredes
onderhandelingen. Ons economisch
en sociaal herstel eischt directe te
ruggave, vóór het te laat ia.
FR. OTTEN