LABOUR-PARTIJ WINT 210 ZETELS
CHURCHILL NIET MEER
NAAR BERLIJN
de
Sensationeele wending in
Britsche buitenlandsche
politiek
KJ I Cl I \A/ VRIJ DAG 27 JUU 1945
B^^k II bUI a mm Telefoon 2383
Churchill afgetreden, Attlee kabinetsformateur
Churchill ging
Attlee kwam
„Labour kan
socialistisch
regeeren
Ultimatum aan
Japan
Drie luchtvloten
boven Japan
Hij wil Attlee niet belemmeren in
zijn eigen politiek
Geallieerde
landing voor
Malakka-kust
De verbinding
met het Zuiden
Deblokkeering van de
biljetten voor de
belasting
Projectiel eischt
drie slachtoffers
Niet potten
Vlucht in zilverbons en
zink helpt niet
L2acilsie
meuws
Engeland
I W 41e JAARGANG - NUMMER 18690
NOORDHOLLANDSCH
DEN HELDER
B^^. Mfh. KM». is «b «ah. Loodsgracht 69
Buiten God is 't nergens- veilig (Vondel) B B J® B B|K. B ff jk B B SCHAGEN
m^^ff B_J| Molenstraat
Abonnementsprijs I 1.10 per maagd; f 3.30 per kwartaal B^^^ Bi* H1^^^
.- 'itee
De Engelsche Lagerhuisverkiezingen, waarvan de resultaten Donderdag bekend zij'n
geworden, hebben een sensationeele overwinning voor Labour gebracht. De arbeiders
partij heeft 390 van de 640 zetels verworven, in het vorige Lagerhuis had zij er slechts
168. Het aantal zetels van de Conservatieven, die in het oude Lagerhuis over 351
mandaten beschikten, is gedaald tot 195.
Churchill is afgetreden als minister-president, de Koning heeft de Labourleider Attlee
belast met de vorming van een nieuwe regeering. Daar de arbeiderspartij de absolute
meerderheid in het Lagerhuis heeft, behoeft zij niet de steun van eenige andere partij
Tal van vooraanstaande conservatieven werden in hun dis
tricten verslagen, zoo de ministers Brandon, Bracken, Amery,
Hore Belisha en Grigg. Ook de liberale leider Sinclair en zijn
bekende partijgenoot Beveridge moesten de nederlaag lijden.
Churchill is in zijn district herkozen; de groote partijen had
den hier geen tegencandidaten gesteld. Ook Anthony Eden is
herkozen. In een afscheidsboodschap aan het Engelsche volk
heeft Churchill dank gezegd voor den steun, dien hij gedu
rende zijn bewind in oorlogstijd heeft ontvangen. Men acht
het zeker, dat in het nieuwe ministerie - Attlee belangrijke
functies zullen worden bekleed door Bevin, Morrison, Staf
ford Cripps, Hugh Dalton en Ellen Wilkinson.
In het district van Winston Chur
chill, Woodford in Essex, hadden de
groote partijen geen tegencandidaten
gesteld, als een uiting van waardee
ring voor hetgeen Churchill in de
moeilijkste en donkerste oorlogsjaren
voor het land heeft gedaan. Maar er
was een onafhankelijke tegencandi-
daat, een landbouwer, die den pre
mier nog 10.000 stemmen ontfutselde,
al \yas dat niet voldoende om hem te
verdringen als lid van het Lagerhuis.
Zoo behield.Churchill zijn zetel in het
parlement. Maar 's avonds begaf hij
zich naar het Buckingham Palace, om
den koning zijn ontslag als minister
president aan te bieden. Een half uur
later arriveerde Attlee voor het pa
leis. Hij kwam de opdracht tot het
vormen van de nieuwe regeering in
ontvangst nemen. Men gelooft, dat
de Labourleider zijn kabinet weldra
gereed zal hebben. Ook op het gebied
der Engelsche buitenlandsche politiek
zullen er wel wijzigingen komen,
maar volgens uitingen in Labourkrin-
gen staat dit vast: dat die politiek
gebaseerd zal blijven op harmonieuze
samenwerking met Amerika en Rus
land en dat alle krachten zullen wor
den ingespannen in den oorlog te
gen Japan.
Donderdagochtend te acht uur be
gon de telling oer stemmen, uitge
bracht in de verkiezingen voor het
Engelsche Lagerhuis en onmiddellijk
nam Labour de leiding. 'Kon men in
den aanvang nog denken aan toeval
lige omstandigheden Labourdistric-
ten, die wellicht het eerst uit de bus
waren gekomen na eenige uren
was het duidelijk, dat hier van een
algemeene tendentie sprake was. Om
streeks den midcJag was een krachti
ge verschuiving naar Labour onmis
kenbaar. Toen twee derden van het
aantal resultaten bekend' waren, kon
een Labour over winning vrijwel zeker
geacht worden en korten tijd later
was de overwinning 'n feit. Labours
voorsprong is groot. De resultaten
van de stemmingen voor d'e 12 uni
versiteitszetels en voor één mandaat
uit Huil zullen later nog gepubli
ceerd worden.
Maar ook al zou de arbeiderspartij
geen dier 13 zetels verwerven, ^dan
zou zij toch in het nieuwe Lagerhuis
een absolute meerderheid van 140 ze
tels hebben. Zij heeft dus geen steun,
van welke andere partij ook, noodig
om een regeering te vormen, en hier
op doelde Attlee, toen hij in een on
derhoud met Reuter zeide: „Deze
overwinning stelt ons in staat, de
politiek van een socialistische partij
te volgen"*
Capitulatie of vernietiging
..De Vereenigde Staten, Engeland en
China hebben in een gemeenschappe
lijke verklaring aan Japan geëischt,
dat dit land zijn tegenstand opgeeft,
aangezien anders het geheele moe
derland volkomen vernietigd zal wor
den.
Drie luchtvloten, tezamen meer d'an
350 vliegende forten, hebben 2200 ton
brandbommen geworpen op drie
hoofddoelen op de eilanden van het
Japar.sche moederland: Omoeta op
het eiland' Kyoesjoe, Matsoeyama op
het eiland Sjikokoe en Tokoejama op
het eiland Hor.sjoe. De aanvallen wer
den heden uitgevoerd voor het aar.1-
breken van d'en dag vanaf middelbare
hoogte. Doelen waren chemische en
oliefabrieker.1.
MINISTER BEEL OP REIS
De minister van binnenlandsche
zaken, d'r. L. J. M. Beel. heeft dezer
dagen een bezoek gebracht aar.' N.
Brabant. Minister Beel zal heden,
Vrijdag', zich naar Zutfen begeven,
waar hij een bespreking zal hebben
met de burgemeesters uit den Ach
terhoek. Vervolgens gaat hij naar
Zwolle, waar hij burgemeesters uit
Overijsel or.tvangt. om zich daarna
op Zaterdag 28 dezer naar Leeuwar
den te begeven, en daar een samen
komst te hebben met burgemeesters
uit Friesland.
De nieuwe Britsche premier 'Attlee zou heden, Vrijdagmorgen, een be
sluit nemen over de vraag of hij nog heden per vliegtuig naar Berlijn zal
gaan, meldde Reuter hedenmorgen vroeg uit Londen. De politieke cor
respondent van Reuter schrijft: „Ik verneem, dat Attlee Winston Chur
chill heeft uigenoodigd, hem naar Potsdam te vergezellen. Het resul
taat van deze uitnoodiging is volkomen afhankelijk van Churchill, maar
ofschoon gisteravond scheen te worden aangenomen, dat Churchill zich
bereid zou verklaren, schrijft de politieke correspondent van de liberale
„News Chronicle" heden, dat Churchill reeds geweigerd heeft, teneinde
„Attlee .^onbelemmerd te laten in de uitwerking van de Labour-politiek".
Volgens sommige waarnemers zou
de nieuwe regeering er als volgt kun
nen uitzien: Attlee, eerste minister;
Ernest Bevin, minister van buiten
landsche zaken; Herbert Morrison,
minister van financiën; Sir Stafford
Cripps, minister van binnenlandsche
zaken; Hugh Dalton, minister van
handel; Sir William Jowitt, minister
voor nationale verzekeringen; Arthur
Greewood, minister van gezondheid;
Arthur Henderson, minister van oor
log. A. V. Alexander, eerste lord der
admiraliteit; Lord' Listowel, mir.ister
voor Indië.
Er kan echter geen zekerheid be
staan omtrent de verdeeling der por
tefeuilles, voor Attlee hieromtrent
mededeelingen doet.
Volgens de Japansche radio zijn
ongeveer 500 man geallieerde troepen
geland op het eiland' Puket, voor de
kust van Malakka. De troepen kwa
men in een negental vliegtuigen, on
der dekking van een bomba^^m^nt
van twee kruisers, aan land. Het Ja
pansche garnizoen, dat onmiddellijk
tot een tegenaanval is overgegaan,
heeft d'e invasietroepen, naar Domei
meldt, teruggedreven naar de kust
lijn. (Poeket is een Siameesch eiland,
640 mijl ten Zuiden van Rangoor.' ge
legen en ten Noorden van den toe
gang tot de Straat van Malakka.)
Begin Augustus zal de spoorbrug
over de Waal bij Nijmegen zoover
zijr.' hersteld, dat het spoorwegver
voer weer kan plaats hebben via
Kqsteren, Geldermalsen, Culemborg.
Daardoor kan het Westen ook weë?
per trein vanuit Limburg worden be
reikt, zij het z.og slechts over één
lijn en over België. De rechtstreek-
sche verbinding over Nederlandsch
gebied zal pas hersteld worden, wan
neer de spoorbrug bij BUgg'enum
provisorisch zal zijn hersteld, wat
echter pas ir.1 October het geval zal
zijr.-.
Het is-aan banken toegestaan, tot het
betalen van rijksbelastingen, alsook
tot het stellen van zekerheid voor
belastingen overeenkomstig een van
de regelingen voortvloeiende uit het
„besluit zekerheidstelling belastin
gen" ten behoeve van de rekening
houders, overschrijvingen te verrich
ter.' van de geblokkeerde rekeningen,
geopend terzake van ingeleverde
bank- en muntbiljetten van f 100.
aan ontvangers en hypotheekbewaar
ders. Nadere inlichtingen verstrekken
de banken.
In het bosch bij Odoorr.' werd'en
twee zoons van den landbouwer P.
Pepping en een zoon van den land
bouwer D. Groenewoud, doordat zij
met een aldaar gevonden projectiel
speelden, gedood.
Mr. Dr. A. A. VAN RHIJN
Tot secretaris-generaal van het de
partement van sociale zaken is met
ingang van 15 Juli benoemd mr. dr.
A. A. van Rhijn. oud-mir.ister van
landbouw en visscherij.
Het ministerie van financiën maakt
bekend:
Sinds de inlevering van de honderd
gulden biljetten bestaat er bij het pu
bliek eenige neiging, d'e biljetten van
f25.- en f~10.- te schuwen en zich het
bezit te verzekeren- van biljetten van
f 2.50 en van f l.-r-, benevens van
zinken munten. Voor deze houding
bestaat geen enkele grond. Het ligt
namelijk in het voornemen, om, wan
neer tot verdere verplichte inleve
ring van bank- en muntbiljetten
wordt overgegaan-, de groote en de
kleine coupures gelijkelijk te treffen,
terwijl ook met betrekking tot het
zinken geld maatregelen zullen wor
den genomen. De regeering doet
daarom een dringend beroep op alle
burgers, om niet door het oppotten
van bepaalde soorten van geld en
het weigeren van de groote bank
biljetten het betalingsverkeer te be
moeilijken.
Zal de buitenlandsche politiek van het Britsche Rijk veranderingen on
dergaan als gevolg van den verkiezingsuitslag? Dit is de groote vraag,
waar de wereld zich op het oogenblik mee bezig houdt. Verandering zal er
zeker komen. Sommige berichten willen ons zelfs al doen gelooven. dat
die veranderingen sensationeel zullen zijn! Aanvankelijk werd Herhert
Morrison, die in het coalitie-kabinet van Churchill minister van binnen
landsche zaken was, als toekomstig minister van buitenlandsche zaken
genoemd. Latere berichten doen vermoeden, dat het Labour-kabinet. dat
waarschijnlijk morgen gereed zal zijn, Bevin als opvolger van Eden zal
krijgen. Bevin heeft tot de juichende menigte verklaard, dat „de buiten
landsche politiek, zooals deze door de coalitierogeering opgesteld is, uit
gevoerd zal worden, nu Labour aan het bewind is". Dit zou niet op sen
sationeele verandering duiden! Attlee echter, de Labourleider zelf, die
er op wees, dat de Arbeiderspartij voor het eerst in de geschiedenis van
het land een absolute meerderheid heeft behaald, zei, dat Labour in
buitenlandsche aangelegenheden een oude traditie heeft. Hij wil een nieu
we wereldorde scheppen en in de toekomst oorlogen voorkomen, en de
levensstandaard van de arbeidende klasse over de geheele wereld omhoog
brengen. En volgens een medewerker van Reuter verwacht men in La-
bourkringen sensationeele veranderingen in de buitenlandsche politiek van
Engeland. Vooral zou de wijziging in de buitenlandsche politiek merkbaar
zijn ten aanzien van de reactionaire machten in het buitéTTTand, in het
hijzonder ten aanzien van de constitutioneele crisis in België en in de
Poolsche kwestie. Labourkringen leggen er echter den nadruk op, dat de
Engelsche politiek ook voortaan gebaseerd zal zijn op een harmonieuze sa
menwerking met Amerika en Rusland Alle krachten zullen worden inge
spannen in den oorlog tegen Japan. Op de conferentie te Potsdam zal
men trachten voor de U.N.R.R.A. grootere macht te verkrijgen, naast
de hulpmiddelen voor het bieden van onmiddellijken steun. Men legt ver
der den nadruk op de mogelijkheden tot samenwerking tusschen de socia
listische regeeringen van Europa.
Er komt een ingrijpende wij
ziging in het Tribunalenbesluit
Het bakken van luxebrood
en_ kleinbrood is weer toege
staan. Tot directeur-gene
raal van de P.T.T. is benoemd
de heer L. Neher. De Regee
ring zal op korten termijn zelf
de regeling der perszuivering
en andere perszaken ter hand
nemen. Een groote vergade
ring te Eindhoven heeft tele
grafisch bij de Regeering aan
gedrongen op annexatie van
Duitsch gebied langs onze oost
grens. In Delfzijl en in
Odoorn zijn graven ontdekt
beide met zes slachtoffers van
de Duitsche terreur. Prins
Bernhard heeft gisteren tg
Zaandam de Troelstrabrug
herdoopt in Prins Bernhard-
brug, den naam, die voor deze
brug oorspronkelijk bestemd
was. De Belgische Kamer
heeft een motie van vertrou
wen in het kabinet-van Acker
aangenomen. Bij de Engel
sche verkiezingen zijn tot nog
toe ruim 22 millioen stemmen
geteld.
Noch het persoonlijke held'en-
aureool van Winstor.- Churchill,
noch zijn onbekookte aanvallen op
het socialisme van Labour hebben de
meerderheid voor de Conservatieven
kunnen redden. Labour heeft een
overtuigende meerderheid', een over
weldigende overwinning behaald, nu
het Engelsche volk na tien jaar weer
voor het eerst ter stembus ging. Met
d'e mogelijkheid van groote verschui
vingen kon rekening gehouden wor
den, nu zulk een groote pauze op het
partijpolitieke terrein in Engeland
heeft bestaan. Een pauze bovendien,
waarin zulke geweldige gebeurtenis
sen in de wereldpolitiek zich hebben
afgespeeld, met al den weerslag, die
in de verschillende landen te ver
wachten was. De reactie op de ver
plettering van de nazidictatuur ver
wekt een vrijheidsdrang, die haar
uitweg zoekt in socialistische banen.
Het socialisme van Labour was tot
nog toe van een goedaardig karakter.
Het was eigenlijk geen socialisme in
d'en ouden zin, hoewel Labour ook
internationaal als de Engelsche ver
tegenwoordigster van het socialisme
beschouwd werd'. In óit opzicht zal
Engeland voor consequenties komeii
te staan, die haar op den duur wel
licht ontgoochelingen kunnen bezor
gen. Op den duur. Vooreerst zal het
komende Labourbewind' den oorlog
tegen Japan voortzetten en- op dit
punt zal het een eendrachtig land
achter zich behoeven, waar het zon
der twijfel op rekenen kan. Vooral
als de verkiezingsroes eenmaal voor
bij is. heeft ook de Engelsche partij
politiek dat elastische, dat de schrik
ervoor en voor de democratie in het
algemeen wel doet verminderen....
Op den duur echter zal moeten blij
ken, hoezeer de meer-radicalè in
vloed', die niet in de winst der eigen
lijke communistische partij blijkt,
zich zal openbaren in de Labourpar-
tij, d'ie ook zit te houden met eeri
linkervleugel. In dit opzicht moet de
ontwikkeling worden afgewacht. Men:
kan in het algemeen echter zeggen,
dat Attlee en zijn partij een goede
neus hebben gehad, toen zij geen dag
en geen nacht wilden wachten met
d'e voortzetting van de oorlogscoali
tie. en daarmee de noodzaak van een
verkiezingsstrijd openden. De gun
stige wind voor Labour was er nu,
en wie kan voorspellen, dat zij er na
eenige maanden ook nog geweest zou
zijn? De algemeene politieke weer
slag van de Labouroverwinr/ing zal
zijn de bevestiging van het feit, dat
over de wereld een sociaal-vooruit
strevende wind waait. Zal ze in de
buitenlandsche politiek vooralsnog
weinig verandering brengen?