NIEUW
„KOSTELIJK GOED DER VRIJHEID
Attlee minister-president
Recht"
VRIJDAG 27 JULI 1945
in den aether
Schermerhorn licht
instelling der Omroepstichting toe
Churchill
niet naar Potsdam
Attlee komt vandaag
Polen is niet vrij'
)3id en werk
Kardinaal Hlond
Hitler-obsessie
Bevin opvolger van Eden
in het nieuwe Engelsche kabinet
(2aalste
nieuws
)apan niet van plan
te capituleeren
„Tijdschema van
de nederlaag
versneld"
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
41e JAARGANG - NUMMER 18691
Buiten God is 't nergens veilig (Vondel)
Abonnementsprijs t 1.10 per maand; f 3.30 per kwartaal
BUREAUX:
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
DEN HELDER
Loodsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Molenstraat 52
Telefoon 459
A
11
In zijn „Praatje op de Brug" heeft minister-president Schermerhorn
gisterenavond het besluit van de Regeering tot instelling v. d. tijdelijke
„Stichting Nederlandsche Radio-omroep in den overgangstijd" toegelicht.
Hij heeft er aan herinnerd, dat onder leiding van het M.G. in de ge
daante van „Herrijzend Nederland" een staatsomroep bestond en tot
I Augustus nog bestaat een vorm, die de overgroote meerderheid van
het Nederlandsche volk niet blijvend zou wenschen. De Regeering wensch-
te niet, dat de Overheid zooveel invloed heeft in de radio, dat zij het
plan van de vorige regeering tot instelling van een Regeeringsradiocom-
missie onder leiding van prof. Oranje kon overnemen. Ook wenscht zij
niet een federatie van omroepvereenigingen als leidster van de radio. Zij
koos den vorm van deze Stichting als overgang, ook om zoo weinig
mogelijk vooruit te loopen op de beslissingen, die de Volksvertegenwoor
diging in de toekomst over den Omroep zal nemen. Er zal bij vroeger
een en ander moeten vjeranderen, maar „bijna iedereen is het er over
eens, dat men een Nederlandsche omroep alleen als een nationale kan
beschouwen, indien daarin de geestelijke en maatschappelijke stroomin-
gen op redelijke wijze tot haar recht komen, d.w.z. hun eigen bijdrage tot
den omroep leveren". De werkwijze van de oude omroepvereenigingen
heeft, zei de minister, niet iedereen bevredigd.
In het bestuur van dé Stichting
komen vijf leden van de oude om
roepvereenigingen, van elk één, ver
der een katholiek, iemand van de
interkerkelijke radiocommissie, eèn
sociaal-democraat, en de voorzitter
van d'e Kunstenaarsfederatie. Prof.
Oranje is om een verschil van in
zicht, dat niet var»' politieken aard'
was, niet benoemd tot voorzitter
van de Stifchting, deze functie is op
gedragen aan den heer mr, L. A.
Kesper, waarn. secretaris-generaal
van het departement van Binnen-
11
Het is ons opgevallen*, dat de
installatie van het Bijzonder
Gerechtshof te Amsterdam, op ver
zoek van den president van dat Hof,
prof. van Hamel, gelijk in onze krant
stond vermeld, besloten werd' met
een gebed. Dat is zeker een unicum
in ons land, dit gebed in de rechts
zaal. Het moge aantoonen, dat Ne
derland' ook in de nieuwe aera, die
het begonnen is. een Christelijk Ne
derland wil zijn, omdat alleen op
dien grondslag van Herrijzend! Ne
derland kan worden gesproken, na-
demaal historie en traditie van ons
land christelijk zijnl Het gebed is
uitgesproken door ds. Kooyman, die
zeide, dat men God om steun moet
verzoeken, opdat dit Hof in deze
moeilijke omstandigheden goed recht
zal kunnen spreken: „Dit is een
plicht, dien wij te vervullen hebben
tegenover hen, die in dienst van or»s
Vaderland zijn gevallen. Moge dit
Hof onder Gods bescherming staan,
opdat er inderdaad „recht" worde
gesproken en opdat de misdaden uit
het verleden op rechtvaardige wijze
worden gewroker/'.
Dit gebed' beschermt niet alleen
het goede Recht van het Hof. Het is
een signaal voor Nederland. Waarlijk
recht moet hier heerschen, als wij
dén moeizamen weg' van het herstel
van den rechtsstaat opgaan. Het is
ook een signaal van nog breedere
allure, omdat, zooals de „Tijd" het
uitdrukt ir»1 een bijschrift bij het
verslag der installatie-zitting, „de
ernst en de gestrengheid' der men-
schelijke gerechtigheid weer verbon
den wérden met den Oorsprong van
alle Recht". Alleen in die verbinding'
en onder dien zegen, zoo voegd'e het
blad er aan toe, kunnen wij inder
daad verhopen, dat de enorme taak
der oorlogsrechtsspraak ons volk tot
genezing en zegen zal strekken.
Inderdaad heeft ons volk op het
punt van „politiek" recht genezing
en zegen noodig. Er bestaat soms
een ziekelijke vervolgingsdrang en
in sommige kringen bestaat een ge
vaar voor haat en wraak, gelijk die
in buitenlandsche verzetsbewegin
gen, mede onder politieken invloed',
gegroeid zijn. Christelijk Nederland'
dient zich, in het groot en m het
klein, van haat en wraak vrij te
houden, als het gaat „Recht" döen, i
lar.dsche Zaken. Het Stichtingsbe
stuur moet de dagelijksche leiding
en directie benoemen, waarbij even
eens met de geestelijke stroomingen
moet worden rekening gehouden.
Voor de samenstelling van het Om
roepprogramma zal een commissie
van advies worden benoemd. De Re
geering wenscht daarbij als richtlijn,
dat aan de .geestelijke stroomingen
zooveel zelfstandigheid moet worden
verleend, als met de samenstelling
van een harmonisch programma in
overeenstemming is te brengen. Het
kostelijk goed der vrijheid moet
worden bewaard, zei de Minister
„ook al vragen sommige problemen
in den overgangstijd een bijzondere
oplossing".
De uit te breiden Rad'ioraad zal
plannen maken voor de definitieve
structuur van den Omroep in Ne
derland. Zoo zal het goede uit het
verleden worden* overgedragen in
den nieuwen tijd.
Naar te Potsdam bekend gemaakt
is, zal Attlee Zaterdagmiddag naar
Potsdam terugkeeren. De besprekin
gen met hem, ^Stalin en Truman zul
len nog denzelfden dag hervat wor
den. Churchill en Eden. gaan niet
mee, volgens de laatste berichten *it
Londen.
De Russen verwachten algemeen,
naar Reuter uit Moskou meldt, een
vlottere samenwerking, met Enge
land, na de overwinning van Labour.
In Potsdam zijn regelingen getrof
fen t zoodat Attlee, war meer hij Za
terdagavond in Potsdam aankomt,
„ten Downingstreet" kan betrekken,
zooals de woning van der.1 Britschen
premier In Potsdam is gedoopt. Con-
refentiekringen ontkenden iets te
weten van een mogelijkheid, dat
Churchill of/Eden zouden- kunnen te
rugkeeren in een of andere kwali
teit. ter beëindiging van de confe
rentie.
NEDERIGHEID
De liturgie van den tien
den Zondag na Pinksteren
houdt - ons een actueéle
overweging voor. Zij pre
dikt de nederigheid, in een
tijd, die vele menschen in
de klauwen van den hoog
moed voert. Hét epistel van
Paulus houdt ons de nede
righeid voor, evenals de ge
lijkenis van farizeeër en tol
lenaar in het evangelie. Wij
moeten God alleen de eer
geven, ons niet verhoovaar-
digen, niet hoogmoedig op
de borst slaan. Wie zich
vernedert, zal verheven,
wie zich verheft zal verne
derd worden!
M
De Aartsbisschop van Westminster,
Z. H. Exc. Mgr. Dr. Griffin, heeft in
een rede te Birmingham een pleidooi
gehouden voor het herstel van een
vrij Polen. Hij verklaarde, dat het
geheele politieke en sociale leven
van Polen in feite, hoewel niet in
naam. onder de striktste contröle
van de Sowjet-autoriteiten staat.
Niet de mir.ste politieke oppositie
wordt toegelaten. Een overweldigen
de meerderheid van dé Polen die
thans in het buitenland zijn wenscht
niet naar het Polen van thans terug
te keeren. Er zijn vele teekenen die
er op wijzen, dat Midden-Europa een
Westelijke uitbreiding van de Sow-
jetmacht wordt. Indien een zoodani
ge politiek door de vereenigde naties
wordt toegelaten, zal Europa ver
deeld worden in twéé blocs met
noodlottige gevolgen voor de toe
komst van de wereld.
Gestrand in Noord-Italië
Kardinaal August Hlond', primaat
van Polen, die Rome in het begin
van deze maar.-d had verlaten, om
naar Polen terug' te keeren, bevindt
zich nog steeds in het Noorden van
Italië en wacht tot hij zijn reis zal
kunnen voortzetten, zoo meldt Reu
ter uit Vaticaanstad. In strijd met
hetgeen gemeld werd, Jieeft kardi
naal Hlond Rome niet in een Sovjet
vliegtuig verlaten.
De Russen zijn met een ware Hit
ler-obsessie bezield. Zij geven voort
durend berichten over het verblijf
var. den Führer, die volgens de vaste
Russische opvatting nog in leven zou
zijn! Wordt een bericht dienaan
gaande tegengesproken, dan hebben
zij prompt uit eer.- anderen hoek van
de wereld weer een nieuwe mede-
deeling bij de hand. Nu is er weer
een Russische sergeant, die van een
kameraad heeft gehoord, dat hij in
een Russisch blad gelezén zou heb
ben, dat Hitler inPalestina is,
het vaderland' van de Joden!.... Als
het niet waar is, is het toch wel
aardig gevonden.
Vrijdagavond zijn de voornaamste posten bekend gemaakt van de door
AOtlee gevormde Labourregeering. Minister-president wordt Clement
Attlee; Bevin wordt minister van buitenlandsche zaken; minister van fi
nanciën Hugh Dalton; minister van handel Sir Stafford Cripps; Lord-
president of the council Herbert Morrison; Lord chancellor: Sir William
Jowitt; Lord privy seal: Arthur Greenwood.
Evenals Churchill is Attlee tevens first Lord of the-treasury en minis
ter van defensie. Herbert Morrison zal tevens zijn de „leader" van het
Lagerhuis. De verdere aanstellingen, waaronder die van het „India Of
fice" zullen later worden medegedeeld.
De politieke correspondent van Reuter schrijft over de samenstel
ling van het kabinet Attlee o.m., dat de r.-ieuwe premier groote hancig'-
heid1 aan den dag heeft gelegd bij de formatie van het z.g. „Inner-ca
binet", de kern van het ministerie. De breedgeschouderde Bevin, de
vroegere directeur van de Engelsche oorlogsarbeicskrachten van 25 mil-
lioen man. en de kleine, innemende agressieve Morrisson, de vroegere
minister van binnenlandsche zaken, zijn de twee comineerende persoon
lijkheden der Labourpartij en geschikt voor het leiderschap der'partij
Door Morrisson „Lord-president of the council" te maken, een sinecure,
die gepaard kan gaan met het waarnemend premierschap, en door Bevin
te benoemen tot minister van buitenlandsche zaken, de belangrijkste
functie na de zijne, heeft Attlee stilzwijgend' zijn1 beide leidende collega's
met zichzelf in één lijn. gesteld.
Vele Labourleden gelooven, dat
het huidige oogenblik een minister
van buitenlandsche zaken vraagt, die
in staat is zijn man te staan iri in
ternationale raadsvergaderingen te
genover de sterkste vertegenwoordi
gers van andere groote mogendhe
den. Bevin, bruusk, maar buitenge
woon menschelijk, onbevreesd, maar
toch vriendelijk, zal die kracht ge
ven. Hij bezit niets van de lange er
varing' op het diplomatieke terrein
van zijn voorganger Eden, maar hij
is zeer scherpzinnig en heeft zijn le
ven lang de internationale politiek
bestudeerd. Hij gelooft, dat de na
ties vlerkante taal beter begrijpen
en waardeeren dan de traditioneele
taal der diplomatie.
De benoeming van Dalton tot mi
nister van financiën is een verras
sing; Arthur Greenwood, de meest
beminde man in dé Labourpartij, die
groote parlementaire en ministeriee
van den dagbladmillionair Lord Bea-
verbrook, dien Labour ervan be-
verbroook, dien Labour ervan be
schuldigd heeft, deze algemeene ver
kiezingen zoo overijld te hebben
doorgezet. Cripps, die in 1942 het
befaamde aanbod der ^.coalitieregee-
ring aan Indië heeft overgebracht,
wordt minister van handel. Hij was
o.a. ambassadeur in Rusland in een
vroeger stadium van den. oorlog.
Sir William Jowlt. evenals Cripps
een juridisch deskundig'e, volgt Lord
Simon op. De Lord Chancellor is in
het Hoogerhuis wat de speaker in
het Lagerhuis is. Morrison zal optre
den als woordvoerder van de regee
ring in het Lagerhuis.
Bij de Nederlandsche politie wor«
den nieuwe rangen ingesteld.
Ernst Voorhoeve, de propagandalei
der van de N.S.B. is in Duitschland
gearresteerd. De pont te Velsen
gaat 1 Augustus weer varen. Het
groote luchtbombardement op Japan
is hervat Wegens overbelasting is
bij den postcheque en girodienst een
tijdelijk verbod van inzending van
betalingsopdrachten mogelijk. Het
korps Gezagstroepen ingesteld; B.S.-
ers genieten de voorkeur.
Volgens het Japansche nieuws
agentschap zal Japan de proclamatie
van de geallieerden aangaande on
voorwaardelijke capitulatie negeeren.
„Japan zal den oorlog tot het bittere
einde voortzetten. Het kabinet is bij
eengekomen ten huize van den eer
sten minister ten eindé het rapport
aan te hooren van den minister var»1
buitenlandsche zaken aangaande de
proclamatie en punten, die daarmede
samenhangen". De bijeenkomst nam
drie uur in beslag.
In zijn afscheidsboodschap aan het
Britsche volk geeft Churchill de
verzekering, dat „alle plannen ge
maakt en alle voorbereidingen ge
troffen" zijn voor den oorlog teg 0i
Japan, en dat „de resultaten wel-»
licht veel eerder zullen komen dan
wij tot dusver het recht hadden te
verwachten".
Generaal-majoor John Franklin,
waarnemend chef van het vervoer
van het Amerikaansche leger, heeft
heden in een senaatscommissie ver
klaard: „Ons militaire tijdschema v.
de nederlaag van Japan is versneld,
als gevolg van onze recente succes
sen in de lucht, ter zee en op een
grond" Met November zullen onge
veer anderhalf mlllioen soldaten in
den Pacific aanwezig zijn.
Slagschip beschadigd
Een Japansch zelf moord vliegtuig is
ondersteboven neergekomen op het
35000 ton inetencie Amerikaansche
slagschip Californië in de Golf van
Lingayen op de Philippijnen In Ja
nuari j.l. Het slagschip werd ernstig
beschadigd. Er vielen 203 d'ooden en
gewonden. Het schip bleef in dienst.
Vl|3gaektoestellen van de Ameri
kaansche derde vloot en een Britsche
aanvalsgroep met vlootstrijdkrachten
hebben wecérom een aanval gedaan
op het aan zee g'renzende Japansche
binnenland, evenals wijdverspreide
aanvallen op d'e Japansche scheep
vaart. Beschadigd werden o.m. 35
schepen met een totalen inhoud van
22.000 ton.
Te Spanbroek had deze week een indrukwekkende plechtigheid plaatsvier slachtoffers
van de Duitsche terreur werden ter aarde besteld met militaire eer. Onze foto toont het
oogenblik, dat de muziek het volkslied speelt, terwijl de kisten met de stoffelijkover
schotten voor de kerk staan opgebaard, met de B.S. als eerewacht.
