HIEUW
Weygand getuigt
in het proces-Pétain
SPOEDIG EINDE
IN POTSDAM VERWACHT
Laval
gearresteerd
H.M. de Koningin
moet nog eenige weken rusten
WOENSDAG 1 AUGUSTUS 1945
De toestand in Duitschland
houdt de partijen verdeeld
Vliegramp eischt
honderd dooden
Nog 850.000!
Niet genoeg officieren
geven zich op
Concurrentie?
Massagraf in Delfzijl
Begint het al?
De geheimzinnige
Duitsche duikboot
„Vruchtbare
zitting" van
Groote Drie
(2aatste nieuws
Wapenstilstand was in de gegeven
omstandigheden het beste'
De radicale knal
Enorme )apansche
scheepsverliezen
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
41e JAARGANG NUMMER 18694
Builen God ts 't nergens veilig (Vondel)
Abonnementsprijs 1 1.10 per maand; f 3.30 per kwartaal
BUREAUX
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
DEN HELDER
Loodsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Molenstraat 52
Telefoon 459
I.
Gisteren, Dinsdagavond, scheen het zwaarste werk van de conferen-
tie der „Big Three" achter den rug te zijn. Men verwacht, vol
gens Reuter uit Berlijn, dat de ministers van buitenlandsche zaken van
daag tot resultaat zullen komen over het ontwerp van een overeenkomst
welke de Groote Drie dan vanmiddag zouden onderteekenen. Dit alles
is echter nog geenszins zeker. Het is natuurlijk mogelijk, voegt Reuter
aan dit bericht laconiek toe, dat de ministers van buitenlandsche za
ken, en ook de staven achter de schermen, in hun dagelijksche ochtend
bijeenkomsten sneller hebben kunnen werken dan oppervlakkig mogelijk
scheenDe samenstelling van de nieuwe Britsche delegatie en het feit,
dat Stalin twee dagen ziek geweest is, kunnen nooit versnellend gewerkt
hebben. Bovendien voelt Labour niet veel voor de geheime diplomatie,
zooals die te Potdam weer aan de.orde is geweest. En het werd steeds
duidelijker, dat de nieuwe Engelsche regeering van verscheidene interna
tionale problemen het hare denkt. Al met al is men geneigd te veron
derstellen, dat de tusschenkomst van Labour een geschikt moment heeft
opgeleverd, om deze Conferentie van de Groote Drie in verdere afwach
ting te liquideeren. Er is in de wereld stellig een nieuwe toestand ont
staan door de politieke omwenteling in Brittannië en ook Amerika en
Rusland moeten zich aan den nieuwen toestand „aanpassen".
Daarop zou ook kunnen duiden
een ander bericht van Reuter uit
Londen, dat „gezaghebbende kringen,
aldaar die de laatste dagen in de
berichtgeving al zeer actief zijn
meenen. dat de Russen zich weer
meêr doen gelden, door een strenge
re behandeling yan de Duitschers
door de geallieerden te eischen irj de
gebieden, die de Amerikanen en de
Engelschen bezet hebbenMen wil
de Duitschers daar „tot hetzelfde
economische niveau brengen, als ir.'
de Russische zóne". Dit economische
niveau zou dan een laag zijn, want
de Russen hebben van hun kant de
overeenkomst van Yalta op dit punt
zeer doortastend doorg*evoerd, zelfs
wanneer dit een groote daling van
den levensstandaard van de Duit
schers tengevolge heeft en acute eco
nomische problemen schept. Dit alles
zegt Reuter uit Londen. Er waren
indertijd ook andere meeningen over
de concurrentie tusschen Oost en
West in de Duitsche politiek.... en
er bestaat altijd nog zooiets als een
Chineesche muur tusschen de Wes-
tersche en de Russische zóne. Dien
zou men kunnen handhaven, hetgeen
neerkomt op economische en politie
ke verbrokkeling. Men zou ook een
zelfde politiek kunnen voeren, en de
economische toestanden in alle zönes
gelijk kunnen maken, zoodat over
geheel Duitschland de politiek wordt
voortgezet, gelijk de Russen die te
Berlijn hebben gevoerd. Men beziet
de bestaande ongelijkheid op econo
misch gebied ir.' Duitschland, in Rus
sische kringen, met ongerustheid en
argwaan. Men vreest, dat de geal
lieerden Duitschland industrieel in
staat zullen stellen, zich te herbe
wapenen! Overigens waren dezelfde
of soortgelijke „gezaghebbende krin
gen" te Londen van meening, dat
men te Potsdam ook al te weinig tijd
heeft gehad, om de aangelegenheden
van de Westelijke grenzen var.' Euro
pa „grondig" te bespreken. Ook ver
wacht men nog geen definitieve uit
spraak over de situatie in Spanje. De
republikeinen hebben in Mexico ir.'-
tusschen al met Negrin een over
eenkomst gesloten over de politieke
toekomst var.' Spanje, rhet name1
„over de keuze van den toekomsti-
gen Spaanschen President en hoofd
van de regeering, overeenkomstig* de
grondwet". Diego Martinez Barrio
wordt genoemd als presider.t, terwijl
Negrin weer hersteld zou worden in
zijn functie van minister-president!
Te Takerhat in Bengalen is een
vliegtuig neergestort op een markt
plaats, toen de markt in vollen gang
was. Meer dan honderd menschen
kwamen om het leven; vele anderen
werden gewond. Een groot aantal
riviervaartuigen, die bij de markt ge
meerd lagen, werd vernield.
Naar schatting van militaire auto
riteiten zullen per 1 Sept. a.s. nog'
ongeveer 850.000 gedeporteerden, die
niet konden repatrieeren, ir.' het
„Shaéf" gebied van Duitschland' ver
toeven.
Officieel wordt uit Parijs gemeld,
dat Laval in Oostenrijk door de
Amerikaansche troepen is gearres
teerd. Hij was, met zijn vrouw, per
vliegtuig uit Spanje vertrokken naar
Feldkirch in Oostenrijk.
Laval is reeds door het Fransche
provinciale hof bij verstek ter dood
veroordeeld en indien hij terugkeert
naar Frankrijk, zal hij voor hetzelf
de hof terecht moeten staan, dat
thans de zaak van maarschalk Pétairv
In behandeling heeft.
De Spaansche regeering had ten
slotte bevel gegeven, dat Laval moest
terug'keeren naar zijn pur.t van uit
gang, en wel in hetzelfde vliegtuig,
dat hem indertijd uit Duitschland'
naar Spanje heeft gebracht.
DE BELGISCHE KATHOLIEKEN
De Katholieke Partij ir.1 België
heeft thans definitief besloten in op
positie te gaan, de zes katholieke
ministers keeren dus niet in het ka
binet terug. De Katholeke Partij in
Kamer en Senaat staat op het star.df-
punt. dat de wijze, waarop de Ko
ningskwestie door de regeering be
handeld is. schadelijk is geweest voor
het belang en het prestige van het
land'.
Aangezien niet genoeg' reserve-of
ficieren zich voor d'e Expeditionaire
Macht vrijwillig hebben aangemeld,
zullen thans in toenemende mate
reserve-of ficierer.' beneden 45 jaar
voor werkelijken dienst ter indeeling
bij de E.M. worden opgeroepen.
Een wettelijke regeling is in voor
bereiding, waarbij werkgevers wor
den verplicht hun in werkelijken
dienst geroepen werknemers t.z.t. in
een gelijkwaardige positie terug te
nemen.
De eerste groep officieren en on
derofficieren, ter sterkte van onder
scheidenlijk omstreeks 460 en 1500
man, moet haar opleiding 8 Augustus
a.s. in Engeland' beginr.en. Hiertoe is
een aantal beroepsofficieren be-
stemdV i^et aantal vrijwillige reserve
officieren gedroeg 30.
's Gravenhage, 31 Juli. In aansluiting op de dezer dagen
gepubliceerde mededeeling omtrent de gezondheidstoe
stand van H.M. de Koningin, wordt nader medegedeeld,
dat deze bevredigend blijft.
De haar behandelende artsen hebben de Koningin even
wel nog eenige weken rust voorgeschreven.
NIEUWE BRIEFKAARTEN.
De posterijen zullen binnenkort
overgaan tot de uitgifte van een
nieuw model briefkaarten.
VERZENDING VAN DRUKWERK.
Met ingang van 1 Augustus kan.
ook in het interlocale verkeer, weer
drukwerk, waaronder nieuwsbladen,
al dan niet bij abonnement gefran
keerd. worden verzonden.
De Engelsche ..Observer" schrijft,
dat de socialistische overwinning in
Engeland' te Moskou met gereser
veerdheid is ontvangen. De Labour-
overwinning zou „een concurrentie
kunnen inluiden tusschen Moskou en
Londen met betrekking* tot linksch
Europa", meent het blad.
Dezer dagen heeft de P.O.D. uit
Groningen een verder onderzoek in
gesteld naar dén inhoud van het
massagraf in Delfzijl. Bij de lijken
bevond" zich dat van een 15-jarig
meisje, voorts werd een man aange
troffen zonder hoofd. Geen der
slachtoffers kon worden geïdentifi
ceerd. De lijken waren allen min of
meer verbrand. Enkele hadden tan
den met gouden of zilveren kronen.
VOLKSHERSTEL (HARK)
Men is het leed soms gauw ver
geten, voornamelijk als het leed
een ander trof. Als een goed-
gesteld artikel in de courant den
nood in het getroffen Zuiden
toelicht, een filmopname in de
bioscopen d'e chaos aan ons oog
voorbij laat trekken, komt de
massa voor een moment weer
onder den indruk. Maar 't is zoo
gauw weer verg'eten! En toch,
dat mag niet, dat mag nooit! Ons
zwaar getroffen Zuiden zucht
onder de allerzwaarste lasten.
Daar moet geholpen worden en
dat grootscheeps. NOORD HELPT
ZUID! Dat moest geschreven
staan in elke straat, in elk huis
in elk hart. De nood is schrik
barend. -*Het Noorden zal zijn
plicht niet vergeten!
Gisteren zijn te Londen besprekin
gen begonnen over dé looneischen
van 500.000 man spoorwegpersoneel.
Hiervan zal het afhangen, of Enge
land voor een uitgebreide staking
zal komen te staan, die wellicht het
g'eheele land zal omvatten....
Twee Liberators zouden he
den den commandant en de
rest van de bemanning gaan
ophalen van de Duitsche duik
boot, die onlangs aan de Ar-
gentijnsche kust is opgedoken.
De Amerikaansche autoriteiten
willen het mysterie van deze
duikboot ophelderen, die twee
maanden na de Duitsche capi
tulatie een Argentijnsche ha
ven aandeed, nadat alle papie
ren aan boord verbrand en alle
gegevens aangaande de identi
teit van de opvarenden waren
vernietigd. Men zal zich herin
neren, dat het vermoeden is
geuit, dat Hitier zich aan boord
van deze duikboot zou bevon
den hebben om ergens in Pa-
tagonië een toevluchtsoord te
zoeken
Stalin, Truman en Attlee hebben
Dinsdagmiddag te Potsdam drie en
een half uur vergaderd. Het was de
langste zitting', die gehouden is. Vol
gens Reuter was het een zeer vrucht
bare zitting, die grooten voortgang
heeft gemaakt.
Welingelichte kringen te Londen
meenen, dat de aankomst var.' een
Poolsche delegatie in Potsdam er op
wijst, dat de westgrens van Polen be
sproken is en dat de Fransche ver
langens ten aanzien var.' ae Rijn
grens verstevigd zouden worden
„door een officieele suggestie van de
Oder grens voor Polen". Dezelfde
kringer.- meenen, dat als resultaat
van de conferentie te Potscam door
de Big Three een gemeenschappelij
ke houding ten opzichte van de
Spaansche regeering zal worden be
paald, die wellicht in eer.' gemeen
schappelijke verklaring tot uitdruk
king zal worden gebracht.
In Argentinië is de toestand ge*
spannen; officieren van do vloot zijn
tegen de regeering en cischen on
middellijk aigemeene verkiezingen.
President Truman zal te Plymouth
een korte ontmoeting hebben met
den Koning en de Koningin van En
geland. Veld maarschalk Alexan
der. opperbevelhebber van de geal
lieerde strijdkrachten in het Middel-
landsche Zee-gebied, is benoemd tot
gouverneur-generaal van Canada.
De Japansche. vloot is uitgevlakt,
heeft de Amerikaansche onderminis
ter van Marine verklaard. Japan
heeft geen enkel slagschip meer en
misschien nog drie kruisers.
SIGRID UNDSET, de bekende
Noorsche schrijfster, is in Oslo te
ruggekeerd. Zij was uit Noorwegen
or.tsnapt bij den inval van de Duit
schers en verbleef tijdens den oorlog
in Amerika.
11
u
Nadat in voorafgaande zittingen o.a. het verhoor van Clemengeau, den
zoon van den ouden „tijger", spannende momenten had opgeleverd, is
in de achtste zitting van het proces-Pétain o.a. generaal Weygand ge
hoord. Hij zag er oud en vermagerd uit. Aangezien hij niet slechts ge
tuige, maar tevens beschuldigde is, trachtte hij ook zijn eigen houding
te rechtvaardigen. Hij verklaarde, dat hij zijn chef, Pétain, immer de
grootste achting heeft toegedragen. Hem is echter niet medegedeeld, dat
de strijd tegen de Duitschers gestaakt moest worden. „Had hij mij dit
verteld, dan zou ik er niet mee accoord hebben kunnen gaan." Wey
gand vatte zijn conclusies óver het ontstaan van den wapenstilstand als
volgt samen: 1. de opperbevelhebber vroeg wapenstilstand uitsluitend om
militaire redenen; 2. Reynaud en de regeering werden van minuut tot
minuut van alle militaire feiten op de hoogte gehouden; 3. het Fran
sche leger heeft gevochten zoolang het kon; 4. bij alles wat er gebeurd
is, was er geen conflict tusschen de militaire en de civiele macht.
Tot slot van zijn betoog gaat
gand' de twee oplossingen na, waar
voor men in 'Juni 1940 stond. n.l.
capjjtula.tie of wapenstilstand. Een
capitulatie is een onteerende oplos
sing voor het leger en voor Frank
rijk. Weygand' zou geweigerd hebben
te capituleeren, zelfs indien hij daar
toe bevel had gekregen van zijn mi
nister i.e. Pétain. Voortzetting van
der.' oorlog in N.-Afrika achtte Wey
gand' niet mogelijk. De wapenstil
stand was in de gegeven omstandig
heden het beste. Hij had' het voor
deel, dat Frankrijk een regeering be
hield, eer.' bestuursstelsel. en een le
ger, in staat om het kader te bewa
ren en materiaal te verbergen. Die
oplossing was het vooraeeligst Voor
Frankrijk en zijn bondgenooteü. Ge
neraal Weygand ontkende ooit ge
zegd te hebben „Over crie weken zal
Engelands strot als van een kip zijn
omgedraaid". Voor het eerst in het
proces komt) Pétain dan plotseling
met een interruptie. Hij zei o.a.:
„Van hetgeen ik heb kunnen volgen
van generaal Weygand'. komt het me
voor, dat hij mijn standpunt volko
men begrepen heeft. Alles wat ik
van hem verstaan heb, kan ik volle
dig goedkeuren". Als leden var: de
jury probeeren, Weygand door het
stellen van verschillende vragen in
het nauw te drijven, antwoordt hij
woedend: „Nooit zult ge van mij
hooren, dat mijnheer de maarschalk
een verrader is." Ook in het verdere
verloop laat de maarschalk nog' eens
zijn stem hooren. Hij interrumpeert
Weygand om te vragen of het niet
juist is. dat Engeland bij monde van
Churchill Frankrijk gemachtigd had
om wapenstilstand te vragen. Rey
naud en Weygand zijn het eens, dat
het antwoord hierop ontkennend
moet luiden. Na een hevig debat
tusschen Reynaud en Weygand wordt
de zitting' tot Woensdag verdaagd.
Ook oud-minister Herriot heeft
Pétain beschuldigd', o.a. zou hij zijn
belofte hebben gebroken om de
Fransche regeering over te brengen
naar Afrika.
Het proces te Rome tegen Ferru-
chio Sonfcni, die terecht stond we
gens „fascistische oorlogsmisdaden"
en wiens bijnaam luidde: „d'e hyena
van Brescia", eindigde plotseling,
doordat een Italiaansche politieagent
naar voren trad en hem met de ka
rabijn neerschoot. De dader deed'
geen poging 4totontvluchten en ver
klaarde dat Sorllni hem gemarteld
had en dat de herinnering hieraan
hem had' overmeesterd.
Japan zal binnenkort bestookt wor
den met een regen van vlugschriften,
die de waarschuwing zal inhouden,
dat woningen en steden verpulverd!
zullen worden door grootscheepsche
luchtaanvallen binnen 72 uur.
Generaal George Kenney's groote
vloot heeft haar aanvallen met bom
menwerpers en jagers op de Japan
sche scheepvaart Zondag j.l. voort
gezet, waarbij nog een Japansch
vliegdekschip is aangevallen, het
derde in het r.onstop bombardement
van drie dagen op Koere en andere
havens. Meer dan honderd' vracht
booten en andere vaartuiger.' van de
Japanners werden tot zinken ge
bracht in de wateren voor de kust.
De Japansche scheepvaart in de
eiger.' wateren leed tijdens den drie-
daagschen aanval op Vrijdag, Zater
dag en Zor.nag j.l. een verlies van
bijna honderd schepen, waaronder
slagschepen. vliegdekschepen en
koopvaardij ers. De groote verliezen
langs ce kust van Malakka zijn hier
bij niet inbegrepen.
Opnieuw zijn 54 Japansche sche
pen tot zinken gebracht bij de zwa
re aanvallen, die Engelsche en Ame
rikaansche scheepsvliegtulgen heb
ben uitgevoerd op vaartuigen- in de
Japansche binnenzee. Meer dan 80
Japansche schepen werden bescha
digd, vöegde admiraal Nimitz er aan
toe. De derde vloot voerde voor de
zevende maal een gedurfden aanval
uit op de kusten van Hondsjoe. het
voornaamste Japansche eiland, dron
gen de Golf van Soeroega binnen,
bijna tot aan Tokio en brachten
schade toe aan de duikbootbasis
Sjimizoe.
De onafgebroken aanval van oor
logsschepen en groote luchtvloten op
het Japansche moederland' wordt
voortgezet. Amerikaansche destroyers
zijn Dinsdag in de vroegte de Golf
van Soeroega ten Zuidwesten van
Tokio binnengevaren en hebben de
stad Sjimizoe gebombardeerd' een
havenstad van 65.000 inwoners,' gele
gen aan den spoorweg' Tokio-Nagoya.
JAN MASARIJK, minister van bui
tenlandsche zaken van Tsjecho-Slo-
wakijet is teruggekeerd* in zijn va
derland. dat hij ir.' 1939 bij den Duit-
schen inval had verlaten,