NIEUW
HET OOG GERICHT OP
AMERIKA!
GEBIEDSUITBREIDING
Snel herstel van vredige orde
in het Verre Oosten
VRIJDAG 7 SEPTEMBER 1945
BUREAUX'
KONINGIN NAAR
SCHEVENINGBN
H.M. de Koningin zal
met ingang van heden
Vrijdag 7 September
haar intrek nemen in
een villa te Schevenin-
gen. De Koningin zal
aldaar voorloopig ver
toeven in afwachting
van het gereedkomen
van de herstellings
werkzaamheden aan
de „Ruygenhoek".
Aartsbisschop 60 jaar
NIEUWE LUCHTREUS
G.G. eerst heden
land
in ons
UH
eigen
land
de beste en meest reëele vorm
van schadevergoeding
ARRESTATIES IN HET
RUHRGEBIED
Stort overbodige geld
middelen op bank
of giro!
Een Nationaal
belang
UDereldnieuws
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
41e JAARGANG NUMMER 18724
Builen God is 't nergens veilig (Vondel)
Abonnementsprijs 1.10 per maand: I 3.30 per kwartaal
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
DEN HELDER
Loodsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Molenstraat 52
Telefoon 459
De wereld houdt het oog gericht op Amerika, heeft Z. H. df
Paus dezer dagen verklaard. Inderdaad, veel zal er, ook in
verband met economisch en financieel herstel vooral, van Amerika,
het land der onbegrensde mogelijkheden, moeten komen. Ook voor
Nederland, dat zich echter zal moeten hoeden voor een zekere capi
tulatie tegenover het Amerikanisme en ook in den strijd om den
vrede te winnen, zich zelf zal moeten blijven. Amerika is een rijk
land, dat niet geaarzeld heeft, zijn enorme schatten, door middel
van de befaamde leen- en pachtwet (lend-lease-bill), ter beschikking
te stellen van Europa, als een grootsche krachtsinspanning, om den
oorlog te winnen. Dat is natuurlijk niet allemaal alleen uit zuivere
menschenliefde gebeurd, want de Amerikanen zijn ook „bussiness-
men", maar dit alles neemt toch niet weg, dat de medewerking van
Amerika den doorslag heeft gegeven by het verslaan van het nazi
gevaar. En het lijdt geen twijfel, of Amerika zal ook den doorslag
geven bij het herstel van den wereldtoestand, bij het omschakelen
ook van de wereldeconomie van oorlog op vrede. Het is daarom, dat
er bijzondere belangstelling gewettigd is voor de boodschap, die
president Truman gisteren tot het Amerikaansche congres richtte.
tische en staatskapitaiist:sche
oorlogseconomie, voorzichtigheid
gewenscht. Maar ook moet ge
waakt worden voor andere uiter
sten. Te groote vrijheid zal ae
oplossing van de eigentijdsche
wereldkwalen ook niet brengen
Redelijke gebondenheid in de
economie zal noodig zijn. Indien
Amerika niet meedoet op dit
punt, zouden allerlei spanningen
niet uitblijven
De President van Amerika heeft in
deze boodschap, waarvan vermeld'
wordt dat ze uit vijftienduizend
woorden bestond, d'en Amerikanen
den weg gewezen naar het bereiken
van den hoogsten levensstandaard,
welke in de geschiedenis nog onge
kend' is. Of dat voorshands het ide
aal van Europa kan zijn, mag in het
midden worden gelaten. Voor Ameri
ka zelf was het ook van belang, dat
Truman een program ontwikkelde,
dat ten doel heeft het scheppen van
werkgelegenheid en het verzekeren
van uiterste veiligheid'. Deze punten
hebben ook universeele beteekenis.
Het groote sociale probleem zal
zijn de kwestie der werkloosheid in
verband met de omschakeling van
oorlogs op vredeseconomie. De mo
gelijkheid van werkloosheid in d'en
overgangstijd kon Truman niet ont
kennen, maar „indien de Regeering
en het Congres flink en moedig de
economische problemen tegemoet tre
den, dan zou spoedig een periode van
grootst mogelijke industrieele acti
viteit in vredestijd ingaan". Een op
lossing voor de moeilijkheden zit
hier zeker niet in! Er vallen nog 15
millioen arbeiders bulten de werk
loosheidsverzekering. waarvoor Tru
man aan het Congres onmid'delijk
maatregelen vroeg.
Wat de leen- en pachtschuld be
treft, deze bedraagt de kleinigheid
van 42.000 millioen dollar. Deze kun
nen de verschillende landen onmo
gelijk contant terugbetalen. Dat ziet
Truman ook in. Doch en hiermede
werd een verschil opgelost, dat in
berichten van den laatsten tijd aan
d'en dag trad dit beteekent ook
weer met, dat de leen_ en pachtver-
plichtingen „voor het overgroote
deel" geannuleerd zullen worden. Er
zullen, zei Truman op een andere
plaats in zijn rede, „andere wegen
gevonden kunnen worden om bij te
dragen tot een gezonde wereldeco
nomie." Welke die andere wegen
zijn hebben wij nog niet vernomen.
Waarlijk, niet het minst op dit punt
„houdt de wereld! het oog gericht op
Amerika".
Maar niet alleen op dat punt!
Truman heeft ook duidelijk laten
uitkomen, dat Amerika zal terug
komen van de staatskapitalisti-
sche ordening, en dat er vrijheid
zal komen voor industrie, land
bouw en arbeid. De controle van
de Overheid zal zooveel mogelijk
verdwijnen. Het particulier ini
tiatief moet de Regeering met
vertrouwen ondersteunen, niet
met woorden, maar met daden.
Richtlijnen zijn weliswaar vast
gesteld, om de productie en werk
gelegenheid in vredestijd zooveel
mogelijk op te voeren, en con
trole zal worden gehandhaafd om
impasses te voorkomen, vooral
met het oog op tekorten aan ma
terialen e.d en het gevaar van
inflatie, terwijl uitvoering van
Roosevelts program voor nationa
le groote werken zal worden aan
gevat, maar van het nieuwe orde-
plan van Roosevelt (de New
Deal) moet Truman blijkbaar
niets hebben. Tegenover "de socia
listische experimenten van vele
landen, die hier en daar in uiter
sten dreigen te vervallen, stelt
Amerika blijkbaar een groote ma
te van vrijheid. Voorzeker is te
genover den drang naar sociali
satie, als gevolg van de socialis-
Maandag 10 September a.s.
zal Z. H. Exc. Mgr. Dr. J. de
Jong, Aartsbisschop v. Utrecht
Zijn OOsten verjaardag her
denken. Woensdag 12 Septem
ber is het tien jaar geleden dat
Hij tot Bisschop werd gewijd,
na op 3 Augustus 1935 door Z.
H. den Paus te zijn benoemd
tot Coadjutor, met recht van
opvolging van Mgr. J. H. G.
Jansen z.g.
Uit het veroverde Japan en het bevryde Singapore konijn be
richten die wijzen op ontwikkeling in de richting van een snel
herstel van een vredige orde in het Verre, Oosten. Het nieuwe
gevoel voor de realiteit der dingen by de Japansche regeering,
werd opnieuw geaccentueerd door een verklaring van Higasji-
Koeni, den eersten minister, die by gelegenheid van een tea-party
de „verduisterings-politiek" van de Japansche leiders in oorlogstijd
gispte.
Hij deed' uitkomen, dat het Japan
sche volk, als resultaat van deze po
litiek, in het geheel niet voorbereid
was op den nederlaag en sprak de
hoop uit, dat het Japansche volk in
een geheel nieuwe geestesgesteld
heid' zijn energie zou richten op wer
ken des vredes en medewerken aai;
den vooruitgang van de wereld. Ver
volgens kwam het bericht af, dat er
binnenkort In Japan tenminste dTie
nieuwe politieke partijen zullen ver
schijnen.
De bezetting van Singapore
verloopt sneller dan door de Britten
was verwacht. Er zijn reeds een aan
tal maatregelen genomen om een ef
ficient bestuur van de stad te her
stellen. Er is een onofficieel wissel
koers tusschen den Japanschen dol
lar en het pond' sterling vastgesteld
van 40 tegen 1.
Ondertusschen kwamen in Singa
pore nog gevallen van roof voor. ter
wijl Japansche guerilla-strijders een
aanval d'eden op een Russischen
pantsertreln, die op weg was
naar Harbln. Kleine Japansche troe
pen blijven in het heuvelland van
Mandsjoerije het den Russen r.-og
lastig' maken. De capitulatie van de
Japansche strijdkrachten in den Zd.-
Westelijken Pacific is geteekend aan
boord van een Britsch vllegdekschip
ter hoogte van Rabaul.
Verscheidene duizenden Japannee-
zen staarj geboekt als oorlogsmisda
digers en een duizendtal gevallen is
reeds gereed gemaakt voor berech
ting'.
Amerikaansche verkenningspatroui-
les zijn Tokio binnengerukt om maat
regelen te treffen voor de formeele
binnenkomst van de eerste cavale
riedivisie en generaal Mac Arthur op
Zaterdag.
De nieuwe Amerikaanscht
luchtreus D-C 74, een 77-tons
viermotorig vliegtuig dat lOf
passagiers kan vervoeren, plus
vracht en een bemanning
van 13 leden, met een snel
heid van ruim 450 K M. pei
uur, heeft in Californië eer
geslaagde proefvlucht ge
maakt.
Naar van officieele zijde wordt ver
klaard, zijn bij de overgave van Sin
gapore 85.000 Japansche militairen
onder wie 85 generaals betrokken.
Marseille was geland en niet
verder zou vliegen.
Prinses Juliana is daarna terug
gevlogen naar Schiphol, vanwaar
Zij per auto doorging naar Soest,
dijk. Latere berichten meldden,
dat de G.G. hedenmorgen ong. 11
uur te Eindhoven zou aankomen.
QUISLING heeft in een verde
digingsrede zijn verbazing uitge
sproken, dat een man, die 42 jaar
een goed patriot was geweest,
van verraad beschuldigd kon
worden!
voor de tachtig ge
storven repatrieerenden
te Maastricht zal op
Initiatief van den Re-
patrieeringsdienst een
monument worden op
gericht. De slagers
uit het Zuiden hebben
te Den Bosch verschil
lende grieven bespro
ken, die ter .sprake
zullen komen in het
hoofdbestuur, dat de
zer dagen te Amster
dam vergadert. Be
richten in eenige dag
bladen omtrent de uit
eindelijke geldzuivering
worden door het de
partement voorbarig
genoemd. Admiraal
Sir Gerald Dickens, chef
van den verbindings
dienst der Britscbe Ma
rine in ons land, is bij
zyn afscheid gehul
digd. waarbij hem een
kristallen bowl-stel kon
worden aangeboden.
De Amsterdamsche tflain
rijdt, in tegenstelling
tot de trams in andere
steden, nog niet den
geheelen dag, wegens
gebrek aan reserve
materiaal. Bij gele
genheid van het vijf
tigjarig bestaan van
het Stedelijk Museum
te Amsterdam zal een
van Gogh-tentoonstel-
ling worden gehouden.
Ir. v. d. Kaa is ge
huldigd hij het -vijf-en-
twlntig jarig bestaan
van de hoofdinspectie
der Volkshuisvesting,
die hij gesticht heeft.
Ook een hericht,
De haven van Gent,
waar gedurende de
operaties van het Ame
rikaansche leger in
België 1.200.000 ton oor
logsleveringen zijn bin
nengekomen, is aan de
Belgen teruggegeven.
De Japansche verliezen
van leger en vloot heb
ben vijf millioen 85.000
man bedragen; hij de
geallieerde luchtaanval
len zijn 241.309 men-
schen gedood en 313.041
gewond. A.s. Maan
dag vergaderen de mi
nisters van buitenland-
sche zaken van de
groote mogendheden te
Londen om verschillen
de internationale pro
blemen te bespreken.
Piet van Kempen, in
dertijd beschuldigd, is
door de Belgische en
Nederlandsche autori-
Nadat gisterenavond de autori
teiten, onder wie H. K. H. Prin
ses Juliana, de ministerpresident
prof. ir. W. Schermerhorn en mi
nister mr. B. A. van Kleffens,
reeds eenige uren op het vlieg
veld by Eindhoven hadden ge
wacht op de aankomst van den
Gouverneur-Generaal, kwam be
richt binnen, dat het vliegtuig te
Annexatie is iniyving van grondgebied, mèt de bewoners. Ge
biedsuitbreiding zender overname van de bewoners is het streven
van het Nederlandsche Comité voor gebiedsuitbreiding, namens
hetwelk Ir. P. C. Tirion uit Aardenhout ten stadhhuize te Alkmaar
voor een 40-tal genoodigden een inleiding over dit onderwerp hield.
Hy sprak dan ook niet over annexatie doch over gebiedsuitbreiding.
Dat velen zich van dit vraagstuk door vrees afzydig houden, noemde
spr. een kenmerk van geestelijke aftakeling en een begin van den
ondergang van eigen cultuur. Bezwaren van nog lager peil, dat
inlijving van Duitsch gebied een prysdaling van onroerende goe
deren tengevolge zou hebben, liet spr. heelemaal voor wat ze warea.
Ir. Tirion weerlegde enkele ethische en moreele bezwaren. Hy
raamde de totale schade, ons door Duitschland toegebracht, op 20
milliard. Het is onaanvaardbaar deze last, die neerkomt op f 10.000
per Ned. gezin, op ons te nemen.
draagt 1/10 millioen rijksmark en is
voor 'iv groot deel gastolen. Schade
vergoeding hierdoor is dus illusoir.
Arbeidskrachten heeft ons land zelf
te veel. Levering van roerende goe
deren zou storing beteekenen van
ons eigen productie-apparaat van die
goederen.
Levering van gTondstoffen is een
van die mogelijkheden, waar andere
landen beslag op zullen leggen.
Een van die grondstoffen is kolen,
waarvan de waarde echter gering is
in verhouding tot de te betalen
schuld.
Niet alleen internationaal bezien
is de levering van grond' van be
lang, ook van Nederlandsch stand
punt. Gebiedsoverdracht kan op kor
ten termijn geschieden.
De Duitsche Schwerindustrie. die
de voornaamste drijfveer is tot den
oorlog, kan slechts bestaan door de
kolengebieden van Duitschland; deze
moeten het land derhalve ontnomen
worden. Rusland annexeerde reeds
Sllezië, dat met het door Frankrijk
en België vermoedelijk te annexeeren
kolengebieü van Keulen en Saarge-
bied 1/3 van Duitschlands kolenvoor-
raad beteekent.
(Vervolg pag. 2, le kolom)
Door de Field Security zijn
veertig leden van het „Rheindsch
Westfalisches Kohlen Syndikat"
gearresteerd. Dit houdt verband
met de besluiten van de Pots
dammer conferentie, waarin be
paald was, dat de syndicaten en
kartels, die in Duitschland zulk
een heerschersrol speelden en de
Nazi's hadden gemaakt tot wat
zij waren, moesten verdwijnen.
Onder de gearresteerden bevin
den zich: Hugo Stinnes, August
■en Gustav Knepper, Heinrich
Petersman en andere vooraan
staande industrieelen.
Het ministerie van financiën
deelt mede: Houders van kas-
voorraden wordt vanwege het
ministerie van financiën den
raad gegeven, hun niet strikt
noodige geldmiddelen zoo spoe
dig mogelijk te storten op bank-
of girorekeningen.
Niet alleen zal dit een vlot
verloop van de komende geld-
saneering bevorderen, doch bo
vendien zal zulks in het eigen
belang van de storters blijken
te zijn.
Naast den rechtsgrond' ontvouw
de spr. eenige doelmatigheidsgronden.
De schadevergoeding' moet accepta
bel zijrj, zoowel van internationaal
standpunt als wat Nederland zelf
betreft.
Alleen landen, die grenzen aan
Duitschland' kunnen komen met den
eisch om gebiedsinlijving. Het is ook
gewenscht, dat zij het doen, opdat
voor de arjdere landen de andere
schadeverg'oedingsmogelijkheden ge
reserveerd blijven.
Mogelijkheden.
Die mogelijkheden zijn: levering
van arbeidskrachten, van roerende
goederen van grondstoffen, of van
goud'.
Duitschland's goudvoorraad be
door eenige couranten
overgenomen uit een
Engelsch blad, dat Ne
derland een bedrag van
anderhalf milliard pond
sterling zou eischen als
schadevergoeding, is
onjuist, de Nederland
sche eisch zal pas over
een maand worden in
gediend, er is nog geen
enkel cijfer genoemd.
teiten vrijgesteld van
alle vervolging. —Vol
gens een mededeeling
uit den Haag zijn in
den oorlog niet minder
dan 50 millioen Chlnee-
zen gesneuveld.
Amerika heeft Enge
land financieelen steun
toegezegd om den
overgang naar den vre
destoestand te verge
makkelijken. De
Amerikaansche Marine
wenscht de uitgebreide
keten van ases in den
Pacific in gebruik te
houden. Bij de capi
tulatieplechtigheid te
Nanking zal ook Ne
derland vertegenwoor
digd zijn. Ook de
Luxemburgsche Arbei
derspartij heeft samen
werking met de com
munisten geweigerd.