NIEUW
EPISCOPAAT IS
over geestelijk verval
1
„Trouw aan verdienstelijke
organisaties dreigt te
verminderen'
Kolen en gebiedsuitbreiding
RS
\N
MAANDAG 17 SEPTEMBER 1943
BUREAUX;
Oproep lof geeste
lijke vernieuwing in
een gezamenlijk her
derlijk 'schrijven van
onze Hoogwaardige
Bisschoppen.
Italië—Joego Slavië
„Bewust naar het
socialisme"
DE GASVOORZIENING
Stikstofmeststoffen
RIJVERGUNNINGEN,
BENZINE EN
LASTER
Een geschenk van de
Spoorwegen
GEVANGENEN KOMEN
UIT INDIë
er 1945
ENDE
E
Mj
3
■eken.
rukke
sland.
en
roote-
roor
olgt
oor.
ssie!
atis.
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
41e JAARGANG NUMMER 18732
Buitm God ia 'i nergens veilig (Vondel)
Abonnementsprijs t i.10 per maand: 3.30 per kwartaal
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
DEN HELDER
Loodsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Molenstraat 52
Telefoon 459
Het volgende schrijven van de
Hoogwaardige Bisschoppen is
gister in alle kerken voorgelezen:
Beminde geloovigen,
In Ons eerste schrijven na de
bevrijding hebben Wij een samen-
vattenden en afsluitenden blik
geworpen op het rampzalige sys
teem, waaruit zoovele en zoo
groote gevaren voor godsdiensten
vaderland waren voortgekomen.
Thans gaan Wij een bezorgden
blik werpen op den godsdiensti-
gen en zedelijken toestand van
het oogenblik en op de middelen,
welke nu moeten worden aange
wend om te bewaren wat behou
den en te herstellen wat gebro
ken werd. Daarom wil dit woord
zijn een eerlijke inkeer in ons
zelf en een oproep tot geestelijke
vernieuwing van ons zelf.
De rust der wapenen bracht
niet en kon ook niet brengen de
beëindiging van den geestelijken
strijd, die na de erfzonde altijd
door gestreden wordt en die in
onze dagen wellicht heviger
woedt dan ooit. Het is ten iolte
de strijd tusschen geloof en on
geloof, tusschen goed en kwaad,
tusschen Christendom en heiden
dom, tusschen den geest van het
Evangelie en den geest van de
wereld, tusschen hemel en aarde,
tusschen God en Zijn eeuwigen
tegenstander, den duivel. Het
valt helaas niet te ontkennen,
dat in een tijd, zooals wij dien
thans beleven, de kansen voor
de machten der duisternis in dit
duivelsch spel niet gering zijn,
Ook zonder somber of pessimis
tisch te denken en met volle be
grip voor het vele goede en of
fervaardige, dat ook heden ten
dage door hen, die in Christus
gelooven, wordt gedaan, wijzen
de teekenen van dezen na-oorlog-
schen tijd toch duidelijk op een
zorgwekkend geestelijk verval.
In zoo goed als alle sferen van het
openbare leven is de geest van de
werelcJ doorgedrongen, zoodat het le
ven soms meer heidensch dan Chris
telijk lijkt. In de zuigkracht var.: een
nieuw heidendom wordt angstwek
kend veel meegesleept en de opvat
tingen en zeden van vele geloovigen
worden door onchristelijke elemen
ten echt besmet. De eerlijkheid en
waarheid' is bij velen zoek en het
Rijk Gods, dat een „regnum verita-
tis een rijk van1 waarheid"
wordt ondermijnd door het „regnum
mendacil het rijk van de leugen",
dat niets anders is dan- het rijk van
den Vorst der leugen, den duivel.
De rechtvaardigheid en gerechtigheid
hebben veel geleden en het Rijk
Gods. dat een „regnum justitiae
een Rijk van gerechtigheid" is,
wordt belaagd door den Vorst der
ongerechtigheid'. De geest van zedig
heid en zuiverheid, die het sieraad
moet zijn van de kinderen Gods, is
verzwakt onder den zinnelijken
dTang naar g'enot. De kleeding van
velen spot met allen zin voor Chris
telijke zedigheid en neemt niet al
leen gevaarlijke, maar zelfs uitdagen
de vormen aan. De lectuur is in het
algemeen besmet en het zuivere oor
deel hieromtrent is bij vele ouders
al even onjuist als bij de meeste jon
geren. Als wij goed zijn ingelicht, is
de film in inhoud' en strekking' zwoel
en gevaarlijk. Ook in zijn Intiemere
verhoudingen, van omgang en ver
keering, blijft het leven besmet. Het
gedrag van vele meisjes, ja zelfs
van gehuwde vrouwen, is ergerlijk
en verleidend'. Goede verkeeringen
worden door een uitd'agende vrijheid
van omgang met anderen en on
trouw verbroken, terwijl tallooze^an
dere verhoudingen worden aange
gaan, die met alle normei van een
JJ
verstandige en Christelijke verkee
ring spotten. De huwelijkstrouw
he^ft aan heiligheid en hechtheid'
ernstig ingeboet en het aantal echt
scheidingen van geloovigen even
goed als van ong'eloovigen, schijnt
angstwekkend te groeien. De kanker
van de schending van het eigenlij kte
huwelijksleven woekert verder en
vernietigt steeds meer den zin en d*e
eerbied voor de heiligste plichten.
Het gezin, dat in Gods bedoeling'
moest zijn de bron van het leven en
de school e'er deugden, is aangetast
tot in zijn diepste doelstelling en
wezen. Het gezag, dat alle opvoeding
en orde moet schragen, heeft merk
baar ingeboet aan eerbiediging en
kracht.
Meer nog, dierbare geloovigen.
Droevige verschijnselen wijzen
erop, dat ook de ware opvattin
gen over en de liefde voor de
middelen, welke God ons heeft
gegeven om sterk te staan inden
strijd des levens, verworden en
verzwakken. De ijver voor het
gebed gaat blijkbaar kwijnen.
Het bezoek aan de kerk en het
ontvangen der H. Sacramenten
verminderen in opvallende mate.
Zelfs de liefde voor de H. Eucha
ristie en de ijver voor de veelvul
dige H, Communie schijnen aan
getast.
Wjj vreezen zelfs, dat zich al
verdere gevolgen van deze gees
telijke inzinking, al is het dan
ook nog onduidelijk en vaag, be
ginnen te vertoonen. De trouw
aan onze zoo verdienstelijke or
ganisaties dreigt te verminderen
Een gerechtigd en loffelijk stre
ven naar meer eenheid en betere
samenwerking wordt overwoe
kerd door eenheidsstrevingen, die
niet enkel door oprechten zin
voor saamhoorigheid worden be
paald. Het ware gevoel voor Ker
kelijke en confessioneele verbon
denheid is merkbaar verzwakt.
Ongemerkt verbreedt een laïcis-
tische en neutrale tendenz haar
gevaarlijken invloed. Tusschen en
onder alles door zaait de geest
der duisternis het zaad van een
chaotische verwarring en tegen
stelling. Velen verliezen den juis-
ten kijk, anderen trekken zich
terug. Het idealisme van de jeugd
verdraagt zich niet voldoende
met de wijsheid der ouderen.
Grenzen en verhoudingen ver
schuiven. Steeds meer vertoont
zich de geestelijke chaos, waarin
niet het goede, maar wel het
kwade zijn kansen vindt.
Dit alles hangt samen, dierbare ge
loovigen. Er zit lijn en systeem in al
deze verschijnselen. Wie scherp toe
ziet, moet zich wel bezorgd afvra
gen of de geest der wereld, de geest
van heidendom en ongeloof, de geest
van verwarring en van haat, de geest
van zingenot en zonde, niet bezig is
ons oude en ecljte Christendom te
ondermijnen en langzamerhand te
vernietigen. Ja. dierbare geloovigen,
het is Onze droevige maar heilige
overtuiging, d'at wij eigenlijk midden
in een strijd op leven en dood ver
wikkeld liggen, al hoeft die dood
dan ook niet zoo onmiddellijk te
dreigen. De vijand toont zijn gelaat
nog wel niet open en bloot,
maar dat maakt zijn aanval slechts
des te gevaarlijker. Het „mysterlum
iniqultatis het geheim der onge
rechtigheid" hult zich altijd in duis
ternis. De strijd is er. Het duivelsche
gif verteert ongemerkt onze geeste
lijke vitaliteit. De dood. Inderdaad'
de dood der zielen dreigt. Wie weet.
hoe de kracht van nog meer anderen
kwijnt? Jezus, ons ..leven", ons eenl-
ge „leven", kan niet blijven leven in
een hart, dat klopt voor de wereld'.
N
Joego Slavië eischt van Italië
'n schadevergoeding v. 362.341.000
pond sterling. De basis van de
toekomstige verhoudingen met
Italië hangt van de oplossing van
deze kwestie af.
De Italiaansche communisten
leider Togliatti betuigt in zijn,
partijblad, dat Zuid Tirol Itali-
aansch moet blijven, om Italië te
vrijwaren tegen eventueele toe
komstige Duitsche agressie.
De „Times" meldt, dat stteeds
meer personen Joego-Slavië
trachten te ontkomen naar Oos
tenrijk of Italië wegens hun an
tipathie tegen het regiem Tito.
Hun voornaamste klacht is de
vervolging der kerken. Vele
priesters en bisschoppen zijn ge
arresteerd en opgesloten.
De H. Geest, die „uitgestort is in
onze harten", verdraagt Zich r.let
met den geest der wereld. Als deze
laatste geest groeit, moet de geest
Gods onvermijdelijk in dezelfde ma
te wijken. Het Goddelijk leven, dat
ons medegedeeld werd in de genade,
moet afsterven, als het wereldsche
leven groeit. De „homo eaelestis
de hemelsche mensch" sterft, als de
„homo terrestris de aardsche*
menseh" in ons herleeft. Het is de
„Geest, die levend maakt", maar
het is ook de geest, die doodt. En
Wij vreezen met groote vreeze, dat
de geest, waarin wij leven, besmet
is en meer ten doode dan ten leven
werkt.
En het is daarom, dierbare ge
loovigen, dat wy, vol zorg en vol
liefde voor uwe zielen, U komen
oproepen tot geestelijke vernieu
wing en opstanding. „Jam hora
est de somna surgere het is
tyd, dat wy uit dezen slaap op
staan", hoog tijd zelfs. En wy
willen daarbij de tegenstelling
zoo scherp en zoo duidelijk moge-
ly'k stellen, opdat het gif der be
smetting niet ongemerkt en onbe
wust verder sluipt. Tegenover
den geest der wereld moet weer
komen te staan de zuivere geest
van Christus, tegenover het hei
dendom weer het echte Christen
dom, tegenover den dood der zie
len, flie dreigt, weer het leven.
(Vervolg pag, 2)
Minister van Schaik heeft op een persconferentie uitvoerig ge
sproken over het kolen-probleem. Van het gerucht, dat de Russen
eslag gelegd zouden hebben op de kolen uit' het Ruhrgebied was
den minister niets bekend. De vooruitzichten in de kolenvoorziening
zyn bemoedigend Annexatie tot aan den overkant van den Rijn
zou een waar „dorado" openen! Men zou het dubbele bereiken van
de normale Limburgsche productie. De bestaande nationale behoefte
in ons land zou gedekt kunnen worden. Uit het Duitsche gebied
zouden we kolen krijgen van prachtige kwaliteit, waarmede wy
belangrijke industrieën zouden kunnen ophouwen!
Op een propagandavergadering
van de S.D.A.P. te Hilversum
verklaarde minister Drees, „dat
een groot deel van het kabinet
bewust naar het socialisme!
drijft". Het is altijd prettig, dat
we het weten! Maar de minister
maakte het nog mooier, door te
vertellen, dat „zoodra de werk
zaamheden aan den wederopbouw
van ons vaderland dit toelaten,
de invoering van een vijfdaag-
sche werkweek wenschelijk en
uitvoerbaar acht". Dat zal nog
wel eenige jaren duren. Maar is
het nu werkelijk noodig, het ge
loof aan het socialisme met der
gelijke toekomstbe1 often te on
dersteunen? Of wil Drees de
Zondagsheiliging bevorderen, door
de gelegenheid te openen, de
sport te verplaatsen naar den
vrijen Zaterdag?
De groote kwestie is de in
schakeling van de Duitsche mijn
werkersbevolking. Moet die benut
worden? Dat zou een afwijking
beteekenen van het standpunt,
alleen Duitsch gebied te annex-
eeren zonder Duitsche bevolking.
Dit punt besprak Ir. Vos, minis
ter van Handel, dezer dagen ook
op een vergadering te Purmerend,
waar hij zich als een principieel
tegenstander van annexatie liet
kennen.
Dat de gasvoorziening concurreert
teg^en den landbouw, zou men op het
eerste gezicht niet zeggen. Toch heeft
de Minister van Verkeer en Energie,
ir. van Schaik, er ini een persconfe
rentie te Arnhem op gewezen, dat er
voorloopig niet meer gas geleverd
kan worden, omdat er kolen onttrok
ken moeten worden aan de voorraden
uit de Limburgsche mijnen, ten be
hoeve van stikstofmeststoffen voor
den landbouw. Dit is een dringende
voorziening, die voorran-g heeft. Ook
de industrie zal het voorloopig nog
zonder gas moeten stellen. Bedrijven,
die met olie kunnen stoken, wordt
aangeraden dit te doen. Zij moeten
zich wenden tot hun vakgroep en als
die er niet is, tot het Rijksbureau
voor aardolieproducten. Particulieren
die olie willen benutten voor centrale
verwarming, kunnen zich wenden tot
de brandstoffencommissie. Er 1a voor
de industrie ook des nachts electri-
sche stroom.
De toestand op het gebied van het
goederenvervoer is niet zoo somber
heeft Minister van Schaik gezegd.
Er komen 520 splinternieuwe Ameri-
kaansche vrachtwagens vrij voor de
distributie. Met de Canandeezen
wordt onderhandeld, om van hen
vrachtwagens over te nemen. Met de
personenwagens is het hopeloos ge
steld.
Met c*e uitgifte van rijvergunningen
is het niet in orde. Er is thans een
directoriaat daarvoor ingesteld. De
uitgifte van rijvergunningen is voor
loopig voor 14 dagen stopgezet. Een
scherpe controle op den weg zal
worden ingesteld; ook de geldige
vergunningen zullen opnieuw onder
zocht worden.
De Rijksverkeersinspecties mogen
voorloopig geen bezoeken meer ont
vangen. Er wordt streng op gelet,
dat ambtenaren on-omkoopbaar zijn.
Reeds zijn strengde straffen uitge
deeld. Een bestaande lastercampagne
over deze inspecties noemde Mi
nister van Schaik minderwaardig.
Klachten, met man en paard, kan
men desgewenscht rechtstreeks aan
den minister zenden.
Het benzienverbruik was veel te
hoog. Er was, bij het bestaande be
perkte wagenpark, 70 pCt. van het
verbruik van voor den oorlog noo
dig!! Daar maakte d'e geallieerden,
die voor een ruime aanvoer zorgden,
terecht aanmerkingen op. De aanvoer
is nu weer ruimer, maar de nood-
voorzienii^g gaat voor.
Uitgebreider dienstregeling
op den herdenkingsdag!
Op den dag, dat een jaar geleden
de Nederlandsche Spoorwegen ln sta
king zijn gegaan; is thans een nieuwe
dienstregeling' verschenen, waarbij de
diensten van de spoorwegen met 5000
treinkilometers per dag worden uit
gebreid.
De voornaamste uitbreidingen zijn
de volgende:
Op het traject Roermond-Maas-
trichHeerlen loopen nu 7 treinen
per dag. De verbinding Roermond
Venlo is nu zóó, dat de treinen el
kaar bij Blerlck aan de beide oevers
van de Maas ontmoeten. De passa
giers behoeven slechts de noodbrug
over te loopen om van den eenen
trein in den anderen te komen.
De lijn EindhovenWeert wo^dt
driemaal per dag doorgetrokken naar
Halen, waarvandaan men met auto
bussen naar Roermond kan komen.
In het Westen is de electrische
halfuur-dienst RotterdamDen Haag
doorgetrokken tot Leiden. Een uur-
dienst met den electrischen trein
wordt onderhouden op de lijn Leid-
schendamVoorburgLaan v. Nieuw
Oost-IndiëDen Haag.
Een twee uur-dienst wordt onder
houden op de lijn HaarlemBever
wijk. Voor verdere bijzonderheden
zie men de nieuwe dienstregeling.
Volgens een Reuterbericht uit
Washington hebben de Japanners
niet veel schade toegebracht aan
de Indische kina-plantages.
De eerste groep voor repatri-
eering van krijgsgevangenen is
per vliegtuig in Singapore aan
gekomen. Honderd andere leden,
van Nica, Marva, Leger, Lucht
macht en Marine, staan in Balik-
Papan gereed om naar Java te
gaan.
Uit Sumatra
Het evacueeren van de gealli
eerde krijgsgevangenen van Su
matra is Zaterdag begonnen met
de aankomst van een eerste
groep van 100 man op het vlieg
veld Kallang in Singapore. Ge
tracht zal worden de 5000
Britsch-Indische en Australische
krijgsgevangenen per vliegtuig
te evacueeren.
De Nederlandsche geïnter
neerden, ten getale van ruim
10.000 zullen in Sumatra worden
verzorgd, totdat zij naar hun
woningen in Nederl. Oost-Indië
kunnen terugkeeren.
Mac Arthur heeft bi) de Russen ge
protesteerd, omdat zij een Ameri-
kaansche vliegende vesting hadden
neergeschoten. Rusland heeft zijn
verontschuldigingen aangeboden voor
deze vergissing.
Te Toulouse zijn hongerige menig
ten kruideniers-winkels en levens-
middelenzaken binnengedrongen en
hebben tientallen tonnen levensmid
delen weggehaald. Eveneens werden
plunderingen ondernomen in opslag-
paatsen van het leger. Hierna heeft
de Prefect de verzekering gegeven,
dat er meer voedsel zou komen.
Joseph Kramer en andere beulen
uit het kamp Belsen zullen dezer da
gen terecht staan, beschuldigd' van
sadistische wreedheden op gevangen
en.
Op het Engelsche slagschip „Van
guard". dat in 1944 in het geheim te
water werd' gelaten heeft een explo
sie plaats gehad waarvan de oorzaak
onbekend is.
HET ARBEIDSAANBOD
Uit een mededeeling op
contactbijeenkomsten van
Ministerie van Handel en
Nijverheid, in eenige plaat
sen in het Zuiden en Oosten
des lands gehouden, bleek,
dat men in het Zuiden des
lands in de kringen van het
bedrijfsleven den indruk
heeft, dat het arbeidsaanbod
iets ruimer wordt, waar
schijnlijk als gevolg van de
aangekondigde geld-sanee-
ring.
