NIEUW
NA HET N.V.B.-CONGRES
Spoedig algemeene
verkiezingen in Rusland
WORDT DEN HELDER
WEER MARINE-BASIS?
dieren
WOENSDAG 19 SEPTEMBER 1943
BUREAUX
DR. j. VAN BEURDEN t
Mgr. Griffin bezoekt den
Aartsbisschop
Rem bou rs-ve rvoer
TRUMAN IS NOG NIET
OPTIMIST
DE BEULEN VAN
BERGEN-BELSEN
DE OPSTAND DER
KOERDEN
DE BRITSGHE
BUITENLANDSCHE
POLITIEK
DE OOGST IS BINNEN!
Wat wij hef meest
hebben gemist!
België en de Londensche
conferentie
2—6
3—0
7—1
0—6
3—2
4—2
WAARD
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
Buiten God is 't nergens veilig (Vondel)
Abonnementsprijs f 1.10 per maand; 3.30 per kwartaal
lie JAARGANG NUMMER 18734
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
HOORN
Draafsingel 59
Telefoon 4712
DEN HELDER
Loodsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Molenstraat 52
Telefoon 459
is reden, om nog een en
ander in het midd'en te
brengen over het stichtingscongres
van de N.V.Ö., ook omdat de be
faamde kwestie van de plaatsruimte
nog niet de gelegenheid' geboden
heeft, zakelijk een blik te werpen op
het daar behandelde. Voor zoover....
de bekendmakingen dat toelaten....
Want het is eigenaardig, d'at de N.V.
B., die volgens steeds1 talrijker getui-
genis, ook van bevriende pers, duide
lijk het begrip politieke partij dekt,
zonder het, naar haar eigen zeggen,
te willen zijn een belangrijk d'eel
van haar huishoudelijke zittingen ge
heim hield' terwijl ze in haar pro
gram openbaarheid van het werk der
politieke partijen verlangt!
Wij moeten objectief aannemen,
dat de leiders van de N.V.B., men-
schen als cl*. Banning, prof. Scher-
merhorn, prof. de Quay en anderen,
het eerlijk meenen als zij, betoog end
„dat alle menschen van welk geloof
en welke klasse ook schouder aan
schouder moeten staan voor gerech
tigheid, barmhartigheid, waarheid en
naastenliefde", het meest en het
eerst bedoelen de sociaal-paedagogi-
sche taak die de N.V.B. zich stelt.
Maar caarnaast zien zij nog steeds
een directe taak voor de politieke
vernieuwing en vorming en wij kun
nen ons niet onttrekken aan den in
druk, dat de voormannen van de N.
V.B. er niet in geslaagd zijn, zich te
ontworstelen aan een voortdurend'
doorslaan van den balans naar den
kant van de politiek. Dit moet het
ong'eluk van de N.V.B. worden. Als
zij mislukt, sleept ze de belangrijke
taak, die zij op sociaal-opvoedkundig
terrein, en daardoor indirect op po
litiek terrein zou kunnen vervullen,
In dien te vreezen val mee
HET zal de N.V.B. onderhand' dui
delijk geworden zijn, dat de
oppositie tegen haar politiek streven
niet kunstmatig is. Men spreek in de
kringen van deze beweging', (die wel
een volksbeweging wil zijn en ook
zoo genoemd word, maar dat nog
lang niet is, om den naam te recht
vaardigen), veel over wat er onder
het volk leeft. Weet men dat werke
lijk? Is' de belangstelling, welke er
voor den N.V.B. onder ,,het volk"
bestaat, daar een bewijs voor? Is
het juist, dat er, zooals gezegd*
werd, onder „het volk" een
wil tot vernieuwing, ook tot poli
tieke vernieuwing bestaat? Zou dan
het feit dat de N.V.B. nog zoo wei
nig vat op „het volk" heeft, niet een
aanwijzing zijn, dat de politieke ver-
nleuwingswil van het volk zich in
een andere richting uit? Constateer
de ds. Buskes niet, dat de N.V.B. te
weinig vat heeft op de arbeiders en
zei prof. dr. Quay niet, dat dit ook
g'old voor de katholieke arbeiders?
Zei ds. Buskes even later niet, dat de
Nederlandsche arbeiders een groote
mate van nuchterheid bezitten? Is het
verband' gezocht, of voor de hand
liggend.
Prof. Schermerhorn, een bekwaam
man en een groot idealist, erkent het
tweeslachtig karakter van de N.V.B.
van haar oprichting af. Van die twee
slachtigheid kan zij niet loskomen.
Het bleek weer uit de resolutie over
de samenwerking' met de politieke
partijen en de verkiezingen. Niet al
leen „Trouw", dat van den beginne
af een afwijzend standpunt tegenover
de politiek van de N.V.B. heeft inge
nomen maar ook het „Vrije Volk",
van de echte roode socialisten en de
„Volkskrant", die het principieele
geluid van Romme laat hooren, wij
zen op de vaagheid, die nu weer vol
gens die resolutie het standpunt van
de N.V.B. kenmerkt. Maar beide bla
den zijn het er over eens, dat de N.
V.B. zich nu duidelijk met het ka
rakter van; een politieke partij ver
eenzelvigt, Het socialistische blad'
In de Abdij Berne te Heeswijk
(N.-Br.) is Zondag j.l. overleden
pater dr., J. v. Beurden O.Praem.
De Abdij der Witheeren van
Heeswijk heeft een groote rol
gespeeld in de sociale beweging
der Nederlandsche Katholieken.
Wat pater van den Eisen deed
voor de emancipatie van de Bra-
bantsche boeren, wat prof. van
Aken beteekende voor de orga
nisatie van de Katholieke werk
gevers, dat was dr. van Beurden
voor de organisatie van den
middenstand.
Opk buiten den Katholieken
kring vond zijn. arbeid hooge
waardeering.
acht de voorgestelde samenwerking
der politieke partijen ongewenscht,
maar voelt voor een gezamenlijk
werkprogram, en de „Volkskrant"
acht de gedachte van een gemeen
schappelijk program aantrekkelijk.
JTOO wordt toch door den mist
der onduidelijkheden de lijn der
mogelijkheden steeds scherper ge
trokken. Als nu de N.V.B. er nog'
van af ziet, een ontmoetingspunt voor
politieke partijen te worden, hetgeen
haar weer veel te eng in d'e practi-
sche sfeer betrekt, en men meent naast
de innige samenwerking die op so
ciaal terrein al zeer breed bestaat in
de Stichting varj den Arbeid' en de
Stichting van den Landbouw, nog be
hoefte te hebben aan een ontmoe-
tng*spunt op dit gebied in den N.V.
B., dan behoeft het werk varj de N.
V.B. niet vruchteloos te zijn. Maar
dan moet alle tweeslachtigheid ver
dwijnen, die in dezen tijd heelemaal
niet past en slechts de verwarring in
de hand werkt, die in onze volksge
meenschap toch al zoo groot is.
Voor de geestelijke samenwerking
is voor een Volksbeweging goed werk
te doen: d'at dan sommige punten
duidelijk moeten vast staan, duidelijker
dan op het oogenblik het geval is,
zullen we de volgende maal nog even
bezien.
De Aartsbisschop van West-
minster, Mgr. Griffin, is uit Lon
den vertrokken naar het Conti
nent om een veertiendaagsch be
zoek te brengen aan Frankrijk,
België en Nederland. Hij zal be
sprekingen voeren met Kardinaal
Suher, Aartsbisschop van Parijs,
met kardinaal van Roey, Aarts
bisschop van Mechelen en met
Mgr. de Jong, Aartsbisschop van
Utrecht.
TWEEDE KAMER BIJEEN!
De Tweede -Kamer komt Dins
dag 25 September a.s. bijeen om
de werkzaamheden te regelen en
het wetsontwerp inzake de rege
ling van het z.g. noodparlement
in de afdeelingen te onderzoeken.
In aansluiting op eerder gege
ven berichten deelt het Minis
terie van Financiën mede, dat
niet alleen de spoorwegen, maar
ook andere vervoersondernemin
gen geen zendingen onder rem
bours zullen aannemen.
CPREKEND op een persconferentie te Londen, waar hij de con-
ferentie der Ministers van Buitenlandsche Zaken bijwoont,
heeft de Russische Volkscommissaris van Buitenlandsche Zaken,
Molotov, een en ander gezegd over de Europeesche politiek, zooals
hij die ziet. Aan het slot deed hij de sensationeele mededeeling,
dat spoedig algemeene verkiezingen gehouden zullen worden in de
Sovjet-Unie!
Hij verdedigde de regeeringen
in Roemenië, Bulgarije en Honga
rije die z.i. het vertrouwen van
de meerderheid van het volk
hebben. Er heerscht rust en orde
in die landen. Hoe eerder in
Griekenland een democratische
regeering optreedt, hoe beter
het is. Het collectief beheer
(trustee) over Griekenland vond
hij ongewenscht. Hij is blijkbaar
van meening, al zei hij dat bij
deze gelegenheid niet, dat het
aan Rusland alleen voorbehouden
moet zijn, op deze wijze ook
Griekenland te beïnvloeden.
Ten aanzien van Triëst zeide
hij, dat het voorbarig en niet
verstandig zou zijn, wanneer hij
thans reeds iets over deze aan
gelegenheid zou zeggen. Het zou
overigens rechtvaardig en eerlijk
zijn, wanneer de gebieden, die
behooren aan de Kroaten en de
Siovenen, aan deze volkeren, die
thans tot Joego-Savië bèhooren,
gegeven zouden worden. Het zou
verder juist zijn, wanneer de
Italianen bleven in die gebieden,
die Italiaansch zijn. Ook ten
aanzien van Istrië en Stiermar
ken moet men trachten tot een
billijke oplossing te komen.
President Truman heeft weer
een en ander gezegd over de
voedselvoorziening van Europa.
Hij is nog niet optimist. Eigen
aardig is, dat terwijl tot nog toe
steeds gezegd is, dat de bevoor
rading een kwestie van transport
was, de president thans zeide,
dat het voornamelijk om een fi
nancieel vraagstuk gaat. De Ame-
rikaansche regcering stelt pogin
gen in het werk, om daarvoor
oplossingen te vinden. De V.S.
zullen Europa helpen „tot aan
het einde van Ihun krachten".
Tijdens het proces tegen de
beulen van Bergen-Belsen ver
klaarden de verdachten, dat zij
onschuldig waren. Hierop heeft
de aanklager een uitvoerige aan
klacht ingediend tegen hen, waar
in hij mededeelingen deed over
de toestand in deze kampen, ver
vuiling, mishandeling, dood, zelfs
kannibalisme waren normaal. De
aanklager ging verder, dat de
verdachten de schuld wel op de
Engelschen zouden gooien, omdat
alle vervoer in chaotische toe
stand was, maar dan verwees hij
naar een soldatenkamp daar in
de buurt, waar enorme voorra
den aan voedsel zijn gevonden,
die niet verdeeld werden onder
de gevangenen, o.a. medicamen
ten van het Hongaarsche Roode
Kruis. De zitting werd hierop
verdaagd.
Ondanks de censuur van de
regeering van Irak, zijn berich
ten over den opstand der Koer
den doorgesijpeld. De poging van
den leider der Koerden, nog eens
de aandacht der groote mogend
heden te vestigen op den toe
stand van zijn volk, is mislukt.
De stammen der Koerden in Irak
heeft hij kunnen mobiliseeren,
maar niet de Koerden in Iran,
Syrië en Turkije. De regeeringen
van laatstgenoemde drie landen
oefenen een strenge grensbewa
king uit en verhinderen een uit
breiding van den opstand. Niet
temin heeft de Iraaksche regee-
ring groote moeite om den op
stand meester te worden.
De conferenties van San Fran
cisco en van Potsdam, alsmede
de eerste rede van Bevin, Enge-
lands minister van buitenland
sche zaken, in het Lagerhuis,
hebben thans een duidelijk denk
beeld gegeven van de door Groot-
Brittannië in de toekomst te voe
ren buitenlandsche politiek. Men
kan zeggen, dat deze politiek de
volgende zes voornaamste doel
stellingen beoogt:
1. Volledige samenwerking, po
litiek, militair en economisch met
de Sovjet Unie en de Ver. Staten.
2. Samenwerking met alle an
dere leden der vereenigde naties,
in Hel bijzonder met Frankrijk
en Ohina, teneinde oorlog te
voorkomen en het wereldherstel
te bevorderen.
3. Handhaving der internatio
nale kracht van de Britsche
Commonwealth en herstel van de
economische welvaart, die door
de oorlogvoering geleden heeft.
4. Spoedige herleving van het
economisch leven in Europa en
het vestigen in alle bevrijde lan
den van regeeringen, die volledig
representatief zijn voor haar vol
ken en gekozen zijn door vrije,
geheime verkiezingen.
5. Een politiek tegenover
Duitschland, die het dit land
onmogelijk maakt ooit weer oor
log te voeren en het in de toe
komst een nuttige rol laat spe
len,
6. Internationale samenwerking
tot verhooging van de produc
tiviteit der wereld en van den
levensstandaard der bevolking,
De korenoogst is vlot binnen
gekomen. Dit is een succes voor
onze landbouwers. Gebrek aan
paarden, wagens en arbeidskrach
ten ten spijt hebben de boeren
en hun helpers dit resultaat be
reikt door extra hard te werken.
Thans is de aardappeloogst aan
den gang. Door inschakeling van
10.000 arbeiders uit de steden is
men vol vertrouwen dat ook de
aardappelen alle op tijd uit den
grond zullen komen.
OP de persconferentie te
Washington heeft de di
recteur-generaal voor onze
voedselvoorziening, ir Louwes,
een en ander gezegd over onze
voedsel behoeften, waarna hy
aan het slot samenvattend zei
de: „Wij kunnen niet direct in
geld betalen maar wij zullen
betalen met voortbrengselen
van onzen arbeid, als ons den
tyd wordt gelaten. Wij koes
teren niet langer vrees. Wy
zijn door een dal van duister
nis gegaan, waarmee niets wat
de toekomst brengt, kan wor
den vergeleken. Een dal van
duisternis, waarin geen arbeid
was, geen licht, geen moge
lijkheid om tot werken te ko
men, geen verbinding met el
ders ,geen krant en het ergste
van al: geen vrijheid Wat wy
het meest hebben gemist, zijn
een vrye pers en een vrij
parlement geweest.
Welnu, zeggen wij op onze
beurt, die vrije pers hebben
we en met het vrije parle
ment is een begin gemaakt,
dus laten wij dat waardeeren!
Men volgt te Brussel met aan
dacht het verloop van de werk
zaamheden der conferentie van
ministers van buitenlandsche za
ken, thans te Londen bijeen. Som
mige punten van de agenda der
bespreking zijn van het grootste
belang voor dit land, o.m. het
statuut van Rijnland en de inter-
nationaliseering van Ruhr. De
Belgische regeering staat in.
nauw contact met de andere re
geeringen wat betreft deze
vraagstukken en het is niet uit
gesloten, dat België evenals an
dere landen uitgenoodigd zal
worden deel te nemen aan de be
sprekingen te Londen.
Voorts wordt er op gewezen,
dat België, dat in staat van oor
log met Italië heeft verkeerd en
dat met zijn koloniaal leger een
schitterend aandeel heeft geno
men in den Abessijnschen veld
tocht, insgelijks bij het sluiten
van het vredesverdrag met Italië
is betrokken.
X/OOR Den Helder is de kwestie van de terugkeer van de Marine
een kwestie van to be or not to be. De energieke burgemeester
van Den Helder, de heer G. Ritmeester, die na zijn veeljarige
gevangenschap in Scheveningen en Buchenwalde, direct weer zyn
oude, hem toekomende plaats innam, is ten aanzien hiervan optimis
tisch gestemd. Volgens hem zyn Den Helder en de Marine niet
van elkaar te scheiden. Voorloopig wijdt hij zijn aandacht aan den.
wederopbouw van Den Helder.
De Amsterdamsche architect
Wieger Bruin heeft hiervoor
grootsche plannen ontworpen, die
het verwoeste centrum een geheel
ander aanzien zullen geven. De
partieele plannen voor verschil
lende details zijn reeds goedge
keurd. Voor den opbouw van het
typische „Ouwe Helder" zijn nog
geen plannen gemaakt.
Inderdaad is de terugkeer van
de Marine voor Den Helder een
levenskwestie.
Voor dat het Noordzeekanaal
gegraven was en het Noordhol-
iandsch Kanaal de verbinding
vormde tusschen zee en IJ, was
Den Helder een bloeiende stad
met vele groote koopmanshuizen.
Nadat het Noordzeekanaal een
zooveel kortere verbinding met.
Amsterdam had tot stend ge
bracht, brak er voor Den Helder
een tijd van verval aan, waarna
door de Marine weer eenige op
leving ontstond.
Op de Rijkswerf werkten nor
maal een kleine 2000 werklieden,
benevens 250 ambtenaren; op 1
Mei 1945 1117 werklieden en 229
ambtenaren; momenteel 1100
werklieden en 250 ambtenaren.
De 700 werklieden, die nog
thuis waren, gaan ook weer aan
den slag.
(Vervolg pag. I, le kolom)