NIEUW
GELDVERKEER BLIJFT BEPERKT
TOT STRIKT NOODIGE
Wij zullen moeten leven
Deblokkeering begint 3 Oct.
DONDERDAG 27 SEPTEMBER 1945
Deblokkeering
Ongerustheid over de
Palestijnsche kwestie
Zwarte handel en oppotters zal
geen rust gegund worden
ABESSINIE STELT
EISCHEN!
Wordt Domei opgeheven?
DEMOBILISATIE VAN
HET ROODE LEGER!
POGING TOT OPSTAND
IN ARGENTINIë?
Handvest1 der
Vereengde Volkeren
van onze normale inkomsten
41e JAARGANG NUMMER 16741
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
Buitan God is 't nergens veilig Vondel
I
Abonnementsprijs I 1.10 per maand; I 3.30 per kwartaal
BUREAUX
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
HOORN
Draafsingel 59
Telefoon 4712
DEN HELDER
Loudsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Muienstraat 52
Telefoon 459
Minister Lieftinck is op weg
een der meest populaire minis
ters van ons land te worden. Als
een radio-rede van deze Excel
lentie aangekondigd wordt, loopt
heel Nederland hard naar den
luidspreker, om toch maar geen
woord te missen. Het is typisch
Nederlandsch, beter gezegd nog,
Hollandsch. Het gaat over het
geld! En dat raakt ons allemaal,
dat raakt de portemoimaie en
daar is iedereen bij. Laten wij
eerst eens zien, wat de minister
heeft betoogd, toen hij Woens
dagavond sprak over de finan-
cieele maatregelen en de komen
de deblökkeering.
1. De Minister heeft zijn gal
nog eens uitgespuwd jegens de
zwarte handelaren. De hamste
raars en oppotters van zink zul
len worden opgespoord.
2. Er komen vertrouwensman
nen ter assistentie van de belas
tingambtenaren.
5. Er komt niet meer geld in
omloop dan strikt noodig is voor
gebonden en verantwoord finan-
cieel-economisch leven. Wij zul
len voorloopig moeten leven van
loopende inkomsten, d.i. salaris,
pensioen, bedrijfswinst, rechtma
tig vermogen.
4. Daarom eerst deblokkeering
van gelden voor deze doeleinden
en voor periodieke uitkeeringen,
met ingang van 3 October.
5. Werkgevers kunnen gede
blokkeerd geld opnemen, als ze
kunnen aantoonen, dat hun be
drijf niet voldoende oplevert.
6. Gedeblokkeerd kunnen wor
den kassaldi voor huishoudingen
voor eventueele grootere uitga
ven, op de geldkaart uit te kee-
ren, die zulk een bedrag aanwijst,
tot 100 gulden. Als de geldkaart
geen bedrag aanwijst, kan men
100 gulden halen bij de bank of
spaarbank.
7. Verdere deblokkeering is
mogelijk alleen door zgn. „giraal
verkeer" tot 1000 gulden en 25
pet. van het tegoed bij de ban
ken tot een maximum van 10.000
gulden.
8. Oorlogsslachtoffers kunnen
geld opnemen om goederen te
koopen.
9. Geld kan opgenomen wor
den voor extra-uitgaven, als ge
boorte, huwelijk, sterfgevallen.
10. Ook personen, die van hun
geld moeten leven, kunnen een
bedrag opnemen, dat zij noodig
hebben voor levensonderhoud.
11. Geld dat zuiver is. blijft
ter beschikking en zal geleidelijk
gedeblokkeerd worden, voor zoo
ver daar reëele behoefte aan be
staat. Het niet-zuivere geld zal
worden benut voor belastingen
of staatspapier.
12. Het verdere geblokkeerde
geld zal niet onbeperkt in circu
latie komen. Wil men niet komen
tot het onbelemmerd draaien van
de bankbiljettenpers, dan zal er
een besparingspolitiek, geen poli
tiek van verteren gevolgd moeten
worden. Besparing is noodig voor
financieel herstel en voor het op
gang brengen van het bedrijfs
leven.
13. Wij moeten ons geld niet
alleen gezond maken, maar ook
gezond hóuden!
Irj Syrische politieke kringen is
men ten aanzien van de ontwikke
ling d'er Palestij nsche kwestie van
oordeel, dat in het Midden Oosten
een crisis is ingetreden. Zoowel te
Beyroeth als te Damascus wordt de
steun, die president Truman aan de
Zionistische beweging verleent, on
gunstig beoordeeld'. Officieele krin
gen verbergen niet hun bezorgdheid'
over de situatie, die thans geschapen
is.
Landgenooten,
LIET veldtocbtsplan inzake de geldvernieuwing is bezig zich te
voltrekken. Gedurende de afgeloopen veertien dagen heeft het
Nederlandsche volk z|jn bankpapier en zilverbons voor het grootste
deel reeds aan de daarvoor aangewezen instellingen afgedragen.
Heden begon de laatste inleveringsweek, waarin men nog tot een
bedrag van f 300.bet oude geld kan aanbieden. Voor N.V.'s,
firma's e.d. kan dit nog tot een onbeperkt bedrag. De volgende
Dinsdag zal het inleveringsproces zijn voltooid. Inmiddels z\jt gij
in het bezit gesteld van f 10.aan nieuwe zilverbons per hoofd en
daarmede is het nieuwe onbesmette geld in een kleine hoeveelheid
iu omloop gekomen. Een week van beperkingen staat voor de deur.
Voor het eerst in de geschiedenis van ons volk staan allen in koop
kracht gelijk. Ik hoop dat dit enkele feit, al was het slechts door
een technische noodzaak geboden, zal medewerken tot versterking
van het besef dat iedere Nederlander ook in dit opzicht een even
redige bjjdrage zal hebben te leveren tot het financieele herstel van
ons land en dat daardoor het gevoel van saamhoorigheid en gemeen
schappelijke verantwoordelijkheid bjj II allen zal worden verstevigd
Voor hen, die zich door den
zwarten handel hebben verrijkt
of op andere wijze van een na
tionaal oogpunt uit gezien on
toelaatbare i nkómsten hebben
genoten, is dit een slechte tijd.
Zij hebben zich in de achter ons
liggende jaren tot op zekere
hoogte buiten de gemeenschap
geplaatst en moeten de gevol
gen dragen. Zij zien zich de voor-
deelen, die zij hebben genoten,
voor een belangrijk deel ont
gaan en vele sprekende bewijzen
toonen aan, dat een groote on
rust over hen is gevallen en dat
zij gedreven worden tot daden
die bij ieder mensch met moreel
besef slechts afschuw en verach
ting kunnen wekken. Ik geef u
daarvan een voorbeeld uit vele:
Vrijwel alles in ons land' kwam
reeds voor in het „zwart", in deze
dagen van geldvernieuwing zijn
daarbij de „zwarte graven" gekomen.
In een onzer groote steden heeft
zich het feit voorgedaan, dat een
aantal door de geldzuivering in het
nauw gedreven lieden met hun zwarte
geld zich op een begraafplaats de
eigendom van vele straks te delven
graven hebben verschaft om deze t.z.
t. vellicht tegen nieuw geld van de
hand' te doen. Bonafide reflectanten
komen hierdoor in ongelegenheid. Ik
behoef over een dergelijk bedrijf
maar weinig te zeggen, zij die deze
weerzinwekkende vondsten hebben
gedaan, toonen slechts hun ware ka
rakter. Laten zulke menschen niet
meenen, dat hun grimmig spel zaï
gelukken. Het Departement van Fi
nanciën heeft goede informaties. Ook
d'e hamsteraars van het zinken geld,
die zich aan mijn dringenden oproep
om het kleine betalingsverkeer niet
te ontwrichten niet stoorden, worden
thans uit hun schuilplaatsen opge
jaagd. De opsporingsdiensten, die
hiervoor speciaal zijn geïnstrueerd,
hebben reeds een aantal groote klap
pen uitgedeeld' en daarbij zal het niet
blijven. Het onsociale optreden met
betrekking tot dë pasmunt heeft
mijn bijzondere aandacht men houde
zich dus voor het laatst gewaar
schuwd. Ook zij, die zich door het
oppotten van zilvergeld meenen te
kunnen veilig stellen, zullen weldra
bemerken, dat de fiscus over goede
speurders beschikt, ook dit bezit
dient aan het daglicht te komen en
ik roep alle goedgezinden op daarbij
behulpzaam te zijn.
Ik heb aan de belastinginspec
teurs den last gegeven om plaat
selijk uit de kringen der loyale
burgers vertrouwenspersonen te
kiezen teneinde hun steun te
verleenen bij het aan het licht
brengen van gevallen van belas
tingontduiking en van overtre
dingen der geldzuiveringsvoor-
schriften. Ieder, die zich achter
de regeering wil scharen en me
dewerking verleenen wil om on
rechtmatige verrijkingen uit hoof
de van verzwijging van inkom
sten, zwarten handel, collaboratie
en afpersing van gevallen uit
honger en nood ongedaan te ma
ken, wordt uitgenoodigd aan de
belastinginspecteurs zelf of aan
de genoemde vertrouwensperso
nen al de mededeelingen te doen.
die zij naar eer en geweten ver
plicht en verantwoord achten om
het recht in dit land zijn loop te
verschaffen.
Ik heb reeds lang geaarzeld alvo
rens tot dit middel over te gaan.
Auteursrecht CBD Beeldperadienat
Hoe de financieele maatregelen van de Regeering, in het kort, beoogen
herstel van het evenwicht tusschen goederenvoorraad en geldhoeveelheid,
wordt door deze schets in beeld gebracht.
omdat het mij m wezen niet sym
pathiek is. Maar dë afrekening* met
het zwart verdiende geld moet volle
dig en grondig zijn, anders blijft er
een smet op onze samenleving kleven
die de hier bestaande welvaartsver
houdingen besmeurt en dë een een
voorsprong gëeft boven een anaer,
die sociaal onverdragelijk is. De
geldvernieuwing is een der belang
rijkste middelen, die ons behulpzaam
zijn om deze smet uit te wisschen,
en hoe eerder dit gebeurd is hoe
beter.
De door keizer Haile Selassie
gestelde eisch tot teruggave aan
Abessinië van de Italiaansche
kolonie Erithrea aan de kust van
de Roode Zee is ondersteund
door een demonstratie van de te
Addis Abeba wonende Eritre-
anen. Na een bijeenkomst bega
ven dezen zich naar de legaties
van de vijf groote mogendheden
om dezen eisch „namens de half
millioen inwoners van de „Eri
trea" met nadruk naar voren te
brengen.
De Directeur van het Japansche
persbureau Domei heeft ver
klaard, dat dit bureau zal wor
den opgeheven en door een nieuw
persbureau vervangen. Inosoeke
Foerorie, de directeur zelf, en
nog vier andere hooge functio
narissen zullen zich dan terug
trekken.
Radio Moskou maakt melding
van een order, volgens welke do
demobilisatie van het Roode Le
ger moet Worden bespoedigd.
Nader wordt gemeld, dat de
order aangaande de bespoediging
der demobilisatie niet geldt voor
de legers in het Verre Oosten.
De demobilisatie van alle vrou
wen wordt eveneens verwacht.
Hiervan zullen alleen diegenen
uitgezonderd zijn, die den wensch
te kennen geven in militair
dienstverband te blijven.
Generaal Rawson die in 1943
gedurende een dag president van
van Argentinië is geweest, is ge
arresteerd. Hij wordt volgens
een door het ministerie van oor
log uitgegeven communique be
schuldigd van het voorbereiden
van een opstand.
De regeering heeft hel
Handvest der Vereenigde Vol
keren goedgekeurd. Dit Hand-
vest dient I December a s. ge
ratificeerd te zijn, zoodat dit
onderwerp één der eerste zal
zijn. die door het Noodparle-
ment zullen worden behan
deld.
IK zeide in het begin, dat het
1 veldtochtsplan inzake de ver
nieuwing bezig is zich te vol
trekken. Op 3 October a.s. gaat
dit plan zijn tweede phase in, de
phase der deblokkeering. Onge
twijfeld zult u allen verlangend
zijn om te weten waar ge dan
aan toe zijt. Ik stel er prijs op
u daarvan thans mededeeling te
doen en u de hoofdgedachte en
de uitwerking, die daaraan zal
worden gegeven, in eenige groote
trekken te schetsen. Voor de
bijzonderheden verwijs ik u we
der naar de pers, waarin u ge
durende de komende dagen alle
inlichtingen zult kunnen vinden,
die voor u van belang zullen zijn.
De hoofdgedachte die aan de
a.s. déblokkeering ten grondslag
ligt, is deze: dat wij allen om
het dreigende gevaar van een
voortschrijdende vermindering
der geldswaarde te ontgaan, m.
a. w. om een steeds duurder
worden van het leven te voor
komen, voortaan zullen moeten
leven uit het loopende inkomen,
dat een ieder onzer ontvangt in
arbeid, die verricht wordt in
loondienst of in een zelfstandig
bedrijf, of als vrucht van een
eerlijk verworven vermogen.
Dit beteekent, dat terstond na
afloop van de inleveringsweek
een algemeene deblokkeering zal
plaats vinden van al die gelden,
die noodig zijn voor betaling van
loonen, salarissen, wachtgelden,
pensioenen en andere periodieke
uitkeeringen alsmede voor beta
ling van renten, in welken vorm
dan ook. Op deze wijze komt er
een stroom van nieuw geld in
het verkeer in den vorm van
bank- en muntbiljetten, waarover
men vrtf zal kunnen beschikken.
Als deze geldstroom eenige we
ken zal hebben gevloeid, zal de
circulatie geleidelijk een zoodani-
gen omvang hebben verkregen en
zich zoo door de verschillende ka
nalen hebben verspreid, dat da
ondernemingen en bedrijven, dia
loonen, salarissen en renten be
talen door den verkoop van ar
tikelen aan het publiek over vol
doende middelen de beschikking
krijgen om zonder een verdere
deblokkeering aan hun betalings
verplichtingen uit kasgeld te kun
nen voldoen.
Dit proces zal pas na eenigen tijd
zijn. voltooid en naarmate het voort
schrijdt, zal het bedrag, dat tot de
blökkeering wordt toegëlaten, van
week tot week kunnen worden ver
minderd. Het eene bedrijf zal eerder
In staat zijn dan het andere om zijn
loonen en aanschaffingen van voor
raden te betalen uit voor zijn pro
ducten ontvangen gelden en daarom
zult u telkenmale voor een verdere
deblokkeering slechts met succes
kunnen aankloppen, indien u ten
genoegë van dë daarvoor aangewezen,
instantie kunt aantoonen, dat de te
rugontvangen middelen ontoereikend
zijn om daarmede dë uitgaven te be
strijden, die de voortzetting van dë
bedrijfsuitoefening vereischt, Deze
pracedurp, die de strekking heeft,
om-niet meer nieuw geld in het ver
keer toe te laten dan dë hoeveel
heid, waaraan inderdaad behoefte be
staat om de goederenomzetten te
financieren en de geleverde diensten
te betalen, heeft nog het bijkomende
voordeel, dat zij een bruikbaar mid
del verschaft om een strenge con
trole uit te oefenen op de Inachtne
ming van de door de regeering vast
gestelde loon- en salarisnormen,
waarmee te veel de hand werdt ge
licht. Bij elk verzoek om over geld!
te mogën beschikken voor loonen-
of salarisbetalingen zal van dëit
werkgever de verklaring wordën ge-
eischt.dat dit geld strekt tot beta
ling van. loonen eii salarissen die met
inachtneming van deze normen zijn
vastgesteld. Het ontoelaatbaar tegert;
elkaar op concurreeren van sommige
werkgevers op de arbeidsmarkt
waardoor dë verhoudingen in ons
land dreigen te wordon verstoord en
de loyale werkgevers in het nadeel
?eraken, kan op deze wijze doeltref-
end wordën bestreden.