NIEUW
OP ZOEK
NEDERLAND NEEMT DEEL
naar de formule
ZATERDAG,29 SEPTEMBER 1945
BUREAUX
VAN VERRE
STREKKING
Behandeling der
collaborateurs in Indië
Bon voor koffie!
aan de bezetting van Japan
EEN CONGRES VAN
DEN ARBEID
Rectificatie Bonnenlijst
Congres van ex-politieke
gevangenen
Nationale
Adviescommissie
AMERIKA - ENGELAND
BEZOEK VAN
GEN. EISENHOUWER
KAPITAAL EN ARBEID
Samenwerking in de
particuliere onderneming
Generaal Patton was
ontactisch
Vakvereenigingen in
Parijs bijeen
41e JAARGANG NUMMER 18743
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
Buiten God ia 't nergens veilig (Vondel)
Abonnementsprijs t 1.10 per maand; I 3.30 per kwartae!
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
HOORN
Draafsingel 59
Telefoon 4712
DEN HELDER
Loodsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Muienstraat 52
Telefoon 459
WIJ hebben de beschikking Inzake
d'e deblokkeering van geld' door
worsteld en de menschen bewonderd,
die dit ingewikkelde samènstel van
maatregelen m elkaar hebben gezet,
zonder dat het voor het groote pu
bliek bijzonder onduidelijk is.,..
En zooveel is ons nu wel duidelijk
geworden, dat wij de tering naar de
nering zullen moeten zetten, want het
geld stroomt nog niet met golven
binnen. Er komt ordening in het fi
nancieels leven en daarmede in de
geheele economie en het maatschap
pelijke samenstel van dingen in ons
land.
Dat is goed en gelukkig. Toen in
1936 de president van het ongelukkige
Portugal, den professor Salazar tot
het ambt van minister van finan
ciën riep. heeft deze dat aanvaard,
onder de uitdrukkelijke conditie, dat
hem m het financieel beheer de vrije
hand zou worden gelaten. Voor de
mocratische ooren klinkt dat vreemd,
maar Salazar had het goed ingezien.
Hij bewees metterdaad de waarheid
van het aloude gezegde: Geef mij
goede financiën en ik zal u goede
politiek geven. Salazar heeft dat,
ondanks de democratie of wat daar
voor doorgaat, gedaan; hij heeft,
heel spoedig als min of meer totali
tair minister-president, Portugal van
den rand van den afgrond, waar het
al ver over heen hing*, gered. En dat
is goed geweest.
Nederland bezit thans ook een pro
fessorale minister van financiën, die
^enigszins als een financieel dictator
optreëdt en optreden moet, gezien
de politieke omstandgheden, zooals
die nu zijn. Want wil prof. Lleftinck
de belastingherziening niet zonder
het parlement behandelen alleen
belastingverlaging1 zou hij zonder het
parlement aanaurven, heeft hij ver
klaard! de maatregelen, die hij
thans neemt en ook die, welke hij in
uitzicht stelt, zijn van verre strek
king. Zij gaan ver uit boven de tech
nische beteekenis van het labyrinth
van blokkeerings- en deblokkeerings-
voorschriften, waarin hij ons gevoerd
heeft.
DIT alles is immers begonnen om
Nederland er financieel en eco
nomisch, en daardoor sociaal en cul
tureel, weer bovenop te helpen. Wij
moeien om 't dreigende gevaar van 'n
/voortschrijdende vermindering" d'er
geldswaarde te ontgaan die ver
mindering treedt dus al op en dus
om het duurder worden van het le
ven te voorkomen, voortaan leven uit
het loopende inkomen, dat een ieder
ontvangt. 'Er moet weer evenwicht
komen tusschen de geld- en goede
renvoorraad. Dat evenwicht is hevig
verstoord en een evenwichtsstoornis
beteekent een crisis, die al heviger
is, naarmate de evcnwichtsverstoring'
erger blijkt te zijn. Dat hebben wij
al zeer sterk aan den lijve onder
vonden en wij ondervinden het nog.
Krachtige, doortastende maatrege
len, waartegenover vroeger een
volksopstand zeer waarschijnlijk zou
geweest zijn, moeten nu geaccepteerd'
worden en zij worden dat ookf be
halve dan misschien in de kringen
Jiergenen, wie het onsociaal optreden
in het bloed zit.
Van verre strekkingis het com
plex van maatregelen van den Minis
ter vooral om de verderliggende be
kende en nog niet heelemaal beken
de bedoelingen. Een belangrijk ding
weten wij: als het eenig'e middel, om
er weer boven op te komen, beveeli
de Minister een spaarcampagne aan,
en hij zal ons min of meer zachtkens
in die richting dringen, voor zoover
onverstand', om niet te zeggen onwil,
die aandrang zouden noodig maken.
ER kan voorloopig nog gëen sprake
zijn van pot verteren, noch van
volop koop an van alles, hoe wensche-
lijk aanvulling van vele dingen ook
mag zijn. Wij zullen ons in veel op
zichten moeten wennen aan een la
ger levensniveau, althans voorloopig.
Het is een groote troost, dat daar
mede het levensgeluk nog' niet wordt
weggenomen. Financieel herstel van
den Staat en van het bedrijfsleven,
door de spaarpolitiek beoogd, maken
een onderdeel, om niet te zeggen
mede den grondslag uit van het
maatschappelijk herstel, waartoe wij
allen in de mate als dat ons gegëven
is, geroepen zijn mede te werken.
Het optreden van- d'e Regeering in
het algemeen, en van den Minister
van Financiën in het bijzonder, wet
tigt het vertrouwen als basis, om die
medewerking ondanks persoonlijke
bezwaren en onaangenaamheden, van
harte te geven. Immers, het aanvaar
den van onaangenaamheden en be
zwaren behoort -tott het onmisbare
brengen van offers, waartoe wij in
dezen tijd' ten bate van de volksge
meenschap geroepen zijn,
Op een persconferentie heeft de
heer van der Plas, vertegenwoordi
ger van de Nederland'sch-Indische
regeermg' bij den staf van generaal
Patterson, o.a. verklaard:
,,Het ligt in de bedoeling niemand
in Indië te vervolgen voor zijn poli
tieke overtuigingen, of louter om
zijn politieke activiteiten gedurende
dë Japansche bezetting, tenzij bewe
zen wordt, dat hij een oorlogsmisda-
dl&ër is.
Gevraagd naar wat de Neder-
landsch-Indische regeering van plan
was inzake de vervolging varj Soe-
karno antwoordde hij: ,,dat hangt
van Gë toekomstige ontwikkelingen
af". Ik zal echter niet onderhande
len met Soekarno, die fascistische en
terroristische methoden heeft ge
bruikt. Zoo hij niet als' oorlogsmis
dadiger wordt veroordeeld, zou hij
voor dë aanstaande verkiezingen zijn
eigen partij vormen.
Ik betreur het persoonlijk, dat een
aantal Indonesiërs, die ongetwijfeld
oprecht waren, in de Soekarno-be-
weging werden getrokken.
De heer van der Plas gaf als zijn
'meening te kennen, dat een gYoote
meerderheid van dë Indonesiërs den
opbouw van een nieuw en meer de
mocratisch Indonesië in samenwer
king met de Nederlanders gunstig
gezind was.
Eind October.
Eind October zal een bon voor
koffie worden aangewezen. Deze
bon zal geldig zijn tot en met
24 November en recht geven op
het koopen van 200 gram koffie.
De hotels, café's en restaurants
zullen in deze zelfde periode hun
gasten en bezoekers weer koffie
kunnen serveeren!
LIET aanvankelijke plan voor den opbouw van ons leger moest
n door de capitulatie van Japan radicaal gewijzigd worden, zoo
heeft minister mr. Meynen gisterenavond voor de radio in het
wekelijksche „Praatje op de Brug gezegd. Hjj deelde mede, dat
ons land met een regiment zal deelnemen aan de bezetting van
Japan, het is nog niet bekend, of dit landmacht, dan wel mariniers
zullen zijn. De gezagsbataljons, die trouwens niet meer in Australië
konden worden opgeleid, gaan niet'naar Indië, doch de taak aldaar
zal worden vervuld door 27 bataljons lichte infanterie, welke oor
spronkelijk waren bestemd voor de bezetting van Duitschiand. In
den loop van de volgende vjjf maanden zullen deze bataljons naar
Nederlandsch-Indië worden verscheept; dit zullen, met inbegrip
van eenheden voor ravitailleering, verbinding en verpleging, 27.000
man bedragen. Gezagsbataljons zullen niet meer worden gevormd.
Dit zal weer een teleurstelling zjjn voor velen, maar het kan in
de later gevormde omstandigheden eenvoudig niet anders.
Intusschen zijn nog 15.000 man
noodig ter completeering der uit
te zenden troepen en deze zullen
gerecruteerd worden uit da oor
logsvrijwilligers. De toekomstige
behoefte aan beroepskader is in
studie genomen. In het betalings
systeem zal verbetering worden
gebracht, zoodat de soldaat, die
naar Indië vertrekt, de zekerheid
heeft, dat zijn achterblijvend ge
zin goed verzorgd is.
De eerste divisie van de oorspron
kelijke expeditionaire macht, die ln
Engeland) zou worden opgeleid alB
kern van het nieuwe leger, zal ver
der ook in Nederland worden opge
leid, maar de vorming daarvan moet
worden verschoven tot dë lente van
1946, wegëns het -gebrek aan kazerne
ruimte enz. En dan zal deze eerst di
visie niet bemand worden met oor
logsvrijwilligers maar met de eerste
lichting var»< jonge dienstplichtigen,
waaronder zich echter volgens hun
leeftijd vele oorlogsvrijwilligers zul
len bevinden. De minister deed' een
beroep op dë werkgevers, om de te-
rug'keerende oorlogsvrijwilligers weer
in dienst te nemen.
De genoemde eerste divisie zal
deelnemen aan de bezetting van
Duitschiand, evenals d'e later te vor
men tweede. Reserve-officieren en
onderofficieren zullen niet langer op
geroepen worden dan strikt noodig is.
Van de tienduizend zullen er 3.000
voor herscholing ln aanmerking ko
men. De minister was overtuigd, dat
ons volk in de toekomst over een
sterk en dus goed' gëoefend legerap-
paraat wenscht te beschikken, „van
zelfsprekend aangepast aan dë draag
kracht onzer bevolking."
Naar wjj vernemen, heeft
het bestuur van de Stichting
van den Arbeid besloten bin
nenkort te Utrecht een con
gres bijeen te roepen van ver
tegenwoordigers van de ge
organiseerde werkgevers- cn
arbeidersbeweging, ter bespre
king van actueele vraagstuk
ken op sociaal gebied.
RADIOCAUSERIEëN OVER
LAND- EN TUINBOUW
Op 2 October a.s. spreekt ir. C.
H. J. Maliepaard over; „Plaats
en toekomst van den Nederland-
schen land- en tuinbouw".
Door een inderdaad onduidelij
ke opgave in de ons toegezonden
bonnenlijst is gisteren in onze
krant vermeld,dat er ook 250
gram rijst of kindermeel ver
krijgbaar zou zijn voor de groep
die inlegvel C heeft. Dit Is niet
zoo, het moet zijn' inlegvel E.
Van de inlegvellen geeft dus bon
E 19 recht op 250 gram rijst of
kindermeel.
Te Utrecht' werd het tweedaagsche
congres van ex-politieke gevangenen
en ex-gijzelaars gehouden, hetwelk
tot gevolg heeft gehad, dat een lan
delijke organisatie In het leven is
geroepen, waarin alle plaatselijke of
locale vereenigingen van ex-politieke
gevangenen zijn opgenomen.
Als regeenngsaf ge vaardigde woon
de de heer J. Zwart de vergadering
bij. Hij verklaarde, dat de regeering'
van Min. Schermerhorn zich het lot
van de ex-politieke gevangenen en
hum nagelaten betrekkingen zeer
aantrekt en d'at de Stichting 1940
1945 hulp aan ex-politieke gevange
nen en hun nagelaten betrekkingen
als een eere-zaak beschouwd'.
De heer van Banning zeide in zijn
antwoord, het als een eisch aan het
Nederlandsche volk te moeten stel
len, dat de regeering zorgt voor een
redelijke minimum bestaansmogelijk
heid voor de nagelaten betrekkingen
en dat een semi-particuliere hulp als
de Stichting 1940—'45 als een welko
me aanvulling moet worden be
schouwd.
Over de verkiezingen
In de vergadering van de Na
tionale Advies-Commissie van
Vrijdag j.l. kwam een door den
minister van. binnenlandsche za
ken overgelegde nota aan de or
de, opgesteld door het waarne
mend hoofd van de rijksinspectie
van de bevolkingsregisters, waar
in de technische bezwaren ver
bonden aan het reeds thans hou
den van verkiezingen worden
uiteengezet. De commissie besloot
aan de regeering mede te deelen,
dat zij door deze nota er niet van
overtuigd is geworden, dat deze
bezwaren een beletsel zouden
zijn om de verkiezingen te hou
den op de tijdstippen, door de
Nationale Advies-Commissie aan
bevolen.
Duitschiand had bij zijn capu-
tulatie een bezit van een milliard
francs te Zwitserland staan,
waarbij de mogelijkheid niet is
uitgesloten, dat de Duitschers
nog belangrijke fondsen heb
ben overgedragen aan Zuid-
Amerikaansche agenten.
%wIJ zijn met de Londensche con
ferentie, die intusschen alweer
een heele leeftijd heeft bereikt, ge
naderd tot het traditioneele punt,
waarop men, een feitelijke misluk
king van de besprekingen moetende
vaststellen, op zoek gaat naar de
formule, om die mislukking te ca-
moufleeren.Volgens het laatste
communique, dat is van gisteren, zijn
er twee bijeenkomsten gehouden,
waarin het Fransche memorandum
over het bestuur van Duitschiand en
een rapport van de plaatsvervangen
de ministers besproken werd; dit
rapport handelt over de onderwer
pen die uitgesteld waren, dus die,
waarover men het nog niet eens kon
worden. Reuters diplomatieke corres-
spondent ziet hij alle verschil Van
meening nog kans, het woord „een
stemmigheid" te lanceeren, n.l. in
een bespreking over de mogelijkheid
van een slotvergadering, om het pro
tocol en 't slotcommuniqué op te stel
len, „zoodat er eenstemmigheid kan
worden bereikt over de documenten."
Aangezien er echter nog geen een
stemmigheid mogelijk bleek over
verschillende feiten, gaat de confe
rentie uiteen, misschien vandaag al,
misschien morgen.
Het bereikte resulaat is miniem
en dat is voor de toekomst van de
werkelijke wereldvrede ln hooge
mate te bejammeren. Men klampt
zich in conferentiekrirjgen nog vast
aan. een laatste stroohalm: om nog'
weer een andere formule te vinden,
die een hervatting over dë Balkan
besprekingen mogelijk maakt. Iudlen
dat zou slagen, zou de kans' bestaan,
dat de conferentie toch nog weer een
paar dagen bijeen bleef. Als de groo
te Ireeren tenminste met zoo schamele
buit bij de aanstaande algemeene
vergadering van de Vereenigde Vol
ken (die in Londen wordt voorbe
reid) moeten verschijnen, is het wel
heel droevig. Of moeten we er juist
op vertrouwen, d'at d'e medewerking
en bemiddeling van de kleinen er toe
zal leiden, de uiteenloopende wegen
tot elkander te voeren?
De spoedige terugkeer van den
Amerikaanschen minister van
buitenlandscbe zaken, James
Byrnes, uit Londen naar Was
hington, zal de EngelschAme-
rikaansche handels- en financl-
eele besprekingen bespoedigen.
Naar in betrouwbare kringen
verluidt, hebben de ervaringen,
welke Byrnes in de bijeenkomst
van de vijf ministers van bui-
tenlandsche zaken te Londen
heeft opgedaan, hem overtuigd
van de noodzakelijkheid van het
zoo spoedig mogelijk bereiken
van een omvangrijke overeen
stemming tusschen de beide lan
den als voornaamsten steun voor
den wereldvrede.
Het algemeen parallel loopen«
van de zienswijzen van Engel-
schen en Amerikanen op de Lon
densche conferentie heeft naar
verluidt diepen indruk op Byr
nes gemaakt.
Naar wij vernemen'ligt het In
het voornemen van. generaal
Eisenhower, met de leden van
zijn officieele gevolg, op Zater
dag 6 October a.s. een bezoek
aan ons land te brengen. Hij zal
met zijn gevolg door H.M. de
Koningin worden ontvangen. Het
ligt in de bedoeling niet alleen
de Residentie, maar ook do
hoofdstad te bezoeken.
Het bestuur van de Stichting
van den Arbeid heeft in het le
ven geroepen een commissie,
welke tot taak heeft te bestu-
deeren het vraagstuk van de sa
menwerking tusschen kapitaal
en arbeid in de particuliere on
derneming door middel van or
ganen als kernen, fabrlekscom-
missies, ondernemingsraden e.d.
en daarover een rapport samen to
stellen, In de commissie hebben
zitting afgevaardigden van de
werknemers- en werkgeversver-
eenigingen.
Generaal Patton, commandant
van, het derde Amerikaansche le
ger, heeft bevel ontvangen voor
generaal Eisenhower te verschij
nen, om een persoonlijk verslag
uit te brengen over zijn bestuur
van Beieren. Deze oproep is het
gevolg van een verklaring van
Patton tijdens een persconferen
tie, waarin hij zeide: „De politie
ke bedrijvigheid der Nazi's is
precies als de republikeinsche en
democratische verkiezingen in
de Vereenigde Staten"; hij zag
„geen noodzaak voor een denazi-
ficatie-programma bij de bezet
ting van Duitschiand".
In Parijs is het Internationaal
Congres van Vakvereenigingen bij
een, ook met Nederlandsche afge
vaardigden. In het openingswoord!
had de Fransche secretaris-generaal
d'er Vakvereenigingen betoogd', dat
de arbeiders internationaal een
macht moeten vormen tegen' den
oorlog, en verlangd', d'at de Arbei-
dersinternationale een afzonderlijke
plaats zou krijgen in de organisatie
van de Vereenigde Volkeren. Hierte
gen zijrj vanuit het congres bezwa
ren gerezen, waarbij Kupers, Neder
land, zich aansloot. De Britsche af
gevaardigde heeft Donderdag breed
voerig zijn bezwaren tegen het denk.
beeld van Jouhaux uiteengezet eiï
betoogd, c'at de Vakvereeniging*s-
internationale zich niet met de poli
tiek moet inlaten. Dit was te merk
waardiger, omdat van andere zijcë,
o.a. door Rusland, een pleidooi gele
verd is voor het boycotten van Span
je! De Britsche afgevaardigde heeft
echter nog meer knuppels in het
hoenderhok gegooid, dëor een betoog
tegen de linkscbe vakvereenigingen
uit het Verre Oosten, die vroeger
maar een paar honderd leden had
den en nu ineens hond'erdduizendëïï
leden blijken te bezitten. Blijkbaar
is deze Engelschman van meening,
dat deze vakvereenigingen' geen bo-
na-fide vakvereenigingen zijn. Er
teekenen zich op dit congres duide
lijk twee stroomingen af: de gema
tigd socialistische en dë extreem-
linksche, welke laatste onder Russi
sche leiding staat, terwijl de eerste
aangevoerd wordt door Engeland'.
Te Montevarchi ten. Zuiden
van Florence werden twee fas
cistische functionarissen, die wa
ren vrijgelaten door de dorpsbe
woners opgehangen.
In Montreal gingen 3000 ha
venarbeiders in staking. Hierdoor
kunnen voedingsmiddelen, be
stemd voor Europa niet worden
geladen.