Geen verschil van behandeling
op grond van ras
Nieuw NoorclKollondsch Dogblad
3
HET SLOT
<Stad en Omtrek
WEER PARAAT
Woensdag 17 October 1945
De Gouverneur-Generaal heeft In
dit principieel verschil van Inzicht
aanleiding gevonden zijn ontslag
aan Hare Majesteit de Koningin aan
te bieden. De regeering heeft dit
met diep leedwezen vernomen. Zij is
gemachtigd' om mede te deelen, dat
de Kroon dit ontslag aanvaardt. Zij
is zich bewust, dat aan ïndlë hier
mede een mari ontvalt, wiens per
soonlijkheid den grootsten e-erbied
heeft afgedwongen van de geheele
wereld! en wiens toewijding, be
kwaamheid en karakter het land
zwaar zal missen.
De toestand is hoogst ernstig
en het beklemmende is. dat hij elk
oogenblik door excessen zoo zeer
verergerd kan worden, dat de grond
slag voor verdraagzaamheid en sa
menwerking' met Indië's' bevolkings
groepen voor afzienbaren tijd kan
worden verstoord, gelijk hij thans
reeds aanzienlijk is geschokt. Toch
gelooft de regeering. dat de grond
slagen voor Indië's verdere maat
schappelijke en staatkundige ont
plooiing dieper liggen dan ae laag,
die thans door een volstrekt kunst
matige overprikkeling der sentimen
ten beroerd wordt. Zij laat zich
daarom, gelijk de minister-president
elders reeds tot uitdrukking bracht,
niet uit haren koers slaan. Zij heeft
de loyale uitvoering' van d'e verkla
ring der Koningin van 6 December
1942 tot grondslag van haar program
gemaakt. Zij houdt daaraan ook on
der de huidige omstandighenen vast
en zij stelt er prijs op in deze verga
dering duidelijk uiteen te zetten hoe
zij die declaratie verstaat.
Een Rijkshervorming, voor te be
reiden op een Rijksconferentie, was
reeds eerder aangekondigd' in ce
verklaringen, die in het begin van
mijn red'e heb vermeld.
Het doei van die Rijksconferentie
wordt thans in de December-rede
nauwkeurig aangegeven „om geza
menlijk te overleggen over een voor
de veranderde omstandigheden pas
senden bouw van het Koninkrijk en
zijn deelen".
Tweeërlei object van staats
hervorming dus:
het regionale staatsrecht der Rijks-
deelen en het staatsrecht van het
Koninkrijk als geheel. Over beide
zegt de rede iets naders.
De verwachting wordt uitgespro
ken. dat de vier Rijksdeelen binnen
het Rijksverband':
„Ieder op zichzelf de eigen inwen
dige aangelegenheden in zelfstandig
heid en steunend' op eigen kracht.,
zullen behartigen".
M. d. V.. Hare Majesteit sprak hier
slechts van: een verwachting, „zon
der vooruit te loopen op de adviezen
der Rijks conferentie". Maar het
spreekt vanzelf, cat voor een regee
ring, die zich stelt op den grondslag
c'ezer declaratie, hier van meer spra
ke is dan een prognose, dat zij ten
volle bereid is mede te werken tot
een hervorming, die de zelfstandig
heid der Rijksdeelen: in hun inwen
dige aangelegenheden inderdaad ver
werkelijkt.
Omtrent de structuur der re
gionale organisatie, aan wie die
zelfstandigheid zal toekomen, laat
de radiorede zich niet uit. Het
staat voor de regeering evenwel
vast, dat zij niet zal medewerken,
aan de zelfstandigmaking van
een bureaucratisch regime. En
haar voorgangster heeft, door in
het Koninklijk besluit van 23 De
cember 1943, Staatsblad no. D
66 te bepalen, dat in den tijde-
lijken Volksraad weliswaar ,,de
verschillende groepen der inge
zetenen zoo spoedig en zooveel
mogelijk vertegenwoordigd" zul
len moeten worden, maar dat in
elk geval van de leden „ten min
ste drie vijfde gedeelte (zal) moe
ten behooren tot de Indonesische
bevolking van Nederlandsch In-
dië" wel voor goed vastgelegd,
dat zij de zelfstandigheid des
lands voor haar deel wil doen
dragen door een volksvertegen
woordiging met substantieele In
donesische meerderheid
Die zelfstandigheid in inwen
dige aangelegenheden zal voorts
moeten medebrengen, dat als te
genspeelster van de volksverte-
geenwoordiging optreedt een re
geering, die niet is samengesteld
uit de ambtelijke hoofden der
administratie, maar uit bewuste
dragers van een bepaald regeer-
beleid een kabinet dus.
IJ ET INDRUKWEKKENDE
slot van de rede van minis
ter Logemann luidt als volgt:
„M. d. V., men zal na deze
uiteenzetting toch moeilijk
kunnen volhouden, dat de re
geering slechts met vage woor
den de Indonesische nationale
beweging tegemoet, treedt.
„Zij blijft vertrouwen, dat de
afschuwelijke impasse, waarin
Indië is geraakt, zich laat ope
nen, zoodat de weg vrij komt
voor leniging van de ellende,
waarin ontredderd Java meer
en meer verzinkt en voor
staatkundigen opbouw, welke
de menschen verzoent, die kin
deren van één land, thans in
blinde wrok hopeloos uit
elkaar dreigen te dwalen.
„M. d. V. er is zwaar werk
te doen om vooral de geeste
lijke schade te herstellen, die
door het onberaden avontuur
van de republiek Indonesia is
aangebracht. Maar Nederland
wil en mag zich het werk niet
ontijdig uit handen laten ne
men. Het voelt in zich de
kracht om zijn historische taak
te vervolgen om orde, veilig
heid en welvaart te herstellen,
om Indië te doen ervaren, dat
het een zegen is deel uit te ma
ken van het Koninkrijk der
Nederlanden."
ALKMAAR
BESLUITEN GEMEENTE
BESTUUR
Burgemeester en Wethouders
van Alkmaar hebben benoemd
tot Regent van het Centraal Zie
kenhuis den heer H. v. d. Bo-
gaerde, alhier en op zijn verzoek
eervol ontslag verleend aan den
heer J. Schekkerman, als onder
wijzer aan de school voor voort
gezet lager onderwijs alhier.
Burgemeester en Wethouders
hebben voorts de volgende be
sluiten genomen:
a. tot vaststelling van een ver
ordening tot wijziging der alge-
meene loonverordening voor de
werklieden met betrekking tot
de functie van machinist bij de
liehtbedrijven;
b. tot vaststelling van de be
dragen, die over 1944 werkelijk
zijn uitgegeven voor de kosten,
bedoeld in art 55 bis der Lager
Onderwijswet 1920. t.w. voor het
openbaar gewoon lager onderwijs
f 14009.08, voor het openbaar
voortgezet gewoon lager onderw.
f 1084.14 en voor het openbaar
uitgebreid lager onderw. f2741,91.
TOONTJE HEEFT EEN PAARD
GETEEKEND
Door Residentietooneel.
Het Residentietooneel zal op Dins
dag 23 October in. Het Gulden Vlies
d'e 250ste voorstelling geven van zijn
successtuk „Toontje heeft een paard'
geteekend".
MATIGE BELANGSTELLING
Ten bate van het Roode Kruis
heeft het hotel-, café- en restaurant-
personeel een interessanten wedstrijd
gespeeld, met een gelijkspel (3—3)
als resultaat. Jammer dat de opkomst
en dientengevolge ook de netto-op
brengst matig -was. Het Roode Kruis
kon f 43.45 worden overhandigd'.
Maaralle beetjes helpen 1
DRANKWET
Ingekomen is een verzoek van den
heer J. Veenmga, alhier, om een
verlof B. verlof voor den verkoop
uitsluitend van alcoholvrijen drank
voor gebruik ter plaatse varj ver
koop in bet perceel Doelenstraat
nr. 32.
COMITÉ VAN ACTIE
Van verboden Amateur-
geselschappen.
In verband' met het verbod', voort
vloeiende uit de publicatie van den
Eereraad voor het Amateurtooneel
dd. 4 October j.L. waarbij het alle
amateurtooneelvereenigingen, welke
na April 1942 (inwerking treding van
de Kuluurkamer) hetzij openbaar of
in besloten kring opvoeringen hebben
geg'even, verboden is nog langer op
te treden, ja zij zelfs voor den tijd
van 2 jaar zullen worden geschorst,
is m Alkmaar opgericht een z.g.
'Comité van Actie, waarin de mees
te plaatselijke vereenigir.gen en ook
bevolklngsbestanddeelen zal
blijven bevatten dan de Indo
nesische rasgroep, zal noch-
thans niemand vergeten.
(De slotpassage van de rede vindt
men elders nv dit blad. Na deze ver
klaring ls de vergadering verdaagd'
tot heden, Woensdag, dan begint het
debat).
reeds eenige uit de omtrek, zitting
genomen hebben. Op Zondag 7 en
Zondag 14 October is men reeds' in
vergadering bijeen geweest waar de
noodige plannen zijn besproken en
reeds eenige ten uitvoer zijn. ge
bracht.
VOLKSUNIVERSITEIT
De strijd om de grondstoffen.
Dinsdag 23 October begint er weer
een zeer interessante cursus voor de
V,U. Ditmaal zal d'e heer J. Brum-
melkamp, leeraar aan het Barleus
Gymnasium te Amsterdam in een
cursus van 4 avonden de strijd om
ce grondstoffen behandelen aan de
hand van lichtbeelden. In het V.U.
programma, hetwelk gratis voor een
ieder is te bekomen, lezen wij een
uitvoerige omschrijving van d'e stof,
welke de docent zal behandelen. De
ruime in onze courant laat niet toe,
deze toelichting in baar g'eheel over
te nemen, om toch een indruk te ge
ven van hetgeen den eersten avond
zal worden behandeld, laten wij hier
een korte beschrijving volgen. De
spreker begint met de petroleum en
de volgende drie avonden worden de
rubber, de katoen en de ertszen op
gelijke wijze behandeld.
RECHTBANK ALKMAAR
Vergrijpen uit nood.
Een viertal mannen. C., L„ v. D.
en K. had omstreeks 7 Dec. 1944 uit
een schuur van de Coöp. Maalderij
„De Goede Verwachting" te Heer-
Hugowaard 10 mud steenkolen ont
vreemd. Het was brandstoffennood,
wat voor den officier oen reden was
slechts f 30 of 10 dagen te eischen.
Drie mannen, J. F., A. L. en J. Z.
waren uit A'dam naar het Noorden
fetrokken om levensmiddelen te
oopen. De tocht was niet voorspoe
dig. In Hoorn namen zij uit de bak
kerij van A. Knip een zak met ong.
35 kg meel. Wegens de bijzondere
omstandigheden vroeg de officier 6
weken met 6 weken aftrek prevent,
hechtenis.
Den I3en Febr. '45 hadden twee
broers. G. S. en H. S., de vrijheid
genomen. 3 konijnen uit een schuur
te Opperdoes te ontvreemden, wat
;hun f 40.of 20 dagen kostte.
G. B. te Alkmaar had heel licht-
vaardig een schaap geslacht, dat
door zijn zooc en zekere N. W. zou
gekocht zijn. Wegens opzettelijke
heling eischtte de officier 4 maan
den. terwijl mr. Berkhouwer clemen
tie pleitte.
PIANORECITAL KL. BAKKER
Op Vrijdag 28 October a.s. zal
de pianist-organist Klaas Bakker
te Alkmaar een enkelen Piano
avond geven in de Van Teylin-
genzaal van hotel Irene. Vóór
den oorlog verwierf Bakker be
kendheid voornamelijk door zijn
.orgelconcerten, die hoewel in
beperkten getale gegeven, steeds-
opvielen door hun hoogstaande
kwaliteit. In de oorlogsjaren be
perkte hij zich vrijwel uitsluitend
tot huisconcerten in besloten!
kring en hield hij zich daarbij in
sterkere mate dan tevoren met
een zekere voorliefde bezig met
de klavierkunst. Zij, die hier in
Alkmaar in de jaren '43 en '44
een van zijn lezingen of huiscon
certen bijwoonden, zullen onge
twijfeld met bijzondere belang
stelling dezen Piano-avond tege
moet zien. Het programma ver
meldt naast Bach, Beethoven.
(Mondschein-sonate) en Debussy,
na de pauze uitsluitend werken
van Chopin.
KINDERRECHTER
Tot kinderrechter alhier is be
noemd Mr. J. J. de Flilnes, rech-
rechter in gemelde rechtbank,
ter.
Tot lid van de enkelvoudige
kamer voor de behandeling van
burgerlijke zaken is aangewezen
Mr. A. M. Baron van Tuyli van
Serooskerken, president.
BERGEN
P.T.T.-ambtenaren krijgen
rookertje!
De mannelijke en vrouwelijke
ambtenaren van het postkantoor
te Bergen ontvingen van den
minister van financiën per per
soon veertig Rhodesia sigaretten,]
als blijk van waardeering voor
het werk in de laatste drukke
weken. Het bankpersoneel ont
vangt per persoon tien sigaretten.
Dagelijks en reeds weken lang
werken ambtenaren van verschil
lende plaatsen over voor de re
organisatie der Bevolk'ngsre-
gisters. tot 10 a 11 uur Hebben
die ook iets in het vooruitzicht?
En hoe zullen de visschers van
IJmuiden hierop reageeren?
W ARMENHUIZEN
R.K. KUNSTKRING
Eerste kunstavond
De R.K. Kunstkring „Warmenhui-
zen" organiseerde dezer dagen haar
eerste kunstavond en wel een Opera
programma, verzorgd door (ie solis
ten: Greet Koeman, sopraan; Cris
Reumer. tenor en Theo Baylé, barri-
ton. De betekenis e'er diverse aria's
werden tevoren op zeer duidelijke
wijze toegelicht. De leden der R.K.
Kunstkring hebben een kunstvollen
avond mogen genieten.
DE R.K. STAATSPARTIJ is weer
paraat. Het Dagelijksch Be
stuur, inmiddels in zijn samen
stelling ingrijpend vernieuwd,
heeft zich vier weken geleden
rechtstreeks tot de afdeelingen
gewend. Bovendiea heeft het.
Dagelijksch Bestuur van den
Rijkskieskring Den Helder reeds
eenige malen een circulaire aam
de afdeelingen gericht. Verschil
lende plaatselijke afdeelingen
zijn dan ook weer tot activiteit
gekomen. De andere, met wie
dit nog niet het geval is, zullen
spoedig moeten volgen. Er is
haast bij de zaak. Dit zit zoo;
men zal gelezen hebben, dat de
Partijraad van de R.K. Staats
partij op 22 December a.s bij
een komt. Een maand te voren
moeten de kringen vergaderen,
o.a. om weer een volledig kring-
bestuur te kiezen, om afgevaar
digden voor den Partijraad te
benoemen, enz.
Voor die Kringvergadering en
deze verkiezingen moeten de af
deelingen hun candidaten indie
nen. Nu ligt het, naar wij ver
namen, in het voornemen, om de
vergadering van den Kring Den
Helder te houden op Zaterdag 17
November a.s te Alkmaar. De
zer dagen ontvangen de afdee
lingen daarover een circulaire. Zij
zullen hun candidaten voor het
Kringbestuur en voor den Partij
raad moeten indienen uiterlijk 7
November. Het wordt dus voor de
afdeelingen kort dag. Zij zullen
zoo spoedig mogelijk na ont
vangst van de circulaire moeten
vergaderen. Vooral de achter
blijvers dienen thans weer een
vqprbeeld te nemen aan de lei
ding, die paraat is.
Dit blijkt ook uit het feit, dat
de ..Opmarsch" weer verschenen
is: hoewel men, vreemd genoeg,
hemel en aarde schijnt te hebben
moeten bewegen, om het zoover
te brengen. Vele afdeelingen
hebben over de „Opmarsch" een
circulaire ontvangen. Laat men
deze kans benutten.
Wat de samenstelling van het
nieuwe voorloopige dagelijksche
bestuur van den Kieskring Den
Helder betreft, kan worden me
degedeeld, dat de heer Fluitman
als voorzitter heeft bedankt. In
overeenstemming met de instruc
ties van de Partijleiding heeft het
kringbestuur een nieuwe voor
zitter aangewezen in den persoon
van den heer H. Nolet, burge
meester van Warmenhuizen;
naast de oude bestuursleden, de
heeren M. A. J. M. Leesberg, E.
J M. Stumpel en N. J. H. Raat,
zijn als nieuwe bestuursleden
aangewezen de heeren H. N.
Smits te Hoorn, dr. J. J. Jonger-
hans en G. van Slingerland, bei
den te Alkmaar, en G. J. M. v. d.
Wildenberg, gemeente-secretaris
van Heerhugowaard. die als se
cretaris fungeert.
De contributie voor de Partij
kas bedraagt voorloopig f 0.50
per jaar. Geadviseerd wordt, de
afdeelingscontributie te bepalen
op minimum f 1.per jaar.
TERUG NA ZES JAREN
Eerste Plechtige H. Mis.
Na een afwezigheid van 6 jaren,
doorgebracht te Rome is per 2 Octo
ber j.l. in Nederland teruggekeerd
onze oud-dorpsgenoot Pater Dr.
Remisius Kwant O.E.S.A., cie op 12
Juli 1942 te Rome is priester gewijd
en nadien tot doctor in de Godge
leerdheid en Wijsbegeerte is gepro
moveerd. Zaterdag a.s. zal d'e feeste
ling op plechtige wijze worden inge-
haalc en Zondag 21 October a.s. den
feestdag var: de Patrones der Pa
rochie zijn Eerste Plechtige H. Mis m
onze Parochiekerk opdragen.
LANGED1JK
NALEVING ARBEIDSWET
De Burgemeester der gemeente
maakt bekend, dat bij hem klachten
zijn binnengekomen over het niet-
naleven van de bepalingen van de
arbeidswet.
In verband daarmede vestigt hij er
de aandacht op. dat het noodzakelijk
is de bepalingen van de arbeidswet
na te komen. De politie zal dienaan
gaande een geregelde controle uit
oefenen.
BRIDGE-WEDSTRIJD
Zondagmiddag werd in het lokaal
van den heer Th. Rijper een bridgé-
wedstrrjd gehouden, waaraan door 18
paren werden ceelgenomen.
In de B-lijn werd de eerste prijs
gewonnen door A. Keppel en F- Goet
met 69 pnt., de 2e prijs door C.
Goudsblom en C. Bakker Czn. met 69
p. en de 3e pr. door J. Komen en J,
Grootjes met flOVs punt.
In de A-lijn was de uitslag; 1« pr.
J. Hand en R. Groot. 79 p.; 2e pr,
A. Weel en M. Goudsblom 78 p.; 3e
pr. J .Weel en J. Hultema 73'/i punt.
VERDERE UITSPRAKEN over
de regionale staatsstructuur
van Indië meent de regeering
niet te moeten geven. In het bij
zonder niet over de vormen,
waarin de volkszeggenschap in
de openbare zaak in zijn staats-
bouw tot uiting zal komen, noch
de verhouding van regeering en
vertegenwoordiging, noch de
kwalitatieve verschillen in zijn
sociale structuur. Ik heb daarom
trent wel mijn eigen inzichten,
maar het heeft geen pas om bui
ten de directe consequenties van
de radiorede van 1942 uitspraken
te doen, die op het overleg aan
de ronde tafel zouden vooruit-
loopen. Ik heb vertrouwen, dat
de rijkseonferentie in al deze za
ken geen confectiewerk zal wil
len opleveren, maar blijk zal ge
ven te beseffen, dat staatsbouw
is de organisatie van een hier
en nu gegeven samenleving
maatwerk. Omtrent die organi
satie der Indische samenleving
zegt de radiorede nog één uiterst
belangrijk ding.
„Voor verschil van behandeling
op grond van ras of landaard
(zal) geen plaats zijn" ..„slechts
de persoonlijke bekwaamheid der
burgers en de behoeften van de
verschillende bevolkingsgroepen
(zullen) den doorslag geven voor
het beleid der regeering". Kort
gezegd: geen rasdiscriminatie
meer, maar in redelijke behoef
ten rechtsverscheidenheid sluit
dit niet uit.
Rasdiscriminatie was met name
nog te vinden in de kwaliteits
verschillen der strafrechtsbedee-
ling en in de sluiting van de
rangen van het BB-corps voor
niet-Nederlanders. De regeering
is er van verzekerd, dat niet op
de rijksconferentie zal worden
gewacht, om in deze zaken ge
lijkheid te brengen. Het is trou
wens een feit, dat thans reeds
Indonesiërs plaatsen in het Ne-
deriandsche corps van den be
stuursdienst vervullen. Maar de
regeering gaat verder. Zij beoogt
en verlangt een benoemingsbe
leid waarin alle rasgroepen wer
kelijk zonder onderscheid worden
bejegend en ook de hoogste, hoo-
gere en middelbare rangen voor
allen worden opengeworpen, ook
regeeringsplaatsen. Dat haar dit
ernst is, bleek reeds tijdens den
oorlog uit benoemingen, als die
van P A. A. Soejono tot minister
en van R'. Loekman Djajadinin-
grat tot directeur van onderwijs
en eeredienst. De dood rukte bei
de verdienstelijke werkers weg en
in de kleine groep buiten het be
zette Indië waren andere ervaren
krachten niet aanwezig. Maar de
Indische regeering houdt zich
overtuigd, dat die straks in In
dië zelf te vinden zullen zijn en
zij zal niet aarzelen, hiervan in
daden te doen blijken.
Ook het bedrijfsleven
zal zijn posten zonder rasonderschei
den behooren te bezetten en moeten
begrijpen, dat een ontwikkelmgsiaak
op zijr.*schouders rust. waartoe het
tegenover de Indische samenleving
verplicht zal worden gehouden.
Ten aanzien van d'e Rijksstructuur
spreekt H'are Majesteit zich in haar
radiorede uit voor een volledig deel
genootschap van alle Rijksdeelen.
Evenals bij d'e regionale staatsstruc
tuur nier deelen past hier geen voor
uit loopen op het overleg in deze
zeer moeilijke zaak. Ook hier gaat
het niet om schabionen, maar om
vormgeving overeenkomstig de on
derliggende sociale structuur van
ons Koninkrijk. Maar negatief heeft
hier de formuleering' var.' de radio
rede belangrijke beteekenls, name
lijk deze. dat de oude koloniale fi
guur niet in de vermomming van de
Rijksstructuur mag terugkeeren. Het
deelgenootschap der Rijksdeelen in
de behartiging der Rijkszaak moet
reëel zijn.
Tenslotte de procedure
De radiorede wijst hier terug naar
oudere uitspraken. De Rijksconferen
tie zal dan een vrije samenspreking
zijn van vooraanstaande persoonlijk
heden uit alle Rijksdeelen. Zij is niet
gebonden aan een beperkte opdTachl,
noch aan een regeeringsvoorstel,
maar zoekt de oplossing in vrij over
leg.
Aan de ronde tafel dat betee-
kent boven gelijkheid ook nog het
streven naar eensgezindheid', naar 'n
resultaat dat allen bereid zijn in be
sef van verbondenheid te aanvaar
den.
De Rijksconferentie brengt advies
uit, zij beslist niet. Dat ware onde
mocratisch en de rede verklaart uit
drukkelijk, dat de bevolkingen van
Nederland en Indië haar recht heb
ben bevestigd, in lijden en verzet om
mede te beslissen. Inderdaad hebben
latere uitspraken bevestigd, dat de
bedoeling nooit anders is geweest,
dan het in werking breng'en der re
sultaten van dé Rijksconferentie
langs den constitutioneelen weg.
„INDONESIË"
Tenslotte over de radiorede
nog een enkel punt. Op één
plaats in den tekst wordt niet
gesproken van Ned. Indië,
maar van Indonesië. Ik zelf
gebruikte heden dit laatste
woord niet. Daarom niet, om
dat de grondwettige naam
van dit rijksdeel nog steeds
Nederlandsch Indië luidt.
Maar dit beteekent niet, dat
de regeering afwijzend zou
staan tegen een voorstel, een
naam Indonesië te aanvaar
den. Zij is van oordeel, dat
een snel rijpende natie prijst
stelt op eigen naam, als uit
drukking van eigen persoon
lijkheid.
Dat het toekomstig Indone
sië ook andere, waardevolle
