ai
neraal Winkelman over de
capitulatie voorwaarden
Nieuw NoordKollondsch Dagblad
Geen verraad
MASSAMOORD OP
KRIJGSGEVANGENEN
RADIOPROGRAMMA
DE ANNEXATIE
Repatrieering uit
Zwitserland
REORGANISATIE DER
LEGERLEIDING
.HERSTELBANK"
OPGERICHT
Maatschappelijk
kapitaal van
300 millioen
/Qllerzieleit
HET INTERNATIONALE HOF VAN JUSTITIE
DE MELKPRIJS
Nederl. dankbetuiging
aan Ierland
Engelscbe profs willen
staken
Secretaris-generaal
Dep. van Justitie
QiltkiPuitieriieuiuJ
Vrijdag 2 November 1945
II (Slot)
Generaal Winkelman had niet an
ders d'an woorden van lof voor de
wijze waarop op den afsluitdijk ge
vochten is en hij zag daarin' een be
wijs dat d'e Nederlandsche officieren
en manschappen, mits zij maar over
voldoende middelen beschikken, zeer
goed in staat zijn een geduchten
vijand het hoofd te kunnen bieden.
Het verraad.
De geruchten over verraad gepleegd
d'oor Nederlandsche militairen sprak
Generaal Winkelman tegen.
De fameuze lichtkogelaffaire, die
Nederland tijdens de mobilisatie
maanden lang heeft opgewonden, is
voorzoover Generaal Winkelman weet
nooit opgelost. Het onruststoken, dat
ongetwijfeld door. Duitsche agenten
is gec&an, tijdens en voor den oorlog
heeft funeste gevolgen gehad vooral
doordat deze geruchten in ce opwin
ding' van de oorlogsdagen niet te con
troleeren waren en een grif geloof
vonden. Over de figuur van overste
Mussert sprekende, zeide Generaal
Winkelman: Overste Mussert was
mij bekend' als een goed officier en
ik heb persoonlijk geen redenen om
aan te nemen, dat hij deel uit heeft
gemaakt van de NSB. Het oordeel
van menschen, die in nauw contact
met hem stonden was intusschen niet
eensgezind. In hoeverre hij opzette
lijk bevelen zou hebben gegeven, die
ten gunste van den vijand' waren kan
ik niet beoordeelen".
De capitulatie-voorwaarden
De capitulatievoorwaarden zijn
nooit officieel gepubliceerd. Generaal
Winkelman kan daarover het volgen
de vertellen. „De capitulatie heeft
uitsluitend betrekking gehad op de
weermacht en het eerste punt was,
dat de gebeele Nederlandsche weer
macht (met uitzondering van de
troepen in Zeeland) krijgsgevangene
zou worden.
Dit werd mondeling toegelicht
ijiet de mededeeling, dat het arti
kel niet inhielddat de officieren
en manschappen naar Duitsehland
zouden worden gevoerd. Aanvan
kelijk lag het in de bedoeling,
dat ieder Nederlandsche vlieger,
die na J5 Mei nog tegen de Duit-
schers zou vechten, als franc-ti-
reur zou worden beschouwd. Dit
sloeg op hen, die onmiddellijk na
de capitulatie naar onze bondge-
nooten waren uitgeweken. Tegen
deze opvatting heb' ik mij verzet
aldus de Generaal met suc
ces, want dit artikel is uit de ca
pitulatie-overeenkomst geschrapt.
Over bestuursaangelegenheden is
bij de capitulatie niet gesproken.
De samenwerking met den vijand
Ik had bii een bespreking met ver
tegenwoordigers van de groot-indti-
strie te kennen gegeven, dat het ver
vaardigen van oorlogstuig voor d'e
Duitschers ontoelaatbaar was. Ook
heb ik dat standpunt later schrifte
lijk bevestigd. Zelfs heb ik in dien
zin nog brieven doen uitgaan, nadat
de Duitschers mijn taak hadden be
perkt tot d'e demobilisatie van de
weermacht (dit was op 3 Juni 1940).
Toen dit ter kennis van de Duitsche
overheid kwam, heeft deze mij ge
last die brieven als zijnde geschreven
buiten mijn bevoegdheid, in te trek
ken', maar die, welke dateerden van
vroegeren datum, zijn van kracht ge
bleven.
Tenslotte be«prak Generaal Winkel
man nog het beroemde document
door de Duitschers in het ministerie
van Buitenlandsche Zaken te Parijs
gevonden en waar uit volgens hen
zou blijken, dat Nederland' reeos vóór
10 Mei de Engelsche en Fransche be
velhebbers zou hebben verzocht Ne
derland binnen te komen.
„Dit document", zeide Generaal
Winkelman^ ,Jwas een brief, wel
ke ik in Maart '40 heb geschre
ven aan onze gezanten te Lon
den en Parijs en waarin de hulp
IN EEN KNEKELHUIS bij
I Metz zijn de lijken van
20.000 Sovjetsoldaten ontdekt
Het betreft hier het terrein
van het kamp St. Jean bij
Bouly Moselle, dat door de
Duitschers gebruikt is voor
het interneeren van Sovjet-
krij gsgevangenen.
Zaterdag 3 November 1945
HILVERSUM I, 301 M. 7.01 Nieuws;
7.20 Lcht ochtendprogramma; 7.50
Ochtendwijding; 8.01 Nieuwsber.; 9.00
Radio baken; 9.33 Pianomuziek; 10.00
Muziek bij den arbeid; 10.45 Radio
ziekenbezoek; 11.15 Kookpraatje; 11.45
Krijgsgevangenen in Indië; 12.00 Mu
ziek; 13.00 Nieuwsber.; 14.45 B'eetho-
venprogramma; 16.00 Politie Harmonie
Orkest; 17.00 Gevarieerde muziek;
19.00 Nieuwsber. en reportage; 20.00
Lichtbaken: Henri d'e Greeve; 20.30
Bonte avond; 22.30 Uitvoering sym-
phonie; 23.00 Nieuwsber.; 23.15
Avondwijding door mgr. W. v. d.
Hengel; 23.30 Rustige muziek.
HILVERSUM II, 415 M. 14.05 Tuin-
bouwpraatje door S. S. Lantinga;
14.20 Orgelconcert; 15.45 Piano-recital
16.15 Herfstpoëzie; 17.00 Het kleine
mannetje, kinderhoorspel; 18.00
Nieuwsberichten; 19.30 Programma
voor B. S.; 20.00 Het Omroep
orkest; 21.45 Avondwijding; 22.00
Nicuwsberchten.
was omschreven, die wij van de
Engelsche en Fransche regeering
verzochten voor het geval wij
door Duitsehland werden aange
vallen. Op gelijke wijze is een me
dedeeling voor de Belgische re
geering naar onzen gezant te
Brussel gezonden. Maar die brie
ven en dit hebben de Duit
schers hij hun publicatie er niet
bij verteld zijn verzegeld aan
onze gezanten gezonden met op
dracht ze pas te openen na ont
vangst van een daartoe strekkend
telegram van het departement
van buitenlandsche zaken. Dit
telegram is in den morgen van 10
Mei '40 verzonden. Eerst toen heb
ben onze gezanten den inhoud ter
kennis van de buitenlandsche re
geeringen kunnen brengen. Voor
afgaand overleg met die mogend
heden heeft niet plaats gehad."
Generaal Winkelman, die thar.s 69
jaar oud is; zal geen rol meer spelen
in het herriieuwde Nederlandsche le
ger. Hij heeft thans zitting in den
Bijzonderen Raad van Cassatie en zal
als zoodanig werkzaam kunnen blij
ven tot hij den zeven tig j ar iê'en leef
tijd' heeft bereikt.
Het gebiedsuitbreidings-
PROBLEEM waarom
spreekt de Regeering. zoo oor
logszuchtig over ..Annexatie"?
trekt weer de aandacht, om wat
minister Schermerhorn. er te
Groningen we of niet over ge
zegd heeft. De Minister heeft
zich niet op alle punten duidelijk
uitgedrukt pardon, de verslag
gever heeft het gesprokene ver
keerd weergegeven: de queue is
altijd de schuld van het misluk
te "biljartspel. In elk geval heeft
de Minister-president nog eens
aan de pers medegedeeld, dat hij
de uitlating over „annexatie zon
der Duitschers" in 't geheel niet
heeft gebruikt!
De stand van zaken is, 'dat de
mislukking der conferentie van
ministers van buitenlandsche za
ken, te Londen het onwaarschijn
lijk maakt, dat Nederland spoe
dig zijn standpunt kenbaar zal
moeten maken. Zooals reeds is
vermeld, heeft de regeering hier
uit de consequentie getrokken,
en aan de staatscommissie voor
bestudeering van het annexatie-
vraagstuk verzocht haar werk
zaamheden te willen voortzetten
en enkele met name genoemde,
mogelijkheden te bestudeeren.
Ook al erkent Nederland,
dat het annexatievraagstuk
een internationaal karakter
heeft en het tijdstip van be
slissing hierin door de vijf
groote mogendheden zal wor
den bepaald, voor Nederland
zelf zijn de hierbij geldende
overwegingen gedurende de
laatste maand geenszins ver
anderd en zal aan de verbon
den mogendheden onze ziens
wijze kenbaar worden ge
maakt op het daarvoor pas
sende oogenblik.
Op 7 November a.s. zal d'e laatste
groep Nederlanders, bestaande uit
ongeveer 500 mannen, vrouwen en
kmceren, per trein uit Zwitserland'
repatrieeren.
In totaal vonden tijdens de oor
logsjaren ongeveer 1500 Nederlan
ders', hetzij als vluchtelingen, hetzij
als bevrijde gedeporteerden, in Zwit
serland een gastvrij onderdak.
Een woord' van warmen dank aan
de Zwitsers is hier op zijn plaats
voor alle moeite en zorgen, die zij
aan onze landgenoten hebben besteed'
De behandeling is uitstekend' ge
weest, zodat zij na hurj terugkeer in
't vaderland, ongetwijfeld een dank
bare. herinnering behouden aan den
tijd, in de Zwitsersche bergen door
gebracht.
LIET OPTREDEN van luit.-
gen. mr. H. J. Kruis als
chef van den generalen staf
gaat gepaard met een reorga
nisatie van de hoogere leger
leiding. Hiertoe wordt den
chef van den generalen staf,
rechtstreeks onder den mi
nister van Oorlog ressortee-
rendé, met ingang van 1 No
vember a.s. de hoogste be
velsbevoegdheid in de Kon.
Landmacht opgedragen.
Onde.r zijn bevelen zullen wor
den gesteld de bevelhebber der
Ned. strijdkrachten met de onder
diens bevel staande onderdeelen,
waarvan er thans 27 naar Indië
vertrekken; de commandant der
Nederlandsche troepen in Enge
land; de territoriaal bevelhebber
in Nederland met de gezagstroe-
pen en verder enkele andere
commandanten en autoriteiten
der Kon. Landmacht. Als sous
chef van den gen. staf zal optre
den gen.-ma.i. P. L. G. Doorman.
Teneinde de werkzaamheden in
de hoogere legeleiding te coördi-
neeren wordt met ingang van 1
November onder voorzitterschap
van den minister van Oorlog een
legerraad ingesteld, waarvan de
leden den minister van advies
dienen omtrent de hoofdlijnen
van zijn beleid. In dezen leger
raad hebben, zitting, behalve
Prins -Bernhard als inspecteur-
generaal, de secretaris-generaal,
de chef van het militaire kabinet,
de chef van' den gen. staf. de
kwartiermeester-generaal' en de
adjudant-generaal.
In het kabinet van den, Minis
ter van Financiën is verleden
de akte van oprichting van
de Maatschappij tot financiering
van het Nationaal Herstel N.V.,
welke maatschappij in de prac-
tijk als „Herstelbank" zal wor
den aangeduid. Het maatschap
pelijk kapitaal bedraagt 300 mil
lioen gulden en is verdeeld in
151.000 gewone aandeelen en
149.000 preferente aandeelen. De
eerstgenoemde aandeelen luiden
op naam en worden door den
staat genomen. De overige aan
deelen aan toonder, kunnen door
particulieren worden genomen.
Bij d'e oprichting zijr.' geplaatst en
volgestort 51.000 aandeelen van de
eerste groep en 49 van de tweede
gToep, welke laa*- f zijn genomen
door financieele instellingen, die tot
de oprichting hebben medegewerkt,
waaronder d'e Nederlandsche Bank.
De samenwerking, tusschen over
heid en particulier kapitaal komt
ook tot uitdrukking in de organisa
tie van de Herstelbank.
Er zijn 15 commissarissen benoemd
tezamen vormend den Raad van Toe
zicht, van wie er vijf zijn aangewe
zen door d'e particuliere aandeelhou
ders. Als commissaris is o.m. aange
wezen prof. H. A. K'aag uit Tilburg.
Z.K.H. Prins Bernhard heeft de
functie van bijzonder adviseur aan
vaard met den titel van buitenge
woon commissaris.
Tot president-directeur is benoemd
dr. G. W. M. Huysmans, oud-Minister
van Financiën en tot directeur-secr.
drs. J. F. Posthuma.
De Minister van Financiën, prof.
mr. P. Lieftinck, heeft, toen de op
richting eenmaal een feit was, een
rede gehouden en bijzonder dank ge
bracht aan den President der Neder
landsche Bank, mr. L. J. A. Trip, die
het initiatief tot oprichting van de
Herstelbank met zijn gezag had' ge
steund en intermediair had willen
zijn in het overleg met de financieele
instellingen.
NU PAST ONS alleen de stilte en de overdenking. De dooden, zij
zullen ons noodig hebben met ons gebed en onze boete vooral,
om de straf te verkorten. Ook zij, de zielen in het vagevuur, hebben
diezelfde hunker naar het eeuwige Jeruzalem en ook zij willen de
eeuwige rust genieten. Daarom bidt onze Moeder de H. Kerk bij
voortduring: Geef hen de eeuwige rust. Daarom ook mag iedere
priester vandaag driemaal het H. Misoffer opdragen, om zoodoende
in een eiridelooze stroo mde genaden over de afgestorvenen in het
vagevuur te laten komen. Als wjj dan de stem van die arme zielen
hooren, terwijl zij klagen over hun ballingschap in het vagevuur,
dan kan het niet anders, of we zullen ons dezen dag geheel geven,
om deze zielen te helpen in hun nood. Deze gedachte ligt ook opge
sloten in de gebeden van het H. Misoffer en van het Kerkelijk
Officie, dat nu zulk een bijzondere beteekenis krijgt in het zwart
en de stille glans der kaarsen. Wij worden verder in staat gesteld
vele aflaten te verdienen voor de afgestorvenen; onze eigen dier
baren en ook de verlaten zielen, die het gebed van de geloovigen
evenzeer behoeven. „Ontsla Heer de zielen van alle afgestorvenen
van den band der zonden en laat hen Uw Zaligheid genieten", dat
zg ons gebed voor dezen dag.
Voor het eerst sedert vqf jaren is in het Vredespaleis te Den Haag
het Hof van Internationale Justitie weer bijeengekomen. Van links
naar rechts: (zittend) Hudson (Vereenigde Staten); Jhr. v. Eysinga
(Nederland); Sir Cecil Hurst (Engeland); Erich (Finland); Guerrero
(San Salvador, Presid'ent van het Hof.); Negulesco (Roemenië); Cheng.
(China); De Visscher (België); Olivan (Spanje). Staande de drie
secretarissen van het Hof. Foto Anefo/Meijer-P.)
Naar aanleiding van de in ver
schillende bladen opgenomen be.
richten omtrent geruchten over
een aanzienlijke verhooging van
den melkprijs, die aanstaande zou
zijn, wordt van bevoegde zijde
medegedeeld, dat over deze aan
gelegenheid binnenkort mededee-
lingen zullen wordengedaan.
Daardoor zal in ieder geval de
alarmeerende strekking van deze
geruchten, worden teniet gedaan.
AUDIëNTIE VAN DEN BISSCHOP
Z.H.Exc. de Bisschop van Haarlem
zal op Dinsdag - en Woensdag 7 No
vember géén audiëntie verleenen.
Vorige week heeft een Neder
landsche delegatie onder leiding
van den heer ir. A. H. Boerma
aan den mininster-president van
Ierland, den heer de Valera, den
dank van het Nederlandsche volk
overgebracht voor de verstrekte
giften in natura. De Nederland
sche delegatie werd aan den mi
nister-president voorgesteld door
den heer Weenink, consul-gene
raal van Nederland te Dublin.
De heer" Boerma offreerde den
heer de Valera een vaas van
Delftsch aardewerk.
De Engelsche beroepsvoetbal
lers willen staken, daar zij de
door hun gevraagde salarieering
niet verkrijgen. Dit is gebleken
uit een schriftelijke enquete,
welke de vereeniging van voet
ballers onder haar leden heeft
gehouden.
Naar verluidt, zouden de mees
te profs echter niet aan deze sta
king kunnen deelnemen, daar het
grootste gedeelte der spelers nog
in dienst is en zij dus vallen
onder de verordeningen van den
Koning, welke o.a. verbieden
deel te nemen aan stakingen.
Een militair zegsman zeide in dit
verband, dat hij niet bevoegd was
mede te deelen, of een voetbal
staking eveneens onder deze ver
ordeningen valt.
Bij Kon. Besluit is aan mr. J.
R. M. van Angeren op zijn ver
zoek met ingang van 1 Nov. 1945
eervol ontslag verleend als se
cretaris-generaal bij het Depar
tement van Justitie onder dank
betuiging voor de vele en ge
wichtige diensten aan Hare Ma
jesteit de Koningin en aan het
Koninkrijk ook onder zeer moei
lijke omstandigheden bewezen;
en is jift ingang van denzelfden
datum benoemd tot secretaris
generaal bij gemeld departement
in vasten dienst mr. J. C. Ten-
kink, thans optredend als loco-
secretaris-generaal bij voormeld
departement.
Mr. J. C. Tenkink werd na het
vertrek der regeering naar Lon
den in Mei 194Ó door minister
Gerbrandy aangewezen als se
cretaris-generaal. Hij bekleedde
onder de bezetting deze functie
tot 17 Maart 1941 toen hij op'zijn
verzoek van deze functie werd
ontheven. Na de bevrijding is
mr. Tenkink zijn werkzaamhe
den ter departemente weder be
gonnen als loco-secretaris-gene
raal:
AANVULLING BONNENLIJST
voor de eerste helft van de 12de
periode 1945 (28 October t/m 10
November 1945) voor het Noor
den des land.
Elk der volgende bonnen geeft
recht op het koopen van:
Bonkaarten KA, KB en KC 512:
118 250 gram bloem
119 200 gram zout
120 250 gram jam
121 250 gr. peulvruchten
122 plm. 225 gram
huishoudzeep
124 150 gram vleesch
125 126 2 kg. aardappelen
b 06 1 kg. aardappelen
a 07 2 liter melk
b 07 c 07 3i/£ liter melk
Bonkaarten KD en KE 512:
213 250 gram bloem
21^ 200 gram zout
215 250 gram jam
216 plm. 225 gram
huishoudzeep
217 150 gram vleesch
218 1 kg. aardappelen
219 6 liter melk
Tabakskaarten Q 413:
04 1 rantsoen import-
cigaretten
Bovengenoemde bonnen kun
nen reeds op Vrijdag 2 Novem
ber a.s. van des middags 12 uur
af worden gebruikt, met uitzon
dering van de bonnen voor melk
en aardappelen, waarop eerst met
ingang van Maandag 5 November
mag worden afgeleverd.
De aardappelbonnen met den
opdruk „stad" mogen uitsluitend
in stadgebied, de aardappelbon
nen met den opdruk „land" uit
sluitend in landgebied worden
gebruikt.
Deze week wordt wederom
één kilogram aardappelen per
persoon meer verstrekt aan per
sonen van 4 jaar en ouder. Dit
kilogram extra is bestemd om
een voorraad te vormen. Men
houde hiermede dus rekening en
beware één kilogram.
Op den jambon kan men in
den vervolge jam, stroop, kunst-
honing of hagelslag koopen, voor
zoover de winkelvoorraad deze
keus toelaat. Per bon, welke
recht geeft op 250 gram jam of
stroop of kunsthoning, kan mén
150 gram hagelslag betrekken.
Bij deelneming aan de maaltij
den van de Centrale Keukens
moeten aldaar de bonnen 124 of
217 voor vleesch en 125 voor
aardappelen worden ingeleverd.
Zelfverzorgers voor graan,
vleesch, melk of aardappelen
moeten op door de distributie
diensten te bepalen dagen aldaar
inleveren resp. de bonnen voor
brood, vleesch, melk of aardap
pelen.
