NIEUW
MASSA-PSYCHOSE IN
GEVANGENKAMP
Het standpunt is onveranderd
Centraal Duitsch bestuur?
MAANDAG 5 NOVEMBER 194?
BUREAUX
Rondom de gebeurtenissen
in de R.W.I. te Hoorn
De Nederlandsche
walvisehvaart
Een uitnoodigend gebaar
Export1 van poot-
aardappelen
Himmler's financier
gepakt
De BERLIJNSCHE CORRESPONDENT van de Amerikaansche
Radio-Omroepmaatschappjj C.B.S. heeft bericht, dat Amerika
Sovjet-Rusland en Engeland besloten" zouden hebben een centraal
Duitsch bestuur voor geheel Duitschland in te richten, ongeacht
Frankrijks oppositie hiertegen.
Drie tegen een
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
Buiten God is 't nergens veilig (Vondel)
ALonnementiprija 1.10 per maand: I 3.30 par kwartaal
41a JAARGANG NUMMER 18773
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 1330
HOORN
Draafsingel 59
Telefoon 4712
DEN HELDER
Loudsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Muienstraat 52
Telefoon 459
CR IS EEN EN ANDER te doen over gebeurtenissen in den Kren-
tentuin, de Rijkswerkinrichting in Hoorn, die sinds de bevrij
ding als kamp voor politieke gedetineerden is ingericht en waar
sinds 23 October ongeveer elfhonderd vrouwelijke politieke gevan
genen vertoeven. Wat er gebeurd is, werd in den volksmond en in
onjuist ingelichte persbeschouwingen „opstand" genoemd, maar des.
kundigen noemen het een geval van „massa-psychose", dat zich in
een land als het onze sinds 125 jaar niet heeft voorgedaan! Er was
natuurlijk inderdaad een en ander niet in den haak en het is te
betreuren, dat de geruchten en verkeerde berichten in bepaalde bla
den, die er een eer in stellen, aan zekere radicale agitatie mee te
doen, langer vrij spel hebben gehad dan o.i. wenscheljjk was. Tot
Zaterdag toe hebben de autoriteiten officieel gezwegen en de bona,
fide pers publicaties ontraden, toen zj|n in de onmiddellijk omgeving
van „de plaats des onheils" verschillende mededeelingen en gege
vens verstrekt.
Dit geschiedde in een perscon
ferentie, waaraan behalve door
de kampleiding, werd deelgeno
men door den regionalen inspec
teur, den res. kap. W. A. Waage,
den bekenden Amsterdamschen
psychiater dr. J. Kat, dr. J. Meu-
leman, regeeringsgevolmachtigde
van het Departement voor Alge-
meene Oorlogsvoering en mr. A.
Zwanenburg van den P.O.D. te
Hoorn.
Wat is er gebeurd?
Op 23 October zijn bijna elf
honderd gevangenen van Schoorl
naar Hoorn overgebracht. In
Schoorl waren klachten, ook
over de behandeling, maar de
omgeving was er niet zoozeer die
van een gevangenis. Toen kwa
men de dames op een regenach-
tigen dag, naar Hoorn en op de
brug van den Krententuin begon
de misère al: de aanblik van het
sombere gevangenisgebouw met
zijn getraliede ramen werkte da
nig op de zenuwen, die door al
lerlei oorzaken toch al gespannen
waren.
De inrichting van het gebouw
was onvoldoende berekend op
vrouwelijke gevangenen, de sa
nitaire installaties schoten heele-
maal tekort, het noodweer van de
volgende twee dagen bracht lek
kages aan het licht, het regende
in, en tengevolge van dit alles
ontstond een rumoer en gegil, er
werd geroepen en gescholden, het
bewakend personeel werd ge
dreigd, er werden ruiten inge
gooid en ook onderling was er
onder de dames groot meenings-
verschil. De bewaaksters uit het
Schoorlsche kamp konden de fu
ries niet baas worden en werden
na twee dagen ontslagen; er kwam
assistentie, de storm scheen soms
te bedaren, om even later weer
op te laaien.
Toch slaagde de kamplei
ding, die naar het algemeen
gevoelen van de deskundigen
voor een bovenmenscheljjke
taak stond, en de hoogste lof
verdient voor de wijze, waar
op zij deze volvoerde, er dank
zij verstandige tactiek in, ge
leidelijk den grondslag te leg
gen voor rustiger verhoudin
gen. Maar ondanks het uit
stekende eten Werd de eerste
dagen de toestand op de zalen
nog niet rustig.
De zenuwspanning bleef, de
vrouwen hadden uit halve indruk
ken van d'e rede van minister
Kolfschoten het idee-fixe overge
houden, dat ze zeer spoedig zou
den worden vrijgelaten (een in
druk, die uit deze rede in het ge
heel niet kon worden gedistil
leerd) en dus riepen ze maar. dat
ze naar huls moesten, naar hun
kinderen. Na enkele dagen is de
inspectie gekomen, die het ge
bouw heeft afgekeurd, er is ook
een psychiatrisch onderzoek inge
steld en thans „eten de dames
weer uit de hand" en ze weiger
den weg te gaan, nu opnnieuw
verhuizing in uitzicht is, omdat ze
niet tem* blijven in een afge
keurd kamp. Niettemin zal die
overplaatsing naar het kamp te
Castricum toch plaats hebben
zeer binnenkort.
Volkomen rechteloos.
CN NU EERST IETS over de
oorzaken. Wij hebben er al
iets van gezegd. De psychiater is
van oordeel, dat we hier te doen
hebben met een geval van massa
psychose, een ziekelijken toe
stand bij een massa, o.a. veroor
zaakt door de volkomen rechte
loosheid waarin gevangenen ver-
keeren, velen sinds de Meidagen
toen wilde arrestaties hebben
plaats gehad en velen zijn nog
nooit verhoord.
De schattingen van het
percentage onschuldigen loo-
pen uiteen, maar het vari
eert vati acht tot tien. Er
zitten verder menschen, die
als straf misschien twee
maanden zouden krijgen,
maar nu al een half jaar
worden vastgehouden. Dezen
voelen zich ernstig tekort
gedaan. Onder de schuldigen
N.S.B.-ers zijn vrijwel
allen geestelijk onevenwich-
tigen hebben heel weini
gen een gevoel van schuld.
Anderen hebben een sterk
uitgesproken gevoel van
eigenwaarde. Sommigen voel
den zich door het haar ont
nemen van kleine eigendom
men in Schoorl achteruit
gezet.
En zoo waren er, gevoegd bij
de verkeerde verwachtingen na
de ministerieele rede en de plot
selinge overgang naar een echte
gevangenis, die onvoldoende was
ingericht, meer zielkundige fac
toren, die het pathologische ver
schijnselen tusschen 23 en 30 Oc
tober verklaarden.
(Vervolg pag. 3; 4e kolom)
Naar wij vernemen zijn te Am
sterdam plannen ontworpen om
Nederland weer een belangrijke
rol te doen spelen in da wal
visehvaart, welke voor den oor
log in handen was van Noorwe
gen, Engeland, Duitschland en
Japan.
Deze plannen zijn reeds in een
vergevorderd stadium van voor
bereiding. Binnenkort hopen de
initiatiefnemers in staat te zijn
de volledige details van de op te
richten „Nederlandsche Maat
schappij voor Walvisehvaart" te
ontvouwen.
Uit Tsjoenking wordt vernomen,
dat de Chineescha minister van
voorlichting bijzonderheden heeft
onthuld van voorstellen, die de
regeering heeft gedaan aan de
communisten van Yenan In de
hoop een eind te maken aan den
burgeroorlog Deze punten zijn:
1. Stopzetting der troepenbewe
gingen aan beide zijden.
2. Terugtrekking der communis
ten alvorens troepen zich langs de
spoorlijnen bewegen.
4. Instellingen van een corps tot
behoud van den vrede (antiban-
dietentroepen) en van een contro
leerend lichaam.
Dit voorstel van de regeering
beteekent, dat Tsjang Kal Sjek te
gemoet komt aan de voorwaarden
van de communisten. De belang
rijkste concessie is de bereidheid
van de regeering om de communis
ten te raadplegen over de troepen
bewegingen langs de spoorlijnen.
Reeds de vorige maand is een aan
vang gemaak met het exporteeren
van pootaardappelen naar België en
Frankrijk. Behalve naar deze landen
zullen ook naar een aantal andere
land'en die vroeger tot onze afnemers
behoord'en, belangrijke hoeveelheden
pootaardappelen worden uitgevoerd.
Onderstaande hoeveelheden zijn de
finitief verkocht: België 45.000 ton;
Frankrijk 65.000 ton; Luxemburg
3.500 ton; Zwitserland' 4.700 ton;
Italië 3.200 ton; Brazilië 1.000 ton.
Bovendien wordt nagegaan in hoe
verre het mogelijk is nog dit najaar
een beperkt kwantum pootaardappe
len te exporteeren naar Spanje;
Portugal; Egypte; Madeira; Z.-Afrika
en andere landen, die vóór den oor
log regelmatig Ned'erlandsch poot-
goed importeerden.
De vraag naar onze pootaardappe
len ia in vele land'en zoo groot, dat
het gevraagde kwantum slechts voor
een gedeelte kan worden geleverd.
Deze belangstelling is een zeer ver
heugend en hoopvol verschijnsel en
bewijst, dat men nog steeds en zelfs
in toenemende mate aan het Neder
landsche pootgoed de voorkeur geeft
ook in d'e overzeesche landen, waar
heen d'e laatste zes jaren geen poot
aardappelen konden worden g'eex-
porteerd.
fVE Regeer ings voorlicht ings-
dienst deelt het volgende
mede;
De Regeering heeft van den
luitenant-gouverneur-gcneraal
de gevraagde inlichtingen ont
vangen omtrent een bespre
king met nationalistische ver
tegenwoordigers, waarbij ook
ïr. Soekarno aanwezig was. Het
antwoord licht toe onder wel
ke omstandigheden en op
welke motieven de luitenant-
gouverneur-generaai gemeend
heeft tegen de aanwezigheid
van Soekarno bjj deze oricn-
teerende bespreking geen be
zwaar te moeten maken. De
regeering acht het niet in
's lands belang in nadere be
schouwingen hieromtrent te
treden. In het afwijzend stand
punt ten opzichte van overleg
met Soekarno is ook bjj den
luitenant-gouverneur-generaal
geen wijziging gekomen.
VOLGENS de jongste berichten
schijnt de toestand tn Batavia,
weer eenigszins gespannender te
worden, ai worden geen noemens
waardige revolutionaire handelin.
gen gemeld.
De Britsche woordvoerder zei-
de. dat de nationalisten dum-
Generaal Majoor D. J. Mc. Mulien,
commandant van de Canadeesche
technische troepen in ons land,
heeft de noodspoorbrug over den
Use! bjj Deventer geopend, daar
mede de directe treinverbinding
tusschen het Westen en liet Noor
den en Oosten des lands
herstellende.
(Foto Anefo/v. Haren Nomann-P.)
dum-kogels hadden gebruikt en
daarom betitelde hij ze waar
schijnlijk met terroristen, tevens
gebruiken guerillabenden buit
gemaakte Japansche tanks. In
Soerabaja is het wat rustiger ge
worden, hoewel ook hier de span
ning merkbaar is. Inmiddels is de
opvolger van den vermoorden
generaal op weg naar de stad,
terwijl de evacuatie van vrouwen
en kinderen, die zooveel mogelijk
naar Batavia worden overge
bracht, vlot verloopt. Te Mage-
lang komen nog onregelmatige
gevechten voor, doch ook hier
neemt een gespannen rust de
overhand.
De heer Kersten, die, zooals
reeds bekend is, naar Indië ver
trok in opdracht van de Neder
landsche regeering, om rapport
uit te brengen, is te Batavia aan
gekomen.
Direct na de landing der geallieer
de troepen op een eiland in de
Indonesische Archipel werd onder
stormachtige bjjval der inheem-
sche bevolking de Nederlandsche
driekleur geheschen. Zij is het
symbool van vrede en vrijheid en
van de onverbrekelijke verbonden
heid van Nederland met Indonesië
en Indonesië met Nederland.
Foto AnefoP.
De Keulsche bankier Baron v.
Schroeder, de man die Hitier be
kend maakte met Von Papen, 18
te Dusseldorf in hechtenis geno
men.
Hij behoorde tot een groep fa
brikanten, die jaarlijks uit hun
ondernemingen 1.1 millioen mark
ter beschikking van Himmler ge
steld hebben.
HET BESTUUR VAN HET
RUHRGEBIED.
De Sowjet-regeering zou aan
de Britsche en Amerikaansche
regeeringen te kennen hebben
gegeven, dat zij gunstig staat
tegenover eventueele internatio
nalisatie van het Ruhrgebied.
Deze kwestie werd reeds door de
Sowjet-Unie te Potsdam op het
tapijt gebracht. Zij deelde op die
conferentie mede, dat zij van
haar kant toestemming zou wil
len verleenen voor een bestuur
van het Ruhrgebied door een
internationale commissie, waar
in ook So wj et-Rusland en
Duitschland vertegenwoordigd
zouden zijn. Van Britsche en
Amerikaansche zijde zou geant
woord zijn, dat deze kwestie niet
buiten Frankrijk orrt besproken
kon worden. De Sowjet-regee
ring zou later langs diplomatie-
ken weg nogmaals op deze kwes
tie teruggekomen zijn. Londen en
Washington waren echter niet
enthousiast voor het pian, vree-
zend, dat een afscheiding van
het Ruhrgebied van Duitschland
een nieuwe volksverplaatsing op
groote schaal tengevolge zou
hebben. Daarom zou men de be
slissing over deze kwestie op de
lange baan willen schuiven.
Reuters speciale correspondent
schrijft, dat de Oostenrijksche
kanselier, dr. Karl Renner, de posi
tie waarin hij door de geallieerden
was gebracht heeft beschreven als
die van „een man in een roeiboot
met vier olifanten als passagiers".
Behalve de oorspronkelijke be
volking van zes millioen zielen
verwijlen binnen Oostenrijks gren
zen thans 600.000 Sowjet-Russi-
sche militairen, 200.000 Ameri
kaansche, 100.000 Britsche en
50.000 Fransche. Dit beteekent in
totaal: een „bezettingssoldaat" op
drie volwassen mannelijke Oos
tenrijkers.
Bovendien is Oostenrijk ge
dwongen gastvrijheid te verleenen
aan ongeveer 300.000 sudeten-
Duitschers uit Tsjecho-Slowakije,
wier aantal dagelijks aangroeit.
Dan zijn er nog ongeveer 11.000
Tito-vijandige Joegoslaven ln de
Britsche zone en nog meer in de
Fransche zone. Er zijn voorts Pool-
sche troepen van generaal Anders
en Nazi-gezinde Hongaarsche een
heden. In totaal herbergt Oosten
rijk op het oogenblik meer dan
een half millioen vluchtelingen en
„verplaatste" personen.
De geldcirculatie in Oostenrijk
neemt nog steeds toe, tengevolge
van het inbrengen uit de om
ringende landen en door enkele
van de bezettingslegers. Van een
landelijk plan voor economische
heropbouw ls geen sprak. In elke
bezettingszone wordt op eigen ge
legenheid gewerkt of nagelaten.
