NIEUW
Spaansche boeren roeren zich
Op Java broeit overal onrust
VRIJDAG 9 NOVEMBER 1945
BUREAUX
Toenemend verzet tegen Franco
DE KAARTEN
OP TAFEL
SOEKARNO VRAAGT
HULP
Van Truman en Attlee
Britsche troepen
versterkt
Overal hetzelfde rood
NIEUWE MENSCHEN
Maar van den ouden
stempel!
Nieuwe complicatie in
Chineesche situatie
WACHT NIET
Op de kleuaardappelen
41« JAARGANG NUMMER 18777
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
Buitm God it nergens oetltg (Vondel)
Abonnementsprijs I 1.10 per maand: I 3.30 per kwartaal
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
HOORN
Draafsingel 59
Telefoon 4712
DEN HELDER
Loodsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Muienstraat 52
Telefoon 459
X/OLGENS SPAANSCHE Republikeinsche kringen in de Engelsche
hoofdstad, blijkt het toenemend verzet van het Spaansche volk
tegen het regime van Franco uit het stijgende aantal schermutse-
lingen tusschen Republikeinen en strijdkrachten van de Regeering
tile Spd wXdafg^ehe?leEn:i en "et steeds grooter aantal stakingen in Spanje,
gelsche Lagerhuis bij het debat
over de Buitenlandsche politiek,
waarin Churchill zich ook op - - t j
gime deel, in een enkele maand
NAMENS DE BRITSCHE Re
geering deed Minister Bevin
een beroep op de groote mogend
heden, om de kaarten op tafel te
leggen: Engeland is daartoe be
reid.
De breedgeschouderde Britsche
Minister van Buitenlandsche Za-
bijzondere wijze mengde,
Zoo zijn eerst de kaarten in
Engeland in zooverre ook nog
eens op tafel gekomen, dat on
dubbelzinnig is vastgesteld, hoe
Regeeringspartij en oppositie het
bij breede verschillen over de
binnenlandsche kwesties, volko
men eens zijn ten aanzien van de
buitenlandsche politiek.
Nu moeten ook de andere
groote mogendheden bereid zijn,
de kaarten op tafel te leggen.
Aan den vooravond van het ver
trek van Minister Attlee naar
Washington die met president
Truman gaat confereeren, terwijl
Stalin.... „ondergedoken" schijnt
te zijn, krijgt dit plechtige beroep
van Engeland bijzóndere betee-
kenis. Het is een uitnoodiging om
tot een nieuwe samenspreking te
komen, nu de internationale sa
menwerking al sinds een maand,
toen de conferentie in Londen
mislukte, gestrand is op de klip
pen van het wantrouwen.
De kaarten op tafel, niet alleen
inzake de kwestie van de atoom
bom, die Bevin niet beslissend
vindt, maar wel inzake de ver
schillende moeilijkheden, welke
tusschen Amerika en Engeland
eenerzijds, en Rusland anderzijds
bestaan. Over die kwesties zelve
is in het Lagerhuis, als bij af
spraak, niet in bijzonderheden
gesproken. Ook een aanwijzing,
dat Attlee en Truman daarover
willen spreken; want Regeering
en oppositie zagen beiden in, dat
het ontactisch zou zijn,, dit over
leg tusschen deze „Big Two" door
voorbarigheden te vertroebelen.
Bevin is een realist, die zijn
vredes-idealen en zijn geloof in
een betere wereld nog niet liet
uiteenrafelen door een uitbarsting
van atoom-energie. Die atoom
bom is een modern zwaard van
Damocles boven den wereld
vrede, maar toch is hij voor Be
vin niet de beslissende factor in
de internationale politiek.
De vraagstukken moeten opge
lost worden op grond van wat
recht is, verklaart Bevin, Dit is
inderdaad het zwaarte-punt en
het juiste standpunt. Maar er
kennen de groote mogendheden
een gemeenschappelijke basis ten
aanzien van de vraag wat recht
is? Aan de wóórden die Molo-
toff bij de herdenking van de
October-revolutie heeft gesproken
zou men het wel zeggen, maar
wat zijn woorden in het aange
zicht van de daden,?
De Sovjet-Unie blijft „oprecht"
hebben 400 boeren uit Andalusië
zich bij de guerrillabeweging aan
gesloten, terwijl de boeren van
de Estramadura zich krachtig ver
zetten tegen de door de Phalange
bevolen vorderingen. Deze gewij
zigde houding van de boeren
sterkt de arbeiders in hun stand
punt, daar deze thans weten, dat
zij een schuilplaats en voedsel
op het platteland zullen vinden.
In alle groote Spaansche steden
wordt melding gemaakUvan bot
singen tusschen voor- en tegen
standers van, Franco. Het jongste
decreet van Franco, waarin mach
tiging wordt verleend voor het
vormen van troepeneenheden uit
de burgerbevolking, wijst op een
algemeene mobilisatie van alle
verdedigers van het regime, ten
einde op alle mogelijkheden voor
bereid te zijn.
naar internationale samenwerking
verlangen, lezen wij, maar zij wil
geen wijziging brengen in haar
voorwaarden daartoe. Is dit „op
recht" en is dit „samen"werken?
De kaarten op tafel, maar dan
niet op de basis van de machts
politiek, waarvan Bevin zeide,
dat ze hem bij menige onderhan
deling somber aangrijnst. De
kaarten op tafel, om „te zoeken
en te streven" naar een ander
ideaal, het beginsel van samen
werking waar naar wordt ge
streefd.
De „afschuwelijke nachtmerrie
der onzekerheid" wordt niet ver
oorzaakt door tijdelijke meenings-
verschillen, die Bevin uit door te
zeggen, dat hij reden heeft om
gepikeerd te zijn, maar wel door
een wederzij dsch wantrouwen,
dat Amerika en Engeland koes
teren jegens de bedoelingen der
Russische politiek, en dat Rus
land koestert jegens de nauw
lettende zorg, waarmede die beide
landen het geheim van de atoom
bom bewaken.
De kaarten op tafel, een poli
tiek gericht op den wereldvrede,
de draad van Londen weer opge-
NEW YORK, fj Nov. (Reu
ter). Volgens een te New-
York uit Batavia ontvangen
telegram zou Soekarno een
beroep hebben gedaan op
president Truman en den
Britschen eerste minister Att
lee, om hun bemiddeling te
verleenen „ter voorkoming
van oorlogsgeweld op geheel
Java".
OPPERVLAKKIG schjjnt het op Java rustig, maar vooral in
Bandoeng en Magelang zijn stille krachten voortdurend werk
zaam. Te Bandoeng concentreeren de extremisten zich op betrekke
lijk groote schaal. Bandoeng is naar gemeld, bedoeld als hoofd
kwartier van zes Indonesische divisies die men bezig is te formee-
ren. In Magelang hcerscht groote onrust vanwege het feit dat
gewapende Indonesiërs uit de omliggende kampongs zich te Mage.
lang concentreeren. Tallooze bewoners zijn bezig zich gereed te ma
ken voor evacuatie.
Winston Churchill, Mevrouw Churchill en de Nederlandsche Ambassadeur
te Londen verlaten het gebouw der Nederlandsche Ambassade ln de En
gelsche hoofdstad, waar H.M. de Koningin Wilhelmina aan Churchill een
verzameling van ongeveer 630 brieven welke de voorvader van Chur-
chll, de eerste Hertog van Marlborough, in de periode van 17021711
aan den Raadspensionaris van Holland, Antonius Helnsius, schreef, over
handigde. Links ziet men de doos, welke het fraaie kistje, waarin do
brieven zich bevinden, bevat. (Foto A.B.C.-P.Ï
Men ontdekte driehonderd ge
wapende Indonesiërs bij het vlieg
veld Tiililitan die door de Neder-
landsch-Indische troepen uiteen
gedreven zijn. De strijd duurde
bijkans een uur, waarbij een
Nederlander ernstig en een ander
licht gewond werd.
Volgens een officieele Neder-
landsch-Indische verklaring heb
ben zich op tal van plaatsen klei
ne incidenten voorgedaan. Aan
vallers van de schoenfabriek van
Batavia droegen naar gemeld
wordt, khaki en groene unifor
men. De schermutselingen begon
nen opnieuw achter het Hotel des
Tndes. Indonesische politie heeft
spoorwegstations geplunderd.
Gistermorgen om half negen
nomen, dat moge het resultaat begonnen vijandelijkheden in
zijn van, het overleg der Groote
Twee, om dit zoo spoedig moge
lijk tot een overleg van de Drie,
Vier of Vijf te doen uitgroeien.
De kaarten op tafel, het is
de eenige mogelijkheid, de af
schuwelijke nachtmerrie der on
zekerheid af te troeven.
„ER ZIT SCHOT IN"
In de Betuwe ls de wederopbouw ln vollen gang. Tusschen de boomgaar
den worden thans de nieuwe hulzen opgetrokken. Foto Meijer-P.
Kramat waar vijfhonderd gewa
pende Tdonesfërs verzameld wa
ren. Britsche tanks rukten op.
Uit betrouwbare bronnen
is gemeld, dat de Britsche
troepen te Soerabaja bijna
een divisie sterk zijn. Ook in
het gebied van Semarang zijn
de Britsche troepen versterkt.
Soekarno heeft met andere In
donesische leiders in zijn hoofd
kwartier besprekingen gevoerd
met de veertienhonderd Indone
siërs, die met de Esperance Bay
uit Australië naar Java gebracht
zijn.
Geen landingsverbod in
Australië
de Nederlandsch-Indische
Dat
Op een bijeenkomst van fret Iraan-
sche parlement heeft de afgevaar
digde Etebar medegedeeld: .Vandaag*
heeft het roode leger vijfenveertig
gebouwen in Teheran bezet. Het
hoofdkwartier is1 nog steeds in deze
stad. Twaalf duizend nieuwe Russi
sche soldaten zijn bij Bendar Shah
geland; tachtig* duizend in Astaria en
twee nieuwe divisie's zijn pas m
Azerbeidjan aangekomen. Waarom
worden onze gendarmes door de
Russen gehinderd' naar het Noorden
te trekken om de orde te herstel
len?"
troepen aan boord van hun schip
in de haven van Sydney niet aan
land mogen komen, is, naar ge
meld, niet het gevolg van eenig
verbod van Australische zijde,
maar van den Ne£erlandschen
commandant, die mogelijke bot
singen wenscht te vermijden.
TOT HONDERDEN JONGE
MANNEN van de Residentie
heeft Z.H. Exc. Mgr. J: P: Hui-
bers Donderdagavond het woord
gericht in de kerk van den H.
Jacobus te 's-Gravenhage, waar
de Bisschop het H. Sacrament v.
h. Vormsel heeft toegediend. De
Bisschop richtte een waarschu
wend woord tot de jongeren, om
zich niet te laten vangen in den
strik van den duivel, die thans
met list en verlokking tracht te
bereiken, wat de vijand door
geweld in de bezettingsjaren niet
mocht gelukken. Er moet front
gemaakt worden tegen het ver
val der zeden in alle lagen van
de samenleving. De Bisschop be.
zwoer de jeugd, niet te luisteren
naar adviezen, die onder het mom
van samenwerking worden ge
geven, doch welker eigenlijk doel
het is de katholieken los te ma
ken van hun oude beproefde
organisaties, waarin zij juist in
de bange jaren, die achter ons
liggen, zulk een ruggesteun von
den. „Weest mannen van den
nieuwen tijd, doch van den ouden
stempel", zoo beval de Bisschop
zijn gehoor aan. „Blijft u scharen
achter uw Bisschop en de pries
ters en put uw kracht uit een
voortdurend gebed tot den Heili.
gen Geest, opdat die u mede
leide en u pal blijve doen staan
tegenover de verleidingen In ve
lerlei vorm."
In de Chineesche situatie ls een.
nieuwe complicatie ontstaan, die
strijdig Is met de recente Chi-
neesch-Sovjetrussische overeen,
eenkomst, krachtens welke troe
pen van de Centrale Chineesche
regeering Mandsjoerije zouden
betreden en de controle, van de
Sovjet-strijdkrachten zouden
overnemen. De afspraak was, dat
de troepen van Tsjoenking via de
haven vain Jingkau in de Golf
van Liaotoeng zouden binnenko
men. Vijf dagen voor den vast-
gestelden datum van vertrek der
Sovjettroepen arriveerden Ameri.
kaansche schepen met Chineesche
troepen in de Golf van Liaotoeng,
om evenwel te constateeren, dat
de Sovjetbezetting reeds vertrok
ken was en het beheer over de
haven had overgelaten aan de
Chineesche communisten, die in
allerijl verdedigingswerken gin
gen aanleggen om de regeerings.
troepen het aan land gaan te be
letten.
De gunstige vervoersomstandig=
heden maakten het mogelijk, zoo
als men weet. deze week aan alle
personen boven 4 jaar 6 kg aard
appelen te verstrekken, waarvan
3 kg bestemd is voor eigen win-
tAurvncfl s cf
Het blijkt, dat een deel van
het publiek deae 6 kg niet ten
volle opneemt, maar klaarblijke
lijk wacht tot er kleiaardappelen
worden verstrekt. Er is echter
een kleine hoeveelheid kleiaard
appelen beschikbaar. Op klei
aardappelen voor den winterop-
slag behoeft men dan ook Piet te
rekenen. Indien niet alle bij den
kleinhandel voorradige aardappe
len voldoend houdbaar zijn, zal
het wintervoorraadje voortdu
rend vèrverscht moeten worden.
In tegenstelling met vorige
jaren bestaat thans de ver
plichting tot het vormen van
een wintervoorraad. Wie zien
niet aan deze regeling houdt,
zal dezen winter of direct na
den winter wanneer de
aardappelen van den winter
voorraad op het normale
rantsoen zullen worden inge
houden niet uit eigen voor
raad kunnen putten en uit
sluitend over een tijdelijk
verlaagd rantsoen beschikken.
De aardappeloogst van dit
jaar laat namelijk in geen ge
val toe, dezen wintervoorraad
extra boven het gewone
rantsoen te verstrekken.
Het vormen van een tegoed
bii den kleinhandelaar is ver
boden, daar de bonnen slechts
een week geldig zijn.