NIEUW
i8
Giraalgeld en papiergeld
zijn evenveel waard
BEKLAAGDEN VAN BELSEN
zijn wel oorlogsmisdadigers
Engelsch - Amerikaansch
overleg inzake Palestina
WOENSDAG 14 NOVEMBER 1945
BUREAUX
ns
les
aan
ISET
DE MOREELE KANT
Van de geldsaneering
UITBREIDING
GELDSOMLOOP
GERECHTVAARDIGD
Requisitoir van
kolonel Backhouse
TITO WINT
Joego-Slavië wordt1
republiek
DE GAULLE
Eenstemmig herkozen
VOLGEND JAAR
VARKENSVLEESCH
Huisslaehting beperkt
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
Buiten God te 't nergens veilig (Vondel)
Abonnementsprijs I 1.10 per maand; f 3.30 per Itwartaal
41e jaargang nummer 18781
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
HOORN
Draafsingel 59
Telefoon 4712
DEN HELDER
Loudsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Muienstraat 52
Telefoon 439
sche
en en
schen
een
wor-
het
ienst.
hun
ma-
No v.
BE-
ïgsge-
en
Alk-
Jn w(J
leden.
.30 u.
naar.
geen
geno-
over-
ier
door
voor
ge
strekt
DE VRAAG, wat ons volk met
zijn geld doet raakt de mo-
reele kant van de geld ver
nieuwing, heeft minister Lief-
tinck Dinsdagavond in zijn inte
ressante radio-rede gezegd. Zij is
een toetssteen voor zijn alge-
meene levenshouding en voor zijn
vermogen, om aan het stoffelijk
Dezlt die plaats toe te kennen,
die het in de waardeering van
den mensch als individu en als
lid eener gemeenschap toekomt.
Geld toch geeft macht over g'oede-
ren, over het fonds var*' goederen
waarover een volk beschikt. Geld
geeft ook macht over medemenschen
en de verantwoordelijkheid' die men
jegens zijn naasten gevoelt, moet, om
dezen dubbelen reden, in het ge
bruik, dat men van zijn geldbezit
maakt, noodzakelijk tot uitdrukking
komen.
De overheid' kan aarj de geldhoe
veelheid en aan het gebruik, dat van
dat geld wordt gemaakt ongetwijfeld
bepaalde grenzen stellen. Daartoe is
zij vooral in tijden van schaarschte
verplicht. Maar binnen die grenzen
moet zeer veel worcJen overgelaten
aan het redelijk inzicht en het ze
delijk verantwoordelijkheidsbesef van
lederen burger afzonderlijk, aldus de
Minister.
De nauwe grenzen, die gedurende
de eerste weken van de geldvernieu-
wing aan de geldhoeveelheid en het
geldverbruik moesten worden gesteld
zullen geleidelijk aan verruimd die
nen te worden om de individueele
vrijheid' niet meer dan noodig is te
beknotten en om het maatschappelijk
verkeer, voor zoover zich dit van
geld bedient de onder d'e huidige
omstandigheden toelaatbare ruimte
te geven. Naarmate wij daartoe over
gaan, worden de eischen van zelfdis
cipline grooter en klemt de nood
zaak te meer, dat een ieder weet wat
van hem wordt verwacht en op
welke belangen, die boven d'e zui
vere persoonlijke uitgaan, hij als lid
eener zeer verarmde en met het her-
stelvraagstuk worstelende gemeen
schap zijn handelen zal hebben te
richten.
De zeer krappe toemeting van geld,
waarmee de vernieuwing van ons
ruilmiddel werd' begonnen, vond
voor een niet onbelangrijk deel haar
oorzaak in den g'eringen voorraad
bank- en muntbiljetten waarover de
regeering eind September beschikte.
Ook andere motieven golden daar
naast: Wij moeten voortaan zooveel
mogelijk van ons loopende inkomen
gaan leven en derhalve mag uit den
ouden geldvoorraad slechts worden
geput om de noodzakelijke kasreser-
ves aan te leggen en om die aan
schaffingen te doen, die mogelijk
zijn om de gaten, die de oorlog* en
de bezetting in onze duurzame goe
derenvoorraden hebben geslagen,
weer eenigszins op te vullen.
Tevens werd d'e volledige inleve
ring en blokkeering dienstbaar ge
maakt aan een registratie van het
aanwezige geldbezit en was het een
machtig hulpmiddel tot de ontwa
pening van den zwarteh handel. De
genoemde overwegingen gaven te
vens aanleiding tot het instellen van
de zg. "giralen rekenlnen, waarover
alleen per overschrijvingsopdracht
kan worden beschikt.
Men mag aannemen zoo ver
volgde Minister Lieftinck, dat het
nationale Inkomen zich bij voort
during in stijgende lijn beweegt.
Dit rechtvaardigt een verdere uit
breiding van den geldsomloop, die
in den vervolge, nu het evenwicht
ongeveer schijnt te zijn bereikt,
echter zoodanig in de hand moet
worden gehouden, dat de stijging
van het nationaal inkomen en
van de geldhoeveelheid zooveel
mogelijk evenwijdig loopen.
Een grootheid, dia wij daarbij
niet in hand hebben, is de om
loopsnelheid van het geld. Hoe
trager de omloopsnelheid van het
geld Is, d.w.z. hoe grooter de geld
voorraden zijn, die de bevolking
in kas (ot in de kous) wenscht te
houden, des te meer geld is er
noodig om het economische ver
keer vlot te doen verloopen.
Wil de totale geldhoeveelheid
binnen verantwoorde perken blij
ven, dan moet de omloopsnelheid
niet gaan vertragen, maar inte
gendeel tot het normale, dat wil
in dit verband zeggen tot het
vooroorlcgsche tempo worden op-
ge voerd. Daarvoor is noodig, wat
het girale geld betreft, dat de op
drachten tot overschrijving bin
nen enkele dagen worden uitge
voerd, en wat het bank- en munt-
papier aangaat, dat de neiging
om dit op te potten verdwijnt.
Met het oog op de overbelas
ting der banken doe ik een ern
stig beroep op u allen om be
dragen onder de f 25.voort
aan niet meer per giro-over
dracht, maar met bankbiljetten
en zilverbons te betalen. Dit
zal een enorme ontlasting van
de banken beteekenen en aan
het inhalen van den achter
stand,, die hier en daar nog be
staat, ten zeerste ten goede ko
men. Daarom zal men er goed
aan doen niet meer papiergeld
in kas te houden, dan voor het
doen van kleine uitgaven nood
zakelijk is.
Op dit oogenblik is er vergele
ken met vroeger een zekere wan
verhouding tusschen de hoeveel
heid papiergeld en giraalgeld, die
in omloop zijn. Hieraan zal kun
nen worden tegemoet gekomen
TIEN
)M
Helder
Kolonel backhouse, de
openbare aanklager in het
proces te Belsen heeft zijn re
quisitoir gehouden. Het proces
heeft thans 94 dagen geduurd.
Kolonel Backhouse bestreed de
opvatting van prof. Smith uit
Londen, dat de beklaagden niet
als oorlogsmisdadigers terecht
konden staan. Hun daden stonden
wel degelijk in verband met den
oorlog. Wat hing meer met den
oorlog samen als de deportatie
van menschen uit Polen en uit
andere door Duitschland bezette
gebieden? Die menschen moesten
naar concentratiekampen, waar
zij voor de Duitsche oorlogsindus
trie moesten werken.
„Is het soms geen oorlogsmis
daad zwakke, oude menschen,
aanstaande moeders en kinderen
onder de veertien jaar, die niet
mer werken konden of niet meer
van nut waren voor de Duitsche
oorlogsindustrie, uitsluitend als
gevolg van verschrikkelijk, ijs
koud overleg, gewoon te vermoor
den? Is het wellicht" geen oor
logsmisdaad, dat het Joodsche ras,
omdat het volgens Duitsche op
vattingen de revolutie in Duitsch
land bewerkstelligde, uitgeroeid
werd, teneinde hen, in verband
met den oorlogstoestand, zulks
ten tweede male te verhinderen?
De kracht van Polen werd in
de gaskamers van Auschwitz uit
geroeid en eveneens werd omwil
le van het oorlogsbelang de man
nelijke en vrouwelijke bevolking
van andere bezette gebieden naar
concentratiekampen gebracht. 7 o
trachtte men de tegenstand van
de betreffende landen tegen
Duitschland te breken." Aldus
Kolonel Backhouse. Hij bestreed
het argument, dat de beklaagden
als leden van de Duitsche gewa
pende macht slechts de bevelen
van hooger hand hadden uit te
voeren. Soldaten van de gewa
pende. macht waren slechts ver
plicht die bevelen op te volgen,
door het papiergeld ten koste van
het giraalgeld nog wat te ver
meerderen. Om dit te bereiken,
zal ik de uitgifte van het nieuwe
papiergeld voorshands nog gelei
delijk doen voortzetten, totdat de
werkelijke behoefte van het ver
keer daaraan voldoende zal zijn
bevredigd. Vrees voor een blij
vende schaarschte in deze geld
soort behoeft er dus niet te be
staan.
En voor een hoogere waar
deering van het papiergeld
dan aan het giraalgeld wordt
toegekend ontbreekt ook elke
grond. Als iemand voor een
schaap vraagt f 75.in bank
biljetten of f 150.in giraal
geld en dit dier is slechts f 75
in bankbpapier waard, dan
maakt hjj zich_ schuldig aan
woekerpraktjjken en wordt
door hem het vertrouwen in
het girale geld geschaad.
Zooiets zou in Engeland en in
de Vereenigde Staten volkomen
ondenkbaar zijn. Daar is men er
immers al lang aan gewend zijn
betalingen voor 80 tot 90 pet. over
de banken te laten loopen met
alle voordeelen daaraan verbon
den. Hier te lande bestaat in dit
opzicht ln bepaalde kringen nog
een zekere onwennigheid en het
is op zich zelf niet zoo vreemd,
dat deze ln een periode van vijf
of zes weken niet plotseling wordt
overwonnen. Het lijkt mij echter
zeer waarschijnlijk, dat velen, die
met deze betalingswijze nog niet
geheel vertrouwd zijn, haar op
den duur niet meer zullen willen
missen.
Hoewel de uitslagen van de
provinciën nog lang niet volledig
zijn, was het reeds duidelijk, dat
het nationale bevrijdingsfront, de
regeeringspartij van maarschalk
Tito, bij de Joegoslavische ver
kiezingen een eclatante overwin
ning heeft behaald. Te Belgrado
hebben 164.514 kiezers htyi stem
uitgebracht op het bevrijdings-
front en 36.522 er tegen, terwijl
ca. 9 pet. zich van stemming
heeft onthouden. Te Zagreb, de
hoofdstad van Kroatië, waren
deze cijfers 163.698, resp. 22.265
en nog geen 8 pet. Over ca. twee
dagen zullen de definitieve uit
slagen bekend zijn. In Macedonië
Slowenië, Dalmatië, Bosnië en
Herzegowina ~>el practisch geen
oppositie stemonthouding
waar te nemen.
De uitslag van deze verkiezin
gen beteekent een mandaat tot
het vervangen van het konink
rijk Joego-Slavië met zijn Servir
sche overheersching, door een
bondsrepubliek, op basis van ge
lijkheid van de zes samenstellen
de provincies; Servië, Kroatië,
Slovenië, Bosnië, Montenegro en
Macedonië.
welke overeenkomstig de wet wa
ren.
Daarop weidde Kol. Back
house uitvoerig over eiken
verdachte afzonderlijk uit. Hij
besloot deze uitweiding met
de woorden: „Misschien is
van sommigen de individueele
schuld gering, maar desniet
tegenstaande moeten deze ver
dachten als groep schuldig
worden bevonden aan moord.
Ais deze mannen en vrouwen
zich erop beroepen slechts op
bevel te hebben gehandeld,
dan behoort men daarop te
antwoorden, dat zij hadden
moeten weigeren misdaden te
plegen en dat zij thans de
consequenties moeten dragen
van het feit, dat zij dit niet
geweigerd hebben"
EEN NEDERLANDSCHE OFFICIER, die zoo juist als een der eer
sten uit Indië in ons land arriveerde, bracht als herinnering aan
de jaren, die hij als krijgsgevangene op Sumatra in een kamp door
bracht, zijn nummerplaat uit dit kamp mede. Deze nummerplaat,
welke op de linkerborst gedragen moest worden, heeft geschiedenis
gemaaktl Een medegevangene vestigde de aandacht op het nummer
1945 en zeide: „Dit kon wel eens het jaar der bevrijding zijn". „Zeker,
zei de officier, en dan geeft het nummer 8 de maand aan, dus Augus
tus." En in den vroegen morgen vani 19 Augustus 1945 deelde de
Japansche commandant aan de krijgsgevangenen mede, dat de oorlog
ten einde was. (Foto v. Rhijn-P.)
Bevin, Britsch Minister van
Buitenlandsche Zaken, heeft in
het Lagerhuis een verklaring af
gelegd over de Joodsche kwestie.
In verband met de vele aan
dacht, die deze kwestie in de
wereld heeft getrokken, heeft de
Britsche regeering besloten de
regeering der Vereenigde Staten
tot samenwerking uit te noodi-
gen. Deze samenwerking vindt
haar vorm in een commissie, ten
einde de kwestie van de Éuro-
peesche Joden te onderzoeken en
een overzicht te verkrijgen, van
het Palestijnsche vraagstuk in 't
licht van het eerste onderzoek.
„Ik ben blij", aldus Bevin, „dat
de regeering der Vereenigde Sta
ten deze uitnoodiging heeft aan
vaard",
Getracht zal worden eerst een
tijdelijke oplossing voor 't Pales
tijnsche vraagstuk te vinden, ook
met het oog op de immigratie
kwestie.
Het werk van deze commissie
en een tijdelijke oplossing zullen
den overgang naar een trustee
schap over Palestina vergemak
kelijken. Zoolang het mandaat
duurt, wenscht de Engelsche re
geering zich niet aan naar plich.
ten en verplichtingen te onttrek
ken. Tenslotte zal gestreefd wot-
den naar een algeheele oplossing
van het vraagstuk, eveneens in
overleg mat Joden en Arabieren,
welke oplossing voorgelegd kan
worden aan de vereenigde vol
ken.
Generaal de Gaulle is door
de „Assemblee Constituante"
eenstemmig gekozen tot pre
sident van de voorloopige
Fransche regeering met 555
stemmen. Eén lid van de ver
gadering onthield zich van
stemming.
Na zijn verkiezing tot hoofd der
Fransche regearing heeft de Gaulle
'n verklaring gepubliceerd, waar
in hij de voorwaarden uiteen zet,
waarop hij bereid is da nieuwe
Fransche regeering te leiden.
De Gaulle heeft de opdracht
een regeering te vormen aanvaard
Bevin zeide voorts nog, dat
de regeering duidelijk
wenscht te doen uitkomen,
dat de Paiestijnsclie zaak
niet met geweld kan worden
opgelost en dat eenige po
ging, van welke zijde ook,
om zulks te probeeren,
krachtig zal worden tegen
gegaan. De oplossing moet
gevonden worden door be
spreking en samenwerking.
De Joodsche nationale raad te
Jeruzalem heeft een algemeene
staking geproclameerd voor
Woensdag 14 November als pro.
test tegen de nieuwe voorstellen
aangaande Palestina. Ook de
Arabieren gaan er niet mee ac-
coord. De Engelsche pers juicht
de voorstellen toe.
Daar de vleeschvoorzienirig vóór
den oorlog voor ongeveer twee
derde gedekt werd door varkens-
vleesch is het van belang, dat
thans weer zooveel mogelijk var
kens voor binnenlandsche con
sumptie gemest worden. Daarom
is het aantal varkens, dat voor
huisslachting mag worden be
stemd, beperkt. Slechts zij, wier
hoofdberoep in de land- en tuin
bouw valt alsmede zij, die ook
vóór 1940 gewoon waren een var
ken voor eigen gebruik te mesten
ook al waren zij niet direct ver
bonden aan een land- of tuin
bouwbedrijf zullen gedurende
het winterseizoen varkens voor
eigen gebruik mogen slachten.
Alle overige personen kunnen
wel varken? mesten, doch dienen
deze varkens op het gestelde ge
wicht van tenmnste 95 kg. af te
leveren. Voor deze varkens moet
een contract worden afgesloten.
Fokvarkens mogen alleen ge
houden worden, indien hiervoor
een vergunning is afgegeven.
Verwacht mag worden, dat onza
varkensstapel in den loop van
het volgend jaar door de inmid
dels plaats gehad hebbende ver
ruiming van den fokzeugstapel
belangrijk zal zijn toegenomen,
waardoor ook meer varkens-
vleesch in distributie zal kunnen
komen.