NIEUW
HERSTEL EN VERNIEUWING
CONFERENTIE TE BATAVIA
MISLUKT
BLOKKEERING VAN SAFES
OOK IN DE POLITIEK
SOCIALISTEN NEMEN DRAAI
MAANDAG 19 NOVEMBER 1945
BUREAUX
Magister Stokman houdt een rede
in den Kring Den Helder
NIEUW HONCAARSCH
KABINET
Onrust in Perzië
De Indonesiërs
als sfinxen
zijn
BELSEN-BEULEN
KRIJGEN DEN STROP
Dr. A. F. Philips
teruggekeerd
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
Buiten God U 'l nergens oe illg Vondel)
Abonnementsprijs I 1.10 per maand; f 3.30 per kwartaal
41e JAARGANG NUMMER 18785
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
HOORN
Draafsinoel 59
Telefoon 4712
DEN HELDER
Loodsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Molenstraat 52
Telefoon 459
OP DE ALGEMEENS VERGADERING van de R.K. Staatspartij
in den rjjkskieskring Den Helder, heeft Pater mag. dr. S. Stok
man O.F.M. in de groote zaal van ,,'t Gulden Vlies" te Alkmaar,
Zaterdag een belangrijke r<2e uitgesproken, waarin hij het onder
werp „Herstel en vernieuw,mg ook in de politiek" heeft belicht,
daarbij getuigend van het breede standpunt waarop de R.K.S.P. zich
plaatst t.a,v. den heropbouw van het katholiek-politieke leven, mede
gezien in haar verhouding tot de andere politieke groepeeringen.
PartU is een kwestie van
beginsel.
Mag. Stokman heeft zijn rede
ingeleid met de
de opmerking, dat
er ook in maatschappelijk en
staatkundig opzicht hersteld en
vernieuwd moet worden, zooals
er op elk terrein van herstel en
vernieuwing sprake is. „Wij zou
den als katholieken, die toch in
ons land de grootste groep vor
men, in onze taak tekort schieten,
indien wij daaraan niet zouden
meewerken." Dit vraagstuk heeft
echter vele zijden en Mag. Stok
man heeft zich in zijn rede be
perkt tot het vraagstuk van onze
politieke organisatie, haar herstel
en de noodzakelijke vernieuwing.
„Wij kunnen", aldus spr., „den
invloed van de partij op dit
oogenblik niet missen, want zij is
een kwestie van beginsel. De be
ginselen immers werken door op
het staatkundig leven. Ook in cul
tureel, sociaal-economisch, natio
naal en internationaal opzicht
spelen dia beginselen een voor
name rol. Zij zijn van groot ge
wicht in vraagstukken van gezag.
Overheid en vrijheid van het
volk.
Wij hebben een grondwet, doch
die grondwet is onjuist, wanneer
zij de mogelijkheid schept, zich te
doen ondermijnen. Naar onze op
vatting zijn de grondwettelijke
vrijheden waardeloos, indien wij
hen niet binden aan normen vol
gens onze principes. Onderwijs,
Eers, radio, film en tooneel zijn
•v. vijf objecten, waarmee die
grondwet zich bemoeit en die
slechts in het licht van katholieke
beginselen bevredigend kunnen
worden opgelost.
Ons economische en
sociale leven.
„Liggen", zoo vroeg spr. zich af,
„onze katholieke opvattingen t.a.
v. economische en sociale proble
men zoo heel ver af van andere
politieke groepen? Daarin kan
men zich deerlijk vergissen." Wij
hebben op economische en maat
schappelijk gebied zeer bepaalde
beginselen volgens „Q. A.".
Onze katholieke beginselen moe
ten doorwerken ook op econ., fi
nancieel en fiscaal terrein en wij
als katholieken, doen eerst onze
plicht, door voor de juiste toepas
sing daarvan, ook bij de practisch
te nemen maatregelen, op te
komen.
Gemeenschappelijke
activiteit?
Mag. Stokman ontkende zonder
aarzelen, dat de feitelijke situatie
van dien aard zou zijn, dat wij
met een gerust geweten niet met
een katholieke partij, doch met
één volkspartij met vooruitstre
vend sociaal program zouden kun
nen volstaan. Hij argumenteerde
deze ontkenning, met het onover
zichtelijke van de politieke situa-
tiek. Alle oude politieke partijen
zijn teruggekeerd. Zij allen trach
ten hun eigen zaak zoo voordee-
lig mogelijk voor te stellen. Zoo
b.v. dé Vrienden van de Waar
heid, waarin de oude communisti
sche partij is teruggekeerd. Spr.
wees op het gevaarlijke van haar
mantelorganisatie, de E.V.C., die
onrust zaait.
De situatie van alle partijen is
nog te onoverzichtelijk, om te
kunnen functioneeren. Ook de
ontwikkeling van de S.D.A.P.
moeten wij aandachtig volgen.
Het marxistische ideaal vermin
dert hier sterk. Dezelfde S.D.A.P.-
ers van vroeger, zetten thans de
deur wagenwijd open, door zelf
een beroep te doen op de con-
fessioneele groepen.
Voor ons blijft da vraag, hoe
de ontwikkeling weerklank zal
vinden in het program t.a.v. de
sociale en economische kwesties.
Zal dit program ons nog iets an
ders vertellen, als louter mate-
rleele zaken? Zoolang dit program
geen enkelen geestelijken inslag
zal hebben, zoolang zal het voor
ons uiterst moeilijk zijn, met de
socialisten in een partij samen te
werken, waarnaar zoovelen stre
ven. Wij zijn niet tegen socialisa
tie van bepaalde bedrijven, doch
kunnen niet inzien, waarom b.v.
de Hoogovenbedrijven of de Phi-
lipsfabrieken zouden moeten wor
den gesocialiseerd. Wij willen
publiekrechterlijke bedrijfsorga
nisaties met invloed van de ar
beidersorganisaties. doch geen so
cialisatie van dergelijke bedrij
ven.
Spr. vroeg zch ook af, hoe de
A.R. tegenover de econ. en so
ciale vraagstukken zullen staan.
Wy hebben ons die vraag te stel
len, gezien, de feitelijke politieke
situatie. Het zou spr. spijten,
wanneer zou blijken, dat de A.R.
te star-conservatief zouden zijn.
om met hen te kunnen samen
werken.
Staatspartij en N.V.B.
De N.V.B. schijnt aan te stu
ren op volkomen eenheid; één
program, één partij, één lijst.
Zij wil zich geleid zien door een
christelijk-humanistische levens
houding. Maar dat is gevaarlijk.
Humanisme kan samengaan met
onze beginselen, doch het kan ook
anders uitvallen. De N.V.B. er
kent het bijzonder onderwijs,
maar zij spreekt niet over de fi-
nancieele gelijkstelling en over
de subsidies van Hoogescholen.
Hoe zal zijn deze paragraaf van
haar program in de practijk toe
passen? Dat blijft een open
vraag.
(Vervolg pas'. 3, 5e kolom)
De leider van de Hongaarsche
partij van kleine boeren, Tildy
heeft een nieuw kabinet van
achttien ministers gevormd. Ne
gen ministers zijn van de partij
der kleine boeren, vier van de
communistische partij, vier van,
de sociaal-democratische partij en
een van de nationale •boerenpartij.
Volgens te Teheran binnenge
komen berichten is strijd uitge
broken in N.-Perzië, waar het
garnizoen „geïsoleerd" is, door
dat alle telefoon- en telegraaf
verbindingen verbroken zijn.
Reuter voegt aan dit bericht
toe. dat de democratische partij
in Adzerbeidjan een separatisti
sche beweging is begonnen en, dat
deze beweging door de Sovjet-
Russische pers met sympathie is
begroet. Reeds op 8 November
verklaarde een afgevaardigde in
het Perzische parlement, dat twee
roode divisies Adzebeidjan waren
binnengetrokken.
In Engeland zijn de berichten
over de separatistische beweging
in Adzebeidjan met bezorgdheid
ontvangen. In Britsche politieke
kringen is men van meening, dat
de beweging niet louter een na
tionaal karakter draagt; men
geeft te kennen, dat de strijd niet
kan, zijn uitgebroken, zonder dat
de Sovjet-Unie er het noodige
van wist.
Tijdens zijn bezoek aan België werd Minister Winston Churchill
benoemd tot doctor honoris causa van de Hoogescholen van
Brussel en Leuven. Na de rede van den Rector ontving Winston
Churchill uit handen van den rector, Prof. J. Cox, de bul met
de bijbehoorende versierselen. (Foto: 't Sticht-P)
Zaterdagavond heeft
te Batavia een tweede bij
eenkomst van Nederlandsche,
Britsche en Indonesische af
gevaardigden plaats gehad,
waarbij van Nederlandsche
zijde dr H. van Mook, dr. C.
H. van der Pias en prof. F. M.
Baron van Asbeck tegen
woordig waren. Soekarno
wordt niet genoemd. De be
sprekingen hebben een zeer
onbevredigend verloop gehad.
De Indonesiërs vermeden het
op tot hen gestelde vragen
directe antwoorden te geven.
Later verklaarden zii in een
communiqué, dat zij op het
oogenblik nog niet in de gele
genheid waren de verant
woordelijkheid voor defini
tieve antwoorden betreffende
besproken vraagstukken te
aanvaarden.
Mook's verklaring over de Ne
derlandsche politiek ten opzichte
van Indië vormde het hoogtepunt
der besprekingen. De Indonesiërs
hebben in het geheel geen vra
gen gesteld. Ook toen de dreigen
de hongersnood op Java ter spra
ke kwam, zeiden zij geen beslui
ten te kunnen nemen. Niettemin
verklaarden zij later, dat deze
bespreking een „waardevolle
verheldering" had gebracht. Bin
nen vijf dagen wordt een nieuwe
bespreking gehouden.
Spanning te Semarang
toegenomen.
In Semarang is de spanning
toegenomen, Er zijn twee Britsch-
Indische officieren vermoord, ter
wijl een plan Is ontdekt, om de
Britten aan te vallen. Dezen heb
ben door bezetting van verschil
lende openbare gebouwen de noo
dige voorzorgen genomen. Een
mobiele Britsche colonne van
tanks staat gereed om In te grij
pen.
In, Kramat in Batavia heeft een
ernstig gevecht plaats gehad, toen
het mislukken van de conferen
tie bekend werd.
Andere belangrijke
besprekingen.
Voordat de tweede bijeenkomst
tusschen Nederlandsche en Indo
nesische afgevaardigden ten huize
van generaal Christison, zou wor
den gehouden, zijn tal van andere
besprekingen gevoerd. De Ame-
rikaansche consul-generaal Wal
ter A. Foote vervulde hierbij een
speciale rol Donderdadavond
ontving hij Soekarno, Soebardjo
en Hadji Salim. die in het bijzon
der sinds de vorming van Sjarlr's
„kabinet" een actieve rol achter
de schermen heeft gespeeld. EeS
andere- bijeenkomst had plaats
tusschen generaal Christison en
den heer Foote; deze wordt van
groote beteekenis geacht.
CR IS EEN KONINKLIJK BESLUIT afgekondigd, op grond
waarvan belastingambtenaren toegang hebben tot alle
plaatsen, waar naar hun vermoeden zich gegevens bevinden
voor het juist vaststellen van belastingaanslagen. Zij kunnen
op eenvoudiger wijze dan tot heden beslag op deze zaken leggen.
Van deze bevoegdheden zal al dadelijk gebruik worden gemaakt
voor het instellen van een algemeen onderzoek naar den inhoud
van alle safes, trommels e.a. bij een bank, die niet geopend
mogen worden zonder toestemming van den inspecteur. Hier
uit volgt dus, dat alle safes en alle gesloten trommels, die zich
bij de banken bevinden, geblokkeerd zijn, om eerst na onder
zoek te worden vrijgegeven. Iedere huurder is verplicht uiter
lijk op Zaterdag 24 November aangifte te doen met vermelding
Van hetgeen zich eventueel in de safe of den trommel bevindt.
T. z. t. krijgt men dan een oproep om zijn safe of trommel in
tegenwoordigheid van den inspecteur te openen. Verschijnt men
niet, dan heeft de inspecteur het recht tot verbreking. Omtrent
nadere inlichtingen kan men zich wenden tot den Inspecteur
der Belastingen, in wiens dienstfcring de safe of trommels zich
bevinden.
HOEWEL de communisten hem hebben aangezocht, schijnt Felix
Gouin zich niet beschikbaar te stellen, om op te treden als ka
binetsformateur, terwijl Maurice Thorez, de communistische leider,
een eventueel aanbod zou accepteeren, indien de groote partijen niet
tot overeenstemming zouden komen.
Deze overeenstemming is tot op heden niet bereikt, integendeel do
socialisten hebben in zooverre hun houding gewijzigd, dat zij een
nationale eenheid onder De Gaulle onmogelijk tot stand kunnen
brengen.
Indien de M.R.P. en de communisten vast blijven houden aan hun
houdingen, zal de socialistische parlementsfractie niet deelnemen
aan de eerste ballotage voor de verkiezing.
De Gaulle heeft In een nieuw schrijven aan Gouin de Assemblee
voor de keuze gesteld, om zich vóór of tegen hem uit te spreken.
ZATERDAG zjjn de vonnis
sen geveld in het proces
Belsen. Veroordeeld tot den
dood door ophanging zijn:
Kramer, dr. Klein, Peter
Weingartner, Fr. Hosier. Irma
Grese, Elizabeth Volkenrath,
Juana Bormann, Wilhelm
Dor, Ansgar Pichen, Karl
Frankisch en Franz Sterfel.
(Voor Dor, Pichen en Fran
kisch luidde de uitspraak:
doodvonnis, zonder de toevoe
ging door ophanging).
Verder vielen vonnissen van 1
tot 15 jaar. Veroordeeld tot le
venslange gevangenisstraf: Erich
Zodel.
In hooger beroep gaan: Jozef
Kramer, Irma Grese en zes an
deren. Franz Hössler. Elizabeth
Volkenrath en Juana Bormann
hebben zich bij het vonnis neer
gelegd. Hertha Ehlent, dia tot 15
jaar gevangenisstraf is veroor
deeld, zal eveneens appèl aantee-
kenen. Mejoor Cranfield zal ook
hier de belangen der beschuldig
den behartigen, en zich tot gene
raal Montgomery wenden
„Ik smeek om een
doodvonnis".
Tijdens het voorlezen van do
vonnissen bleven de beschuldig
den uiterlijk onbewogen. Irma
Grese bloosde slechts even. toen
de tolk, het vonnis vertalend,
haar mededeelde, dat zij veroor
deeld was tot den dood door op
hanging. De andere vrouwelijke
beschuldigden, bleven meeren-
deels uiterlijk onbewogen, doch
toen zij na het uitspreken
van, het vonnis werden weggeleid,
hoorde men kreten. Kramer en
Dr. Klein bleven geheel onbewo
gen, doch de beschuldigde Helena
Kopper riep, toen zij hoorde, dat
zij tot 15 jaar gevangenisstraf t
veroordeeld, uit: „Ik smeek
een, doodvonnis"
elkaar zakte en
weggedragen.
waarna zij ijl
moest worden
Dr. A. F. Philips is Vrijdag ta
Eindhoven aangekomen en op
hartelijke wijze door het perso
neel ontvangen.
Hij verklaarde een enorme
partij schoenen en ondergoed t«
hebber meegebracht, die binnen,
kort cour de menschen van Phi
lips en andere industrieën in
worden ba.