NIEUW EEN HISTORISCHE GEBEURTENIS IN DE RIDDERZAAL Na zes jaar spreekt H.M. de Koningin de Troonrede uit KATHOLIEKE ARBEIDERSBEWEGING DINSDAG 20 NOVEMBER 1945 BUREAUX Ons land beeft behoefte aan beproefde beginselen NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD Bultan God ia 't nergens veilig (Vondel) Abonnementsprijs 4 1.10 per maand: I 3.30 per Icwartaal 41* JAARGANG NUMMER 18786 ALKMAAR Langestraat 42 A Telefoon 4330 HOORN Draafsingel 59 Telefoon 4712 DEN HELDER Loodsgracht 69 Telefoon 2383 SCHAGEN Molenstraat 52 Telefoon 459 LI. M. DE KONINGIN heeft hedenmiddag bij de opening van de n zitting der voorióopige Staten-Generaal de volgende troonrede uitgesproken: Leden der Staten-Generaal, Gevoelens van diepe bewogenheid mengen zich met die van vreug de en erkentelijkheid nu ik na zes jaren van bittere scheiding weer in uw midden verschijn. Leed en ontbering, nederlaag en ontreddering, maar ook offervaar digheid en heldenmoed kenmerkten de donkere jaren der Duitsche furie. In smart gedenken wij de tienduizenden Joodsche landgenoo- ten, die werden gemarteld en vermoord, de millioenen Nederlanders en Indonesiërs, wier veiligheid bedreigd, wier levenskracht verteerd en wier zedelijk oordeel werd aangetast. Wij gedenken daarnaast het verzet tegen den vijand, dat sterke krachten wekte en dat ons thans onze vrijheid als een recht doet aanvaarden. Lijden en strijden werkten ook ten zegen. Wij werden ontvankelijker voor geestelijke bezinning, meer bereid tot offers, dieper bewust van onze saamhoorigheid en vaster besloten onze roeping als natie te verstaan. Te midden der verwoesting liggen hier de krachten voor herstel en vernieuwing en wij gorden ons tesamen aan om de verworven heden te bewaren en de zwakheden te overwinnen. Te duur hebben wij onze vrij heid gekocht dan dat wij haar nu zouden misbruiken of verspil len. Zij, die vielen Daarbij denk ik aan de duizen den die vielen in den strijd om het vaderland, hetzij in onze krijgsmacht, op de koopvaardij of in het verzet. Moge hun offer inspireerend werken op hen, die gespaard bleven. Met groote vol doening zie ik de succesvolle krachtinspanning, gericht op de noodvoorziening in de geteister de gebieden en op het herstel vara verkeer en industrie Wij zijn dankbaar voor de redding van Walcheren en van de Wie- ringermeer, dankbaar ter wille van deze getroffen landstreken, maar bovenal omdat zij het sym bool zijn van herwonnen kracht. Staatkundige herziening In mijn radiorede van 20 Maart 1941 riep ik u allen op tot gezette overwinning van herzieningsplan nen op staatkundig gebied, waarbij met de veranderde om standigheden en met de opgeda ne ervaringen zou zijn te reke nen. Met groote vreugde constateer ik. dat deze oproep grooten weerklank heeft gevonden. De plannen van velen, gesmeed in den bezettingstijd, breken zich thans een weg naar hun verwer kelijking. Zij omvatten niet alleen hervormingen van het staatkun dig bestel, maar zijn ook gericht op een nieuwe vormgeving van het maatschappelijk en culturee ls leven. In deze worsteling worden de krachten gesterkt en gebundeld, welke thans den aanval hebben ingezet tegen normloosheid en ontwrichting. De overheid heeft bij dit alles slechts een beperkte taak en haar arbeid is alleen dan vrucht baar. wanneer zij de activiteit der burgers in kerk en gezin, zoowel als in andere levensver bandera positief waardeert. Met groote zorg vervult mjj de ontwikkeling der gebeur tenissen op Java. In gespan nen medeleven volg ik het lot der tallooze kinderen, vrouwen en mannen, beroofd, in lijfsgevaar of nog onver last in de dreiging van een verdwaasde massa Ik versta de gevoelens van bitterheid in de harten van hen, wien al dit onheil in onrecht Is aangedaan. Ik betreur diep het leed dat tot aan het her stel der orde over Java's be volking onvermijdelijk zal komen. En toch blijven wij pogen voor Nederlanders en Indo nesiërs in dit thans geteister de land de toekomst te red den, de toekomst van een gemeenebest, gebouwd Op de vrijwillig aanvaarde saam hoorigheid der Rjjksdeelen. Geen wraakoefening staat ons voor oogen, noch de vestiging eener koloniale overheer- sching, doch wij houden ons er van overtuigd, dat slechts de gemeenschap onzer volke ren, hier en overzee, een waarborg biedt voor aller harmonische ontwikkeling, veiligheid en blijvende wel vaart. Daartoe de mogelijkheid te scheppen is de groote krachtsin spanning waard, die te dien ein de van ons volk zal worden ge vergd. Moge het ons spoedig ge geven zijn de grondgedachten, die ik reeds schetsmatig ontwik kelde in mijn radiorede van 7 December 1942, langs corastitutio- neelen weg tot volle werkelijk heid te zien worden Ik weet. dat Nederland bereid is. ontbaatzuch- tig mede te werken aan de tot standkoming van een nieuwen status van ons koninkrijk. Het spoedige bijeenkomen van de Rijksconferentie blijf ik daarom bevorderen. Vol bewondering ben ik voor het groote aandeel van Surina me en Curacao zoowel in de oor logvoering van het Koninkrijk, als in de hulpverleening aan Ne derland. De nationale gevoelens van de bevolking van deze ge- biedsdeelen zijn in de afgeloopen jaren op ondubbelzinnige wijze tot uitdrukking gekomen en zul len zonder twijfel op de aan staande Rijksconferentie als een kracht ten goede medewerken. Voorloopig afhankelijk van het buitenland Ten aanzien van onze betrek kingen met het buitenland valt In de eerste plaats met groote waardeering te gewagen van den steun, dien wij na de bevrijding uit verschillende landen in onzen tijdelijken nood ondervonden. De roof, gedurende de bezetting op ons volk gepleegd, heeft een af hankelijkheid op velerlei gebied ten gevolge gehad, die voorloopig onze internationale handelsbe trekkingen sterk beinvloedt. Moge de eendrachtige vredesinspan ning vara ons volk dit tij weldra doen keeren. Met de verbonden landen zijn de betrekkingen har telijk. in weerwil van de moei lijke problemen, die gezamenlijk moeten worden opgelost en waar omtrent. naast veel overeenstem mend inzicht, ook verschil van meening mogelijk is Da tot standkomlng van da ver- eenigde naties wettigt de verwach ting, dat d'eza nieuwe poging tot vrede door organisatie en overleg' ook in moeilijke omstandigheden met kracht zal worden volgehouden. Ook al zijn niet al onze wenschen ten aanzien van deze organisatie bevredigd, toch zal mijl.' regeering met kracht haar me dewerking' verleenen aan de voorbe reiding en werking van alle organen der vereenigde naties. Met betrekking tot den geslagen vijand spant de reg'eerir.g zich in, onze belangen overal, waar zulks mo- gelijk is, met de meeste kracht te bepleiten. In Duitschland ving de Nederlandsclie militaire missie haar arbeid aan terwijl het eveneens tot tevredenheid stemt dat Nederland is vertegenwoordigd iiJ het adviseerenc.'e comité voor het Verre Oosten, dat te Washington zetelt. WIJ ZULLEN HANDHAVEN! Nederland dient in staat te zijn ln internationale verband naar vermogen bij te dragen tot do handhaving van de rechtsorde. Daartoe zal met kracht worden gewerkt aan 'den wederopbouw van de koninklijke marine welke in den oorlog zulke zware offers bracht, terwijl de Koninklijke Landmacht op doeltreffende wijze wordt georganiseerd. Maatregelen zijn in voorbereiding ten einde ln het voorjaar van 1946 een Jaar klasse dienstplichtigen in werke- 1 ij ken dienst op te roepen. Ten behoeve van d'e ontwikkeling van de militaire en van de burgerlijke luchtvaart wordt een centrale dienst Ingesteld, die alle gemeenschappelijke belangen zal behartigen. RECHTSSTAAT! Het Is Mij een behoefte uiting' te geven aan het ernstig streven Mijner Regeering, om Nederland te doen herleven als een rechtsstaat; waarin rechtszekerheid en vertrouwen in de rechterlijke organen volledig zullen zijn hersteld. Een snelle en rechtvaardige be rechting' van de politiek delinquenten beschouwt de regeering als' een drin gende zorg. Het ligt in het voorne men om de bevoegdheden tot opspo ring en aanhouding' op dit gebied weldra toe te vertrouwen aan de nor male politie-organen. Bij het ongedaan maken van on recht, tijdens de bezetting gepleegd, is voor den Raad voor het Rechts herstel een belangrijke functie weg gelegd. De Regeering heeft het zich tot een taak gesteld, om hetgeen in strijd met onze rechtsopvattingen aan den bezetter herinnert, uit onze wet geving te verwijderen en door na tionale voorschriften te vervangen. H. M. KONINGIN WILHELMINA gaf in de Troonrede vandaag uiting aan de ge voelens van diepe bewogenheid en van vreugde, nu zij na zes jaren van bittere scheiding weer in de Volksvertegenwoordiging verscheen. Gestreefd wordt naar een snelle vol tooiing van de noodzakelijke zuive ring van de overheidsorganen. GRONDWETSHERZIENING. De Regeering zal een Staats commissie instellen tot voorbe reiding van een wijziging van de Grondwet, welke zonder twijfel \Tan de eerder genoemde voorbe reidende studies, waartoe de be zettingstijd velen opwekte, zal profiteeren. De arbeid dezer com missie zal voor de onderwerpen, welke de verhouding tot de over- zeesche gebiedsdeelèn raken, ver band moeten houden met dien der reeds genoemde Rijksconferentie. FINANCÏEELE TOESTAND. De herziening van de finar.cieele verhouding tusschen het Rijk en de gemeenten heeft de bijzondere aan dacht der Regeering. Herstel van de finar.cieele zelfstandigheid der ge meenten als einddoel staat hierbij voor oogen. Het vraagstuk der ge meentelijke indeeling heeft meda Haar aandacht. De financieele toestand kenmerkt zich door de noodzaak van- zeer groote uitgaven. Voor Mijn verarmde land, dat reeds onder 'n zeer zware staats schuld' gebukt gaat, beteekent dit alles een centenaarslast. Het streven zal er bij voortduring op zijn gericht een doelmatige besteding der gelden te verzekeren en de onvermijdelijke heffingen zoo billijk mog'elijk te ver- deelen. De zuivering van het geldwezen zal ten spoedigste door een ge zondmaking van de bcgrooting worden gevolgd. Door het opne men van huitenlandsche leenin gen zal het tekort op de beta lingsbalans worden aangevuld, tot deze door een hervatting van den uitvoer en van het internationale dienstbetoon weer in evenwicht zal komen. (Vervolg pag. 2) BIJ DE OPENING van dc eerste Verbondsvergadering van het R.K. Werkliedenverbond in het gemeenschapsoord „Drakenburg" bil Hilversum, hield de voorzitter A C. de Bruyn een rede, waarin hij allereerst herinnerde aan de laatste Verbondsvergadering, die 4 Oct. 1940 gehouden werd. Er is sedert dien veel gepasseerd. Daarover zal binnenkort een boek „De Kath. Arbeidersbeweging in Oorlogstijd" geschreven door pater Stokman, verschijnen. Onze katholieke arbei dersbeweging heeft, hoe kon het anders, haar deel van het bezettings leed te dragen gekregen. 25 JULI 1941. Een laffe mensch, i een Judas, leende zich ertoe, op last van en steunende op den oppermachtigen vijand, onze be weging te verraden en zelf, als belooning, bezit te nemen van heel ons organisatie-apparaat en van al haar, in tal van jaren, met dubbeltjes bijeengespaarde be zittingen. Niets is onbeproefd gelaten ook de zielen te stelen. Niets hielp. Onze mannen en vrouwen waren katholiek, waren 50 jaar katho liek geschoold en gestaald. Elke poging om hen afvallig te maken, dat stond voor ons vast, era kon jegens de bisschoppen worden verklaard, moest mislukken. Immer weer kwam het boven natuurlijke vertrouwen ons ster ken, het vertrouwen n.l.. dat uiteindelijk het recht moest en zou zegevieren. Daarmede is te vens het verheven karakter en de dienstbaarheid onzer beweging aangeduid. In oorlogstijd niet stilgezeten. De vrede is gekomen, de bewe ging, hoewel formeel opgeheven, heeft in oorlogstijd niet stil ge zeten, Zij heeft, alle oorlogsver schijnselen volgend, een recon structie vara onze organisatie voorbereid. Zij heeft bevruchtend medegewerkt aan de totstandko ming van de Stichting van den Arbeid. Vijf jaren nazi-terreur heeft den geest van ons volk niet on aangetast gelaten. Maar het ls ge lukt, dank zij de solidariteit in eigen kring, dank zij den grooten ijver van duizenden. Honderden adviezen werden gegeven, tal van voorloopige beslissingen genomen. De Raad van Vakcentralen trad aan het licht. De Stichting vara den Arbeid kwam tot stand De Raad van Overleg, het orgaan der natienale katholieke sociale orga nisaties hernam zijra, in oorlogs tijd (feitelijk niet), onderbroken werkzaamheden. Aan de reorganisatie der b^'.ve- g!ng werd verder aandacht ge schonken. De verzorging van de materieele positie van de arbei ders nam aanstonds een groot deel van het werk der beweging in bedarf. De beweging was herbegonnen; zij groeide; zij groeide hoorbaar! Zij hernam haar leidende positie in de rijen van het Nederland- sche volk. Het vertrouwen in ha&r bleek ongeschokt. Dat ons volk last zou onder vinden van eera gelijkschakelend eenheidsstreven, behoeft niet te verwonderen. Intusschen moet de vraag wordera gesteld; heeft de oorlog de menschen beter ge maakt? Heeft de oorlog funda- menteele onderscheidingen in ons volk opgeruimd? Wie zal. nuchter oordeelend, die vragen bevesti gend beantwoorden? Doch dan is bedoeld eenheidsstreven, althans voor dezen tijd, onwezenlijk en onwaarachtig; dan is het toege ven aan zulk een eenheidsstre ven funest voor land era volk. Ons land heeft vooral nu behoefte aan krachtige be proefde beginselen, aan be wust uit beginselen levende menschen, aan op beginselen steunende daden Het waren de katholieke beginselen, wel ke ons leidden in critleke tij den, het zijn diezelfde begin selen, welke ons leiden znllen bij ons werk, gericht op den komenden tijd.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Nieuw Noordhollandsch Dagblad : voor Alkmaar en omgeving | 1945 | | pagina 1