NIEUW
DE OORLOGSGEESEL
De onrust op Java
verplaatst zich
dient uitgebannen
Er moet nu 'n einde aan komen
VRIJDAG 23 NOVEMBER 1945
BUREAUX
BEGINSELVAST
Attlee over de atoom-conferentie
VELE DOODEN BIJ
VLIEGONGELUK
De schatten van Hitier
Moedige houding der vrouwen
4 NIET AARZELEN!
MR. DR. BUISKOOL
Gaat naar Suriname
De toestand in Iran
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
Buiten God ia 't nargens veilig (Vondel)
Abonnementsprijs l 1.10 per maand: f 3.30 per kwartaal
41a JAARGANG NUMMER 18789
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
HOORN
Draafsingel 59
Telefoon 4713
DEN HELDER
Loudsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Molenstraat 52
Telefoon 459
HET MOET NU toch in deze
dagen volkomen duidelijk zijn,
dat alleen de toepassing en door
voering van de Christelijke be
ginselen de wereld redden kan.
Toepassing en doorvoering van
de Christelijke beginselen op elk
terrein van het maatschappelijk
leven.
Er zijn nog menschen, die aan
deze waarheid twijfelen en daar
om is het noodig, het onomwon
den en bij herhaling te zeggen en
te motiveeren.
Zoo deed magister dr. Stokman
goed werk, toen hij deze gedachte
nog eens duidelijk uitsprak op
de Rijkskieskring-vergadering te
Alkmaar: de beginselen werken,
zei hij o.m., ook in de staatkunde
veel verder door dan velen mee-
nen, dan anderen toegeven.
Zou het oude bekende woord
van Jhr. Ruijs z.g. nog bewaar
heid worden, dat Nederland de
staatkundige beginselen naar Ka
tholieke opvatting hard en brood-
noodig heeft?
Bij den wederopbouw, waar
voor wij nu staan, komen de be
ginselen voor honderd procent
aan de orde, verklaarde prof.
Cleophas onlangs op een massale
vegadering van katholieke land
en tuinbouwers en de Bruijn, de
soliede leider wéér van de Ka
tholieke Arbeidersbeweging, sprak
in denzelfden geest. En zoo an
deren op de diverse fronten van
het openbare katholieke leven.
Op de beginselvastheid van de
katholieke arbeiders vertrouwde
Mgr. de Aartsbisschop, toen Hij
deze week de Verbondsvergade
ring op de „Drakenburg" toe
sprak.
Neen, wij moeten geen begin
selkwesties maken van dingen die
dit niet zijn. maar nog minder
moeten wij de beginselen verdoe
zelen daar waar ze te pas komen.
En toch, velen ook onder ons,
vertoonen in kortzichtigheid
of waanwijsheid de neiging dat
te doen.
Wat de Aartsbisschop, namens
de andere Bisschoppen, tot de ka
tholieke arbeiders zei, geldt woord
voor woord ook voor de andere
groepen en standen: Gij moet
rotsvaste katholieken zijn, trouw
aan uw geloof, aan uw organisa
tie, aan uw leiders: dit is van
groot belang voor u zelf en voor
de geheele maatschappij.
Het christendom, zei Mgr. de
Jong verder, is de zuurdeesem van"
de maatschappij. De christelijke
maatschappij moet worden opge
bouwd: „dit alleen kan de we
reld voor den ondergang behoe
den."
Vooral ook in dit laatste zitten
gedachten, welke in meer dan één
opzicht tot nadenken stemmen.
Waarlijk, er zijn menschen, die
meenen dat wij katholieken voor
onze zelfstandige activiteit op so
ciaal, cultureel en staatkundig
gebied geen Ideaal meer hebben!
Wat zouden wij dien te beklagen
zijn, als dat zoo was!
Is het geen ideaal, te streven
naar een christelijke samen
leving. temeer als wij weten, dat
dit alléén de wereld van den
ondergang kan behoeden?
Het is een ideaal, dat kennis en
beleving van de goede beginselen
vraagt en dat de volle inzet van
ons aller persoonlijk werken
waard is!
Volgens de Hongaarsche radio
heeft de Amerikaansche controle
commissie in Duitschland op
nieuw 104 oorlogsmisdadigers
aan de Hongaarsche regeering
uitgeleverd. Onder hen bevindert
zich twee ministers uit het pro-
Duitsche kabinet-Szalasi,
inzake
de atoomenergie, waarmede hÖ een tweedaagsch debat van het Huis
over buitenlandsche aangelegenheden opende. Attlee zeide van mee
ning te zijn, dat het niet mogelijk is het probleem van de atoombom
af te zonderen van dat inzake het gebruik van andere vernietigende
wapens. De atoombom is de nieuwste uitvinding op het gebied van
verwoesting, maar vermoedelijk is z|| niet de laatste. Meer dan iets
anders heeft zjj aangetoond, dat wil de beschaving blijven voortbe
staan, er geen herhaling moet komen van den eersten en tweeden
wereldoorlog. Daarom heb ik bij mijn besprekingen niet alleen ge
dacht aan de uitschakeling van de atoombom uit het tuighuis der
naties, maar heb ik in hoofdzaak overwogen wat voor een wereld
orde er noodig Is in een tijdvak, waarin de wetenschap zulke ver
schrikkelijke wapens in menschenhanden heeft gelegd.
WIJ kunen, verwachten, dat een
oorlogvoering met atoom
kracht zal leiden tot de verwoes
ting van groote steden, tot den
dood van millioenen menschen en
tot het terugzetten van de be
schaving. Geen enkel veiligheids
stelsel kan uit zichzelf een doel
treffende waarborg verschaffen
tegen de productie van atoom
wapens door een natie, die agres
sie wil.
Dringender dan ooit zal elk land
indien, dat het recht tusschen de vol
ken dient nageleefd en dat de oor-
logsgeesel dient uitgebannen. In de
organisatie der vereenigde naties
bezitten wij een instrument dat, nuts
elkeen voornemens is het te gebrui
ken en daarin ligt de quintessence
van de zaak het recht kan doen
heerschen en den oorlog kan voor
komen. Geen internationale organisa
tie zal van eenig nut zijn, indien de
volken niet besloten zijn onderling'
zoodanig vertrouwen te stichten, dat
oorlogen ondenkbaar zijn. Over groote
deelen is dit vertrouwen reeds aan
wezig.
Het is' de taak van de staatslieden, dat
vertrouwen over de heele wereld te
verspreiden.
Attlee vervolgde: Het zal waar
schijnlijk nog vele jaren duren
voordat de atoomkracht voor
vreedzame doeleinden kan worden
aangewend. Zou het verstandig
zijn, nu de organisatie der ver
eenigde naties nog maar pas ge
boren is, de wereld bekend te ma
ken met de methoden om zulke
vernietigende wapens te maken?
Naar onze meening moe)t hier
mede gewacht worden tot het
vertrouwen gegroeid en de be
veiliging ontwikkeld is. Hoewel
de procédés voor het voort bren
gen van de atoomenergie gecom
pliceerd zijn en groote fabrieken
vereischen is het product zelf
maar klem. Het gewicht van de
bom op Hiroshima was niet zwaar.
De atoomkracht is geen aangelegen,
heid die door Engeland, Canada en
de Ver. Staten alleen kan worden
opgelost. Dit is een wereldkwestie en
voor haar oplossing hebben wij noo
dig niet alleen de overeenstemming
van de regeeringen, maar de wil en
het vertrouwen der volken. De
atoombom is een gevaar dat boven
elk onzer hangt en boven alle naties
van de wereld. De organisatie der
vereenigde naties is geboren bijna
gelijktijdig met de atoombom. Die
organisatie is de hoop van de we
reld en zij behelst ontzaglijke mo
gelijkheden. Ik zou gaarne zien. dat
iedereen, elke man en yrouw in dit
land en in de wereld zou aanvoelen
het sterk persoonlijke belang dat hij
moet stellen in het succes van deze
organisatie, aldus besloot Attlee.
Het Engelsche Ministerie van
Luchtvaart heeft gisteravond be
kend gemaakt, dat een Liberator,
kort nadat deze opgÊs tegen was
van het vliegveld Marryfield in
Somerset, is neergestort. De in
zittenden, 28 militairen en 5 le
den der bemanning, kwamen om
het leven.
Bij een verhoor heeft Hitler's
hulsknecht en vertrouweling,'
Arthur Kannenberg, een verhaal
gedaan over een geheime berg
plaats te Berchtesgaden, waarm
voor millioenen aan schatten en
kostbaarheden uit Hitler's eigen
dommen verstopt zijn. Kannen-
berg zeide verantwoordelijk te
zijn gesteld voor Hitler's kost
baarheden, die millioenen waard
waren. Deze schatten uit de oude
en nieuwe kanselarij zijn in een
bomvrije schuilplaats bij Berch
tesgaden ondergebracht. Tot de
schatten behoort veel historisch
porcelein, tapijten, zilver, meu
bilair en een aantal schitterende
piano's, waaronder de piano van
Richard Wagner.
Kannenberg zeide, dat in Mei
van dit jaar S.S.-lieden veel uit
Hitler's woning hadden geroofd.
Bepaalde nazi-elementen hebben
hem met den dood bedreigd, in
dien hij zijn mond voorbij praat.
Zij wilden ook een kostbaar pak
ket met goed en zilver afnemen,
dat Hitier hem gegeven had.
OP JAVA gaan onrust en gevechten van stad tot stad. In Soera-
baja, dat zoo veel te lijden heeft gehad van de verbitterde ge
vechten, is het nu iets kalmer geworden; in Batavia begint het
schieten hoe lannger hoe heftiger te worden. Semarang is onrustig
en de Britten vroegen om versterkingen en ook in Ambawara wordt
de toestand onzeker, terwijl Bandoeng het beeld gaat vertoonen van
een te verwachten strijd.
De 7Va cents postzegel uit de
Weldadigheidsserie „Voor het
Kind", welke van 1 December
tot 6 Januari a.s. door het
Staatsbedrijf der Posterijen
uitgegeven zal worden,
(Foto; Anefo/PTTP.)
Ambawara is een belegerde
stad. Er bevinden zich 8000 door
de Rapwi verzorgde personen,
die hier verzameld werden uit
de omliggende interneeringskam-
pen. Momenteel trekken twee
groepen van Britsche militairen
op, om eventueele bescherming
te verleenen. De stad is door
sterke strijdkrachten omsingeld.
In Semarang echter is het kalmer
geworden en de straten vertoo
nen langzamerhand weer het ge
wone stadsbeeld. De nationale
gouverneur Wongsonegoro is
is eenige dagen geleden door ex
tremisten ontvoerd; men vreest,
dat hij vermoord is. De troepen,
die deze stad bezet hadden ter
verzekering van de rust, zijn nu
in ''marsenen op weg naar Am
bawara.
Generaal Dempsev te Batavia.
De opperbevelhebber der ge
allieerde landstrijdkrachten in
Zuid-Oost-Azië, generaal Demp-
sey, is te Batavia aangekomen,
om besprekingen te voeren met
de plaatselijke commandanten.
De republikeinsche afgevaar
digden, die weigerden met de
Nederlanders te onderhandelen,
willen wel besprekingen voeren
met de Britten, aldus verklaar
den zij. Het nationalistische dag
blad „Merdeka" heeft zijn minis
ter van voorlichting een standje
gegeven, omdat hij bepaalde be
richten eerder aan ANP-Aneta
had doorgegeven, dan aan hen.
Zij beschouwen dit als een vijan
dige houding.
Rapwi protesteert.
Aangezien de daden van ter
reur hoofdzakelijk gericht zijn
tegen de Rapwi (de organisatie
voor hulp aan krijgsgevangenen
en geïnterneerden), hebben de
leaen hiervan èêft protest doen
hooren en hun leider met klem
verzocht maatregelen te nemen,
dat da veililgheid en de rust in
hun werkzaamheden wordt ge
waarborgd.
Bandoeng krijgt steeds meer
het beeld van een stad, die strijd
tegemoet gaat. Overal verrijzen
versperringen en mitrailleurpos
ten, terwijl de ingangen van de
groote gebouwen door zandzak
ken worden beschermd. Er
heerscht nog rust, wordt mede
gedeeld, maar het is een rust,
die op een zekere onrust duidt.
Ondanks dit alles houden de
vrouwen zich dapper en dit heeft
den Britschen commandant ge
ïnspireerd om woorden van groo
te hulde aan deze Nederlandsche
vrouwen te richten voor hun
moed en bewonderenswaardige
houding.
IN „DE OPMARSCH" schrijft
mr. P. N. M Kooien, zoon van.
den oud-voorzitter der R.K.
Staatspartij, staatsraad Kooien,
een artikel over het advies van
het Staatkundig Centrum, dat
zooals we reeds vroeger hebben
opgemerkt de vervulling der
verwachting, dat alle katholieken
op de Katholieke lijst zullen
stemmen, afhankelijk stelt van
het voldoen aan den eisch van
verjonging en samenwerking.
Het advies stelt te voren vast,
dat „gezamenlijk zelfstandig elec
toraal optreden van de Katholie
ke Nederlanders vereischt ls. het
geen in gewoon Nederlandsch
wil zeggen, dat er één Katholieke
lijst moet komen bij de verkie
zingen,.
Nu laat de heer Kooien, die
deel uitmaakt van het Centrum,
zich ontvallen, dat „het uitkomen
met gezamenlijke lijsten in het
advies noch wordt aanbevolen,
"och uitgesloten".
Maar dat_klopt niet. Want al
bliift theoretisch de toelaatbaar
heid open,, om op andere liisten
te stemmen, de-eisch van het ge-
zamenliik optreden der Katholie
ken laat in geen geval ruimte
voor gezamenlijke liisten met an
deren.
Oolc de noot bij het artikel
van de redactie? stelt de zaak
niet concreet genoeg. Wij lezen
daar, dat het Partijbestuur
dat is dus een andere instantie
dan het Centrum zich op het
standpunt heeft gesteld, dat de
R.K. Staatspartij met een eigeni
"andidatenüist aan de verkiezin
gen zal deelnemen, „zooals in het
hoofdartikel is vermeld". Maar
dit hoofdartikel zegt het veel ster
ker: het herinrert n.l. aan de be
slissing van h°t Dageliiksch Be
stuur van de Rartij. dat het uit-
vom-en met een gezamenlijke can-
'"dateriliist voor de komende ver
kiezingen onaanvaardbaar" is.
7on moet her ziin Een geza
menlijke candidatenlijst is uitge
sloten. onaanvaardbaar. Op dit
nnnt mag er o-°en aarzeling be
staan.
Naar wij vernemen zal mr. dr.
J. A. E. Buiskool in verband met
zijn benoeming tot lid van het
Hof van Justitie in Suriname,
spoedig zijn functie als waar
nemend burgemeester der gem.
Schagen neerleggen.
De Iraansche troepen hebben
nog steeds geen toestemming van.
de Sovjet-autoriteiten gekregen
om naar Azerbeidzjan door te
trekken. In regeeringskringen
werd groot sensatie veroorzaakt
door het gerucht dat de Ver
eenigde Staten eventueel zouden
intervenieeren
IYE REGEERING doet een krachtigen oproep tot de geheele
bevolking om mede te werken aan een doortastende actie
tot vernietiging van den zwarten handel, den gifhandel. Onder
gifhandel wordt verstaan: alle handelingen, waardoor goederen
aan de eerlijke distributie worden onttrokken en voorts het
verkoopen of koopen van goederen of diensten tegen hoogere
dan de vastgestelde prijzen. Zoowel het verkoopen als het koo
pen in den gifhandel is strafbaar. Het is thans door een aan
vulling van het Koninklijk Besluit „berechtiging economische
delicten" mogelijk om overtreders, „verkoopers zoowel als
koopers in dezen gifhandel" direct te werk te stelien in de
Rijkswerkinrichting Veenhuizen. Er zal snel en streng tegen
deze lieden worden opgetreden. Minister Schermerhorn heeft
deze actie tegen den gifhandel ingeleid met een aansporend
uioord tot de bevolking om haar medewerking te verleenen,
van welken oproep een kort filmpje is gemaakt, dat in de
Nederlandsche thöHers zal draaien. De opname werd gemaakt
in den tuin van het Ministerie aan het Plein 1813 te Den Haag,
