De vrouwen hadden het
zwaarder dan de mannen
knikt maat steeds instemmend
DjAtübiii&fueuuu
Nieuw Noordhollondsch Dagblad
3
UIT DE JAPANSCHE
INDIE-HEL
Overbruggingsuitkeering
wordt buiten werking
gesteld
<Sporln
teuws
Grootsche vredes-
manifestatie
Bedankt voor Kamer
lidmaatschap
Russische nota aan Iran
GOERJNG
DE OVERWELDIGING
VAN OOSTENRIJK
Export van tuinbouw-
en bloemzaden
■mber 1945
Vrijdag 30 November 1945
AAN BRIEVEN UIT INDIE van de familie Gerhards-Stumpel te
Batavia, waar de heer G. commissaris van Politie is, ontleenen
wij eenige bijzonderheden over het kampleven, dat beiden, drie en
een half jaar gescheiden, zij alleen met haar zes kinderen, hebben
meegemaakt.
ONZE LIEVE HEER heeft ons
alle acht gespaard, al is de
conditie waarin een deel van de
familie verkeert niet zoo buiten
gewoon goed. We hebben wel zoo
het een en ander meegemaakt. 8
Maart 1942 moest Indië capitu-
leeren en op 10 Maart ging ik de
gevangenis Struiswijk in, schrijft
de heer G. Daar heb ik 22 maan
den gezeten. Slecht eten, slechte
ligging (op een matje op de stee-
nen vloer) enz. Daarna gingen we
over naar Bandoeng en daar zat
ik tot 11 Sept. 1945. Dus precies
3%i jaar. De Jappen hebben ons
op aile mogelijke manier getemp-
teerd en getracht ons te breken
(moreel) door onthouding van
voedsel, slaag, bedreiging met al
les en nog wat. Toch is het hun
niet gelukt, tenminste niet wat
mij betreft.
Dachten wij mannen dat we het
zwaar gehad hadden, spoedig na
thuiskomst werd het ons duide
lijk, dat de vrouwen en kinderen
het nog heel wat erger te verdu
ren gehad hebben. De manier
waarop onze gezinnen zijn gehuis
vest, gevoed en gekleed door dit
apentuig. tart elke beschrijving
en ik geloof dat wanneer de oor
log nog 3 maanden langer ge
duurd had er van mijn vrouw en
kinderen niet veel meer over ge
weest was. Toen ik op 12 Sept.
thuiskwam lagen mevr. G. en
twee kinderen in het ziekenhuis.
Alle drie nog zwaar honger
oedeem. Op het oogenblik is alles
weer op de been. Toch geloof ik
niet dat allen weer stevig en ge
zond worden tenzij we tot herstel
naar Holland gaan. Dit is natuur
lijk niet zoo gemakkelijk voor
eikaar te krijgen, omdat ik als
gezinshoofd gezond ben. 't Liefst
zouden we voor goed naar Hol
land gaan, want de situatie is
voor de Europeanen hier nu juist
niet zoo heel erg plezierig. Een
verdwaalde kogel heb je gauw te
pakken en in sommige plaatsen
is dat lang niet denkbeeldig.
Van goedwillende inlanders,
ook al zijn het dan Nationa
listen en willen ze een vrij
Indonesië, heb je geen last.
Maar het gaat hier om het
rapaille zocals in elk land
waar revolutie is. Je bent je
leven op straat niet meer ze
ker. In 6 weken tijd zijn in
Batavia alleen 616 menschen
gekidnapt. Worden ze een
voudig in een auto gesleurd,
meegenomen en vermoord.
Zelfs ouden van dagen en
kinderen.
U begrijpt dus hoe wij ons voe
len! Toch moet je er op uit zoo
nu en dan, want er moet gegeten
worden en het verstrekte kamp
eten is beslist onvoldoende. We
zitten n.l. nu, 3 maanden na de
capitulatie van Japan, nog steeds
in een kamp, weliswaar allemaal
bij elkaar, maar toch in een kamp.
Over 't verleden schrijf ik maar
niet te veel, dat is voorbij en we
moeten vooruit.
f
Kinderen leden honger.
En mevr. G. schrijft In een brief,
toen haar man was weggevoerd:
"Het was ontzettend en wij nog
heel optimistisch van: het is mis
schien voor onderzoek en duurt maar
enkele weken, wat irtfusschen 3-Vi
jaar geworden is. U begrijpt wel wat
dat alleen al wil zeggen, 3*/t jaar
zonder man met zes kinderen; alles
alleen beslissen enz. enz.
Wij vrouwen en kinderen werden
in dat zelfde jaar in kampen onder
gebracht. in November ongeveer;
waar we gedwongen werden tot sa
menwonen met anderen; steeds meer
opgevoerd^ tot we per persoon soms
nog geen 2 M2 ruimte hadden. Meu
bilair, electr. voorwerpen, fototoe
stellen, boeken; sieraden enfin alles
werd afgenomen. Alsmaar nieuwe
plagerijen. Eerst mochten we er nog
tweemaal in de week uit, de stad in;
later 1 keer; daarna nooit meer. Heb
ben nog in een ander kamp gezeten,
omdat we geen geld meer hadden;
kregen alles "verstrekt" maar heb
ben honger geleden. Ik zat vaak met
de kinderen in onze kamer (had het
voordeel door het groote aantal kin
deren van een kamer alleen) en
hoorde dan maar: mama ik heb zoo'n
honger; mam hebben we nog wat?"
En dan te moeten zegg'en: kind ik
zou niet weten waar ik het vandaan
moest halen. Het was ontzettend. Ik
kan er bijna nog niet over schrijven
wat die schurken ons allemaal heb
ben aangedaan.
De ergste dingen.
De minister van Sociale Zaken
heeft besloten, de regeling d&-
overbruggingsuitkeering voor
timmerlieden, metselaars, straat
makers en loodgieters onmiddel
lijk voor het geheele land buiten
werking te stellen. Verder in tal
van gemeenten voor verschillende
beroepen.
Deze buitenwerkingstelling zal
zoo spoedig mogelijk moeten in
gaan, maar in elk geval voor 15
December a.s.
De minister heeft van zijn be
sluit in een circulaire aan de ge
meentebesturen mededeeling ge
daan, o.a. aan Alkmaar voor de
beroepen: drukker, zetter, auto
monteur, bakker, kappersbedien
de, schoenmaker, kleermaker,
spinner
Alle mogelijke straffen wisten de
heeren te bedenken; de gekste en
ergste dingen. We hebben b.v. drie
dag"en honger moeten lijden; we heb
ben moeten opbreken met wat je
"dragen" kon zelf allemaal, een sloop
met de noodzakelijkste artikelen; we
hebben 's nachts met alle kinderen
uren moeten staan en toezien hoe
vaak vele vrouwen werden geslagen
en geschopt; we hebben buiten op
het veld moeten werken met spade
en houweel en zelf groenten moeten
planten; een deel van de jongens
hebben zelfs balen rijst moeten sjou
wen, verhuizingen van koffers; kis
ten moeten dragen; we hebben de
goten, straten, afvoer; alles moeten
schoonmaken, tot zelfs de beerputten
moeten ledigen, die door de opeen
hoping van menschen (soms in één
huis 140 menschen dat berekend was
op 10), natuurlijk steeds overvol wa
ren enz. enz. Wat hebben wij vrou
wen ontzettend hard gewerkt; ze
hadden ons natuurlijk heelemaal in
hun macht. Een handjevol Jappen
tegen 10.000 weerlooze vrouwen en DHC—ÜWS;'Neptunus^-FeiienoórcT.
kinderen. Eerst zijn de mannen weg- Djstrict III: Quick—PEC; AGOW.
gehaald, daarna de groote jongens i ^EC; go AheadEnschede; Tuban-
vanaf 16 jaar; daarna zelfs de jongens ^jaHeracles; Be QuickWageningen
N.V.B.
PROGRAMMA VOOR ZONDAG
Eerste klasse.
District I: RFCAjax; ADO't
Gooi; De VolewijckersDOS; EDO
VSV; Hermes-DVSEmma.
District II: DFC—Haarlem; HBS—
Stormvogels; Blauw-WitSparta;
vanaf 12 jaar. Ik "bofte" dus dat
onze kinderen van dien leeftijd meis
jes waren, anders had ik er drie moe
ten missen.
Nog geen vrede.
En hoe zitten we nu na 3Va jaar?
Vrede?? Allesbehalve. Nog in een
kamp goed beschermd anders voel je
je niet veilig. Eten? Ja wel meer,
maar nog niet wat we noodig hebben.
Andere spkllen van kleeren of meu
bilair is er nog niet; komt bij ge
deelten binnen maar de misère van
het lossen van schepen leest u alle
maal wel zelf. Werk voor onze man
nen is er nog niet; we zijn alleen
erg, heel erg dankbaar dat we alle
maal gespaard zijn gebleven, weer bij
elkaar zitten in een ruimere behui
zing, waar we het ons zoo gezellig
mogelijk maken. Iets wat We altijd
hebben volgehouden, de kinderen en
ik met een kleedje, platen; schilde
rijtjes; bankjes van kisten, koffers en
alles. Zoo hebben die smerige Japven
ons er niet onder gekregen, hoor!
In het begin zijn er wel wat vrou
wen zenuwziek geweest, maar hoe
verder we kwaipen, hoe meer ze ons
aandeden, des te meer werd er ge
spot en gelachen en hielden we ons
taai. Het is nu allemaal gelukkig ach
ter den rug en kunnen we ons weer
heel wat vrijer bewegen.
Maar nu zijn nog lang niet alle
mannen thuis; 't is toch erg hè; arme
vrouwen die nog zonder zitten en
heel erg die zonder blijven zitten.
Doodgeschoten; doodgemarteld; uit
gehongerd tijdens transporten; ver
dronken
District IV: LongaNOAD; De Ba_
ronie/DNLRBC; EindhovenWillem
II; HelmondNAC; VlissingenRK'
TVV.
District V, le kl. A: GVAVVeen-
dam; VelocitasHSC; AchillesBe
Quick.
le klasse B: LeeuwardenLSC;
HeerenveenFrisia.
..Disriet VI: De SpechtenVW;
Sportcl. EmmaJuliana; Bleijerheide-
Maurits; RoermondPSV; MVV
Limburgia.
DISTRICT I.
..2e klasse A: ZFCKFC; Alkm.
Boys—DWV; West-Frisia—OSV; Vo-
lendam—AFC; WFC—Alc. Victrix.
2e klasse B: De KennemersUVS;
De Spart.—VIOS; ZeeburgiaQuick;
TOGVelsen; Watergraafsm.HBC.
3e klasse A: SchragenSucces; Hel
der—HRC.
3e klasse B: KW—Purmersteijn;
ZaandijkZaanlandia; De Meteoor
VVZ; RKVVA—GVO; Holl.—QSC.
3e klasse C: TYBBBeverwijk; Kin-
heimTerras vogels; DEMADO;
HFCZand voortmeeu wen.
4e klasse A: TexelOudesluis;
VroneAtlas; WatervogelsLSW;
BK'CNw. Niedorp; Schoorl-W'waard
4e kl. B: Alw. ForwardAndijk;
WW—St. George; W.-Friezen—Spor
ters;MFC—SEW.
4e klasse C: US VUZeevogels; Ber
gen— IEV: WB—CSV; Alkmaar—WE
Vitesse '22Uitgeest.
4e klasse D: SpaarnevogelsETO;
Onze GezellenDCO; THBEHS;
DSSBSM; Vliegende Vogels—DIO.
4e klasse E: EVC—CNF; DRC-IW
SchellingwoudeSandowPurmerend
Monnikendam.
4e klasse F: MeervogelsDe Rijp;
ZilvermeeuwenWSV '30; Westzaan-
Assendelft; OFC—ODIZ.
Van 28 December tot en met
1 Januari a.s. zal in het 'Concert
gebouw te Amsterdam een groot-
sche vredesmanifestatie gehouden
worden onder den titel: „Het spel
van goeden wille". Carel Briels,
die dit spel heeft ontworpen, zal
ook de regie voeren. Er zullen al
leen al 900 zangers optreden, af
wisselend in drie groepen, ter
wijl ook eenige acteurs en actri
ces van naam zullen optreden.
De baten komen ten goede aan de
Stichting 1940-1945.
Er heeft zich een eere-comité
gevormd, waarin o.a. zitting heb
ben de ministers prof. ir. W.
Schermerhom, mr. J. Meynen en
prof. dr. G van der Leeuw.
De heeren dr. H. Brugmans en,
J. Bommer, beiden behoorende
tot de fractie der S.D.A.P., heb
ben voor het Kamerlidmaatschap
bedankt. De Kamer zal nu voor
beide vacatures candidaten stel
len, waarna de benoemingscom
missie voor leden van de Staten
Generaal tot voorziening in de
vacatures zal overgaan.
De Sovjet-Russische regeering
heeft een nota van antwoord
betreffende het doorlaten van
Iranesche troepen door het roo-
de leger gezonden. De Iranee-
sdhe autoriteiten achtten deze
nota onbevredigend.
Hoewel de nota in vriendelij
ke termen gesteld is, weigert
men in feite alle Iraneesche ver
zoeken. Volgens officieele be
richten zijn de insurgenten
langs Kazvin getrokken en be
wegen zich van Teheran af in
N.W- richting naar Resht. Dit
nieuws had eenige verlichting
van de spanning te Teheran ten
gevolge, hoewel men de crisis
niet voorbij, doch wel uitgesteld
acht. Het eerste doel van de
democratische beweging schijnt
nu consolidatie in het Noorden
te zijn, voordat men zich met de
positie in de hoofdstad gaat be
zig houden. Men is van mee
ning. dat er geen open aanval
op de hoofdstad zal plaats heb
ben, een opstand van pro-demo
cratische elementen acht men
indien de tijd rijp is het
meest waarschijnlijk.
Men verwacht, dat de leden
van de democratische partij
overal zullen winnen, aange
zien geen andere partij candi
daten heeft gesteld.
DE BEHANDELING van bet
proces te Neurenberg is
voortgezet met uiteenzettingen
van Alderman, den waarnemen-
den Amerikaanschen openbaren
aanklager over de Duitsche an
nexatie van Oostenrijk. Vervol
gens sprak bij over een geheim
richtsnoer van veldmaarschalk
von Blomberg, die de Duitsche
gewapende strijdkrachten voort
durend paraat voor den oorlog
moest houden. Goering knikte in
stemmend, toen Alderman op
merkte, dat Duitschland vast be
sloten was Oostenrijk te annexee-
reii.
Op Schuschnigg is zware druk
uitgeoefend en hij werd met ge
bruik van geweld bedreigd.
Toen Duitschland aan Oosten
rijk zijn souvereiniteit ontnam, was
de greep naar de macht het werk
van de Nazi-partij te zamen met
de politieke sluwheid van Seyss
Inquart. Goering bleef tijdens dit
relaas van Alderman instemmend
knikken, met een glimlach op zijn
gelaat.
De aanklager kwam nog met
andere documenten voor den dag,
die o.a. aantoonden, dat Seyss-
Xnquart Hitier ais Oostenrijks
bevrijder te Linz heeft verwel
komd.
Het beroemde telegram van
Seyss Inquart, waarmede de
Duitsche troepen Oostenrijk wer
den binnengeroepen is vandaag
ontmaskerd als puur bedrog. In
werkelijkheid heeft het telegram
nooit bestaan. De inhoud ervan
werd door Goering, vanuit Ber-
zenden! Om de zaak te bespoe
digen kon Seyss Inquart even
wel ook volstaan met te.telefo-
neeren, dat hij accoord ging
met den inhoud. Seyss Inquart
volgde dit bevel op en zoo bleef
het telegram, dat het document
moest worden, ter rechtvaardi
ging van den opmarsch, achter
wege. Voor Berlijn was dat niet
erg, want daat zorgde men er
wel voor, dat het document toch
in de archieven kwam.
Dank zij de minutieuse wijze
waarop Goering zijn telefoonge
spreken liet opteekenen kon Al-
derman een map overleggen met
talrijke gesprekken tusschen
Berlijn en Weenen in de dagen
voor de invasie in Oostenrijk.
Alles bijeen het was Donder
dag evenalg de meeste voorgaan
de, een dag zonder veel afwisse
ling buiten de mimiek van Goe
ring en buiten de mededeeling,
dat Hess zijn vijftiende roman
tijdens het proces begonnen is.
Hess is zoo hardneklyg verdiept
in zijn lectuur, dat zelfs Goering
het heeft opgegeven hem tot
eenige attentie voor het tribu
naal op te wekken.
Goerings prachtige telefoonar
chief onthulde ook de internatio
nale behandeling van den an-
schluss. Hitler was kinderlijk op
getogen over de houding van
Mussolini, dien hij in telefoon
gesprekken driemaal bezwoer:
„Ik zal dit nooit vergeten", in de
zelfde woorden, waarin hij den
duce in het 'ïdeg^m dankte.
„Van nu af ben ik bereid met
Mussolini door dik en dun te
gaan. Hij kan altijd op mij reke-
-lijn door de telefoon gedicteerd i nen al is de heele wereld tegen
met de opdracht aan Seyss In- hem", riep de fuehrer in dit te-
quart het direct naar Berlijn te I lefoongesprek uit.
Doch bleeker werden Goering
en von Ribbentrop, toen Alder
man als tooneelspeler de voor-
naamsten inhoud van het tele
foongesprek tusschen Linz en
Londen voordroeg. Want hierin
gaf Goering von Ribbentrop te
kennen op welke wijze de an-
schluss zou plaats hebben.
Halifax en Chamberlain moes
ten er den nadruk op leggen, dat
het onjuist was, dat Duitschland
een ultimatum had gesteld. Dit
moest worden gekenschetst als
een leugen van Schussnigg, om
dat het ultimatum niet door
Duitschland, doch door Seyss
Inquart gesteld zou zijn. De zaal
hoorde dit, even, nadat zij ken
nis had genomen van alle Ber-
lijnsche orders sprekende over
het vastgestelde tijdstip van den
intocht, enz.!!
De filmvoorstelling
maakt toch indruk.
In de gerechtszaal te Neu
renberg is de eerste film
over de Duitsche concentra
tiekampen vertoond, waarbij
zelfs de beklaagden niet on
bewogen kunnen blijven. Het
is een gruwzame aaneen
schakeling van misdaden,
waarvoor deze machtswel
lustelingen, die heel Europa
deden sidderen, verantwoor
delijk worden gesteld. Dö-
nitz wendde meestentijds 't
hoofd af, omdat het hem te
machtig werd. Schacht ging
al voor het begin van de
voorstelling met den rug
naar het doek zitten. Goering
maakte alleen een onrustige
beweging, toen hij de teeke
nen van mishandeling bij een
vrouw zag. Ook bij de ande
ren waren teekenen van ner
vositeit. Toen het licht aan
ging, trachtten zij zich weer
te herstellen en Streicher
b.v. keek weer brutaal als
steeds de zaal in.
Met verschillende landen heeft
Nederland oveerenkomsten geslo
ten voor den uitvoer van tuin
bouw- en bloemzaden. Landen
waarheen thans de mogelijkheid
om tuinbouw- en bloemzaden uit
ons land te exporteeren, open
staat zijn België. Zweden, Zwit
serland en. de Vereenigde Staten.
Men raamt, dat tot eind April
1946 voor f 14.000.000.aan za
den uitgevoerd zal kunnen wor
den.
R.K. BOND VAN KAPPERS
BEDIENDEN
Op de Bondsvergadering van
den R.K. Bond van Kappersbe
dienden te 's Hertogenbosch is
tot voorzitter benoemd de heer
Franken te Tilburg. De andere
bestuursfuncties werden ver
deeld onder de heeren Sturken-
boom te Utrecht, den Blanken te
Eindhoven, Ploegmakers te
's Hertogenbosch, Balk te Rotter
dam, Weesie te Breda en van
Roon te Leiden.
MOORDENAAR
GEARRESTEERD
Een tweetal lieden, de 25-ja-
rige R. en zekere v. d. S. werden
verdacht van moord op een be
jaarde dame te Hilversum in
Juni 1944. Als leden van de Ne-
derlandsche S.S. waren zij naar
Duitschland overgebracht. Reeds
in Juni j.l. kwam van der S.
zich bij de politie melden, doch
thans is ook de mededader in
Den Haag gearresteerd.
BAKKERS PROTESTEEREN
De bestuursleden van de ge
westen en af deelingen van dte
ondervakgroep Broodbakkelrij
vertegenwoordigend 13.000 bak
kersbedrijven, hebben een mo
tie a-an den Minister van Land
bouw, Visscherij en Voedsel
voorziening gericht, waarin zij
verzoeken de toegepaste brood-
verlaging ongedaan te maken
door de, door de bakkerij te
ontvangen reductie van 4 pCt.
met terugwerkende kracht te
brengen op 5 ct. per brood van
800 gram. Zij stellen vast, dat
zonder overleg met de bakkerij
een broodprijsverlaging is door
gevoerd, welke in de huidige
omstandigheden ongemotiveerd
moet worden geacht, gezien de
belangrijke kosten in bet be
drijf-
AANVULLING BONNENLIJST
voor de eerste helft van de 13de
periode 1946 (25 November t. m.
8 December 1945) voor het Noor
den des lands.
Elk der volgende Geeft recht op
bonnen het koopen van
Bonkaarten KA, KB, KC 513
318 125 gram biscuits
319 250 gr„m bloem
320 200 gram zout
321 250 gram jam, stroop,
enz.
322 250 gram peulvruchten
323 100 gram chocolade of
suikerwerken
324 150 gram vleesch
325 326 2 kg. aardappelen
327 225 gr. huishoudzeep
A 25 2 doosjes lucifers
B 25 1 kg. aardappelen
A 26 2 liter melk
B 26 C 26 3%' liter melk
Bonkaarten KD, KE 513
413 125 gram biscuits
414 250 gram bloem
415 200 gram zout
416 200 gram jam
417 100 gram chocolade of
suikerwerken
418 150 gram vleesch
419 1 kg. aardappelen
420 6 liter melk
421 225 gr. huishoudzeep
Tabakskaarten enz.
T 02 2 rants, tabaksartikelen
(geen import cigaretten)
V 02 100 gram chocolade of
suikerwerken
X 02 100 gram chocolade of
suikerwerken
Bovengenoemde bonnen kunnen
reeds op Vrijdag 30 November
a.s. van des middags 12 uur af
worden gebruikt met uitzondering
van de bonnen voor melk en
aardappelen, waarop eerst met
ingang van Maandag 3 December
mag worden afgeleverd.
Deze week wordt wederom een
kilogram aardappelen per per
soon meer verstrekt aan personen
van 4 jaar en ouder. Deze extra
hoeveelheid is bestemd om een
voorraad te vormen. Men beware
dit kilogram aardappelen.
Bij deelneming aan de maaltij
den van de centrale keuken moe
ten aldaar de bonnen 324 of 418
voor vleesch en 325 voor aardap
pelen worden ingeleverd.
