NIEUW
SUMATRA ACHTER SJARIR
DE PUNTJES OP DE i
Oud-Minister Weiter zet
MAANDAG 3 DECEMBER 1945
BUREAUX
V OM DE VRIJHEIID
WAT BEVIN WIL
„Alle vernielende
elementen
harnassen"
Evacuée's uit Semarang geleken
Poolsche emigranten
Illegale pers in Spanje
TOESTAND
IN BANDOENG
DREIGEND
STALIN TERUG
BANKEN-
NATIONALISATIE
In Frankrijk
RECHTSHERSTEL
AMBTENAREN
HET VIERDE GAT
(2aatste nieuws
41e JAARGANG NUMMER 18797.
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
Buiten God U 't nergens veilig (Vondel)
Abonnementsprijs I 1.10 per maand: f 3.30 per kwartaal
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
HOORN
Draafsingel 59
Telefoon 4712
DEN HELDER
Loodsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Muienstraat 52
Telefoon 459
HENRI DE GREEVE heeft Za
terdag in zijn .Lichtbaken"
weer iets gezegd over de actie van
de Getuigen van Jehova,^die pas
ook in Alkmaar van zich deden
spreken. Hij vertelde, dat het or
gaan van deze godsdienstbestrij
ders op het oogenblik zonder offi-
cieele vergunning verschijnt. Blij
kens een mededeeling van het de
partement zal die vergunning ech
ter binnenkort verleend worden!
Met een beroep op degrond
wettelijke persvrijheid! Hoe be
staat het. Meent het Departement
werkelijk, dat die grondwettelijke
persvrijheid daartoe benut lees
misbruikt kan worden? Is dit
terrein van vernieuwde opvattin
gen uitgesloten? Weet men aan
het departement niet, dat de pers
vrijheid ook in de Grondwet be
perkt is, n.l „behoudens ieders
verantwoordelijkheid voor de
wet". En bestaat er niet een wet.
die het beleedigen van volksgroe
pen strafbaar stelt? Wij weten,
dat met toepassing van deze wet
het hier gesignaleerde kwaad de
wereld niet uit is maar er zou
een begin gemaakt kunnen wor
den met deze menschen aan het
verstand te brengen, dat ze hun
gang niet kunnen gaan Er be
staat in ons land een overtuiging,
dat deze actie onwaardig, onjuist,
volksvreemd. anti-godsdienstig,
anti-sociaal is. Waarom is men,
te midden van veel willekeur en
machtsgrepen, in eens zookies
keurig, om hier op te treden? In
elk geval, als de wet deze erger
lijke dingen toelaat, dan moet de
wet veranderd worden. In het be
lang van de vrijheid, die er niet
is, om de ware vrijheid te ver
moorden.
Met het toestaan van openbare
vergaderingen Van de actie staat
het al net eender In het „Vrije
Volk" lazen we enkele opmerkin
gen over de houding" der Katho
lieke Actie in Alkmaar. Het blad
vroegverdraagzaamheid".
Maar hoe ter wereld kan die hier
bestaan? Vergaderingen van de
Getuigen van Jehova zijn gevaar
lijk voor de rust en de orde, af
gezien van het feit, dat deze actie
in wezen staatsgevaarlijk is.
Het blijkt wel, dat als we op
deze gebieden komen de begrip
pen over gezag en vrijheid nogal
uiteen loopen Reden te over. om
te zorgen, dat de juiste vaststel
ling van dé ware begrippen1 op
dit punt door ons geschiedt en ge
propageerd wordt met kracht en
met eendracht.
Aan de R.K. Ecort Hoogeschool
te Tilburg promoveerde tot doc
tor in de economische handelswe
tenschappen de heer J. G. M.
Delfgaauw uit Rijswijk, op proef
schrift „ordening en handelspoli
tiek".
In een Zaterdagavond gehouden
rede heeft Engelands minister
van buitenlandsche zaken, Bevin,
gezegd, dat de taak van de alge-
meene vergadering der Vereenig-
de naties, die over enkele weken
te Londen voor het eerst bijeen
komt, niet gemakkelijk zal zijn.
Haar eerste doel, zoo zeide hij, is
hét vinden van wegen en midde
len, niet om de geleerden te har
nassen, maar om alle vernielende
elementen te harnassen, die de
wetenschap kan voortbrengen, en
nooit toe te staan, Hat die tegen
eenig menschelijk wezen ter we
reld gebruikt worden. Ik geloof,
dat een weg gevonden kan wor
den. Ik zal trachten mijn bijdrage
te leveren tot
de oplossing
van dit pro
bleem. teneinde
den toekomsti-
gen vrede te
verzekeren. Na
de regeling van
de eerste moei
lijkheden ligt
er een nieuwe
taak voor het
menschdom in
het verschiet,
n.l. de bevorde
ring van het
recht der vol
ken om hun vertegenwoordigers
te kiezen en die naar een wereld-
parlement te zenden. De gewone
man zal niet ten oorlog trekken,
indien hij de kans krijgt zijn
GENERAAL CHRISTISON heeft op Sumatra besprekingen gevoerd
met nationalistische leiders De nationalisten hebben vertrouwen
in Sjarir en verwachten zelfbestuur van Indië met steun van Neder
land, dien zij onmisbaar achten. Volgens een mededeeling van een
B.B.C-correspondent zou minister Logemann verklaard hebben, dat
met Sjarir wel onderhandeld kan worden, echter niet als leider van
de Indonesische republiek, maar wel als leider van de nationalisten.
De minister zou pok gezegd
hebben, dat de tegenwoordige ge
beurtenissen bewijzen, dat het In
donesische volk nog niet rijp is
voor absolute onafhankelijkheid
en dat Nederlandsche troepen aan
land moeten gaan Het gesprek
met den Minister is echter al een
week geleden gevoerd en dekt,
volgens een latere mededeeling
van A.N.P.-Aneta, „geenszins in
in de geschiedenis asces en
den Minister"....
De Japansche Gestapoleider, de
beruchte Phan. is te Batavia ge
arresteerd en zal als oorlogsmis
dadiger behandeld worden.
In Batavia en Semarang is de
toestand rustig. Op de artillerie
stelling te Ambarawa is een suc
cesvolle aanval geaaan. De Indo
nesiërs zijn, volgens het Britsche
ultimatum, begonnen met de eva
cuatie van het gebied ten Noor
den van Bandoeng. Er zijn weer
plunderaars gearresteerd. In een
noordelijke stadswijk hadden de
Britsch-Indische troepen een ge-
regelden velslag met Indonesiërs.
Met man en macht wordt er thans gewerkt aan de herstelling
van de vernielde IJsselbrug bij Zwolle. Reeds zijn dries/nieuwe
spanningen uit Engeland aangekomen, die op de pijlers ge
plaatst worden. Ook wordt een spanning van de oude Water
loo bridge uit Londen voor het herstelwerk gebruikt. Men
hoopt de brug in het voorjaar 1946 weer voor het treinverkeer
open, te stellen, (Henneke P.)
j-j ET LID DER EERSTE KAMER, de oud-minister van Ko
loniën, de heer Weiter, heeft de volgende schriftelijke
vragen gesteld aan den minister van Overzeeschè Gebieds-
dëelen: ls de minister in staat en bereid: 1. Voortaan wekelijks
een uitsluitend op feitelijke gegevens berustende mededeeling
zónder commentaar te doen, omtrent de gebeurtenissen
in Nederlandsch-Indië, welke het Nederlandsche volk in staat
zoude stellen, zich terzake een oordeel te vormen en waarin
gegevens voorkomen, waaruit blijkt wie en wat de z.g. regee
ring van de „Republiek Indonesia" achter zich heeft; wie en
wat de z.g. extremisten zijn; welke de omvang is der verwoes
tingen, door hen aangericht, der plunderingen, diefstallen,
moorden en andere wandaden, door hen gepleegd; welke de
toestand is in de interneeringskampen; die der voormalige
Nederlandsche krijgsgevangenen der inheemsche bevolking in
en buiten de groote bevolkingscentra der Indo-Europeesche be
volkingsgroep de Ambonneezen en Menadoneezen en der
lands- en particuliere bedrijven?
2. Mede te deelen:
a. Over welke machtsmiddelen
de regeering thans beschikt in of
nabij Ned. Indië of in de naaste
toekomst, bijv. op ultimo Decem
ber a.s. denkt te beschikken, be
staande uit deelen van het Ko
ninklijk Nederlandsch Indische
leger, het Koninklijk Nederland
sche leger en de Koninklijke Ma
rine;
b. Of de regeering zich reeds
een voorstelling heeft gemaakt van
het tijdstip, waarop zij verwacht
in staat te zijn met behulp van
die machtsmiddelen zelve het her
stel van rust, orde en veiligheid
in Nederlandsch Indië ter hand te
nemen?
De News Chronicle meldt uit
Madrid, dat communistische en
monarchistische pamfletten in
Madrid worden verspreid. Naar
verluidt heeft de politie beslag
gelegd op biljetten, welke voor
de circulatie bestemd waren De
ze waren afkomstig van een mo
narchistische groep, de 'z.g. Car-
listen De communisten versprei
den maandelijks circulaires van
vier pagina's, welke vermoedelijk
buiten Spanje gedrukt worden, en
aansporen tot verzet tegen het
regiem van Franco,
EVACUEES VAN SEMARANG
NAAR BATAVIA
J.l. Woensdag hebben de eva
cuees Semarang verlaten om
plaats te maken voor hun lotge-
nooten uit Ambararua. Zij beza
ten practisch niets meer. En het
stampvolle schip dat te Batavia
aankwam leek zeer sterk op een
kolonie Poolsche emigranten Ge
durende de reis was er gebrek
aan water, maar de voedseltoe
stand was vrij goed. 1000 van de
evacuees zijn Zaterdag van boord
gegaan te Batavia en verdeeld
over verschillende kampen. De
rest zal volgen.
DE LAATSTE BERICHTEN
melden, dat de toestand te
Bandoeng een steeds dreigender
karakter krijgt. De Engelsche
luchtmacht heeft stadsdeelen ge
bombardeerd met raketbommen
en machinegeweren. De evacua
tie gaat voort. Drieduizend in
heemsche vluchtelingen verkee-
ren in gevaar. Japansche tanks
hebben steitn verleend bij de,
bescherming der evacuees. Op de
plattelandsdistricten van Java
woedt een terreur van bepaalde
extremistische zijde. Sjarir zal
vandaag een verklaring afleggen
over de extremistische jeugd.
Over den toestand op Sumatra
wordt nader gemeld, dat de be
sprekingen van Christison met
de nationalisten ook werden bij
gewoond door Nederlandsche
autoriteiten. De, nationalisten
zouden terugkeer van de voor-
oorlogsche verhoudingen verlan
gen met in de toekomst zelfbe
stuur voor Indië met steun van
Nederland. Er zal veel steun noo-
dig zijn. Maatregelen worden ge
nomen om het overbrengen van
onruststokers van Java naar
Sumatra tegen te gaan.
Men verwacht,
volgens berich
ten uit Moskou,
dat maarschalk
Stalin spoedig
weer in functie
zal treden.
De geruchten,
dat Stalin een
gedeelte van
zijn politieke
werkzaamhe
den aan ande
ren zou over
dragen, blijven
de ronde doen.
Molotof zou eventueel
langrijk deel van
overnemen.
Geheel onbevestigde berichten,
volgens welke in het begin van
1947 een nieuwe conferentie vani
de groote drie zal worden gehou
den, blijven in Moskou hardnek
kig. Reeds zouden belangrijke
voorbereidingen hiertoe getroffen
zijn; de Amerikaansche ambassa
de weigert evenwel elk commen
taar en Molotof bewaart het
striktste stilzwijgen.
Men herinnert eraan, dat Tru
man na de besprekingen te Pots
dam gezegd heeft, dat Stalin het
voornemen te kennen had gege
ven naar de Ver. Staten te ko
men. Hierop baseert men thans
het vermoeden, dat een conferen
tie van de groote drie indien
aanstaande in de Ver. Staten
zal worden gehouden
een be-
Stalin's taak
Een stormachtig debat
heeft in de Fransche wetge
vende vergadering plaats gehad
rond de regeeringsvoorstellen over
de nationalisa
tie van de ban
ken. De regee
ring stelde voor
de credietver-
leening onder
controle te ne
men. de finan-
cieele commis
sie wilde veel
verder gaan en
niet alleen de
Banque de
France -maar
ook de andere
bankinstellin
gen nationali-
seeren Er werd critiek geleverd
op de houding van de banken
sinds 1935, en zij werden be*
schuldigd van beursmanoeuvres
met staatsfondsen en uitvoer van
kapitaal. Nadat de Gaulle zelf in
het geweer kwam en verklaar
de. dat de regeering de verder
strekkende voorstellen niet kon
oorspronkelijke regeeringsvoorstel
tot nationalisatie van de Banque
de France en eenige credietinstel-
lingen aangenomen.
Het Staatsblad no. F. 298
bevat een besluit van 20 No-
vember j.l. tot herziening van
tijdens de bezetting verleende
ontslagen en andere maatre
gelen ten- aanzien van perso
nen in Overheidsdienst.
HET VIERDE GAT, in den
dijk om Walcheren, dat
bij Rammekens, 700 m. breed,
is Zaterdagmorgen „geblok
keerd". De definitieve dich
ting kan binnenkort, in elk
geval nog dit jaar. tegemoet
worden gezien Dit is weer
een belangrijk moment in het
werk van den wederopbouw.
De Gasperi zet zijn pogingen
om een Italiaansch kabinet te
vormen met steun van de zes par
tijen nog voort. Indien Iran
niet in de gelegenheid gesteld
wordt, maatregelen te nemen te
gen de opstandige beweging in
Azerbeidsjan, zal de Iraansche
regeering aannemen, dat deze op
stand een gevolg is van de Rus
sische politiek. De leider van
het Britsch Indische congres Pan
dit Nehroe heeft verklaard, dat als
de Engelsche regeering niet spoe
dig maatregelen treft om de re
gering over te dragen, „andereni
het initiatief zullen nemen."
De Nederlandsch-Belgische spel
lingcommissie heeft de beginselen
voor haar rapport aan beide re
geeringen vastgesteld en zal in
Januari definitieve voorstellen
doen. De eerste Pulmann-trein
is gisteren uit Brussel in Amster
dam aangekomen. In Amster-
dam zijn een aantal hoogleerarenv
en vooraanstaande mannen uit de
practijk van wetenschap en cul
tuur uit Amerika aangekomen,
die ook in Rotterdam, Utrecht en»
Wageningen lezingen sullen hou
den.
