NIEUW
roode propaganda werkte
Hoe het gif van
WOENSDAG 5 DECEMBER 1945
BUREAUX
TWEE MANIFESTEN
NA DRIE JAAR
AMERIKA LAAT
ISOLEMENT LOS
Een internationale
handelsconferentie
De kolencrisis in Frankrijk
Het lot van vrouwen en kinderen op Java
Kousen en sokken
uit Amerika
TWEE CONFERENTIES
TE SINGAPORE
Vleesch verloren
gegaan
Mooi samengaan
Aanslagen op Britsche soldaten
in Duitschland
41a JAARGANG NUMMER 18799
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
Buitm God is 't nergens veilig (Vondel)
Akonnementipriji I 1.10 per maand; f 3.30 per kwartaal
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
HOORN
Draafsingel 59
Telefoon 4712
DEN HELDER
Loudsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Muienstraat 52
Telefoon 459
TEN AANZIEN van den toe
stand in ons Indië. die nog
allesbehalve tot gerustheid stemt,
verschenen twee manifesten.
Het eerste is van een aantal
„goede vaderlanders", ten deele
met jarenlange Indische ervaring,
die o.a. verklaren dat het onze
nationale plicht is onmiddellijk
openbare orde en rust te her
stellen, alle maatregelen te ne
men, die genomen moeten wor
den, om lijf en goed van alle be
trokkenen te redden, en alle ex
tremistische denkbeelden en doel
stellingen hier en in Indië te be
strijden.
Daartoe luidt het wachtwoord:
eerst orde, dan praten. De onder
teekenaars van het manifest,
voornamelijk oud-Indischgasten,
onder wie wij lt. admiraal Fürst-
ner, oud-minister Welter, lt. gen.
de Swart, oud-vice-president
van den 'Raai van Ned. Indië e.a.
aantreffen, vragen instemming
met een oproep aan de Regeering,
waarin zij, ten zeerste verontrust
over de toenemende wanorde en
onveiligheid op Java, aandringen
op krachtige handhaving van het
gezag, ter verzekering van de
orde en rust en afdoende beveili
ging van lijf en goed van onze
land- en rijksgenooten.
Het andere manifest is van een
aantal Nederlanders in Indonesië,
behoorende tot uiteenloopende po
litieke richtingen. Er van uit
gaande dat de verklaringen van
dr. van Mook van 6 November j.l.
onvoldoende zijn „beneden
verwachting"! achten zij het
„vanzelfsprekend", dat bij „een
dergelijke teleurstellende concrete
politieke inhoud", beloften en
perspectieven „op ander gebied
die ook al „onbevredigend" wor
den genoemd, slechts in geringe
mate vertrouwen wekken „bij de
Indonesische Nationalisten en bi]
de internationale wereld".
Zij scharen zich achter de ver
klaringen van de Indonesische
Regeering en veroordeelen alle
pogingen de Indonesische kwestie
anders dan door overleg met de
vertrouwensmannen van het In
donesische volk op te lossen en
waarschuwen tegen geweldpoh-
tiek. Zij dringen met kracht aan
om te komen tot een voor beide
volkeren aanvaardbare vórm van
politieke, economische en cultu-
reele samenwerking met uitslui
ting van elke politieke overheer-
sching.
Ziedaar twee manifesten, al dan
niet opzettelijk gepubliceerd aan
den vooravond van den dag, dat
drie jaar geleden de beroemde
rede van H. 'M. de Koningin
werd uitgesproken! Een merk
waardig samentreffen.
Hoewel beide groepen mamfes-
teerenden zonder twijfel groot res
pect aan den dag leggen voor de
strekking der koninklijke rede,
en het wellicht mogelijk zou zijn,
zoodanige constructies te maken,
dat men zou kunnen zeggen: de
partijen staan niet zoo ver van
elkaar af, gelooven wij toch, dat
hier in wezen twee gedachten-
werelden, tegenover elkaar staan.
Zonder dat wij alles voor onze
rekening nemen, wat de eerste
groep doet, zegt en schrijft, staan
wij toch meer achter haar dan
achter de tweede. Deze kan
er n.l. toch niet aan ontkomen,
ervan beschuldigd te worden,
dat ze meer bedoelt dan ze zegt.
Alle groepen willen overleg, van
Mook bijv. heeft, bijna tot ver
velens toe, verklaard, dat alle
deuren voor overleg open staan.
Aan bereidheid tot overleg
mankeert het niet, wel is er mee-
ningsverschil over de vraag, hoe
ver men zal gaan. En over de
vraag, of de Indonesische partij
voor overleg d.i. thans tot ver
nieuwd. verder overleg in staat
is. Volgens de zeer recente ver
klaring van Sjarir zou een nieuwe
ontmoeting met Nederlandsche af
gevaardigden geen resultaat heb
ben, nu hij nog geen succes gehad
heeft met zijn pogingen om de
nationalistische jeugd in de hand
te houden!
Tegenover deze realiteit ver
stomt de kreet van „vooruitstre
vende" manifesten, die betoogen,
dat „overleg de eenlge weg is".
DE SENAAT der Vereenig-
de Staten heeft met 65
tegen 9 stemmen een amen
dement van Senator Wheeler,
dat voorstelde, dat slechts het
Congres mocht beslissen, of
Amerikaansc'he troepen over
zee gezonden mochten wor
den, verworpen. Wheeler had
dit amendement ingediend in
verband met de discussies
over den Veiligheidsraad der
Vereenigde volken, en met
het oog op een eventueel ge
bruik van Amerikaansche
strijdkrachten door dien raad.
Dit besluit bevestigt nog eens
het streven van Amerika, om
zijn isolément in de interna
tionale politiek los te laten.
Als gevolg van de Anglo-
Amerikaansche handelsover
eenkomst, waarvan de onder-
teekening ieder oogenblik
wordt verwacht, zal waar
schijnlijk tegen Februari van
het volgende jaar een interna
tionale handelsconferentie wor
den bijeengeroepen.
In verband met het ernstige en
acute gebrek aan steenkool, heeft
de Fransche regeering een aantal
maatregelen genomen ter bespa
ring van energie. De voornaam
ste industrieën zullen slechts drie
dagen werken, terwijl de arbei
ders op basis van een 40-urige
werkweek betaald zullen worden.
Voorts zal de verstrekking van
electriciteit voor huishoudelijk
gebruik gedurende vijf uur per
dag worden stopgezet, terwijl de
schouwburgen en bioscopen kor
ter geopend zullen zijn.
IN STRAAT SOENDA heeft een Nederlandsche onderzeeër een
Indonesisch schip aangehouden, dat geladen was met propaganda
materiaal. Hiertoe behoorde een groot aantal nieuwsbladen van de
Indonesische communistische partij. Al het materiaal is in beslag
genomen, doch om de vervoerders te arresteeren, was men niet
gerechtigd, aldus een bericht van A.N.P.-Aneta. Op het eiland Soem-
bawa heeft het verspreiden van dergelijke opruiende geschriften zjjn
verderfelijke uitwerking niet gemist. Het was daar volkomen rustig
en vreedzaam, toen op 15 October de Nederlandsche troepen door
de bevolking werden welkom geheeten.
De propagandisten hadden de
Nederlanders echter gevolgd en
slaagden er binnen 14 dagen in de
meening van de bevolking zooda
nig te vergiftigen, dat zij plotse
ling een onvriendelijke houding
tegenover de troepen aannam.
Het zou wenschelijk zijn, dat
niet volstaan wërd met propa-
ganda-materiaal in beslag te ne
men, maar ook, dat men tegen de
verspreiders strenge maatregelen
neemt. Ons komt het onbegijpe-
lijk voor, dat in het boven aan
gehaalde geval tegen de vervoer
ders niets gedaan kon worden.
Engelsche hulp bij eva
cuatie gevraagd.
In het Engelsche Lagerhuis zijn
vragen gesteld omtrent eventu-
eele hulpverleening bij evacuatie
van 200.000 menschen op Java,
waarnaar door het -Roode Kruis te
'Batavia zou zijn gevraagd. Uit het
antwoord bleek, dat de Minister
president den ambasadeur in Den
Haag opdracht heeft gegeven om
zoo spoedig mogelijk naar de mee
ning te vragen, die de Nederland
sche regeering over dit probleem
heeft. Intusschen wordt een drin
gend onderzoek ingesteld naar de
mogelijkheden voor het inrichten
van ontvangcentra en het ver
schaffen van scheepsruimte. In
Z. K. H. Prins Bernhard in gesprek met Sir Ernest Oppen-
heimer, een der ongekroonde koningen uit de diamantwereld,
tijdens een diner te Amsterdam. Sir Oppenheimer vertoeft in
de hoofdstad teneinde besprekingen te voeren, welke er toe
kunnen leiden, dat ons land de belangrijke plaats, welke het
vroeger in de internationale diamantindustrie innam, terug zal
kunnen krijgen. (Anefo/Raucamp P.)
Daaraan twijfelt niemand. Er is
alleen verschil in tempo. Maar
vooruitstrevenden moeten oppas
sen niet in extremistisch vaar
water te komen. Daar kunnen an
dere goedwillende vooruitstre
venden hen niet volgen. „Meer
overleg beteekent voor deze mani
festanten „nog verder gaan", te
meer als men let op het uitgangs
punt, dat deze heeren zelfs de ver
klaringen van dr. van Mook niet
voldoende vinden. En die verkla
ringen gingen al weer veel verder
dan de toezeggingen van minister
Logemann, welke op haar beurt
al een stap voofult waren ver-
feleken bij de conclusie van het
weede Kamerdebat.
Wie nu nog meent, dat de Re
geering in haar tegemoetkomend
heid jegens de nationalisten niet
ver genoeg gaat, geeft voet aan
het standpunt der conservatieven,
die meenen, dat men tegenover
opstandige elementen geen -stap
vooruit «moet doen, omdat ze, is
de vinger eenmaal gegeven, de
heele hand verlangen! De Regee
ring kan en mag met verder gaan.
Haar verzoenende politiek is vrij
wel mislukt. Nieuwe concessies
zouden in de gegeven omstandig
heden verder bewijs van zwakheid
zijn. Nederland kan de waardige
en duidelijke toezeggingen van ae
Koningin d.d. 6 December 1942
waardiger herdenken!
de eerste plaats wordt er aan ge
dacht, om het groot aantal vrou
wen en kinderen in het binnen
land, die in gevaar verkeeren,
naar een veilig deel van het
eiland te brengen, waar zij onder
Britsche bescherming zijn.
De concentratie van de Japan-
sche soldaten op Java maakt nog
weinig vorderingen. Vooral in
OQSt- en Midden-Java is de toe
stand verward. Het geallieerde
hoofdkwartier heeft aan de „re-
publikeinsche regeering" verzocht
haar medewerking te verleenen,
hetgeen is toegezegd, evenwel
zonder een enkelen practischen
maatregel te kunnen garandeeren.
Ambtenaren te Magelang
vermoord?
Het Nederl. gestencilde
blad „De Nieuwsgier", dat te
Bandoeng verschijnt, deelde
mede, dat alle ambtenaren
van de Indonesische „regee
ring" en vier geestelijken te
Magelang door de extremis
ten zijn vermoord.
Sjarir heeft in een persconfe
rentie een verklaring afgelegd,
dat hij nog steeds een mogelijk
heid zag om met de Nedelanders
tot overeenstemming te komen,
hoewel de minste eisch, die van
Indonesische zijde gesteld zal wor
den de volledige onafhankelijk
heid was. Hij deelde mede, dat hij
bereid was met Nederland econo
mische verdragen te sluiten, waar
bij Nedeland als de „meest begun
stigde" natie zou worden be
schouwd. Sjarir verklaarde ver
der, dat vooropgesteld zou moeten
worden, dat de Nederlanders geen
politieke controle zouden uitoefe
nen. Zelfs een dominionstatus zou
niet in aanmerking komen.
Naar „Het Vrije Volk" ver
neemt zal zeer binnenkort een
groote partij Amerikaansche kou
sen en sokken van standaardkwa
liteit in ons land worden aange
voerd, die meteen in distributie
zullen worden gebracht. Hier
voor wordt een speciale bon van
de textielkaart aangewezen, die
het mogelijk maakt met inleve
ring van vier punten, dat iedere
vrouw een paar Amerikaansche
kousen en iedere man een paar
Amerikaansche sokken koopt.
De Koninklijke Nederlandsche
Lawntennis Bond overweegt om
deel te nemen aan de wedstrijden
om den Davis-beker, welke in
1946 voor het eerst na den oor
log worden gehouden.
Donderdag zuilen in
Singapore twee belang
rijke conferenties worden
gehouden over den toestand
in Nederlandsch Indië en
Fransch Indo-China en de
toekomstige acties die daar
ondernomen zullen worden.
Zij zullen worden bijge
woond door veldmaarschalk
lord Alanbrooke, generaal
Stadd, admiraal lord Louis
Mountbatten en lit.-general
sir Miles Dempsey. Van Java
zullen aanwezig zijn gene
raal Christison en dr. H. J.
van Mook, terwijl generaal-
majoor Douglas Lacey en
generaal Jacq Leclerc, resp.
commandanten van de ge
allieerde en Fransche strijd
krachten in Indo-China,
eveneens aan de besprekin
gen zullen deelnemen.
Toen vorige week te Nieuwer-
kerk a. d. IJssel een goederen
wagon geopend werd in de ver
wachting. dat hier gezonde koeien
uit zouden stappen, deed men de
ontstellende ontdekking, dat men
met cadavers te doen had, zoo
lezen wij in het „Vrije Volk". De
beesten bleken onderweg gestor
ven te zijn wegens gebrek aan
lucht. Er was geen veewagen
beschikbaar en daarom had men
voor het transport een goederen
wagon gebruikt, waar onvoldoen
de lucht binnen kwam. Een
rampzalig gebeuren, vooral in
dezen tijd van kleine vleesch-
rantsoenen.
Het ligt in de bedoeling om in
de week voor Kerstmis in de
Groote Kerk te Haarlem een
Kerstspel op te voeren, waaraan
de jeugd van alle kerken uit de
stad en omgeving zal medewer
ken, om op deze wijze gezamen
lijk voor Christus te getuigen.
De regie is itv handen van
Cruys Vqorbergh. Deze uitvoe
ring gaat uit van de I.K.O. en
het ligt in de bedoeling deze
soort voorstellingen tot een jaar-
lijksche traditie te maken.
VROUW VAN HTMMLER
WOEDT GEHOORD.
De vrouw van Himmler wordt
in de gevangenis te Neurenberg
vastgehouden. Zij zal worden
ondervraagd en als getuige op
treden Ze heeft medegedeeld,
dat Himmler haar weinig over
zijn leven heeft gezegd en dik
wijls voor lange perioden ver
dween. Wanneer hij thuis was,
leed hij aan een periodieke ziekte
die hém voor dagen aan bed
kluisterde.
P.T.T. OP NIEUWJAAR
Op den len Januari zal bij de
P.T.T. de dienst als op Zondag
worden gedaan, echter met dien
verstande, dat overal in den lande
een briefpostbestelling zal worden
uitgevoerd (in de groote steden
zelfs twee), terwijl eveneens bus
lichtingen zullen plaats vinden.
Hoofdkwartier britsche rijnleger, 4 Dec. (Reuter).
De Britsche troepen zijn heden gewaarschuwd om op hun hoede
te zijn tegen aanvallen van Duitschers, Deze waarschuwing, die volgde
op den moord op twee Britsche soldaten in de Britsche zone, waarbij
een derde werd gewond, luidde: „Het is waaschijnlijk, dat da toe
stand voor de Duitschers gedurende den winter erger zal worden
door het tekort aan voedsel en brandstoffen. Kwartieren en hoofd
kwartieren zullen wel niet door een groot aantal Duitschers worden
aangevallen. Het grootste gevaar bestaat in een aanval op militairen
die alleen loopen of rijden tijdens de uitoefening van hun dienst,
vooral in het donker.
