EEN FRISCH GELUID
NEUTRAUTEITSSCHENDING
stond 75 October 7939 al vast
van Minister van der Leeuw
Nieuw NoordHollondsch Dagblad
3
De toekomst1 van de Ne derlandsche beschaving"
RADIOPROGRAMMA
De vloot van de
Koninklijke Pakketvaart
Niemand wordt veroordeeld
omdat hij soldaat is"
UDereldtiieuws
DE PROFESSOR UIT
10 WA
En de spion uit Dordrecht
J*£romek
DUITSCHE FQK-
HENGSTiN
Maandag 10 December 1945
IIV HET WEKELIJKSCH RADIO-KWARTIER van de regeering
„Op de brug" heeft de Minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, prof. dr. G. van der Leeuw, Vrijdagavond een
belangwekkende rede gehouden over „De toekomst van de Ne-
derlandsche beschaving." Hij heeft daarin interessante gedach
ten ontwikkeld, die wij hier gaarne weergeven.
Ook in cultureel opzicht bevinding wij ons volgens den Mi
nister in een noodtoestand. Verschillen, op religieus en politiek
terrein, kunnen belangrijk zijn. Bij allen nadruk, dien wij leg
gen op onze uiteenloopende overtuigingen, mogen wij niet uit
het oog verliezen, dat ook het Nederlanderschap meer is dan
alleen maar een kwestie van den burgerlijken stand, die van-
zelfspreekt en waarvoor men alleen in oorlogstijd warm loopt.
Het is een ideaal en een over
tuiging. Anders dreigt de winst
van dezen oorlog verloren te gaan
en daarmede de grondslag aan de
toekogist van onze beschaving te
worden onttrokken.
Er is eeri tweede voor
waard^ waaraan moet wor
den voldaan, wil onze bescha
ving een toekomst hebben.
Dat is de gezondheid van het
gezin, dat nog altijd de grond
slag is, niet alleen van onze
gansche maatschappij, maar
ook van een krachtige en
doelbewuste cultuur. Het is in
de afgeloopen jaren helaas
wel afdoende gebleken, dat
ook de kunst en de weten
schap 't niet kunnen stellen
buiten die algemeene normen
van trouw en nauwgezetheid,
waarvan het gezonde gezin de
kweekplaats is. Goed burger-
lijk en artistiek of weten
schappelijk, zijn volstrekt niet
met elkander in strijd. De al
te losse band, die thans vele
gezinnen bijeen houdt of niet
bijeen houdt, geeft aanleiding
tót ernstige bezorgdheid.
De school moet echter aanvul
lend optreden en spr. zal met alle
kracht streven naar de aangekon
digde vernieuwing van het onder
wijs. De vernieuwing behoort te
beginnen bij de opleiding der
leerkrachten zelf. Aan de oplei
ding van leeraren-en onderwijzers
zal dan ook de meeste aandacht
moeten worden besteed. In de
tweede plaats zal, naarmate men
tracht ook reeds binnen het be
staande kader tot een zekere ver
nieuwing te geraken, blijken, dat
elke school wordt tot een levend
lichaam in plaats van een „inrich
ting van onderwijs."
Dan is er het derde milieu,
waarin de jeugd zichzelve opvoedt,
de jeugdvereenigingen. Voor de
overheid kan hier alleen een taak
zijn van coördinatie en bemidde
ling. Er is in het verleden wel
zeer veel aandacht besteed aan
het bijbrengen van de noodise
kennis, maar betrekkelijk weinig
aan de eigenlijke opvoeding. De
stimuleering van een echt Neder-
landsche en gezonde opvoeding
kan ook buiten schoolverband niet
worden gemist. Wij zouden een
geweldig eind verder zijn, wan
neer de frissche en gezonde sfeer
van den volksdans de benauwde
en ongezonde van de moderne
dancing kon vervangen. Het is nu
niet bepaald een bewijs van den
bloei onzer beschaving, dat men
In een Drentsch of Noord-Hol-
landsch dorp jazzt en swingt,
juist zooals men het overal" in de
wereld doet, zonder iets eigens en
iets verheffends. Ook tusschen
kunst en volk is een groote af
stand gekomen, die moet over
brugd worden. Het zal noodig
zijn, dat ook hier de overheid op
treedt, niet om voor kunst te zor
gen, maar wel om te bevorderen,
HILVERSUM I. 6.45 Ochtend
gymnastiek; 2.01 Nieuws; 7.50 Och
tendwijding; 8.01 Nieuws; 12.01 Zd.
Amerikaansche muziek en zang; 12.30
-Nederland weer aan den slag; 12.35
Ensemble Jetty Canter; 13.01 Nieuws
13.20 Dansorkest Lex van Spall; 14.01
Relais wereldprogramma; 15.00
Kwartier voor de vrouw; 15.15 Caba
ret; 15.30 Recital; 16.00 Bijbellezing';
16.30 Recital; 16.45 Ons korteverhaal
17.00 Gramofoonmuziek; 17.30 .Ne
derland helpt Indië"; 17.35 Harry de
Groot's virbafoon sextet; 18.01 Ha
waiian muziek; 18.15 Jane Bron; 18.30
Engelsche les; 19.01 Nieuws; 19.30
Gabriel Faure programma; 20.01 Ne
derland herrijst; 20.15 Gramofoon
muziek; 21.00 Vragenkwartiertje;
21.15 Gabriel Faure programma; 21.45
Het Sylvestre Trio; 22.15 Mensch en
maatschappij; 22.30 Componist van
de week: 23.01 Nieuws; 23.20 Avond-
wijding^,
HILVERSUM II. 18.01 Nieuws;
18.30 Gramofoonmuziek; 18.50 Voor
je slapen gaat19.01 Ensemble
George Frank; 19.30 Voor de Nederl.
strijdkrachten; 20.01 Kamermuziek;
20.40 De werkende vrouw; 20.55 Or
gelconcert; 21.45 Avondwijding; 22.01
Nieuws; 22.20 Dansmuziek.
dat de kunst van allerlei soort on
gehinderd tot het volk kan komen.
In den komenden tijd zal Neder
land ondanks financieele en ande
re misère ook zijn uiterste best
hebben te doen om in weten
schappelijk opzicht bij te blijven.
Dit alles zal gedragen moeten
worden, zoo besloot de Minister,
door het beste, dat ons menschen
gegeven is, door den geest van
nederigheid en gehoorzaamheid
aan de taak, waarvoor God ons
stelde.
De directie van de Koninklijke
Pakketvaartmaatschappij deelt
mede, dat 49 van de grootste
schepen der vroegere 135 sche
pen tellende vloot der KPM zijn
overgebleven, de meeste ver-
eenigd in de Scheepspool, doch
zonder te zijn teruggekeerd van
Australië, Britsch Indië en in
gebruik voor het transport van
reliefg/ederen voor de Rapwi en
het Roode Kruis. De Pakketvaart
verwacht te ontvangen: 20 sche.
pen gevorderd door de Neder-
landsche regeering in de Vereen.
Staten, 1 schip, de „IJmuiden",
dat weer hersteld is en 36 sche
pen, die gevorderd zijn of op het
punt zijn van stapel te loopen
van Hollandsche werven. De
Pakketvaart hoopt in de toe
komst den dienst uit te breiden
tot Australië, Zuid-Afrika en
Zuid-Amerika. De huidige toe
stand in Ned". Indië, belemmert
een goeden gang van zaken. De
pakhuizen te Tandjong Priok zijn
tot den nok gevuld met goederen
die niet in het land gedistri
bueerd kunnen worden, met het
resultaat, dat het scheepvaart
programma in de war gestuurd
wordt.
Op energieke wijze werden de herstellingswerkzaamheden~aan
de door de Duitschers vernielde sluizen in de Maas ter hand
genomen. Dat er flink aanpakt werd bleek wel uit het feit, dat
reeds maanden geleden de eerste booten met steenkolen naar
Rotterdam konden varen. Een kijkje op de werkzaamheden,
die gestadig vorderen. (Anefo/Taconis P.)
QE OPEENSTAPELING VAN BEWIJZEN der militaire voor-
- bereidingen, die getroffen werden op hetzelfde oogenblik
waarop verdragen werden gesloten of verzekeringen werden
gegeven, was zoo overstelpend dat het geen wonder is dat de
gezichten der twintig beklaagden in Neurenberg groote be
zorgdheid verraden. De opgewektheid waarvan de beklaagden
gedurende het proces hebben blijk gegeven heeft kennelijk
plaats gemaakt voor het sombere inzicht dat tegen deze aan
klacht nauwelijks een verdediging mogelijk is.
De aantijgingen tegen de ver
tegenwoordigers van het Duitsche
militarisme hebben buiten de pro
ceszaal eenige deining veroor
zaakt. Zoo is de vraag opgewor
pen of het verantwoord is gene
raals en admiraals te oordeelen op
grond van het werk dat zij als
soldaat gedaan hebben. De Ameri
kaansche aanklager heeft nu kort
en bondig verklaard, dat niemand
wordt veroordeeld als beroepssol
daat en de vraag is slechts of er
misdaden tegen de vrede of te-
fen de menschheid zijn begaan
oor politici, staatslieden of men
schen in uniform onverschillig
hun beroep."
V/ERNIETIGEND waren de blik-
ken, waarmede de Britsche
assistent-president. G. D. Roberts,
de mannen in de beklaagdenbank
monsterde, toen hij, de documen
ten een oogenblik vergetende, de
Duitsche leiders in honende be
woordingen geeselde wegens hun
trouwbreuk jegens Nederland,
In de conferentie van 23 Mei
1939 tusschen Hitler, Goering, I bevel voor de bezetting van Hol-
Raeder, von Brauchitsch en Kei-land tot aan de Grebbe- en Maas-
tel. werd reeds besloten, dat de linie, alsmede de Waddeneilan-
luchtbases in Nederland en Bel-j den Van dit tijdstip af stond het
ffië, In geval van een oorlog met vast, dat de neutraliteit van Ne-
Polen, bliksemsnel moesten wor- derland zon geschonden worden,
den. bezet tot aan de Zuiderzee. Een latere instructie van Kei
met het doel de beveiliging van
Duitschlands Westflank Ter ca
mouflage van de bedoelingen zou
een verklaring betreffende eer
biediging van de neutraliteit wor
den gegeven, hetgeen op 26 Aug.
1939 tegenover de Koningin ge
schiedde.
De trouweloosheid blijkt even
eens uit wat geschiedde onmid
dellijk na Hitiers verklaring van
6 October 1939, waarin hij den
nadruk legde op de traditioneel®
vriendschap tusschen Nederland
en Duitschland.
De door Hitier zelf ondertee-
kende verklaring, waaronder ver
der de namen van Keitel. Raeder
en Goering staan, zegt, dat het
doel van den aanval is. de bezet
ting van de grootst mogelijke ge
bieden in Nederland, Beigië en
Noord-Frankrijk. Op 15 October
1939 volgt het bevel aan Keitel,
Raeder, Goering en den generalen
staf vaii het leger om voorberei
dingen te treffen voor de uitvoe
ring van een, te geven speciaal
In België zal vanaf 1
Januari 1946 de vrije
handel voor fietsban
den worden Ingevoerd.
De Universiteit te
Keulen js weer geopend
zoodat in de Britsche
bezettingszöne nu alle
universiteiten weer zijn
begonnen. Het pro
ces tegen de Japansche
oorlogsmisdadigers zal
in Januari a.s. vermoe
delijk beginnen. De
UNRRA heeft opnieuw
een crediet van de
Amerikaansche Senaat
ontvangen, nu tot een
bedrag van 1.350.000.000
dollar. Te Helsinki
hebben de rechtscïre
partijen voor het eerst
sedert 1936 een groote
meerderheid behaald.
Te Yokohama is het
proces begonnen tegen
'300 Japansche oorlogs
misdadigers. die zich
meerendeels hebben
schuldig gemaakt aan
wreedheden in kampen
van krijgsgevangenen.
Voorgesteld wordt 't
voorvaderlijk huis van
Roosevelt te New-York
Hyde Park te gebruiken
als hoofdkwartier van
de Vereenigde Volken.
Veldmaarsch Mont
gomery heeft verzoeken
van Kramer en andere
veroordeelden van Bel.
sen en Auschwitz, om 't
doodvonnis te herzièn,
afgewezen.
De K.N.A.C. heeft een
adres tot de overheid
gericht met het verzoek
alle nog bestaande
Duitsche verkeersbor
den te laten weghalen.
In Amsterdam staan
momenteel nog' 11.000
arbeiders op de lijsten
van de arbeidsreserve.
De benzinepositie
voor de maand Decem
ber is betér dan werd
verwacht, zoodat door
de Rijksverkeersinspec
tie nog aanvullende
toewijzingen zullen
worden verstrekt. In
Den Haag is in oprich
ting het "Nederlandsch
Genootschap voor inter
nationale zaken", be-
oog'end de studie in ons
land van internationale
vraagstukken aan te
moedigen en het bui
tenland in te lichten
nopens hetgeen hier te
lande op internationaal
gebied wordt voorg«e-
staan. Het ligt in de
bedoeling der regeering'
om zoo spoedig moge
lijk te komen tot een
volledige coördinatie
van alle instanties,
werkzaam op het gebied
van vermogensopspo
ring.
tel aan Goering verwerpt het
oorspronkelijk plan pm de invasie
bij speciale order te doen geschie
den. Zij zal thans een onderdeel
vormen van den algemeenen aan
val. Men vraagt zich nog af, wat
de houding der Nederlandsche
troepen zal zijn en stelt huichel
achtig vast, dat. waar geen weer
stand zal worden geboden, de
operatie het karakter van een
vredelievende bezetting zal dra
gen. Nogmaals wordt bepaald, dat
Nederland van de Wadden-eilan
den tot aan de Grebbe- en Maas-
linine zal worden bezet.
Op 8 Mei noteert Jodl alarmee-
rend nieuws uit Nederland: in
trekking van verloven, inunda
ties. wegversperringen en andere
mobilisatiemaatregelen Volgens
inlichtingen van den spionnage-
dienst vroegen de Engelschen
toestemming tot binnenrukken,
hetgeen de Nederlanders hadden
geweigerd Dan komt er bericht
binnen, dat de Fuehrer niet lan
ger wil wachten. Goering wil
echter minstens uitstel tot 10 Mei.
Keitel dringt op spoedige actie
aan. De Fuehrer, die buitenge
woon geagiteerd is, stemt ten
slotte toe In uitstel tot 10 Mei,
hetgeen evenwel in strijd was
met zijn intuïtie, naar hij zeide.
Op 9 Mei besluit de Fuehrer, dat
hij definitief op 10 Mei het bevel
tot den aanval zal geven Neeen
uur des avonds wordt het code
woord Danzig" aan de bevel
hebbers geseind Dit is het bevel
om over zeven en een half uur,
dus den volgenden ochtend te
half vijf den inval te beginnen.
Anton van der Steenhoven,
ook wel bekend als Jacob van
Berkel, Mijlweg 3 in Dordrecht,
had bijna vier jaar in Duitsch
land als spion doorgebracht. Door
gebruik te maken van valsche
papieren en verschillende ver
mommingen slaagde hif erin de
Gestapo, die hem dikwijls dicht
op de hielen zat, steeds een stap
je voor te blijven. Nadat hij een
groote hoeveelheid waardevolle
inlichtingen omtrent de nazi
activiteit had verzameld, kreeg
hij van H. M. de Koningin de
opdracht een tournee* door Ame
rika te maken om lezingen te
houden. Toen hij nu voor de uni_
versiteit van Iowa een voor
dracht hield maakte hij kennis
met professor Elmer T. Petersen,
deken van het College of Educa
tion aldaar. En zoo ontstond een
warme vriendschap. Het tooneel
wordt nu vernlaatst naar Neder
land. Zes eijt dertig bekende
Amerikaansche professoren ko
men naar Nederland. De krant
publiceert de namen van de pro
fessoren. Een daarvan klinkt v. d.
Steenhoven bekend in de ooren
en hij laat geen tijd verloren gaan
om contact te zoeken met prof.
Peterson in kasteel, Oud-Wasse
naar. En zoo had iri de bureaux
van den Amerikaanschen Voor
lichtingsdienst in Den Haag het
blijde vervolg plaats van een
vriendschap, die zijn oorsprong
had in heel wat onheilspellender
dagen!
yAN FRANSCHE ZIJDE is
men weliswaar niet voor
nemens, officieel eenige stap te
ondernemen over de nieuwe
conferentie van de Groote Drie
welke te Moskou aanstaande
is, maar men is daar toch, ook
blijkens de persuitlatingen, die
de publieke opinie weergeven,
slecht te spreken over het feit,
dat Frankrijk buiten de deur
gehouden wordt. Engeland, dat
graag ook met de Franschen
goede vrienden wil blijven,
heeft zich bereids gehaast, te
verzekeren, dat het zich niet
zal binden aan besluiten, die
rechtsstreeks betrekking heb
ben op Fransche belangen. De
groote vrees der Franschen is,
dat de Drie onder elkaar toch
een en ander zullen bedisselen
over de toekomst van het Duit
sche bestuur. Hier spreekt het
oude Fransche chauvinisme.
Frankrijk is nog niet overtuigd
dat zelfs na de totale nederlaag
vanr Duitschland, het militaire
monster in Germania toch niet
weer den kop zal opsteken. Het
vreest dit met name, als het
Ruhrgebied en het Rijnland bij
centraal Duitschland blijven.
De andere groote mogendhe
den zijn over het algemeen
van meening, dat het voldoen
de is, de Duitsche zware indus
trie te vernietigen en andere
beperkingen aan Duitschland
op te leggen. Men acht in deze
kringen een herstel van het
centrale Duitsche bestuur wel
gewettigd en noodig. Overi
gens houden de Groote Drie
•vast aan het oude standpunt,
dat op grond van de overeen
komst van Yalta dergelijke bij
eenkomsten van de Drie ge
oorloofd zijn. Dit is in Potsdam
waar besprekingen van de
Vijf, dus met Frankrijk en
China zijn aanvaard, ook vast
gesteld en men weet, dat het
juist de meeningsverschïllen
op dit punt geweest zijn, die
de conferentie te Londen in
dertijd deden mislukken. Er
zal dus nog wel eenig gewrijf
zijn in en om Moskou!
Donderdag 14 December zal
een colonel van het Military
Gouvernment te Oldenburg, in de
cavalerie-kazerne te Amersfoort
aan minister Mansholt zeventien
1 fokhengsten van oorspronkelijk
Duitsch eigendom overdragen,
die ten behoeve van het herstel
van den Nederlandschen fok-
paardenstapel door de Engelschen
in Duitschland voor Nederland
zijn gevorderd.
