NIEUW
Millioenen gedeporteerden
werkten in Duitschland
BEDRIJFSCHAPPEN OP KOMST!
DONDERDAG 13 DECEMBER 1945
BUREAUX
V NOTA-NOTITIES
Zwartste tijdperk van slavenhandel
GEESTELIJKE VOLKS
GEZONDHEID
Belangrijke mededeelingen
in de noia van de Regeering
DE KABINETS
FORMATIE
DE P.O.D.
41a JAARGANG NUMMER 18800
NOORDHOLLANDSCH
DAGBLAD
Builen God ia 't nergens veilig (Vondel)
Abonnementsprijs f 1.10 per maand; f 3.30 per kwartaal
ALKMAAR
Langestraat 42 A
Telefoon 4330
HOORN
Draafsingel 59
Telefoon 4712
DEN HELDER
Loodsgracht 69
Telefoon 2383
SCHAGEN
Muienstraat 52
Telefoon 459
Een zeer omvangrijk
stuk is de nota, welke de
Regeering aan de Tweede Kamer
heeft gezonden inzake eenige
punten van haar beleid.
Wij maken bij dit stuk, dat een
aanvulling op de Troonrede mag
heeten, enkele voorloopige noti
ties.
Een brillant document is het
niet, groot nieuws staat er niet
in. Het registreert een aantal
reeds bekende feiten en gegevens
en stelt een én ander in een min
of meer ver verschiet.
Het is niettemin een nuttig
ding, om als leiddraad te dienen
bij het komende debat in de
Tweede Kamer. Want daar is het
om te doen, en dat is toch wel
heel belangrijk, ondanks de
schampere opmerkingen welke
wij er hier en daar over gelezen
hebben.
In hoeverre dit debat, op de
basis van deze nota, meer hou
vast zal geven, zoowel voor het
standpunt van de Reegeering als
van de Volksvertegenwoordiging
en politieke partijen, groepen en
bewegingen, zal moeten worden
afgewacht.
TEN AANZIEN van zeer veel
zaken is het Regeeringsbeleid
nog zwevend en zoekend, hetgeen,
naar wij gaarne aannemen, niet
te vermijden is. Dat de nota over
het beleid geen bevredigende in
druk geeft, is dan ook onvermij
delijk.
In zooverre laden wij de schuld
daarvan niet op de Regeering. De
wel zeer bijzondere omstandighe
den, waaronder dit kabinet moet
werken na de verschrikkelijke
dingen, welke ons land sinds 1940
zijn aangedaan, excuseeren hier
veel.
Maar toch niet alles. Beschei
denheid in oordeel, ook bij
anderen, die nogal eens geneigd
zijn tot vooroordeel over vroeger
bewind, dat de omstandigheden
evenmin mee had! moge gebo
den zijn, op enkele punten, zou
men meer doortastendheid ver
langen.
Zoo blijkt bijv. dat het aanvan-.
kelijk ontbreken van een strak
kere lijn inzake het Indische be
leid ons veel meer zorg en
zeer ernstige! heeft berokkend
dan naar veler oordeel noodig was
geweest. Dat van Mook Soekamo
toch ontmoet heeft, was, om een
bekend gezegde te citeeren, in
dit geval „erger dan een misdaad,
het was een fout".
HET INDISCHE BELEID is
overigens het centrale punt
van de nota. Niemand mag ons
tegenspreken, als wij constateeren
dat de eind-indruk van dit zeer
droevige en dramatische relaas
„onbevredigend" is: de regeering
stelt die onbevredigdheid nl. zelf
ook vast. De vraag is alleen, of
dit ind/daad onvermijdelijk was,
en of de Regeering mag zeggen,
dat ze alles heeft gedaan, wat
naar redelijkheid mogelijk was,
om een betere uitkomst te ver
krijgen.
Te apatisch blijft de Regeering
staan tegenover het euvel der
dure overheidsdiensten, en de
daaraan vastzittende kanker der
bureaucratie. Waarom begint zij
niet een weloverwogen veldtocht
tegen deze zeere plek in onze
staatshuishouding, welke in heel
het maatschappelijk leven door
vreet? Wat belet haar, dit te
doen?
Weinig nieuws hooren we over
de kwestie der politieke gevan
genen. De mededeelingen in ons
blad van gisteren waren vrij wat
meer positief. Dat de zaak moei
lijk is. ontslaat de Regeering niet
van den plicht, hier recht te doen,
snel en afdoende.
LOONEN EN PRIJZEN doen
ons in de gegeven omstandig
heden economisch en sociaal vast-
loopen. Wij draaien in een krin
getje rond. Duidelijke voorlich
ting blijft hier noodig. En
vermijding van demagogie, waar-
pB AMER1KAANSCHE AANKLAGER DODD heeft te Neu
renberg een verklaring van de Nederlandsche regeering
over de recruteering van arbeidskrachten voorgelegd. In deze
verklaring wordt vastgesteld, dat duizenden Nederlandsche
arbeiders werden verzameld en weggevoerd, dat degenen, die
weigerden, door de S.S. in concentratiekampen werden gedre
ven en dat in Rotterdam en Schiedam in twee dagen tijds 55.000
mannen opgepakt en gedeporteerd werden.
Volgens een als bewijsstuk voorgelegd officieel overzicht
hadden de Duitschers 6.691.000 buitenlandsche arbeiders in
dienst in hun Reich, waaronder 4.795.000 burgers. Onder die
burgers waren 1.900.000 Russen, 764.000 Franschen, Neder
landers waren er 274.000 en Belgen 183.000.
We herinneren ons die zwarte
dagen voor Rotterdam en Schie
dam, toen de duizenden in Rijn
aken, vrachtwagens en goederen
treinen als vee werden wegge
sleept en hoe velen, door de in
allerijl bij elkaargetrommelde ver
zetslieden konden worden wegge
moffeld.
Wij herinneren ons ook het
voorbeeld van eenige jonge ka
pelaans, die vrijwillig den lijdens
weg meegingen, om hun parochia
nen te kunnen helpen.
De razzia's waren de laatste
wanhopige pogingen van de Duit
schers om hun oorlogsmachine op
pijl te kunnen houden. Hoe de
heele opzet toch mislukte blijkt uit
een brief van een lid van het
Commando Holland, die schreef:
„De menschen werden op straat
gearresteerd en uit de huizen ge
haald. Ook werden arbeiders
weggehaald uit de fabrieken, die
voor ons produceerden. Toen deze
arbeiders werden aangehouden of
DE SCHADE, aan de geeste
lijke gezondheid van het
Nederlandsche volk toege
bracht, is zeker niet minder
belangrijk dan die aan de
lichamelijke gezondheid ver
oorzaakt. Aan dé nationale
federatie voor geestelijke
volksgezondheid is verzocht de
regeering van advies te dienen
over de maatregelen, die in de
naaste toekomst moeten wor
den getroffen, zoo deelt de
Nota mede.
van, naar wij hopen, althans alle
bonafide groepen doordrongen
mogen zijn. Heelemaal gerust zijn
wij nietDuidelijk eri concreet
is de Regeering op het punt van
den primairen eisch, dat uitkomst
uit dezen doolhof alleen te ver
wachten is. van verhooging der
productie. Dat zeiden de be
kwaamste economen en sociologen
vroeger ook al. De grooto moei
lijkheid is juist, of die productie-
verhooging thans of in de naaste
toekomst in de practijk mógelijk
is, ook in den landbouw, voor ze
als dringend noodzakelijk gesteld
wordt. Zoo niet, dan moeten we
toch weer tot tijdelijke maatrege
len dus lapmiddelen onze
toevlucht nemen. Want er is het
befaamde sociale minimum. En er
is eigenlijk ook een economisch
minimum, dat daaraan onverbre
kelijk vastzit!
Het meest concreet is de toe
komst voor de organisatie van het
bedrijfsleven. Er zijn bedrijfs-
schappen op komst. Nadere bij
zonderheden wachten wij af aan
de hand van het voor-ontwerp,
dat aangekondigd is. Wij verheu
gen er ons op, en constateeren
met voldoening, dat deze vluch
tige Nota-notities niet In mineur
behoeven te eindigen!
wel bang werden om zich op straat
te vertoonen, was dat voor ons
een groet nadeel".
Zelfs Rosenberg noemde eens
de methoden, die werden gevolgd
maatregelen uit de zwartste tijd
perken van slavenhandel.
DE WIERINGER MEER DROOG
Een kijkje in de drooggemalen Wieringermeer, waar alles,
wat onder water heeft gestaan vernield of verdwenen is.
Wat er van een boerderij te Slootdorp overbleef....
(Anefo-Breyer)
QE REGEERING is van mee
ning, dat een nieuwe pu
bliekrechtelijke bedrijfsorgani
satie moet worden opgebouwd
met organen, die in staat zijn
het geheele sociaal economi
sche beleid, voor zoover niet
de cer/rale overheid dat zelf in
de hand moet houden, over te
nemen. Daartoe zullen deze'
bedrijfsorganisaties een aantal
beginselen moeten belichamen.
In de eerste plaats zal de over
heid moeten participeeren in
de leiding der bedrijfsorgani
saties, ten einde te waarbor
gen, dat deze organen de be
drijfsbelangen zullen behar
tigen in het kader van het al
gemeen belang. Voorts zal,
omdat sociale en economische
kwesties niet los van elkander
behandeld kunnen worden, in
de leiding der bedrijfsorgani
satie een coördinatie van so
ciaal en economisch beleid
moeten worden tot stand ge
bracht. Ten slotte is het noo
dig, het bedrijfsleven grooten-
deels in .verticale kolommen,
omvattende de producenten,
den groothandel, de verwer
kende industrie en den detail
handel van dezelfde soorten
goederen, samen te brengen,
aldus lezen wij in de nota aan
de Tweede Kamer.
De bovenstaande overwegin
gen hebben geleid tot het op
stellen van een voorontwerp van
wet betreffende publiekrechte
lijke organisaties van het be
drijfsleven, in het voorontwerp
bedrijfschappen genaamd. Daar
de regeering er zeer veel prijs op
stelt het oordeel van het geheele
bedrijfsleven over de bestaande
plannen te vernemen, is zij voor.
nemens dit voorontwerp zeer
binnenkort te publiceeren en aan
de daarvoor in aanmerking ko
mende organisaties in het be
drijfsleven toe te zenden.
Het zal noodzakelijk zijn een
toporgaan voor het geheele be
drijfsleven in het leven te roe
pen in den vorm van een sociaal-
economischen raad, die de regee.
ring over algemeene vraagstuk
ken van sociaal-economisch be
leid van advies zou kunnen die
nen. Bovendien zal er in som
mige gevallen nog behoefte be
staan aan organisaties, die een
functie uit 't sociaal-economische
leven in haar geheel vertegen
woordigen.
Als sluitstuk van de bedrijfs
organisatie zal dan ten slotte een
regeling moeten worden getrof
fen voor de rechtspraak op over.
tredingen van de verordeningen
der bedrijfschappen, de bedrijfs-
rechtspraak en de administratie
ve rechtspraak.
DE REGEERING deelt in de
Nota aam de Tweede Kamer
een en ander mede over de ka
binetsformatie. Het belangrijk
ste is dit, dat behalve op de nood
zakelijke instemming met het
programma (door den Minister
president op 27 Juni voor de ra
dio ontvouwd) de formateurs
er in bijna even sterke mate den
nadruk op hebben gelegd, dat de
moeilijke taak, die dit kabinet
wachtte, slechts kon worden aan
vaard door een groep van men
schen, die ook als persoonlijk
heden aan elkaar hun vertrou
wen konden schenken. In de
moeilijke omstandigheden, waar
onder verantwoordelijkheid moet
worden gedragen, kan deze men-
schelijke zijde, die de samenwer
king beheerccht, van het groot
ste belang zijn, wordt in de Nota
gezegd.
Het is niet aanneme-
MELIJK, dat in de inter
nationale conferentie der her
stelbetalingen ook compensa
tiemogelijkheden in den vorm
van annexatie van grondge
bied ter sprake zuilen komen
Deze aangelegenheid zal die
nen te worden behandeld in
rechtstreeksch overleg met de
groote mogendheden.
(Uit de Regee ringsnota)
^IEMAND van de P.O.D. be
hoeft te schrikken, dat de
krant weer wat heeft. Want
P.O.D. beteekent in dit geval
de Politiek (van de) Open
Deur. Daar zijn we vol van.
Onze politieke partijen hebben
al herhaaldelijk verklaard, dat
zij de deuren en de ramen
wijd open zetten voor ver
jonging en vernieuwing. En
toch blijft er veel bij het oude,
zeggen de nurksen. Wij vree
zen wel eens, dat open deuren
tocht veroorzaken, die vluchtig
idealisme doen verwaaien. Ook
dr. van Mook heeft „eindeloos"
verklaard, dat de deur open
blijft, maar de nationalisten
willen desondanks maar niet
binnenkomen. De voorstelling
trekt geen bezoekers ondanks
alle tam-tam Ten einde
raad heeft ook de Regeering,
die een Nota, aan de Tweede
Kamer presenteert, nog eens
gezegd, dat .alle deuren voor
het Indische contaat open
staan, hoewel de nationalisten
steeds recalcitranter en de ex
tremisten steeds vijandiger
worden. Zou men niet wat
minder royaal kunnen zijn met
de P.O.D.. Zou dat niet meer
royaal, dat is meer koninklijk
zijn? Dat roemruchte „Je
Maintiendrai" verdraagt zich
toch eigenlijk niet met al dat
geleur met de open deur, nu
zoo klaarblijkelijk bewezen
wordt, dat de gewenschte on-
gewenschten het toch vertik
ken om binnen te komen. En
als de deur heelemaal wijd
open staat en de portier va-
cantie heeft, komen er soms
menschen binnen, die je wer
kelijk niet verwacht. Dat zien
we aan Soekamo! (Vergelijk
de Nota. hoofdstuk Indië
De Parijsche politie-agenten
van meening, dat zij hun plichten
jegens de bevolking niet mogen
verzaken, hebben besloten aan
de staking van het -personeel it
openbaren dienst geen deel te
nemen. Niettemin is in een ver
klaring namens 25000 politie
agenten sympathie betuigd met
de stakers
